ie Jaargang.
VRIJDAG 24 NOVEMBER 1922
No. 3987
LaBONNEMENTSPRIJS bedraagt b!J vooruitbetaling
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
BUITENLAND.
BINNENLAND.
'e Êcidóelve (Bou/cant
J Voor Leidon 10 cent por treek, 2.50 per kwartaal.
I By onae Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal.
J Franco per poel j 2 05 per kwartaal.
Ll Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar
ten betaling van 60 ct. per kwartaal, bjj vooruitbetaling. Af-
iderlüke nummers C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
J DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
op Zaterdag 33 cent per regel Overige dagen 30 cent per rege
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dnbbeie
van het tarief berekend.
kleofb Ai)yebtentien, van ten hoogste SO woorden, -waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50.
nummer bestaat uit drie bladen
In-droevig.
en dominé van de Ned. Herv. Gem. te
Idelie (N.-H.), ds. H. J. D. R. Theesing
ft verleden week ia het kerkgebouw
iar een preek" gehouden over het on_
jrerp: „De grcote Fabel",
n in die preek zeide hij o.m. dit:
.Hisforis'-h ea in realiteit heeft ook de
g zoon van de Christelijke leer niet
aan
lit is één van de God-loochende „wijs-
en", die werden verkondigd door de-
predikant,
g „Nieuwe Leidsche Crt." teekent bij
verslag van deze „preek" aan:
Is het niet in-droevig, dat een pre
dikant van de Ned. Herv. Kerk op
deze wijze het Christendom onder
mijnt en kan ondermijnen,
inderdaad, dat is in-droevigl
droeviger nog wordt, in dat licht be-
d, het gedrag van die geloovige dominé's
de Ned. Herv. Kerks die hun kracht
sen in, en een faam verwerven door...
ipapisme.
ou men niet vruchtbaarder den
testanten kunnen wijzen op het de Ned
v. Kerk bedreigend ongeloof, dan hun
door een lez-ng over den Bartholo-
sus-nacht spookbeelden voor te hou-
ovor die toch o zoo gevaarlijke Room-
Kerk!
wij zouden een achtenswaardig do-
\H hier ter stede willen vragen, of^ ook
z ij n standpunt bezien, de Holland-
hB taal van dien dominé Theesing niet
ül, ontzaglijk veel erger is voor het
lenheil, dan we citeeren zijn woor-
dan „hot Latijnsch geprevel" in de
holieke Kerken?... En een ander, of
wanneer er weer eens in de Pieter9-
een Proteslantsch jubileum mocht
- go—
311 zou zijn, cm te waarscnuweu vuur
de Ned. Herv. Kerk binnendringend
fendom dan vcop Kuyper's volgelingen
de coalitie en Rome?....
eder lid dor Ned. Herv. Kerk, dat inziet
.belang van zijn Kerk, moet deze vra-
bevestigend beantwoorden.
|Ons bedroeft het- antipapisme van som-
HerVormde dominé's het bedroeft
méér dan het ons schaadt.
Schaden doet het 't meest hun Kerk zelf!
De conferentie te Lausanne.
DE BALKANBOND.
istermorgen heeft de territoriale com-
issie een nieuwe bijeenkomst gehouden
met en Yenizelos hebben van gedachten
iwisseld over West-Thracië en de daar-
iede samenhangende kwesties.
Het is niet tot een breuk gekomen, inte-
indeel. Men heeft een 9ub-commissie be
semd, die ook de kwestie van den Bul-
sarschen uitgang naar de Aegeische zee
aludceren zal. Deze sub-commissie
ioudt om half vijf haar eerste zitting, die
sel een formeel karakter zal hebben.
Inlusschen doen te Lausanne nog aller-
ii sensationcele verhalen de ronde, die
Jhter de grootste reserve verdienen. Zoo
Minde de correspondent van de „Popoio
i'Ilalia", dat op de conferentie groote op-
ehudding ontstond door de ontdekking
in een nieuwen Balkanbond met Bulga-
legen Turkije. Wie echter, aldus de
«respondent van de „Msbd." ook maar
enigermate de Balkan-politiek volgde
weet dat zulk een toenadering van de Bal-
i-volken zich al lang aflcekende
«ods op de eerste zitting der territoriale
comm. tot uiting kwam in de gemeenschap
pelijke voorstellen van. de Balkan-volken
«n de Maritza als grens aan Turkije te
Seven.
