ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1922
No. 3924
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
BUITENLAND.
Jaargang.
ONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
rairi.n 1» cent per week, 2.60 per kwartaal.
leenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal,
ij oaI® 12 66 per kwartaal.
j,oeo pet P081
él .„„rd Zondagsblad la voor de Abonné'a verkrijgbaar
teóê van 60 ct. per kwartaal, bp voomitbetaUng. Af-
ffike ewneiers 6 ct„ met GeïllUBtreerd Zondageblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
op Zaterdag 85 cent per regel Overige dagen 30 centper regej
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 'e Zaterdag, overige dagen f 0.50
UK nummer bestaat uit
l bladen, waaronder het
Sfliustreerd Zondagsblad.
w dit onderwerp hebben wij al meer-
het een en ander gezegd.
T)e Volkskrant" van Woensdag trof
de volgende om haar juistheid be-
nswaardige opmerking:
Laten we voorzichtig zijn bij de
euze van een beroep voor onze kin-
Bedenken we wel: beter een flink
rbeider dan een stumperig heertje.
ye moeten ons bij de beroepskeuze
iten leiden door 't waarachtig geluk
L naar ziel en lichaam onzer kin
deren en niet toegeven aan de zucht
naar ijdelheid.
Dkt is een gevaar voor den arbei-
Jerssland.
En daarvoor dient gewaarschuwd.
■ter een flink arbeider dan een „slum-
ig heertje" volkomen juist!
iet eerste is beter uit maatschap-
ijk oogpunt bezien maar beter
voor het ge e s t e 1 ij k belang van den
okkene. 't Ontbreekt immers een
piperig heertje" zoo vaak aan die
>riee!e, stoffelijke welvaart, welke
een frissche vervulling van zijn da-
ksclio levenstaak, dus voor zijn blij-
en tevredenheid, zoo zeer gewenscht
daarom: laten de ouders „niet toe-
[n aan do zucht naar ijdelheid".
wil natuurlijk! niet zeggen,
[men 'in een arbeidersgezin de hei
koppen niet zou mogen bestemmen
eon een maatschappelijk-hoogeren
J. Wij zijn er juist van overtuigd, dat
jectuèelen, komende uit, opgevoed in
[kern-gezond Roomsch arbeidersgezin,
de maatschappij, voor de Katholieke
ontzaglijk veel waard zijn. Er zijn
en om de waarheid daarvan aan te
ien!
laar men zij voorzichtig bij de
jepskcuze. En de arbeid-er hebbe zoo-
gevoel van stands-eer, dat hij niet
kinderen per se „hooger" wil hebben,
tzelfde kan worden gezegd van den
ineren zoowel als van den grooteren
Idenstancler.
beroepskeuze is een moeielijke, een
ire zaak, die gewetensvolle leiding en
rlichting vaak hoogst gewenscht maakt
Standsverschil.
.Wanneer ja, eigenlijk, wanneer Adam
let had gezondigd, dan zou een maat-
liappij zonder standsverschil mogelijk
!n wie meent, dat het met de tegen-
irdige menschen ook nog wel te doen
a zijn, hij moet toch in ieder geval toe
ren, dat er in de huidige maatschappij
i eenmaal, feitelijk standsverschil
en dat daarmede rekening moe t wor-
n gehouden.
3at geven vele luchtka8leelen-bouwen
socialisten niet toe.
Men denke b.v. aan de discussie over
eenheidsschooi in den Leidschen Raad.
Itiets, niets mocht verhinderen, dat de
ünderen van alle standen door elkaar op
jn school zouden komen.,
laar lees nu eens het volgende verslag
een redevoering, gehouden in den Am-
'damschen Raad door den socialisti-
hen weihouder Vliegen:
r komt daarna tot de eenheidsschooi.
