BINNENLAND. |4e Jaargang. DINSDAG 21 NOVEMBER 1922 No. 3984 Po ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 10 cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franco per post 5 2 06 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar legen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij voornitbetaling. Af- onderliike nummers C ct„ met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 -:- POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent por regel Overige dagen 80 cent per rega Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADTEBÏENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur j^oop en verkoop f 0,76 'a Zaterdags, overige dagen 10.50. git nummer bestaat uit twee bladen [en nieuwe richting in de Muziekpaedagogiek?. II Ook in de 19de eeuw hebben sommigen grootste kunstenaars bij hun wereld- ijke werken hun toevlucht genomen tot de nuitputlelijke bron der Gregoriaansche lotieven. Wagner heeft er zich niet van nthouden in zijn Parcifal; ook Mahler put nit. En César Franck, die zulk een he- lelsreine centrapuntiek wist te scheppen, iad meer kunnen bereiken, indien hij die- ware doorgedrongen in het Grego- iaansch en de Gregoriaansche polyphonie an Palestrina. niet in herhaling te vallen van op- lerldngon in vroegere artikelen geplaatst, allen we op de hoofdkenmerken van het iregoriaansch alleen de aandacht vesti- «n, in zooverre Hubert Cuypers er de joote muziek-paedagogische beteekenis ziet. Vooraf dienen we er evenwel aan te her- nneren, dat er tweeërlei opvatting om rent de uitvoering van 't Gregoriaansche praakgezang bestaat. 'o oude Italiaansche traditie, die door Benedictijnen het zuiverst schijnt ge- andhaafd, en berust op de overlevering er historie, en daarnaast de Duitsche op- atting, door de Caeciliën-verein te Be ensburg gehuldigd, die bij den uitgever 'ustet aldaar Gregoriaansche koralen liet itgeven maar in een schrijfwijze veel Irengcr en strammer dan do Benedictijn- cho transcriptie. Dczq Germaansche opvatting is absoluut uiver van accent, maar ze heeft in haar eheel iets van de stramme techniek, wat eigen was aan het Duitsche leven, het Bcljneidige" van de paradepas. De Benedictijnscho opvatting is gevoe- iger; er ie meer soepelheid van golving, meer ongedwongen deining, moer rijkdom figuratie en ten slotte meer gratie en eroelig sentiment in. Pius X heeft in zijn enoemd Motu Propio de voorkeur gege- en aan de Benedictijnsche traditie, waar de evenwel de Duitsche opvatting prac- iscli niet terzijde geschoven word. Daaj. ij zoo geheel past bij den Duitschen aard de meeste musici, ook in Holland, nu inmaal Duitsch geschoold zijn, heeft en hier en daar nog te veel de neiging je Gregoriaansche voordracht rhythmisch e sterk te markeeren, waardoor we geen schtvloeiende golflijn verkrijgen, maar (en soort staccato zang. Dat is geheel in Irijd met het wezen en de schoonheid van n ouden Kerkstijl. De Italiaansche op- itting is naar veler opvatting veel meer anpassend bij de eischen van den eere- ienst. Hubert Cuypers nu meent, dat ons zang- iderwijs over de heele linie te veel Ger- C.nsch-geschoold is, hetgeen natuurlijk raan is toe te schrijven, dat Duitsche «nponisten en zeer terecht! vele intallen van jaren de concertzalen heb- in beheerscht. Op het oogenblik is echter Latijnsche geest bezig die plaats te Stoveren; men donke aan de jonge Fran- school. Maar Cuypers meent dat mén bet eerste zangonderricht, en muziek- iderncbt in het algemeen, in beginsel :h van Duitschers, noch van Fran- len moet uitgaan, maar van de overoude cgoriaansche kerkmuziek, fiets is geschikter