i4s Jaargang. - MAANDAG 27 NOVEMBER 1922 X Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN BUITENLAND. NNE NLAND. No. 3S39 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling 2.50 per kwartaal. 2.60 per kwartaal. 3 2 95 per kwartaal. Voor Leiden 19 cent per week. Bij onze Agenten £0 cent per week, Franco per poet pet Geïllustreerd Zondagsblad Ss voor de Abonné's verkrijgbaar legen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zónderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op -Z 3 terdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rege Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend, KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30' wqoiden, waarin betrekkingen wórden" aangeboden of gevraagd; huur en verhuur koop en verkoop f 0i75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen V Pasteur. Het eeuwfeest der geboorte van Louis •Pasteur wordt desier dagen in wetenschap pelijke kringen herdacht ook in ons land. Pasteur is een der grootste genieën, (lie de wereld ooit heeft gekend. Hij is een zoo ontzaglijk veel grooter man, dan b.v. een Napoleon h ij heeft door zijn uitvindingen mi-llioenen menschen het leven gered! Maar bij die herdenking wordt, naar „Het Huisgezin'1 zeer terecht opmerkt, geen volledig beeld gegeven van dezen grooten mensch: l. „In de liberale pers wordt Pasteur KB gehuldigd om zijn groote verdiensten ,L' voor de measchheid, geprezen om zijn '"J ontdekkingen, die de wetenschap en de samenleving hebben gediend. Terecht; maar over het grootste in Pasteur wordt gezwegen; met geen enkel woord wordt van zijn geloof ge rept". Pasteur was het grootst in zijn kinder dijk-waar geloof, in de mannelijk-krachti- ge beleving van zijn Katholieke beginse len. Hij bezat het geloof van een Breton- schen boer, dat, naar hij zeide, het ge- loof van een Bretonsehon boerin zou zijn geworden, indien hij nog meer had ge weten. Ziehier het verhand tusschen geloof en wetenschap Hoevele dwergen in de wetenschap, die nog niet waardig zouden zijn aan de broekspijpen te hangen van dozen- weten- schape-lijlcen reus hoevelen van zulke dwergen in onzen immers zoo ontwikkel den tijd, durven beweren niet te gelooven, omdat het geloof in strijd- zou zijn met de -wetenschap Wisten zij maar meer! Het voorbeeld van Pasteur, de waar lijk wijze, die aan de natuurweten- 31 l schapen de grootste geheimen ontlokte, moge lichten door onzen tijd van eigen- wijsheidl De conferentie te Brussel. DE KWESTIE VAN HERSTEL. Een eenheidsfront der Entente? Er heeft op het oogenblik een gedach- ienwisseling plaats tusschen Parijs, Lon den en Rome over een ontmoeting van de eerste-ministers en ministers van buiten- lanclsche zaken van Frankrijk, Engeland, Italië en België cm tot overeenstemming te komen over de grondslagen van de fte nacieele conferentie van Brussel. Het Denar-agentschap deelt mede, dat de uit Londen en Parijs komende bericht-en omtrent een eenheidsfront der entente ten aanzien van de herstelkwestie in politie ke kringen een vrij groote ontsteltenis hebben veroorzaakt. Ook bij de regeering zelf zou ernstige bezorgdheid bestaan over aanstaande ern stige gebeurtenissen.De redevoeringen van Stresemann en van den rijkskanselier .over het Rijnland bewijzen, hoe ernstig men het gevaar mziet. Aangezien in berichten uit het buiten land gezinspeeld wordt op een spoedige bezetting van bet Roergebied en op een uitstellen of zelfs afstellen van de Brus-- selsche conferentie, maakt men zich weer bezorgd over de toekomst. Men vreest/dat binnen eenige dagen reeds eon nota der