He eischen van IsmetPasj
Ismet Pasja beeft een interview ver
leend aan een aantal journalisten, waarin
zich vrij intransigent toonde en een
aantal eischcn omschreef, overeenkomend
mot het nationalistisch program van An-
Ismet verklaarde bovendien nog
•lat de Turken ontevreden zijn over den
Balkanbond.
Dit interview is als een antwoord te be
lhouwen op de rede van Curzon in de
commissie-vergadering van Woensdag,
fraarin hij de Türksche eischen bestreed.
Mogelijk bestaat ook eenig verband tus
when de groot ere onverzoenlijkheid der
Turken en de aankomst" der Russen. Wan
neer inlusschen de geallieerden aaneenge
sloten blijven, zullen de Turken gauw toc-
goeflijker worden,
He Russen ter Conferentie.
Behalve Vorowsky zijn verschillende
'ovjet-bcambtén uit Berlijn te Lausanne
ingekomen.
jjVoi'ovsky, de voorloopigc gedelegeerde
der Russen op de conferentie van Lausan
ne, verklaarde aan de journalisten, dat
Moskou geen nieuwe bijeenkomst na deze
conferentie zal aanvaarden. Er moet dus
een eindresultaat verwezenlijkt worden.
Verder zeide Vorowsky: Wij gaan ac-
coord met de revindicaties der Turken en
wij zullen onze rechten met klem verdedi
gen, want wij hebben de 14 punten van
Wilson, de basis van den vrede, nog niet
vergeten.
Vorowsky hoopt dat de conferentie, na
do Bulgaarsche thesis te hebben gehoord,
ook de Russische thesis zal aanhooren.
De W e s t-T hracisoh©
kwestie.
Uit Lausanne wordt gemeld, dat na het
optreden van Venizelos, de Serviërs, d&
Roemenen en de Engelschcn het bijna ze
ker is, dat Griekenland Westelijk Thra-
cië zal mogen behouden.
Betreffende het optreden der Turken is
men van oordeel, dat dit zeer onhandig
was, maar voor gevolg zal hebben, dat de
Turken geen volksstemming zullen krij
gen, noch Karagatch noch een gedeelte
van de Maritzagrens.
Verder wordt nog geseind, dat he-t niet
onmogeljk is, dat de Belgen aangezocht
zullen worden om de spoorwegen van
Adrianopel te adminislreeren.
Duitschland.
Do kwestie van herstel.
Nieuwe voorstellen van
B e 1 g i
Naar de Parijsche correspondent van de
.Frankf. Ztg." verneemt, zijn de beide
Belgische ministers Theunis en Jaspar
aan wier bezonnehcid en staatmansschap
de oplossing van het moratorium vraag
stuk in Augustus te danken was, te Parijs
aangekomen om over de conferentie van
Brussel te confereeren. Zij zouden voor
de nieuwe moratcriumregeling zeer ver
strekkende voorstellen hebben meege-
Deze voorste'.leu zouden loopen in de
richting van de door Delacroix in de com
missie van herstel voorgestelde politiek,
n.l.' een stabilisatie van de mark en het in
evenwicht brengen der Duitsche finan
ciën. Deze problemen moeten eerst wor
den opgelost en indien dit niet geschiedt-,
is een hervatten der herstelbetalingen
door Duitschland niet l© verwachten.
De voorstellen der Belgische ministers
loopen voor een groot deel parallel met
de Duitsche voorstellen, welke bij de hcr-
stelcommissie aan het einde der conferen
tie te Berlijn werden ingediend evenwel
met dit onderscheid, dat Duitschland ver
langde een uitstel van betaling voor drie
vier jaar, terwijl de Belgische voor tel
len de betalingen willen doen hervatten,
wanneer het budget in evenwicht is ge
bracht en de mark i9 gestabiliseerd.
Volgens de Belgische ministers zou
zulks binnen-veel korteren tijd kunnen
plaats hebben.