om heb rhythmiBch voel te scholen meent hij, dan de Grego- anscbo rhythmiek, die 'n natuurlijke on- dwongenhcid bezit, doordat het rhythme 1 nauwste verband houdt met de klank- •arde van woorden en lettergrepen. De 'tig bowogen golving in een telkens ellende en weer afnemende legato-voor- icht ia natuurlijker clan de geforceerde chniek van het gewone rhythme, dat ■ypers slechts wil beoefenen na de stu- van het Gregoriaansche rhythme. Guypers meent, dat geen stel moderne reningen, gewoonlijk toch op Duitsche lgt geschooid, zoo geschikt is als een Me uit het G regoriaansch, om, ook al rer in verband met woordklank en •ordbeteckeni8, crescendo en decrescendo reeren maken, Doordat de betoning altijd natuurlijk is ue modulaties altijd op de volle vocalen Mn, zijn de zangers vanzelf wel genood- .t v°or in den mond te zingen, wat de «laansche zangers zooals men gemerkt zoo vanzelfsprekend doen. Het leert bovendien op natuurlijke wijze ln adem beheerschen, omdat de adomha- 18 noodzakelijk volgt na elke melodische >wse van een zin of zinsdeel. "et leert zuiver treffen en scherpt het '°or voor fraaie, altijd harmonische in- vallen. Bij ]iet declameeren van psal- an leert het den toon beheerschen en op hoogte volhouden, ic hier enkele punten, waarop men zich W? i doen aan het Amsterdamsche Muziek- Lyceum (De Lairessestraat 155) dan eischt dit niet zoozeer uiterlijke discipline als wel een gezamenlijk doen aanvoelen van de klankwaarde en de gevoelswaarde der woorden. Want natuurlijkheid van dictie, zingen met het hart, is eerste eisch. De modulatie moet zoo overtuigend en van zelfsprekend zijn, en ze kan dat bij ernstig onopgeschroefd onderwijs dat vrij is van allo drukdoenerij dat ze geen enkel oogenblik doet denken aan de technische kunstenmakerij uit zoovele aria's van colo ratuur-zangers en zangeressen. Er moet in do eerste plaats altijd wij ding van uitgaan. Cuypers meent, dat men, wanneer alge meen het Gregoriaansch tot eerste uit gangspunt van zangstudie werd genomen, daarmee ook het innerlijke cultureele le ven ten zeerste zou gediend zijn in Chris- telijken zin. Inderdaad denken we hier aan 't oude ideaal van Plato maar ver- christelijkt. Zooals we reeds opmerkten, hebben tal van schrijvers over muziek beweerd en be wezen, dat de muziek haar eerste ontstaan en haar eerste waarde dankt aan het reli gieus leven der oude volken. En in de Christelijke aëra der geschiedenis is het niet anders. Men heeft daaraan de gedachte vastge knoopt, dat zij in haar hoogste ontwikke ling tot de religie terug moet leeeren. In het persoonlijk leven veler groote toonkun stenaars is dit ook werkelijk liet geval ge weest. We zouden kunnen wijzen op voor beelden als Palestrina, Sweelinck, Bach, Handel, Mozart, Beethoven, César Franck, Gustav Mahler. Amadeus Hoffmann verklaarde nadruk kelijk, dat de muziek in haar schoonsten en edelston vorm ten opdracht heeft, den lof des Scheppers te verkondigen. Hoeveel zou het geestelijk leven er bij gebaat zijn, als men de onuitputtelijke schatten der oude kerkmuziek eenB goed ging benutten met de bewuste bedoeling alle verdere scholing daarvan te doen uit gaan. Ik kan de kwestie, de mogelijkheid, de wen8chelijkhcid ervan niet voldoende theoretisch booordcelen. Er zijn natuurlijk min of meer geldige bezwaren tegen in te brengen. Alles hangt hier af van twee voor waarden: persoonlijkheid en methode. Maar als Cuypers denkbeelden, waarvan hij dezer dagen een practische demonstra tie heeft gegeven, werkelijk alge meen kunnen worden toegepast., dan zou hiervan zonder twijfel het gevolg zijn een harmonische