h-erstelcommissie zal worden ontvangen, welke nieuwe eischen inhoudt, waardoor de conferentie le Brussel onmogelijk zal worden. Het schijnt thans vast te staan, dat Mus solïni zelf op de conferentie van Brussel zijn land zal vertegenwoordigen. Eenvóór-conferentie. Vóór de conferentio van Brussel zal tusschen Engeland, Italië, Frankrijk België eerst nog een preliminaire confe- rentie te Londen of 'te Parijs worden houden om een gemeenschappelijke basis vast te stellen. De conferentie te Lausanne. DE TERRITORIALE VRAAGSTUKKEN. Het Bulgaarse h-G r i ok ao h geschil verscherpt De Zaterdag gehouden commissieverga- .Öeringen hebben in hoofdzaak over de ter 'rilo-riale kwesties geloopen. In de vergadering van 's morgens 11 uur wees Gurzon den Turken op de ab solute overeenstemming -tusschen de ge allieerden en den Balkanbond betreffende de kwestie van de grenzen van Europee- «che Turkije. In de Zaterdagmiddag gehouden verga dering werd een onder-oommissie be- ..boemd voor de kw eslie dor Aogcïsche eilan den, welke sedert 1Ü12 door Griekenland bezet zijn. Intusschen is het conflict tusschen Bul jarije en Griekenland betreffende den uitgang van Bulgarije naar de Aegeïsche zee nog niet opgelost. De Bulgaarsche de legatie publiceerde een scherpe verkla ring als antwoord op het interview van Venizelos. Da&'.vin wordt het absoluut- be zit van de haven van Dede-Agatch ge- eis-ckt benevens een Yerbinclingsstrook over Bulgaarsch of minstens autonoom DE HOUDING VAN AMERIKA. De open deur. De Amerikaansche gedelegeerde Child- w izant te Rome, hield in de zitting van Zaterdagmorgen een rede, waarin hij de opvattingen der Amerikaansche regee ring inzake „de. open-deur-politiek" uit eenzette. Deze politiek is als volgt samengevat in een memorandum van 30 October j.l. aan de ministers van Binnenlandsclie Zaken der drie uitnoodigende mogendheden: Daar de reden voor het zenden van toe hoorders naar de vredesconferentie voor het NabijeOosten alleen daarin kan be staan om mogeiijk misverstand uit te schakelen, leek het ons, aldus spr., gebo den, de aandacht te vestigen op de hou ding der Ver. Staten te<n opzichte van ge heime verdragen en geheime overeenkom sten in zake hot Turksclie gebied, beoogen de de instelling van speciale economische zones of economische invloedssferen, welke, zooalg de overeenkomst van 1920, niet in overeenstemming zijn met de be ginselen van billijkheid en economische doelmatigheid. Wij nemen infusschen aan, dat de geallieerde mogendheden, thans niet wensclien en ook niet bedoelen om verdragen van dezen aard teil uitvoer fleggen. De Ver. Stater, wenschen zeer zeker niet de geallieerden te belommeren bij hun pogingen om den vrede in het Nabije Oosten te yerzskffifeto-.. Zij—niets, wat hen in conflict kan brengen met do belangen der andere landen, wanneer slechts het principe van economische ge lijkheid yoor alle volken wordt erkend. De Ver. Staten zijn volstrekt niet voorne mens voor zich ef hun onderdanen een speciale bevoorrechte positie te eischen, maar zij willen hun rechten beschermen en het principe der open deur gewaar borgd zien. De conferentie moei weten, dat het volk der Ver. Staten voor zulk -een politiek ig, welke, wanneer zij door alle volken wordt aanvaard, gekant is te gen het streven naar politieke of andere speciale voordeden op vreemd gebied. Duitschland. NA DE KABINETSCRISIS. Minister Müiler afgetreden. Een motie van vertrouwen in Dr. Ouno. Naar Zaterdag in den rijksdag door den rijkskanselier werd medegedeeld, is de nieuwe rijksminister voor levensmiddelen dr. Müller, afgetreden. In