Het nieuwe Kabinet.
Het rijkskabinet is gisteren in de kan
selarij bijeengekomen om de regeerings-
vcrklaring vast te stellen, welke de rijks
kanselier Cuno hedenmiddag om 1 uur in
den rijksdag zou afleggen.
De inhoud van de regceringsverklaring
zou hedenmorgen aan de leiders der frac
ties worden medegedeeld.
Dat de arbeidsgemeenschap der tegen
woordige partijen een motie van vertrou
wen zal indienen, schijnt naar het „Acht
Uhr AbcndblatV' meldt, voorbarig, daar
tusschen dit kabinet der arbeidsgemeen
schap en de partijen een zeer lossen band
bestaat. Dat het initiatief om een motie in
te dienen van een der partijen der ar
beidsgemeenschap zal uitgaan is hoogst
onwaarschijnlijk.
Het „Berl. Tagi-bl." meldt, dat in de frac
tievergadering der sociaal-democratische
partij alleen over den algemeenen poli lie-
ken toestand gediscussieerd werd. Geen
beslissing werd genomen. Naar het blad
verder verneemt zal het grootste gedeelte
der sociaal-democraten dus niet allen
blanco stemmen na het afleggen der
regeeringsverklaring. Het schijnt dat de
Du'itsch-nationalen dezelfde tactiek zul
len volgen als bij het vorige kabinet n.l,
een afwachtende houding aannemen.
Engeland.
DE 1ERSCHE KWESTIE.
Nieuwe onlusten in Dublin.
Udib Dublin wordt gemeld, dat do stad.
in dien nacht van Dinsdag o-p Woensdag
verontrust is door buitengewoon zwaar
machinegeweer- en geweervuur in ver
scheidene wijken.
Men gelooft dat de opstandelingen ver
scheidene militaire posten hebben aange
vallen. Verscheidene burgiers ontsnapten
ternauwernood aan den dood.
DE OPENINGSREDE VAN HET
PARLEMENT.
De Troonrede.
De koning en de koningin reden gister-
Altoen dan
kof pl U de beste
indien voorzien met het merk
FRIEDR. HERDER ABR.SOHN.
Niet duurder dan andere merken.
morgen uit Buekinghampalace in de schit
terende gouden sla'iekoets, getrokken
door acht bruine paarden, temidden van
een middeleeuwsohe pracht en statie van
goud en scharlaken en omgeven door een
schitterende miiitaire -escorte naar het
parlementsgebouw in- Westminster, waar
de koning het vierde parlement zijner re
geering zou openen op de gebruikelijke
plechtige wijze.
Even voor hun majesteiten in de vergul
de kamer van het heerenhuis aankwa
men, trad daar de prins van Wales met
een klein gevo'g binnen om zijn plaats
rechts van den troon in te nemen.
Weer was hot een schitterend schouw
spel, den adel van het land en de Angli-
kaansche bisschoppen' in vol ceremo
nieel daar aanwezig te zien. Op de galerij
der pearessen was geen plaats meer vrij
en overal schitterden in het halfduister
oor de aankomst van heL koninklijk paar
de honderden edelgesteenten en juweelen
der adellijke dames. Slechts op het oogen
blik, dat de koninklijke personen de ver
gaderzaal der lords binnentraden, wer
den de lichten op volle sterkte aange
draaid, zoodat er iets van een theatraal ef
fect verkregen werd, vol ouderwetsche
symboliek.
De koning hield hierna de volgende
rede:
Ik heb u bijeengeroepen, om de wetge-
ing, noodig voor dr.. consl iiutie van den
"Keuring tu uiiur.- Wulpen.
De toestand van handel en industrie
blijft diepe zorgen haren. De maatregelen
oor verbetering, door de vorige regee-
voorbercid, zullen opnieuw onder
zocht worden.
U zal worden verzocht de leening te
aarborgen, overeenkomstig het plan van
den volkenbond, voor het herstel van Oos
tenrijk.
