sèSSSS-S**-1
üsHIP
s&rSfteZ'u*
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
UITEN LAND.
BINNENLAND.
d?r2hhr?ae,t'fórn-is-uit d™ a-d
trr tT, I
ffiro'aWS'SSSfl:
rt-'?
JSTkSK r een
iSrpSsnS
^nzit;zdtz rï
SST rael m"ziek
Jaargang.
VRSJBA© 1 SEPTEMBER 1922
No. 3917
jeONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
5r Leiden 10 cent per week, J 2.60 per kwartaal.
jjt onie Agenten 20 cent per week, j2.60 per kwartaal,
fljanco per post J 2 06 per kwartaal.
tcfllustreerd Zondageblad is voor de Abonné'e verkrijgbaar
betaling van 60 ct. per kwartaal, bg voornitbetaling. Af-
lijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
A
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG
op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADYEETENT1EN, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.50
timmer bestaat uit twee bladen
Duitschland.
Bisschopsconferentie tc Fulda.
tschland onschuldig
,an den oorlog.
aal(3ermania" deelt mede, dat de bis-
Ktf conferentie te Fulda'dit jaar het
Tei| genomen heeft, om bij den H.
het bolwerk voor de verzoening der
plechtig protest uit te brengen
O0 van den kant der tegenstand ore
oudelijk herhaalde, onreohtvaardige
ipl ing, dat Duitschland de schuld van
bo orlog wezen zou en tegen de ver-
nogj lelijke gevolgen, die de Fransche
t« jng meent te mogen trekken uit een
taüi jjke schuldig-verklaring.
bisschopsconferentie geeft daarme-
l' lus gaat het blad voort, uitdrukking
ezelfde onwankelbare overtuiging,
itrd Bn zjj getuigde in het gemeenschap-
herderlijk schrijven van 1914: „Wij
iet Duitsche volk), zoo luidde het
[zijn onschuldig aan het uitbreken
Jen oorlog; deze is one opgedrongen,
linnen wij voor God en wereld getui-
iïer hield de bisschopsconferentie
Sepfpnieuw bezig met den toestand in
gs «zette gebied, waar een geciviliseer-
urwwolking, in het hart van Europa, de
wordt aangedaan, militair bewaakt
-rden door tallooze onderdanen van
L ïltiveerde Afrikaansche volksstam-
en waar geweldige massa's Mahome-
-oli :he en heidensche soldaten uit de
irjeH che kolonies een Christelijke en
egend-Katholieke bevolking tot de
le ergernis strekken en groote ze
gevaren voor de jeugd doen ont-
!l!ï De ontwaarding der Mark.
leren heeft de economisch-politieke
'Ifesie van den cconomischen rijks-
Jeraadslaagd over de oorzaken van
irval van het Duitsche geld en de
iding van die oorzaken, aldus meldt
Jriijnsche redacteur van de „Msbd."
rfejjrotesteerd werd tegen de bewering,
v,e\ verval opzettelijk veroorzaakt was
naatregelen van de regeering en van
jhebbende economische kringen.
volgende maatregelen werden o.a.
fikelijk geacht. Het waarborgen van
sa voor den invoer van levensmid-
beperking van het levensmiddelen-
jiik in openbare lokalen; hooger be-
vjg op café's en likeursalons; ver-
lering van den invoer van onontbeer
consumptie-artikelen en zoo hoog
-noêfijk belasting van speculatieve win-
iswtfP deviezen.
iris is het noodzakelijk, dat het de-
staatsbedrijven wordt opgehe-
3«|prestaties van de Duitsche productie
z|inc zijn volkomen ontoereikend. De
Jiclio van den landbouw moet wor-
3m3^PoCV0erd. Slechts wanneer een veel
ir arbeidsprestatie wordt geleverd,
bn volk en land van den ondergang
Ju gered, want de grootste oorzaak
anijiet kwaad is gelegen in een geheel te-
ifaan productie.
P 1 December weer verhooging van
spoorw og t arieven.
Öen rijksspoorwegraad deelde de ver
p^jfcoordiger van het verkeersministe-
™ede, dat de op 1 October in werking
verhoogde personentarieven op
oorwegen met 1 December op-
biet 60 zullen worden verhoogd.