ffan de eenheidsschooi, zooals spr. haar
p>Pvat, is de voornaamste karaktertrek,
pt het algemeen leerplan overal hetzelf-
F is, evenals het aantal kinderen per
piasse. Het is heelomaal niet
r 0 0 d i g, dat alles maar door elkaar
op dezelfde school wordt neergezet. Er
gijn buurten van zeer gegoeden en van de
Perarnisten; maar de middelmatig gegoe-
en de middclmatig-armen wonen
per het algemeen wel in dezelfde buurten
pouhetnu geen dwaas-
P e id zijn. de kinderen der allerarm
er,0 Hi voorkeur te zetten naast die der
gJ n- Daarvoor zouden die arme kin-
g®ren allerminst dankbaar zijn, Maar B.
|j - bedoelen ook geen separa-
pe volgens het schoolgeld, slechts vol-
V. e t milieu waaruit
tenri c ren k,o m e n in ver-
[liiL- *um mindere of betere lichame-
)or ,verzor°'nS- De grootste kwelling
den wethouder van onderwijs is het
fup°ann'a' °oders, die op het spreek-
1 voor hun kinderen overplaatsing ko-
L ,,Vr^f.cn OHidat zij hen niet tusschen
inrfQ»fC verz°rgde en slecht opgevoede
L en willen hebben. En die klachten
Ln:ooral uit do klasse der beter ge-
!i p ai>beiders. Een separa-
.naar g e 1 a n g van b e-
rr e of
zeker gewenscht en doet aan
het begrip: eenheidsschooi geen afbreuk.
Theorie (de socialisten in den Leid
schen Raad) en pr act ijk. (de socialis
tische wethouder te Amsterdam).
Wij wilLen het standsverschil zoo
veel mogelijk overbruggen zéker
niet kunstmatig in het leven roepen of in
het leven houden. Maar er heelemaal geen
rekening mee houden, b.v. bij het lager
onderwijs wethouder Vliegen noemt
het terecht een dwaasheid I
V 'n Paar berichten.
Uit Berlijn wordt bericht: „De tot le-
venslango tuchthuisstraf veroordeelde
communistische partijleider Hölz is uit
Munster, waar hij een hongerstaking was
begonnen, naar de gevangenis te Breslau
overgebracht".
En de communisten beschouwen Hölz
(een roover-hoofdman!) als een slacht
offer o.a. der sociaal-democraten
Een ander bericht uit Berlijn: Timofe-
jef, een van de ter dood veroordeelde
Russische sociaal-revolutionairen (bij ons
genoemd: sociaal-democraten), heeft in
do gevangenis te Moskou een einde aan
zijn leven gemaakt.
En de sociaal-democraten noemen
Timofejef een slachtoffer der communis
ten
De moraal is voor wie zien wil klaar
als de dag. Wat is vrijheid, zonder
godsdienst? Wat is haar wezen?
Waar is haar begrenzing?
Vrijheid zonder godsdienst wordt ty-
V 7,77 procent.
Volgens de laatste Volkstelling wij
hebben onlangs de uilkomsten gepubli
ceerd heeft 7.77 procent der bevol
king opgegeven tot geen Kerkgenootschap
te behooren.
Bij de vorige volkstelling was dit per
centage 4.96 procent.
Zoo'n cijfer roept ons voor den geest
allerlei veronderstellingen en mogelijk
heden. En zonder ons daarin te verdiepen,
mogen wij wel deze ééne veronderstelling
en mogelijkheid aanvaarden als waarheid
en werkelijkheid: Onder die bijna 8 pro
cent der bevolking, die ronduit verklaart
tot geen Kerkgenootschap te behooren,
zijn vele zoekenden. Evenals dezul
ken ook worden gevonden onder hen, die
nog wèl een of ander Kerkgenoot-chap
als het hunne opgeven.
Welnu, ten opzichte dezer zoekenden
heeft ons geslacht een roeping hebben
wij, Katholieken, een roeping heeft
ieder van ons een roeping... Eens zullen
Gods ondoorgrondelijke Raadsbesluiten
klaar staan in het licht der eeuwigheid...
Nu weten wij in ieder geval reeds met
zekerheid, dat God ons heeft loeren b i d-
den voor onze medemenschen, en dat
dit ook onze plicht is... Moge het be
droevende cijfer 7.77 ons aan dezen plicht
herinneren
't o p
minder goede ver
ding der kind
V Roomsche schoonheid.