Ik hoop dat de pogingen van mijn mi
nisters die te Lausanne samenwerken met
de vertegenwoordigers der bondgenoolen,
tot gevolg mogen hebben, dat de vrede
hersteld wordt en de veiligheid terug
keert voor bewoners der streken, welke
onlangs het looneel zijn geweest van zoo-
eel lijden.
Het debat over de
Troon rede.
Uit het op de troonrede volgend debat
blijkt men het et in het Lagerhuis vrij
wel over eens, dat de Iersche kwestie niet
veel meer dan een formaliteit zal zijn.
Veel belangrijker zullen de economische
kwesties worden die, zooals Mac Donald
verklaarde, ten spoedigste aan de orde
moeten worden gesteld. Die vraagstukken
betreffen in de eerste plaats de werkloos
heid. Wat daaromtrent in de troonrede is
aangekondigd is geheel onvoldoende.
De slechte toesland is grootendeels een
gevolg van. de vredesverdragen "en van
de niet-erkénning van Sovjet-Rusland.
Bonar Law verdedigde -zijn standpunt
aangaande de weigering om de deputatie
te ontvangen niet alleen op de formeel»
gronden doch ook met de verwijzing naar
het feit, dat hij als constitutioneel Minis
ter niet kan ingrijpen in de werkzaamhe
den van andere zijner collega's, terwijl
bovendien de grondwettige practijk en do
eerbied aan het parlement verschuldigd,
hem er van zouden moeten terughouden
eenigc mededeel. r»g omtrent zijn plannen
tot werkloosheidsbestrijding aan deputa
ties of besturen te doen, alvorens het Huis
zelf daarvan op de hoogte is gesteld
Een andere kant is echter de reeks re
devoeringen van nieuw-e leden over ar-
beids-vraagstukken, en weer speciaal
over de werkloosheid en den woningnood
Italië
Verklaringen van Mussolini.
Mussolini, die Woensdagavond van Lau
sanne naar Rome is teruggekeerd, ver-
klaardo, naar de „N. R. Crt." meldt, aan
Itaiïaansche journalisten, tevreden te zijn
over het verloop van zijn reis. Italië kan
rustig de ontwikkeling der conferentie af
wachten. Indien het noodig mocht blijken
zal hij naar Lausanne terugkeeron.
Vóór den vijfden December zouden de
drie minister-presidenten een bijeenkomst
hebben, die aan het vraagstuk van hot
herstel zou zijn gewijd.
Mussolini voegde er aan toe, overtuigd
te zijn, dat Duitschland b'etalen kan en be
talen moet, Italië wil geen centiem kwijt,
schelden. Verder zeide Mussolini dat de
minister-presidenten van de entente Italië
thans geheel anders beoordeelen dan vroe
ger. Italië staat nu op gelijken voet met
de overige ententesfaten.
Tot hiertoe is er geen sprake van een
militair optreden tegen Turkije geweest.
Italië zou in elk geval aarzelen mede te
doen.
'Ten slotte meende Mussolini, dat het
Vaticaan verstandig zal handelen, door
ook een vertegenwoordiger naar Lausan
ne te zenden.
De verhouding tusschen Kerk cn Staat.
K ardinaal Maffi Senator.
Volgens een bericht uit Rome aan de
bladen heeft de Paus kardinaal Maffi ge
machtigd, zijn benoeming tot Senaatslid
aan te nemen.
Mussolini, die hierin een nieuw bewijs
van de toenadering van het Vaticaan ziel,
is voornemens rog verschillende andere
prelaten tot den Senaat toe te laten.
Roemenië.
Een nieuwe mislukto aanslag op den
koning.
De bladen melden uit Boekarest: Vol
gens de „Idre Sfarea" is de koning door
een toeval ontsnapt aan een tegen hem
gerichten aanslag. Hij zou met den mi
nister van binno.nl, zaken deelnemen aon
een jaehtpartij in de omstreken van Si-
ghisoara, doch zijn trein had 10 uur opont
houd aan het dation Bresof, daar de trein,
welke aan dien van den koning vooraf
ging, tien minuten van te voren was ge
derailleerd. De bijzonderheden zijn nog
niet vastgesteld, maar men neemt aan,
dat de rails opzettelijk in liet ongereed©
waren gebracht
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
De aanbieding van een schilderij, voor
stellende het ministcric-Cort van der Lin
den, aan de Tweede Kamer.