een schrijven aan den rijkspresident wordt dit aftreden gemotiveerd, met ver wijzing naar de verwijten, welke aan zijn adres gericht zijn. Op wensch van dr. Müller heeft, vol gens een besluit van het Kabinet de Minis ter van Justitie, Heinze, de beschuldigin gen onderzocht die. tegen Miillor zijn geuit. Het Rijksdaglid Sollemann (soc. Keulen) verklaarde bij deze gelegenheid, dat hij zelf niet beweren kon of wou, dat Muller ooit zou gestreefd hebben naar een af scheiding van het Riinland van het Rijk. Door deze verklaring verdwijnen alle verwijten tegen Müller's vadcrlandsche ge zindheid. Hij blijft echter bij zijn ontslag. De mededeeling van heb aftreden van minister Müller door rijkskanselier Cuno was voor het parlement een verademing. Het debat over de regeeringsverklaring werd hierna voortgezet door dr. Strese mann, die zich tot de socialisten richtte, die liij uitnoodigde positief mede te wer ken, hen er op wijzend, dat zij wel prac- tïsch met do liberalen willen samenwer ken, dat zij dit ook reeds langen tijd heb ben gedaan; thans echter, nu de kiezers den waren toestond kennen, weigeren zij in het nieuwe Kabinet zitting te nemen. Dr. Stresemann kwam vervolgens op te gen de overdreven actie tegen Sïnnes en beriep zich op den socialist Bernstein, die zijn partijgenooten waarschuwde, Stinnes den kiezers niet als schrikbeeld voor te houden'. Tv' Stresemann besprak toen de vernede- gen, die Duitschland door de Entente en speciaal door Frankrijk zijn aange daan, en toonde aan, hoe noodzakelijk het was, dat de ingediende motie van vertrou- wordt. Voorts verklaarde hij, dat de staatsman, die zich tegen stabiliseering van de mark verzet,' misdadig is. Dan drong hij aan op uitbreiding van den arbeidsduur doch hij wees op do Nota van V/irth aan do Commissie van Herstel, die ook de socialisten hebben goedge keurd. In deze Nota heeft Wirth op de noodzakelijkheid van een verlenging van den werkdag aangedrongen. De uitwerking van Stresemann's rede wen aangenomen werd met slechts tien aangenomen werd met slechts tien stem- stemmen tegen, die der Duitsch-Ariërs en der Communisten. De portefeuille van Volksvoeding zal waarschijnlijk gegeven worden aan dr. Ra- bethge. Oostenrijk. Dc credietverleening. '1. Ratificatie van de protocollen van Genève. De Nationale R aad heeft met 103 tegen 58 stemmen (die der socialisten) de ratifi catie van de drie protocollen van Genève goedgekeurd. Schecpvaarfy erbihding Amsterdam—G ouda—R otterdam. Het ZuidHollandsch gedieelte van dien waterweg. Gedep. Staten van Zuid-Holland hebben uit overweging, dat het wenséhlijik is, dat de vaarweg AmsterdamGoudaRotter dam wordt ingericht voor het verkeer met schepen van 2000 ton aan de Prov. Staten ter vaststelling voorgedragen een ontwerp-besluit betrekkelijk deze a&nge- Da-arbij wordt voorgesteld zien in uo- ginsel bereid te verklaren om: A. De drie rijkswerken in den waterweg tusschen den IJssel bij Gouda en de Ring vaart van den ïïaa-r lemmer meerpolder, zijnde de Madegatsluis en de Rabat-brug te Gouda en de Oouwesluis onder Alphen aan den Rijn, met de daarbij behoorende dienstvoorwerpen enz. in beheer en onder houd bij de Provincie over te nemen. B. Voor rekening der Provincie le. een nieuwe verbinding te maken tus schen den Hollandschen IJssel en de Gouwe volgens het grootste der in een rapport van don hoofdingenieur van den Provincialen Waterstaat van 7 Januari 1914 omschreven plannen 2e. de Gouwe in de kommen van Wad- dinxveen en Boskoop te verbroeden mei. vernieuwing van de bruggen aldaar en de invaart in de Gouwe