„Hbld."
Frankrijk.
I»E JIORVTORIUM-KWESTIE.
'Belgische bemidde.
voorstel aangenomen.
tas seint uit Parijs:
Commissie van Herstel heeft het
;wijf*el"Bradbui7 tot het verleenen van
voorwaardelijk moratorium
fchland verworpen. Frankrijk em Bel
pernden er tegen. Engeland er voor.
stemde blanco.
r Commissie heeft daarop met alge-
|B stemmen een motie aangenomen,
Z1J zegt niet van meening te zijn,
1 onvoorwaardelijk moratorium
J^orden toegekend en dat het oogen-
weRa^r n*et geschikt voorkomt öm uit-
q^te doen over de Duitsche voorstel-
waarborging van de kolen- en
,v®"ingen. De Commisise behoudt
iot recht vooc die kwestie in den
da! er Duit5cbe voorstellen te regelen
peer de leveringen opnieuw niet vol-
ftp mochten worden.
"Tkmmissie bec^ bij de behandeling
P verzoek om een moratorium vast-
JP> dat het Duitsche Rijk alle crè-
q| buitenland verloren heeft en
poot
bek
■1.H
dat de waarde van de mark steeds klei
ner wordt en m verband daarmede beslo-
ten de beslissing ov«r dit verzoek nog uit
te stellen tot wanneer het Duitsche Riik
een radicale hervorming zijner finan
ciën zat ondernomen hebben, ten einde
tot een evenwicht te komen lusschen in-
komsten en uitgaven, de betalingen aan
het buitenland zat reducceren, den mone-
tairen toestand wijzigen en een binnen-
en builen andsche leening zal uitschrijven
Daarentegen werd het Belgische be
middelingsvoorstel met algemeene slem-
™'seos hetwelk
Duitschland tot aan hot einde van dit
jaar zijn verschuldigde betalingen niet in
baar behoeft te doen, doch in zesmaande-
lijksche schatkistbiljetten.
Deze beslissing van de Commissie van
Herstel 13 nog gisterenavond aan de ver
tegenwoordigers van de Duilsche Kriegs-
last-commission medegedeeld. Deze me-
dedeehng zou vergezeld gaan van een
schrijven, waarin door do Commissie van
Herstel te kennen wordt gegeven, dat zij
haar houding ten aanzien van het Duit
sche voorstel ten aanzien van do leverin
gen in natura, vooral met betrekking tot
de 'levering van hout en steenkool nóg
met heeft bepaald. Zij behoudt zich ech
ter het recht voor, daarop terug te komen,
zoo do toekomstige leveringen in natura
■niet bevredigend zijn.
Bomontploffing.
Te Parijs heeft men gisterennacht op
een van de lijnen van de Metro een bom
gevonden, die ontplofte in de handen van
den beambte, die het vernieltuig vond. De
beambte werd daarbij aan een hand en
een oog ernstig gewond. Een zeer streng
onderzoek 13 ingesteld, daar men aan een
poging tot aanslag gelooft. De beambte is
aan de bekomen verwondingen overleden.
Engeland.
Bezorgdheid ovor Oostenrijk.
Er heerscht in regeringskringen een
zekere onrust ten opzichte van de gebeur-
7nuHSB°ó d'6 Uit oea crisis in Ooshmrijk
zouden kunnen voortvloeien. In de eerste
p aats vrees men plaatselijke opstootjes,
reLT.T, aanle,dinK zouden kunnen
geven tot bolsjewistische opstanden
dJ!?nBrijker is ov™wel h8t'
dat de positie van Oostenrijk, om het even
m W6lvafend et n'e'. geografisch
en economisch een centrum blijft uilma-
ken voor do Balkanlanden, die steeds in
Vandaar dat geen der naburige landen
den van6,1 dU!,den' dak 0oste"fijï 'n han
den van een der andere landen valt of
daarmede m te nauwo relatie komt. Daar-
dat fin.to'S\ Londen de mogelijkheid,
Oostenrijk een twistappel zou kunnen
de rtrHdWhetrVan °pni.euw eea ontzetten
de strijd het gevolg kan zijn.
Italië
Financiële nood.