Mogelijkheid van wijziging in liot wets
ontwerp tot herziening van de Lager On
tleen ijswet.
Het contract iu do meubelindustrie op
gezegd.
In de Tweede Kamer is gisteravond de
bcgrooting van financiën aan de ordo ge
komen, waarbij tevens aan de orde was de
interpellatie-Staalman over dc werking
van de Tabakswet.
Min. De Geer deelt in dc Kamer medo,
dat dezer dagen het verbod zal afkomen
Tan ongedekt vervoer van gedistilleerd,
behoudens een zeer kleine hoeveelheid
binnen een bepaald rayon langs de grens.
Technische herziening van de belasting
wetgeving in voorbereiding.
Ismet Pasja ov er de Tiirkselic eischen.
Vorowsky verwacht van deze conferentie
een eindresultaat.
Nieuwe Belgische voorstellen inzake de
kwestie van herstel.
De troonrede van den Engelsehen koning
Dc toenadering
Quirinaal.
tusschen Vaticaan en
STATENKIESKRING GOUDA.
Woensdagmiddag vergaderde .in het ge-
de R.-K. Cêntr. Kiesverccmging jftacclt-
kieskring Gouda.
Overeenkomstig de bestuursvoorstellen
werd besloten: le dat het aantal candida
tes dat op de definitieve groslijst zalwor
den geplaatst, 10 zal bedragen; 2e. dat
vóór i Januari 1923 de namen der candi-
daten bij het bestuur moeten worden in
gediend; 3e. dat de stemmingen voor de
definitieve groslijst in de locale kiesvor-
eenigingen moeten zijn geëindigd op 1 Fe
bruari 1923 en uiterlijk op 2 Febr. de uit
slag daarvan, vergezeld van de bescheiden,
aan het secretariaat moeten zijn inge
diend.
Op Zondag 4 Febr. 1923 zal door het
bestuur de uitslag van de stemming, te
Gouda, wordenvastgesteld.
Bij de rondvraag kwamen o.m. tor spra
ke de drooglegging der Reeuwijksche plas
sen en gal de vergadering als haar mee
ning te kennen, dat de aftredende Staten
leden, de heeren jhr. v. Fisenne, dr. Hoff
man en v. d. Weijden voor dezen kies
kring opnieuw candidaat dienen te wor
den gesteld.
Dc Onder wijsnovelle.
Uit parlementaire kringen vernemen we
dat sinds e enige dagen geregeld geconfe
reerd wordt tusschen de onderwijs-spe
cialileiten der rechtscbe partijen en den
Minister van Onderwijs over 't ontwerp
tot herziening der Onderwijswet. Naar ver
luidt is de mogelijkheid niet uitgesloten,
dat deze besprekingen alsnog tot min of
meer belangrijke wijzigingen in de onder-
wijsnovelle zullen aanleiding geven.
„Tijd."
Een schilderij vau het ministerie-Gort
vaa der Linden.
In tegenwoordigheid van zeer vele ge-
noodigden, onder wie vele dames, heeft
gisterochtend in de kunstzalen van de fir
ma Kleijkamp in Den Haag plaats gehad
de aanbieding aan de Tweede Kamer van
een schilderij, voorstellende het ministe
rie-Gort van der Linden (1914), in minis
terraad vercenigd, geschilderd door P. van
der Hem, in opdracht van den lieer W.
Broese van Grocnou, die door dit geschenk
aan het' Nederlondsche volk de mannen
wenscht te huldigen, die ons in 1914 buiten
den grooten oorog hebben gehouden.
Onder de aanwezigen waren o.a. be
halve de heer Broese van Groenou, de oud
ministers Leiy, Ort en Rambonnet. die
deel uitmaakten van het kabinet-Gort van
der Linden, oud-minisler Kolkman, de
minister van marine, de heer Westerveld;
de secrotaris-goreraal van het departe
ment van onderwijs, kunsten en weten
schappen, jhr. mr. C. Feilh; de admmistra
teur, chef der afdeeüng kunsten en weten
schappen van dat departement, mr. M. I.