te Gouwe Sluis te verruimen 3e. de bruggen te Molenaarsbrug en Woubrugge te vernieuwen 4e. de helft bij te dragen in de kosten van overneming door de Provincie Noord- Heiland van de brug over de Ringvaart van den Haaiiemmerineerpolder nabij Lei- muiden, een en ander op den voet. als ver der in het ontwerpbesluit wondt ver meld, n.l. I. Het Rijk verleent aan de Provincie voor het onder B le. genoemde werk een subsidie ten bedrage van de helft der kos ten en voor de onder B 2e genoemde wer ken een subsidie ten bedrage van ©en der de der kosten en verbindt zich den Hol- landisöhen IJssel benedien de monding van de nieuwe IJsselsluis, begrepen in het onder B le genoemde plan, op kosten van heb Rijk geschikt te maken voor schepen van 80 M. lengte en ongeveer 10 M. breedte. II. De Provincie Noord-Hclland ver bindt zich de in den bovengenoemdCn vaarweg gelegen bruggen nabij Leïmuiden en te Aalsmeer te vervangen door bruggen met een doer vaart wijdte van 14- M. III. De gemeente Amsterdam verbindt zich de Overt-oomsdhe sluis aldaar te ver vangen door een schutsluis in het Nieuwe Meer van ongeveer dezelfde afmetingen als die, welke zijn vastgesteld voor de hiervoren bedoelde nieuwe IJsselsluis. IY. Bij do overneming mn de onder A vermelde Rijkswerken gaat het daaraan verbonden personeel in dienst van de pro vincie over. Y. Het Rijk vergoedt jaarlijks aan do Provincie voor onderhoud der over te nemen werken een bedirag van 7000 en voor bediening een zoodanig bedrag als overeenkomt met het totaal der jaarwed den van het aan do werken verbonden personeel in het laatste aan de overneming voorafgaande jaar, vermeerderd met een per jaar of in eens te betalen vergoeding van de Lasten, weüloe de Provincie als ge volg van den overgang van het personeel op zich neemt ter' zake aan de vergelding van vroegere dienstjaren met pensioen. VI. De overheming geschiedt op een nader te bepalen tijdstip en niet dan, na dat de nieuwe verbinding tusschen den IJssel en do Gouwe, in gebruik is genomen C. Voor het geval Rijnland bereid is mede te werken aan het dienstbaar maken van de nieuw te maken verbinding tus schen den HolLandschen IJssel en de Gouwe aan de in- en uitlaatbelangen van dat Hoogheemraadschap en tot het ver sterken van de bemaling van zijn boezem op den Hollandschen IJssel, tengevolge van welk laatste te Gouwesluis met he.t bouwen alleen van een keersluis zal kun nen worden volstaan. le. door de Pirovdncie op kosten van Rijnland, naast de hiervoren gemelde nieuwe IJssekiuis een inlaatsluis voor dat Hoogheemraadschap te doen bouwen, als mede een af water ingskaniaal te doen graven achter die inlaatsluis, en uitmon dende in het nieuw te maken verbmdinga- kanaal tusschen den Hollandschen IJssel en de Gouwe met "dien verstande, dat de voor het maken van deze werken benoo digde -grond 'koétehpos aan Rijnland in ge- bruik wordt gegeven. 2e. aan Rijnland teh behoeve van de stichting "door 'dat 'HóoghceThfaadschab van een el cc Iris ch gemaal bij de te ma-ken inlaatsluis aan den Hollandschen IJssel, overeenkomstig een door Gedeputeerde Staten vooraf goedgekeurd rvlan met be stek en begrooting, een bijdrage te ver- li eenen van 274.000. Uit de Textielnijverheid. Vrijdag heeft oen conferentie plaats ge had. tusschen het bestuur van do Fa.bri kaartenv-ereenigi-ng en de besturen van het Nederlanclseh. Verbond van Vakvcreenigm- gen, de R..