Met maakt zich te Rome 'bezorgd óver
TnnH S'ir8 thïn8 ™0W61 in
nel a, Nleuw-York nadeeliger ge
noteerd staat, dan gedurende den ergsten
lwms inJ°rl0g het SevaI was' Men ver-
mamr .1. re?ee""S 6en of andore
manier zal ingrijpen tot verbetering van
mMilii? ~i andera 0611 kalastrofe
i ,unnen uitb|iJ'ven, als Enge-
IZ n ,Amsr,ka met do invordering .hun-
hOT Italiaansche schulden beginnen nog
voor de lire belangrijk i« verbeterd.
Klein-Azië.
Do Grieksch-Turkscho oorlog.
Belga uit Adana-
Men meldt Uit Smyrna, dat een Griek-
patrouille-boot een schip heeft buit
gemaakt, dat onder Engelsche vlag voer
met een ladmg oorlogscontrabande voor
de Remalisten bestemd.
doii^efber'cb' laa' in het mid
den of het schip werkelijk een Engelsch
demPnfsWCet' Va" Fransclie zijde wor.
qen, naar algemeen bekend ia, de Turk-
he nationalisten overvloedig voorzien
Cnno";U^' v,le(f'u'£en en fndere lege?
henoodighedon. Het Grieksche communi-
?an Ten' h r?eIdmï van d0 aaI»wezigheid
van een buitengewoon groot aantal la-
nonnen bij de Turksche troepen. Ook deze
zijn naar de oorrespondent van de Times
door^p'ranscher? geleverd. d0°™b—
Buiteniandsche Berichten.
Een mijnramp in Amerika.
9 dooden, 17 gewonden.
De „Tel." meldt uit Cumberland (Illi
nois) Bij een ontploffing in de Dunsmuir
mijn, welke Woensdagavond plaats had,
werden 9 mijnwerkers gedood en 17 ge
wond. De oorzaak van de ramp is nog
niet bekend.
Dc ramp van de „Ni toka".
Officieel wordt medegedeeld, dat de
vergane Japansche kruiser „Nitoka" door
te hulp gesnelde oorlogsschepen in half
gezonken toestand ie aangetroffen. Van
de uit 300 koppen bestaan hebbende be
manning konden slechts 16 personen wor
den gered, waarvan enkele'n nog ernstige
verwondingen hebben opgeloopen.
Een heel politiecorps gevangen gezet
Het stadje Jacksonville, in. FJorida, bevindt
zioh op het oogenblik aondor pohtie. Het heele
corps ie gevangen gezet, beschuldigd van smok
kelarij De gevangenzetting had plaats na de
aankomst van een schoener, geladen met ster
ken drank, dien bondsagen (en uit Washington
in beslag namen toen het schip ontladen werd.
Botsing tusschen trein en auto in Italië.
12 .dooden en 30 gewonden.
Bij een overweg te Chdoti is een passagiers-
trein in botsing gekomen met een vrachtauto,
waarin een gezelschap muzikanten was geze
ten Twaalf van hen werden gedood, dertig
gewond.
DE KABINETSCRISIS.
D© begrooting dor Minis-
terieelé Departementen.
Naar de „Msbd." vejmeemt, zal het
streven van het gereconstrueerde Kabinet,
Buys aangenomen wat mag verwa-cht
worden, dat de formateur zijn pogingen
met succes bekroond ziet er op gericht
zijn, op d© begrooting van elk der minis-
tetrieele departementen eiroa 20 procent te
bezuinigen.
Het zal daartoe onvermijdelijk blijken,
dab de pensioen-korting, die ©enigen tijd
geleden voor rekening van hot B.ijk ge
nomen werd, weder ten laste van de sala
rissen dier ambtenaren wordt gebracht.
De Res.bode schrijft:
Sommige bladen komen met berichten
dat de Kabinetscrisis'deze week zal opge
lost worden. En ze voegen er aan toe, dat
zulks ook wel moet met het oog op het
feit, dat H.M. de Koningin a.s. Maandag
naar de Noorsche landen vertrekt en dus
is vóór dien tijd de formateur niet ge
reed ide beëediging der nieuwe minis
ters, de troonrede, enz., in gevaar zouden
komen.
We kunnen mededeel en, dat al deze on
derstellingen en beschouwingen er naast
zijn. Vooreerst is het een feit, dat deze
week de crisis zeker niet opgelost wordt.