eultiveering van het geestelijk leven, die men niet op zich zelf moet den ken maar in verband met de geweldige expansie welke thans heerscht in de aspi raties van zoovele menschen, die zoeken naar waarheid en waarvan er ook enkelen uit de velen die waarheid en schoonheid hervinden in de Kerk van Christus. Want ik weet niet of Cuvners dit di rect bedoelt ten slotte zou immers het resultaat 7,ijn, dat, afgezien van de techni sche voordeelen welke Cuypers boven elk ander zangonderricht aan een Gregoriaan sche scholing verbonden acht, in breeder kringen ongezocht een aanvoeling zou ko men van de mentaliteit der religie, van den sensus catholicus. Op deze wijze zou misschien wel het uiterste resultaat verkregen worden van de. Motu Proprio van Pius X. N. J. H. S. BUITENLAND. De conferentie te Lausanne. DE OPENINGSZITTING. Redevoeringen van Haab, Curzon en Ismet Pasja. Na cenige voorafgaande besprekingen in den loop van den dag had gistermiddag •te 3.15 uur de opening plaats van de con ferentie te Lausanne. In zijn openingsrede zeide de Zwitser- sc-he president Haab, dat Zwitserland zich er mede geluk wensc-ht, uitgekozen te zijn voor de bijeenkomst der conferentie. Hij bracht vervolgens hulde aan de helden, die hun leven offerden op het altaar van het vaderland. Geve de voorzienigheid, aldus spr., dat de Grieksch-Turksche oor log de laatste is. Hij eindigde met te wij zen op het groote gewicht der conferentie, legde den nadruk op de verantwoordelijk heid, welke er aan verbonden is en ein digde met de woorden: „In uw handen berust het lot der landen en der volken. Uw laak is zeker even zwaar als omvang rijk en wij weten ook, hoe groot uw ver antwoordelijkheid is. Wij weten echter ook, dat de door u op te lossen problemen vele oeuwen in het verleden teruggaan en de geschiedenis heeft ons geleerd, dat deze problemen steeds op het lot der Oude Wereld zeer grooten invloed hebben uit geoefend. In verband met het, feit, dat he den meer dan ooit de samenhang tussclien de volken het eene land van het andore afhankelijk maakt, sprak de Bondspresi dent de hoop uit, dat het as. Kerstfeest ook den door den oorlog getroffen volken hot woord van den vrede moge brengen: „Vrede op aarde aan alle menschen, die van goeden wil zijn". De vergadering begroette deze eenvou dige rede met warmen bijval. Antwoordend op de toespraak van Haab zeide Curzon, sprekend uit naam der ge allieerden, te hopen, dat dit de laatste con fcrentie zou zij a en dat de wereldvrede er het gevolg van zou zijn.,Hij betuigde zijn ingenomenheid met de keuzo van Zwit serland, een land, dat nimmer overwel digd werd en in welks atmosfeer het mo gelijk zal zijn harmonie en verzoenings gezindheid te doen heerschen. Curzon gaf de verzekering, dat alle pogingen zouden worden in het werk gesteld om de con ferentie te doen slagen. Hierna verkreeg Ï9met Pasja het woord, die er aan herinnerde, dat er vier jaren geleden een wapenstilstand werd gesloten op den gondslag van en volgens de begin selen van Wilson, maar dat de Turksche natie, voortdurend beroofd van de welda den van den vrede, zich rekenschap had gegeven van het onvoldoende en het ijdele van haar onophoudelijke vreedzame stap pen en er in slaagde haar bestaan te ver dedigen en haar onafhankelijkheid te ver wezenlijken door haar eigen moreele en materieele middelen. Hij bracht het leed in herinnering, dat het Turksche volk te doorstaan had en zeide, dat het hoogste doel der nationale vergadering van Tur kije was de huidige positie te behouden en te versterken Ismet Pasja besloot mest te verklaren, oat de Turksche delegatie, bezield