In de Sept.-afl. van „De Stem" schrijft
Havelaar bij reproducties over fra Aoge-
lico. We laten hier een fragment uit zijn
beschouwing volgen:
„Juist omdat deze kloosterling met ge
heel zijn ziel en verstand Katholiek was,
kon zijn belijdenis gezag krijgen over
duizenden na hem, over de duizenden en
duizenden zelfs, die het katholicisme
slechts als historisch verschijnsel zien,
evenal die andere monnik uit Holland een
klein boekje met vrome overpeinzingen
schrijven kon, de Navolging van Christus,
dat de grenzen van den tijd dóórbrak en
alle geslachten nog tot troost kan zijrr'.
En verder:
„Indien 't geloof een menscli zoo geluk
kig maken kan, dan moet dit geloof wel
een overmachtige waarheid bevatten. En
buiten de religie is dit geluk nergens te
vinden"
Mocht deze erkenning eons worden
overdacht door de velen, die in de
middeneeuwsclie, in de echt-Katholieke
kunst een onnavolgbare schoonheid be
wonderen en genieten...
't Is die schoonheid, welke als
bron heeft: de waarheid de volleo
ongeschonden waarheid, levend in de
menschenziel, die zijn Goddelijken SchepJ
per kent.
Volkenbond,
- Lloyd George toch naar Gcnèvc.
Men bericht, dat van verschillende In.
vloedrijke zijden druk is uitgeoefend op
Lioyd George, om naar Genève te gaan en
zich persoonlijk tot den Volkenbond te
richten. Die druk is zoo sterk geworden,
dat hij thans bereid schijnt te zijij aan
dien wensch gehoor te geven en een week
van zijn vacantie op te offeren om naar
Genève te gaan. Men mag zijn besluit
dienaangaande binnen enkele dagen ver
wachten.
Het Hongaarsohe verzoek om toelating.
De zesde commissie voor de politieke
aangelegenheden heeft vergaderd onder
voorzitterschap van don heer Loudon, die
constateerde, dat Lot dusverre slechts één
aanvraag om toelating is ingekomen, nil.
die van Horgarije.
Er word een sub-commissie ingesteld
waarvan ook de heer Loudon deel uil-
maakt, om de kwestie der toelating te on
derzoeken.
In do vierde commissie verklaarde No-
blemaire (Frankrijk), dat de voornaamste
critiek tegen den Volkenbond was, dat hij
te duur is. Er waren echter maatregelen
genomen om bezuinigingen in te voeren.
Frankrijk en de besprekingen in de
economische commissie.
Bij do economische commissie van den
Volkenbond waren een zeker aantal voor
stellen ingediend, waarvan enkelen een
ernstig gevaar vormden voor de economi
sche en handelspolitiek van Frankrijk-
Voornamelijk kwam de clausule van meest
begunstigde natie ter sprake en zekere
bepalingen van grensrechtelijken aard
leidden er zelfs toe, dat de nieuwe over
eenkomst tusschen Frankrijk eoi Spanje
in gevaar werd gebracht. Na een bespre
king, die verscheidene dagen duurde, stel
de. de Frans che deskundige Serruys, een
ander voorstel in de plaat-s van het En
gelsche voorstel, waardoor de grensrechte
lijlce politiek der landen en de verdragen
tusschen de regeeringen niet worden aan
getast. maar dat niettemin een goed werk
programma vormde voor de. economische
commissie van den Volkenbond. Het door
de oommissie goedgekeurde voorstel van
Serruys voorziet in de bijeenroeping van
een internationale conferentie ter bespre
king van de donane-f- maliteiten en an
dere daarmede samenhangende kwesties.
Eveneens zal de kwestie der wissels daar
ter sprake worden gebracht. Men is van
oordeel, dat deze beide overeenkomstelf
in zake de douane-formaliteiten en de
wissels voldoende zullen zijn om den in
ternationalen handel belangrijk te ver
beteren.
Duitschland.
De Duitsch-Belgischc onderhandelingen.
Nederlandse he Banken
gepolst?