-K. Vakorganisatie, het Christe lijk Nationaal Vakverbond c-n het Alge meen Nederlandsch Vakverbond in ver band met de uitsluiting in de textielnijver heid. Van de zijde van het bestuur der Fabrï- ka-nbenvereemging werd medegedeeld, dat blijkens de van de directie der kan-tfa-brio ken ontvangen inlichtingen, van e-cn wezenlijke loonsverlaging bij de ka-nt- fabrjek De Jong en Van Dam geen sprake is. Bovendien zou die organisatie van werk gevers bereid, zijn, eventueel© grieven na opheffing van de staking reëel onder de Eenstemmig waren alle aanwezigen van oordeel, dat de door de arbeiders mn de kant fabriek gevolgde taktiek onjuist, moet wonden geacht. _Het bestuur van de Fabrikant envereeni- ging verklaarde zich bereid, de uitsluiting op te heffen, indien ten minste 12 arbei ders den weversarbeid opvatten en te zomen met het tegenwoordige werkzame personeel voortzetten. De vertegenwoordigers van de arbeiders organisaties verklaarden, dat heb princi pieel -rechtmatig zou zijn, als de arbeiders het werk der stakers opvatten, maar dat zij zulks momenteel practiseh niet moge lijk achten. De conferentie eindigde toen zonder direct praktisch resultaat. De Tabakswet. Een motie. Op de vergadering der'R.K. Kie-svcree- nigiug te Utrecht is met algemeiene stem men de volgende motie aangenomen: „De R.-K. Kiesvereemging te Utrecht-, bijeen in algemeene ledenvergadering op 24 Nov. 1922 gehoord, de besprekingen, verzoekt de R.-K. Kamerfractie dringend het initiatief te nemen tot eene algeheele herziening der Tabakswet en wel zóó, dat in plaats van het onhoudbare banderollen- sysfe-em, een ander systeem worde gevolgd b.v. belastingheffing bij do bron. Verzoekt ten aanzien van dit verzoek adhaosiebe- tuiging van alle R.-K. Kiezersorganisaties in Nederland. Besluit dit verzoek te publi eeetren en gaat over tot de orde van den dag". Het tekort op de spoorwegen. Geen tariefsverlaging. In den geest van hetgeen de Minister van Waterstaat bij de interpellatie-van Braambeek heeft medegedeeld is aan den Ministerraad voorgesteld het vervoer- vraagstuk in het algemeen door eene com missie te doen onderzoeken, in het bijzon der wat betreft de vraag, hoe het gebruik van land- en waterwegen, spoor- en tram wegen voor het vervoor van reizigers en goederen op do meest economische wijze kan geschieden. Onder hot; uit den aard der zaak vrij groote getal leden zullen ook vertegen-: woordigers dor vakbonden zijn. Met verwijzing naar hetgeen' dienaan gaande reeds in de vergadering van de Tweede Kamer van 19 Oct. j.l- is medege deeld merkt de Minister op, dat alge meens tariefsverlaging in een tijd va'n de pressie, als wij thans beleven, een gevaar lijk experiment zoil zijn, daar heb te vree.- zen staat dat zij voor wellicht gemimen tijd zou leiden ot ten laste van de schat kist komende vermindering van inkom sten. Men zal zich vooreerst moeten be palen tot maatregelen omtrent bijzondere gevallen. Wat het goederenvervoer betreft wor den, waar zulk3 noodig en mogelijk blijkt, in het belang van landbouw, han del en nijverheid belangrijke vrachtver minderingen toegestaan. Ten aanzien van de mzigCTSvracktprijzen voor groote af- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Do scheepvaartverbinding Amsterdam—t G ouda—«Rot terd am. Geen tai'icfsvc-nmin(lering bij dc spoor* 'wegen. Wol buurtverkeer? Electriseho tram Don KaagLei don. Een motie tegen de Tabakswet in d*, Utrcchtache Kiesvereeniging. Elet Bulgaarsch-Grieksclio geschil op do conferentio van Lausanne verscherpt. Een uiteenzetting van dc. houding van Amerika, (lat ccn open-deur-politiek voor staat. De Diïrtsóhe minister voor Volksvoe ding, Müller, afgetmlcn. Dó kwestie van herstel cn dó cönfercn-c tic to Brussel. standen zij opgemerkt, dat de vroegere ervaring