door het mogelijke maximum van goeden wil, bij de andere delegaties een zelfden goeden wil hoopt te vinden. Nadat Haab de sprekers had bedankt voor hun sympathieke woorden ten aan zien van Zwitserland, wérd de zitting ver daagd tot hedenochtend 11 uur. België. Kardinaal Moreler ziek. Naar uit Brussel v>"dt gemeld, ligt kar dinaal Mercier te Mechelen ziek, tenge- volgo van een koude, bij de begrafenis van den onbekenden soldaat opgcloopen. Duitschland. DE KABINETSCRISIS. Een weigering dor Socialisten. Een Zakenkabine t-C u n o. Gistermiddag is de Soc.-dem. rijksdag- fractie bijeengekomen om haar houding ten opzichte van e.v. deelneming aan de regeenng vast te stellen. Zooals te verwachten was werd het Zondag door het fractiebestuur genomen besluit om deel te nemen bevestigd. Door deze weigering der soc-democra- ten kan van een groote coalitie waarschijn lijk geen sprake meer zijn, of later zou er eenige kentering in de houding der 60C.-democraten moeten komen. Rijkspresident Ebert heeft dr. Cuno op nieuw verzocht tc trachten een kabinet te formceren, dat dan het karakter van een Zakenkabinet zal dragen. Dr. Cuno, die Zondag en gisteren met verschillende politieke en niet-politieke persoonlijkheden omtrent de portefeuil les liceft onderhandeld, zal, naar men met slelilgheid verzekert, deze nieuwe op dracht aannemen en ook uitvoeren. Gisteren heeft de Rijksdag zijn zittingen lot Donderdag verdaagd en men verwacht, dat Dr. Cuno reeds Donderdag zijn nieuw Kabinet zal kunnen voorstellen en den Rijksdag om een vertrouwensvotum ver zoeken. Dr. Cuno heeft als voorwaarde gesteld, dat de burgerlijke partijen haar leden vrij laten eventueel een minister-portefeuille te aanvaarden. De sociaal-democraten zul len echter niet toestaan, dat leden van hun partij in het nieuwe Kabinet zitting nemen. Men verwacht overigens, dat de sociaal-democraten -door een passieve hou ding -het kabinet-Cuno de gelegenheid zul len geven, zich althans voorloopig te hand haven. Scheuring in de Beicrscho Volkspartij. De scheuring in de Duitsch-nationalo volkspartij in Beioren is Zondag op het partijcongres te Neurenberg een feit ge worden, aldus meldt men aan de „Tel". De groep, die zich geschaard heeft om den bekenden reactionairen kolonel Xylander, die te München en in de Chiergau een ta_ melijk sterken aanhang heeft., verklaarde zich zelfstandig. Dit beleekent, dat de nieuwo partij, die niet in het parlement is vertegenwoordigd, van nu af voorne mens is de methodes van het fascisme in toepassing te brengen. Engeland. HET LAGERHUIS. Clynes leider deroppositie Het nieuwe lagerhuis, is gistermiddag om kwart voor drie voor het eerst in voor loopige zitting b.eengekorncn. Officieel wordt liet parlement door den koning Don derdagmiddag a.s. geopend. Als speaker werd opnieuw de lieer Whitley gekozen. Als leider der oppositie werd op de eerste bank links opgemerkt de hoer Clynes van de labourparlij. Dok de lieer Asquith van de vrij-liberalcn was in do oppositie-banken. Lloyd George was nergens te zien, doch zou in elk geval niet in de oppositiebank gezeten hebben. Aan «Dlynes werd de voornaamste opposi tieplaats aangewezen, n.l. naaet den eer sten minister. Het Lagerhuis, alhoewel liet nu bijna tachtig Iersche leden minder telt was, op alle plaatsen dicht bezet, aangezien er zoo goed als geen afwezige ieden waren. Bonar Law werd met toejuichingen be groet bij zijn verschijnen in de raadska mer. De speaker is terstond begonnen met het afnemen van den conslitutioneelen eed van de leden, zoodat het lagerhuis in- clk opzicht wettig zal zijn samengesteld, wanneer de