Zwitsersche bladen melden, dat in Pa-
rijscho politieke kringen verluidt, dat de
Duitsche regeering door tusschenkomst
van een groot© Duitsche particuliere
bank te Amsterdam Nedcrlandsche ban
ken heeft gepolst en dat deze zich niet
ongeneigd hebben verklaard om een deel
dor schatkistbiljetten 1© garandeeren,
voor het geval Engelsche banken zich
eveneens bereid verklaren om harerzijds
een derde der schatkistbiljetten le garan
deeren.
Bemelmans minder
optimistisch.
Men was gisteren in officieele kringen
weinig optimistisch gestemd ten aanzien
van het verloop van de onderhandelingen
te Berlijn. Donderdagavond had de Bel
gische gedelegeerde Bemelmans opnieuw
een interview met een vertegenwoordiger
van Havas, waarin door hem werd ver
klaard, dat hij den toestand veel minder
gunstig inzag dan na den eersten dag van
de onderhandelingen. De Belgische gede
legeerde beklaagde zich over het feit, dat
de Duitsche regeering in het geheel geen
concrete voorstellen heeft gedaan. Ook
werd het plan van een Duitsch consor
tium voorgelegd met zulke vage waarbor
gen, dat dit plan zelfs niet in overweging
kon worden genomen. Wij eischen echter
de garantie van 270 milliocn goudmark
aldus de heer Bemelmans.
Ondervaagd omtrent de geruchten, in
zake de mogelijkheid, dat Engelsche of
Nedcrlandsche bankiers een gedeelto van
de waarborgen voor hun rekening zou
den nemen, antwoordde de heer Bemel
mans, dat hij deze geruchten slech's uit
de bladen kende.
Do Duitsche pers.
In een gisteren gehouden zitting van
den Duilschen rijksraad werd geconsta
teerd, dat de Duitsche pers voor een ca
tastrofe staat. De meeste bladen, eenige
groote uitgezonderd, zullen moeten ver
dwijnen, als de regccring niet onverwijld
ingrijpt.
Transpöi'lstaking (o Dresden.
Door de staking der transportarbeiders
zijn te Dresden geen kolen verkrijgbaar,
met uitzondering van de gasfabriek en de
electrische centrales. Wanneer de staking
voortduurt zullen de fabrieken waar
schijnlijk stopgezet moeten worden.
De banken te Dresden hebben een drin
gend ber»ep gedaan oj* de directie van
de rijksbink, waarin zij erop wijzcn.datde
geldschaarsclite nu reeds tien dagen duurt
1 .en waarn zij verzoeken een yoldoende
hoeveelheid bankpapier met ijlboden naar
Dresden te zwden, daar er anders ner
gens loonen kunnen worden uitbetaald,
hetgeen aanleiding kan geven lot ernstige
incidenten.
Communistische relletjes.
Donderdagavond had een betooging der
communistische arbeidersjeugd plaats als
protest tegen het optreden der Berlijnsche
politie op den communistischcn jeugddag
te Berlijn. Nadat er 'n korte ophitsende
toespraak was gehouden, beproefden de
betoogers het station te bestormen. De sta
tionswacht slaagde er in, hen uiteen te
jagen.
Te Ruhla in Tburingen hadden eveneens
communistische onlusten plaats.
Frankrijk.
Dc Bedevaarten naar Lourdes.
80.000 Pelgrims.
Uit Lourdes wordt geseindj dat het
aantal pelgrims nooit z-oo groot is ge
weest als op dit oogenblik. Zelfs is de
drukte, die tijdens den nat ion alen pel
grimstocht hecrschte, volkomen overtrof
fen. De pelgrims moeten zelfs tot in St.
Té, Argiles en Tarbes onderdak zoeken en
zelfs tot in de minste dorpjes heeft men
in de wachtkamers stroo moeten leggen,
om de menschen niet onder den blooten
hemel te laten slapen.
Mgr. Schoepfcr, de bisschop van Tarbes,
heeft dan ook opnieuw aangedrongen, dat
de verschillende pelgrimstochten zooda
nig geregeld zullen worden, dat te groote
ophoopingen niet kunnen plaats hebben.