doet betwijfelen, of verlaging daarvan vermeerdering van opbrengst zou ten gevolge hebben; n-og eerder ware vermeerdering 'te verwachten, indien ta riefsverlaging wordt, toegepast op het voor ontwikkeling zooveel meer vatbaar verkeer op korte afstanden. Wederinvoe ring van een buurtverkeer tarief op daarvoor geschikte baanvakken wordt dan ook allereerst, overwogen. Wat overi gens de prijzen van do plaat skaa-rten be treft, men behoort deze niet te toetsen aan do prijzen van abonnementen, doch' het omgekeerde te doen en dan zijn inder daad laatstgenoemde minder gestegen dan eerst genoemde. Verb oo ging van de prij- -zon van abonnementen is thans e-h*er -met wénsehplijk. Overwogen wordt in hoeverre op da hoofdspoorwegen het aantal treinen het welk uitsluitend rijtuigen der cn 3ê „™.-'ViTnrn--n inrnommv. De klacht, dat do tot nu toe ingevoerde b-iz'iiinigiibsmaatregelen rütsluitend op het personeel drukken, is onm^rond, en de minister verwijst- naar het rnrdrmdeclde bü de interpellatie-van- Bra.ambeek De wijzigingen van algemeen© maatre gelen van bestuur, waardoor bij het stautet oraicbt alva.o' personoolbosp arin g kan worden vastgesteld. Verdere vermindering van het aardal treinen op Zondag zou dc be1 ar,gen van bot publiek in veel grootere mate scha den, dan het personeel ten goéde komen. Verlaging der vacantiegobKn- In het Stbl. No. 597 is opgenomen het Kon. Besl., houdende wijziging van het besluit van 29 December 1921, betreffen de een nieuwe regeling ten aanzien van de toekenning van vacantiegeld. De wijziging bestaat hier.u, dat terwijl tot nu toe aan do leden van bij een wet* Koninklijk Besluit of ministerieel» be schikking ingestelde commission (tenzij bij do wet anders is bepaald) voor elke vergadering, hetzij van de volle- commis sie of van een harer subcommission die,zij bijwonon, een vakantiegeld kon worden verleend van ten hoogste f 8, voortaan als regel zal gelden-, dat het vacatiegeld niet meer dan f 6 bedraagt. Voorts wordt Art. 3 van het oude oe- sluit, waarbij bepaald was, dat dc regee ring zich voorbehield, inplaats van vaca tiegeld, een vaste belooning toe te ken- - ncn, geheel gewijzigd en voortaan gelezen als volgt: „Aan bezoldigde burgerlijke cn mili taire landsdienaren wordt geen vacatie geld toegekend. In bijzondere gevallen kan vacatiegeld worden toegekend aan bezoldigde burgerlijke en militaire lands dienaren, die niet- ambtelijk in een com missie zitting hebben." De vorenbedoelde wijziging met na me die, wat de verlaging van 't vacantia geld betreft wordt geacht te zijn inge gaan met den lslcn Januari 1922. Onderhoud var» rijksgebouwen. De Minister van Financiën heeft, na overleg met zijn ambt genooten, aan da rijksbouwmeesters geschreven, dat liet zijn (uitdrukkelijke wil is, dat aan da rijks'ga- 1 bouwen, onverschillig of deze voor huis vesting van diensten dan wel voor be woning dienen, geen andere voorzieningen, worden uitgevoerd dan die, welke strikt noodig zijn om het gebouw in voldoenden staat van onderhoud te houden. De herziening van de Lager Onderwijswet! 'Aan het bericht van ,J)o Tijd", dat do Minister van Onderwijs sinds eenige dagen, geregeld confereert met onderwijsspecia-'- listen der rechtsche partijen over heb on derwerp van wet tot herziening van de» Lager Onderwijswet, veegt de Ned. toe, dat in d©ze conferenties ten aanzien van verschillende punten overeenstemming ia bereikt. j O.a. zijn maatregelen in uitricht gesteldJ cm tegemoet te komen aan de bezwarenj van de bes taande dorpsschooltjes.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1