koning Donderdag het parle ment bezoekt om het door het voorlezen van de troonrede officieel te openen. De Iersche kwestie. Er8 kine Childers gefusilleerd? Volgens lot nu toe niet bevestigde be richten uit Dublin loopen daar hardnek kige geruchten, dat Erskine Childers, de onlangs gevangen genomen leider der op standelingen, gistermorgen met^enige an dere rebellen in de Montjoy-gevangenis werd doodgeschoten. Een Iersche krijgsraad verklaarde hem Zaterdag j.l. schuldig aan het dragen van verboden wapenen met moorddadige be doelingen jegens de nationalistische troe pen. Zijn vonnis zou later geveld worden, doch is tol heden nog niet bekend ge maakt. De toestand van miss Mao Swiney ernstig. Aan de „Chicago Tribune" wordt uit Dublin gemeld, dat de toestand van mi®s Mary Mac Swiney, zuster van wijlen den burgemeester van Cork, die in de Mount- joy-gevangenis aldaar, naar het voorbeeld van haar broer, een hongerstaking is be gonnen, heel slecht is. Zaterdag was de twaalfde dag, dat zij geen voedsel tot zich had genomen. Toen sprak ze reeds zeer moeilijk en het leek alsof ze stervende Griekenland, Een nieuwe Minister crisis. Medegedeeld wordt, dat Zaimis het niet gcwenscht acht het premierschap te aan vaarden, alvorens de revolutie haar taak heeft volbracht.. Het wordt zeker geacht, dat de regee ring nu aftreedt, daar deze werd gevormd in de veronderstelling, dat Zaimis pre mier zou zijn. Amerika. Do l)onus voor de oud-strijders. Een nieuwe belasting. De republikein^che afgevaardigde Hill heeft gisteren ;n het Huis van Afgevaar digden het wetsontwerp betreffenden den bonus aan oud-strijders ingediend. Er werd voorgesteld het geld voor den bonus te vinden door de belasting van bier en cider die niet meer dan 2% alcohol mogen bevallen. China. Kabinetscrisis. De Minister van Financiën, IIo Wen Kan, is in hechtenis genomen onder de beschuldiging van persoonlijk een over eenkomst tc hebben geteekend met de Chineesch-Italiaan9che bank met betrek king tot uilstei van betaling der Oostcn- rijksohe en Duitsche leeningen. Het kabinet is afgetreden. Werktijdenbesluit Bij K. B. van 14 Nov. j.l. ia wijziging ge- braoht in het Werktijdenbesluit voor fabrieken of werkplaatsen 1920. Daarbij is bepaald N<a-. art. 46 van het Werktijdenbesluit voor fabrieken of werkplaatsen 1920 wordt het voLgende ingevoegd lGbis. Arbeid, krachtens art. 22, derde lid, art. 23 cn art. 25, eerste lid, onder a. en tweede lid, onder c cn e, der Arbeids wet 1919 toegestaan in banketbakkerijen cn bioemenbinderijen op dagen, vooraf gaande aan den St. Nicolaasdag (6 Dec.) het Kerstfeest en den Nieuwjaarsdag. Art. 46bis. I. Een man mag in ccnc ban ketbakkerij en in eene -bioemenbinclerij op alle dagen, vallende in het tijdvak van zeven dagen. onmiddellijk voorafgaande aan den St. Nioolaasdag (6 Dcc.) en in de tijdvakken van drie dagen, onmiddellijk voorafgaande aan het Kerstfeest en den Nieuwjaarsdag, tussckcn 0 en 10 uur nam. en op Zaterdag cok lusschen 1 en C uur nam. en gedurende elf uren per dag ar beid verrichten. Bovendien mag een man HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Wijziging Werktijdenbesluit. Do opening.ezilting der confcrcntio te Lausanne, De Duitsche Socialisten weigeren dool te nemen aan «le rcgcering. Dr. Cuno heeft een nieuwe opdracht tot kabinetsformatie aanvaard. in eene banketbakkerij en in ©ene bloe- menbinderij in totaal op drie dagen, vallen, in de, in den vorigen volzin genoemde, tijdvakken tussclien 5 en 7 uur voorm. en tussohen 10 uur nam. en 12 uur midder nacht en gedurende zestien uren per dag arbeid verrichten. 