Duparc; de president van de Tweede Ka
mer, mr. D. A. P. N. Kooien; de vice-pre
sident van den Raad van Slate, mr. dr.
W. F. van Leeuwen; staatsraden nar. J. J.
I. Harte van T.riklenburg, mr. A. D. W.
de Vries. W. Cao:, mr. D. P. D. Fabius, en
nar. J. B L. G. C baron de W'ijkcrslooth
de Weerdesfeijn. het oud-Tweede-Kamer
lid de heer S. Roodliuyr.cn, de Tweede Ka
merleden Schaper. Visser van IJzendoorn,
Bongaerts. Van Dorp, Deckers. Bcheurer,
Rutgers, Van Basse van Yssclt. Fruytier.
cn "Van .U13L-I,piui.
TWfi-"ri-o rreïffin» Vfi O Óf» TWOflflft -;"RïlTVIOP.
A. Kespcr en mr. J. L. L. YVery en dc ad
ministrateur van de Tweede Kamer, de
heer J. G. Pippol.
De minister van koloniën en de burge
meester van Is-Gravenhage hadden be
richt van verhindering gezonden.
De dochter van den lieer Broes-1 van
Grocnou hield een rede, welke beant
woord werd door den voorzitter van de
Tweede Kamer Vervolgens heeft rog de
beer Cort van der Linden gesproken.
Z. D. II. Mgr. Arn. Diepen te Rome.
De correspondent van de „Msbd.seint:
Z.D.H. Mgr. Arn. Diepen, bisschop van
s-IIerlogenbosch. is Woensdag, vergezeld
van zijn secretaris, den wëleerw. lieer M.
Van de Ven, le Rome aangekomen.
Wijziging van de Regsstratiewei 1919.
Blijkens het Voorloop!» Verslag der
Tweede Kamer omtrent het voorstel van
web van den hoer Duys es. tot wijziging
van de „Regist falie wet 1917", betuigden
verscheidene leden hun instemming met
de strekking van dit voorstel, omdat bet
in verband met de moeilijke omstandig
heden, waarin land- en tuinbouw verkee-
ren, noodig is, de lasten welke op die be
drijven drukken, ©enigermate te verlicii-
ten.
Door verschillende leden werd voorts
aangevoerd, dat de belasting, bedoeld in
art. 55 der RegLstratiewet met name voor
den land- en tuinbouw ook in zichzelf on
billijk is. Hier wordt op een bepaalden
vorm van verkoop een last gelegd. D©
tuinders, die van de veilingen gebruik
maken en daarvoor ook contributie be
talen, worden door do belasting ge-troffen:
wie buiten de veilingen verkoopt gaat vrij
uit. Voorts is het onbillijk, dab ook al
wordt geen winst, gemaakt, wellicht zelf a
groot verlies geleden, het recht toch moet
betaald warden.
Vele andere leden kenden zioli met hot
voorstel geenszins vereenigen.
Het invoerrecht op sigaren.
In de Memorie van Antwoord op heit
Voorloopig Verslag dor Eerste Kamer ia
zate het wetsontwerp tob wijziging van
het invoer echt op sigaren betoogt de Mi
nister van Financiën, dat de leden, die iö
het ontwerp een eersten stap in proteo-
tiionnisbische richting zagen, uit liet oog
verliezen, dat een specifiek invoerrecht als
compensatie van aocijnsbslcmmeying. ook
ten aanzien van andere aan accijns onder
worpen artikelen hior te lande reeds be
staat, Een „eerste stap" kan het ontweirp
dus in geen geval zijn.
Do gedachten-wisseling over het. al dan
niet gerechtvaardigde van den in dezen
tijd opkomenden drang
o naar protectie
komt''den Minister bij dit ontwerp niet
zeer ter zake voor.
Verschillende gestelde vragen beant
woordt de Minister ais vólgthet ontwerp
bedoelt to zijn oen accijns compensatie
het laat voor de duurdere sigaren waar
van de waarde meer dan 50 per duizend,
is h©t beslaande waarderccht van 30
pCt. in stand, cn voert voor de goedkoop©