Van een zijde, die het weten kan, wordt
ons verzekerd, dat er nog ten minste een
volle week over heen gaat, voor de for
mateur geread kan zijn.
De oorzaak van den langen duur der
crisis is gemakkelijk te raden. Vooreerst
ia bekend de omstandigheid, dat verschil
lende politieke grootheden, die geraad
pleegd moesten worden; op vacantie wa
ren. Maar dun, de evenredige vertegen
woordiging heeft de taak van den forma
teur niet vergemakkelijkt. Zooals men
weet, hebben alle partijen sinds de in
voering der E. V. uitvoerige programs. De
kabinetsformateur heeft die, bij de sa
menstelling van het regeoringsprogram- te
raadplegen. Heeft hij dan zijn program
voorloopig geformuleerd, dan hebben de
fracties er weer het oog over te laten
g^an. Haar aanmerkingen komen dan
weer bij den formateur, die in deze dagen
wel zal weten wat werken is. De verschil
lende wenschen, waaronder sommige te
genstrijdige, tot één program verwerken,
is geen sinecure.
Vraagt men nu, hoe het dan zal moeten
met de beëediging der ministers enz., nu
Hare Majesteit volgende week afreist,
dan lijkt ons het antwoord nog al voor
de hand liggend: De nieuwe ministers zul
len niet anders dan op termijn benoemd
kunnen worden en het demissionaire Ka
binet blijft voorloopig het werk afdoen.
Het Ministerie van
Landbouw, N ij verheid
en Handel.
Naar Anota verneemt, zal het ministerie
van landbouw, nijverheid en handel ver
dwijnen. 't Voornemen bestaat, dit minis
terie te splitsen en de deelen ervan onder
te brengen bij de departementen van
waterstaat en van arbeid. Minister Aal-
berse zou met zijn departement in het ga-
bo-uw vam liet huidige departement van
landbouw, nijverheid en handel komen. De
directie van den landbouw zou naar het
departement van binnenlandsc-he zaken
gaan; de afdeeling nijverheid zou kemen
bij het ministerie van arbeid onder minis
ter Aalbersc, cn de afdeeling handel zou
ten deel© naar waterstaat en ten deele
naair buiteniandsche zaken overgaan.
Naar aanleiding van dit bericht ver
neemt de Res.bode dat dit veel te positief
is uitgedrukt! Wat hier gezegd wordt,
één van de mogelijkheden, terder is het
plan nog heele-maal niet. Er zijn nog ver
schillende andere mogelijkheden, waar
KONINGINNEDAG.
To Anvstordani.
reefc was
het centrum Daar^i^ A^11 Dam
sclle Orkest vereen i-in^ j Amslerdam-
ten het platte dak bekL? gen ach"
sistorieiatoer ?L de ïme'1 Van de °°"-
acht uur mf d» k' i ®UWe KerIi' om
mmm
smm
oZatgtocwn|dfeeSt m
'ren ?c.waPfad """t toeters, zure 'au^r
door-6elkaar
vreugd van hoeden afwippen
ke genoegens, maar war een pTein
pen, en m de buitenwijken was het -e
d??r n =TOOt u"l>un<Kg-. Voor een groot
nnproviseerde feestterreinen. S
-am aa^de ?lond kwam Ia"^
e^tttetZ ÏK,—
v 'Pe botterdam
d ClRkre ter gelegenheid van
em ST^i Tal!, Koaia«iP WilUdmin.
71?, gebracht aan burgemeester
Phatsen in deTtaTSffidé
eetooii-nL^d^ 0X4r TaarOTS
een igroote mensohenmenigte had opgesteld
-4™n^?vaDB?„L^TeCE,fHpr
'belangstelling U trekken.
Zooals altijd was ook ditmaal wecr
w?,ken Va" d" vofc!
In de Groote Burgerzaal van het stad
hlmwerien dit jaar voor het ee?st z?ï
wel. s middags als 's avonds concerten «-
geien. toorts hebben op verschillende
piemen muzvkuitvoeringen en volksspelen
plaats gehad, terwijl in de Schie de 2
A.M. wede r,,d wedd gezwommen.