2. Ten aanzien van een man, die inga volge het bepaalde in het eeTste lid arbeid verricht, moet, onverminderd het bepaalde in art. 47, worden in acht genomen, dat hij a. op niet meer dan twee achtereenvol gende dagen gedurende zestien uren per dag arbeid verricht; b. in een tijdvak van zeven achtereen volgende dagen niet langer dan oen en tachtig uren arbeid verricht. („Sfc. Grt.") Wijziging Uur Laad- cn Tulnbouw- Ongevallcnwcfc van 1922. Aan de Memorie van Toelichting op bo venvermeld wetsontwerp is het volgende ontleend: Voor de toelichting op het wetsontwerp, voor zoover dat, beoogt wijzigingen te brengen in de wettelijke voorschriften no pens het onderzoek van ongevallen, wordt verwezen naar de Memorie van Toelich ting op het ontwerp tot wijziging der Ongevallenwet 1921, dat reeds bij de Tweede Kamer aanhangig is gemaakt. Van de gelegenheid is tevens gebruik gemaakt om ook bij de land- en tuin bouw ongevallenverzèkéring rekening le houden mot ernstige gemoedsbezwaren, v/elke bij een, zij het klein deel der bevol king, tegen het beginsel der verzekering bestaan. liet iigt in de bedoeling om den gemoedsbezwaarden werkgever vrij te stellen van verplichtingen a!s het aanhou den van loonlijsten, premiebetaling, enz. Evenals dit bij de invaliditeitsverzekering geschiedt, zal de werkgever, aan wien vrij stelling is verleend van de verplichting tot premiebetaling, voor die vrijstelling een bedrag in co Rijksinkomstenbelasling moeten betalen. Dit bedrag zal overeenko men met het bedrag der premie, welke do werkgever verschuldigd zou zijn. ware hij niet vrijgesteld Toepassi ng. In val i d i lei Lvw ct De heer Wiltert van Hoogland heeft den Minister van Buitenlandsche Zaken de volgende vragen gesteld: I. Is het den Minister bekend, dat mo menteel duizenden arbeiders van vreemde nationaliteit in ons land werkzaam zijn, voor wie premie ingevolge de Invalidi teitswet moet worden betaald, terwijl eventueel aan deze personen toe te ken nen rente in den regel niet wordt uitbe taald op grond van het bepaalde bij art. 1G8, I. der genoemde wel? IT. Is de Minister bereid met de daar voor iu aanmerking komende Regeerir.gen overleg te plegep om te komen tot het atovtcn van verdragen, op grond waarvan een algcmccne maatregel van bestuur, als bedoeld in art, 108. II, der Invaliditeits wet, kan worden uitgevaardigd? De Minister-president. Naar wij vernemen zal Minister Ruys de Beerenbrouck, die wegens familieomstan digheden in Limburg vertoeft, heden bij do voortzetting van het' Algemeen Ecgroo- tingsdebat in de Tweede Kamer en ver moedelijk ook eenige volgende dagen niet in de Kamer aanwezig kunnen zijn. Dientengevolge ook zouden cenige par lementaire werkzaamheden, waarbij de tegenwoordigheid van den Minister ver- eiaclit is, ecnig uilstei moeten ondervin den, met name c.a. de voorgenomen aan vang op Donderdagmiddag a.s. van de be handeling dor Grondwetshcrzieningsvoor- stellcn in de Eerste Kamer. Do verbouw van suikerbieten. Na gehouden conferenties met net be stuur van den Bond van Bietenbouwers heeft de Centrale Suiker-Mij., naar de ToL meldt, besloten, dc 10-jarige contracten to annulccren. Beroepskeuze. Te Utrecht had gisteren een bespreking plaats lusschen afgevaardigden van R.-K commissies voor Beroepskeuze e.a. en het Centraal Beroepskanloor te Utrecht, waar bij in principe tot samenwerking is be sloten. Het spoorwegpersoneel. Woensdag 22 dezer zullen de vertegen woordigers der spoorwcgpersoneelbonden met de directie der Ncderl. Spoorwegen samenkomen ter bespreking van het ont werp pensioenregeling.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1