Op het oogenblik zijn er mgr. De la Vil
lerabel met d'o pelgrims uit. het- diocees
Rouaan, mgr. Chesnelong met die van
Sens, mgr. Latv met die van d'Avignon,
mgr. Hum'brecht met die van Besan^.on,
mgr. Mdnnier met die van Troyes, mgr.
Gamier met de processie uit de Ycndée,
mgr. Lamine, hulpbisschop van Luik, met
de Luikschc processie, die bij de 5000 man
telt alleen uit het bisdom Luik, terwijl
1200 ernstige zieken op bet oogenblik met
de 27 treinen, die Woensdag aankwamen,
in het hospitaal zijn ondergebracht.
Bovendien zijn gisteren de diocesane
processies uit Reims en Luxemburg ge
komen en de Italiaansche nationale pro
cessie.
De gewone treinend ien 'si, die verbin
ding heeft met Lourdes over de hoofdver
keerswegen, is nog steeds verdubbeld.
Men rekent, dat morgen te Lourdes 80.000
man aanwezig zullen zijn. Nog nooit heeft
men een jaar gekend, dat de processies
zoo talrijk waren.
Een revolverschot voor liet Elysóc.
Een man, die langs het Elysée liep, los
te, zonder iemand te raken, een revol
verschot in de richting van een rijtuig.
Hij werd dadelijk gegrepen.
Ér bevindt zich op het oogenblik geen
enkel officieel persoon op het Elysée. Mil
lerand vertoeft thans op zijn buitenver
blijf te Rambouillet.
De persoon, die het revolverschot loste
bij het Elysée, is een Perzisch student van
19 jaar, genaamd Salem, wiens vader,
Slias Salem, te Cairo woont. Bij de onder
vraging gaf Salem onsamenhangende ver
klaringen: hij verklaarde dat hij zelf
moord had willen plegen.
Engeland.
De Ierscho kwestie.
Militaire operaties in
Tipperary.
Vrijstaatsche troepen hebben operaties
op uitgebreide schaal ingezet in het berg
achtig gebied van Tipperary teneinde do
rondzwervende rcbcllenbenden in te slui
ten.
Muiter ij onder de rebellen
Onder de rebellen in Tralee is muiterij
uitgebroken, welke in ernstige gevechten,
ontaardde.
Italië
Fascisten-wa nd aden.
Uit Pisa wordt bericht, dat de fascisten
een drietal dorpen in de omgeving dier
stad hebben aangevallen en de zetels der
volkspartij hebben vernield. Verschillen
de priesters zouden zijn mishandeld.
Griekenland.
De opmarscli der Turken.
De opmarsch der Turken in Klein-Azië
gaa't snelz o o snel, dat het raadzaam is,
de berichten, welke ons van het toonecl
van den 6 f nijd bereiken, met een zekere
terughoudendheid te beschouwen; en wel
voornamelijk, omdat zij wellicht reeds
door den loop der gebeurtenissen zijn
achterhaald.
Het schijnt evenwel vast le 6taan, dat
hetgeen de laatste dagen werd gemeld
omtrent een verandering in den militairen
toestand ten gunste van Griekenland,
niet in overeenstemming was met de fei
ten. Het doet eenigszins eigenaardig aan,
te lezen wat de „Times'-eorrespondent te
.Constantinopel d.d. 5 September j.L aan
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Het vertrek van de Koningin uit Kopen-
luigcn.
Een wetsontwerp tot wering van l>o-
sraottelijke pluimveeziekte.
Een schenking aan de Lakenhal te Lei
den.
Is er bij de ramp op de Schelde door het
commando van de Zuiderdijk ernstige na
lat ighcid gepleegd
Naar verluidt zouden dc Duitseh-Bcl-
gisehe onderhandelingen een minder gun
stig verloop hebben.
Dc strijd in Klein-Azië. Het Grieksehe
Zuiderleger omsingeld, het Noordrrleger
in de pan gehakt. De kroonprins naar
Athene ontboden.
zijn blad seint, aangaande dc blijdschap
in Griekonland over de benoeming van
generaal Tricoupis tot opperbevelhebber,
terwijl het nu wel boven eiken twijfel
verheven is, dat de nieuwe opperbevelheb
ber reeds op 2 September in handen van
do Turken was gevallen!