De feestelijkheden werden besloten mei
raktïe'01; den Kralingsehcn Plas
markt" ad!lMleo10 vuurwerk op de Vce-
Te ''Grinnhiz,.
gisteren op dei «bndkcll^e w^??^rieed!
eiikl en
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Do Kabinetscrisis. Bezuiniging bij do
departementen.
Do vioring van Koningin's verjaardag.
Het Engeiseho voorstel tot het verlee
nen van een onvoorwaardelijk morato
rium verworpen.
Het bemiddelingsvoorstel aangenomen.
Do Duitsche Bisschoppenconferentie
verklaart Duitschland onschuldig aan den
oorlog.
pT^rncei^^rhhir1011^
Hmb. o7deW^T ai
zich^het tiZbegaicn velen
f» bij do mimietuiSn^80^
muziek dn diverse wjjken
foestganBous d,mL I)6z«t me6
de Maliebaan. ÏT<>0t<! TuurW0rk in
De f elicit atie-registers fpn nn*
-Jen druk geteekend Pa'?,Ze w6r"
d s U t r e c i t.
Ivomnginnedap i5 te Utrecht nn r,,.
wekte wijze gevoerd.
's p ^ogSfhottn Ri0W
Jaoatma" zijn
Dmzenden hadden zich geschaard langs
de °Ptocht nam om del
100 ZarlTt te'1-lende 300 met
Var^ f t Z16n voorb'jtrekken
Van 4 tot 6 uur werd door de dsak
nemers gopa-useerd en in dien trd wern
tr°"p^e rai1 het TOrl«' Genie,
g?w?TVn s l 6811 feest«ncert.
°Ptoobt voorts enUIS4ddlama d°
<q> bet Hocgeland hot übrechtech Steile,
luk Orkest zioh zal doen hoeren.
Gisterenavond werd het Hoogetaod an
de.EmmaJaan met lampiooe verlicht, ter-
Jal to^f,mU2iek do: 000
meerf hM 59Vn cloor wn B-costo.
to?ht en h deelnemers aan den op.
t-oclxt en hunne mtrodiucé's
De avond-feestelijkheden zijn ook bei 1
van stapel geloopen. In Tivold en op
Vredenbnng was het zeer druk, de biSlri
EmmaJ °P en Z
Drnmalaan was bijzomder fraai en t.rok
een overtaJrijk publiek.
Te Arnhem.
Op den stralenden Augustusdag wsa
Se,n oud al vroe« °P da
tmge te zijn van de vele buurt- en andara
Nauwelijks waren deso „revoille-hlazers''
dïfr'lb? P lledwen ^n den beiaaf,
dmr Jao. G. Oremus, die het carillon in
dan Grooten. Togen bespeelde, klonken
over de stad. In do binnenstad zag 't er
feeistolijik uit. Van de meeste huizen en re.
bouwon wapperden vlaggen en wimpels
j a aTOnd een geweldigs
regenbui de feestvreugde verstoren.
Te Haarlem.
De Koninginnedag to Haarlem word
door de vereemging „Koninginnedag" op.
f6Tlerd- 's Morgens zoogen 3000
schooikmdoren op de Groote Markt vader-
landsche bedoren; daarna h.addcn in d*
Hertenkamp kin dleo-f eesten plaate Hat
traxMfwneek concert in de SL Bawkork
was ais altijd een dor aantrekkolijkstm
nummens.
5s Middags was er feest in het Brong*
DOUW met medewerking van d© Haarlem-
sgi©. Qrkestvor©enigdnghet Mannenkoor
„PhoJiipr Lootaen hot gemengd koor
„Under Ons".
Ook '3 avonds wmd in het Brongebouwl
teeetgevaerd.
Een vuurwerk besloot den leestdag.
T e s-H ertogenbo3eh.
Nadat Woensdagavond door het Koa,
i luziekkc-rps van Goulmy en Baar ecn«
serenade was gebracht man een tientu1
goneeoreerden in Don Bosch en de haofli
lan llalkom op den stadhuistoren een bei."
aardsnej had gegeven, begon Donderdag
do wering van Koningin's verjaardag metl
en re v, ilie door de harmonie „Ooncordia*
.van Vlijmen aan het hoofd der vcroonJ.