Inmiddels rukt de voorhoede van
Moestafa Kemal, welke, naar Reuter uit
Angora meldt, grootendeels uit cavalerie
beslaat, snel op in de richting van Smyr
na. De Grieken schijnen zr!ch bij hun te
rugtocht schuldig gemaakt te hebben "aan
het iu brand steken van de door hen ont-
ruimde dorpen en steden. Naar uit Smvr-
na aan de Engelsche bladen wordt ge
mold, staan thans ook de sleden Manissa
en Cassaba' in brand.
Te Smyrna zelf heerscht e;n geweldige
onrust, welke er niet op vermindert, nu
de Turken elk oogenblik in de stad wor
den verwacht en er wellicht bij het ter
perse gaan van deze beschouwing reeds
zijn aangekomen.
De Britsche regeering heeft omwricn-Je
maatregelen genomen ten einde Smyrna
tegen" een evenfueele verwoesting te be
schermen. Er zijn marinotroopen aan land
gegaan om de gasfabriek en hot gebouw
van do Turksche nationale bank to bewa
ken. De gouverneur van Malta, lord bu
rner, zal a.s. Zondag naar Constantinopél
vertrekken, hetgeen ongetwijfeld ook in
verband staat met de evacuatie an
vluchtelingen uit Smyrna naar Malta,
welke volgons een ontvangen bericht roede
is begonnen.
Het Noordelijke Grieksehe leger in
dc pan gehakt
Uit Angora wordt gemeld: Het Griek
sehe noordelijke leger, dat het zuidelijke
leger te hulp wilde komen, stuitte in de
buurt van Kurdad op de Turken. De drie
Grieksehe divisies, welke dit legercorps
uitmaakten, werden totaal in de pan ge
hakt. Een generaal werd gewond-en ge
vangen gemaakt. Hot overschot van het
Grieksehe leger werd gevangen genomen.
Vermoedelijk zal Smyrna morgen in het
bezit dor Khemalisten zijn, werd gisteren
geseind. Alle toegangen naar de stad be
halve een weg naar het Noorden, bevin
den zich reods in hun handen. De Griek
sehe hoogc commissaris Sterghiades
zegt, do stad niet te zullen verlaten.
Volgens een bericht uit Belgrado is prins
George van Griekenland, die te Boeka
rest vertoefde, dringend naar Athene ont
boden.
Ivallogiropoelos heeft zich bereid ver
klaard het premierschap te aanvaarden
in samenwerking met Boussios en Trian-
da filakas.
Kallogiropoc'.os was ook in 1916 en in
1921 voor korten tijd premier.
Joego-Slavië.
Geen militaire dienst voor Theologanten.
Toen de Joego-Slavische bisschoppen
onlangs te Zagreb in conferentie bijecuwa
ren, was een der punten der bespreking
de militaire dienst dor theologanten. Daar
Joego-Slavië op het oogenblik groot ge
brek aan priesters heeft, protesteerde do
conferentie in het aan den ministerraad
gezonden memorandum ook tegen den mi
liiairen dienst der theologanten.
Da Joego-Slavische minister van cero-
dienst heeft nu dezer dagen het memoran
dum der bisschoppen beantwoord en te
gelijkertijd medegedeeld, dat de theologani
ten in de toekomst vrij zullen zijn van mi
litairen dienst.
Rusland.
Bedelende kinderen.
In de Izwestia wijst volkscommissaris
Semachko op het steeds toenemende aan
tal kinderen, dat in volle vrijheid een on
gebonden, degenereerend bestaan als be
delaars leidt. Zelden, schrijft hij, dat meni
van een station komt en niet aanstonds
omringd, wordt door een troep vuile, ini
lompen gekleed©, of dikwijls maar halt
gekleede, bedelende kinderen. Het zijni
I meerendeels kinderen van 1012 jaar,
maar er zijn e£ ook van een jaar of 14 etf
