BtnwFnrfsT85
DCNB&fc&AG 31-AUGUSTUS 1922
No. w.
itu
BONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
ff Voor Leiden 19 cent per week, ;2.60 per kwartaal.
||B5 onre Agenten 20 cent per week, :2.G0 per kwartaal.
Traneo per post J 2 96 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's verkrijgbaar
betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af-
lerlijke nummers C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
f
'°1
B Kif
heet
EN
S>.
p.5«t
ierli
t.
12
i'L
ie«it|
37
ie f|a;
'16,
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No.
TELEFOON INTERC. 935
10 - LEIDEN.
POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG
op Zaterdag 35 cent por regel Overige dagen 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.50
Jhr. Mr. Dr. N. C. DE GIJSELAAR
x 12»/2 JAAR BURGEMEESTER.
9
4
18 if)rSei1 is het 12 jaar geleden, dat
«eer De Gijselaar werd benoemd bot
jjjemcester dezer gemeente.
keuze der toenmalige regeering ie
jkkig gebleken!
heer De Gd joel aar had niet geeollici-
maar de regeering (hot minister ie-
jnskerk was toon aan hot bewind) had
daartoe aangezocht.
_j heer Do Gijselaar had ih zijn ge-
«teplaata Gorinchem de leiding van de
fnde bankiersfirma De Gijselaar en
Sedert 1908 was hij door de rechter-
voor het district Gorinchem afge-
iPdisd naar de Provinciale Staten.
men weet is onze burgemeester
irt 1913 lid der Eerste Kamer),
•pn 19den Januari 1910 verscheen hei
linklijk besluit, waarbij de hoer De
10% 'aar ,wcr<^ benoemd tot burgemees-
beiden. De heer De Gijselaar wie
Teidsch© kringen niet geheel en al on-
?7 ifen^was n-*- aan L6id6che
^versiteit den 23sten October 1891 ge-
lovecrd tot doctor in de rechtsweten-
ippcn en daarna tot doctor in
•Uwetcnschappen.
jl wil de Burgemeester morgen geen
hbare hulde wij mogen niet nala-
oni hem in ons blad te brengen
ft g r o n d i g e n dank voor wat hij
zijn 12K-jarig ambtsvervulling voor
lomoento Leiden heeft gedaan!
P' wij mot de meest oprechte waardee-
p. gedenken burgemeester De Gijse-
onvermoeide toewijding aan de ge-
Kite belangen dan komen ons vele
eieftuurdersdaden voor den geest-, dodh dan
wel op de allereerste plaats naar
Z'W zorg in de oorlogsjaren inzake
distributie-aangelegenheden. Die zorg
p wj, althans voor het grootste ge-
^-alleen.... En wij zijn er
°P-..dat Leiden in een monument
blijvend heeft
willen t-oonen, dat het dit tijdperk uit het
bestuur van Burgemeester De Gijselaar
bijzonder heeft weten te waardeeren.
Voor de oorlogsjaren was de Burge
meester ook voorzitter van Raadscommis
sies, als die van de Lichtfabrieken en die
voor de Gestichten. Hij gaf zich ook in
deze functies voor de hem toevertrouwde
belangen geheel en al.
Na dien tijd is echter de burgemeester-
li jke taak zoozeer verzwaardniet al
léén tijdens en vanwege den crisistijd
dat aan het voorzitterschap eener Raads
commissie door den Burgemeester moei
lijk meer kon worden gedacht! 't Is wel
eigenaardig om er aan te herinneren, dat,
toen op 1 Maart 1910 de looo-burgemecs-
ter de heer v. Hamel den burgemeester
installeerde, deze als een aanduiding van
'e Raads drukke werkzaamheden het vol
gende mededeelde: „In de laatste drie ja
ren werden niet minder dan 19 verzoek
schriften van hoofdbesturen van elders
gevestigde vereenigingen en bonden tot
den Raad gericht." Toen zes adressen
por jaair, nu meermalen zes in één zit
ting!
Met groote energie heeft Burgemeester
De Gijselaar het stééds meer vereischen-
de burgemeestersambt waargenomen.
En diep trof het de burgerij, torn in
den Raad van 29 November 1921 de loco-
burgemecster de heer P er a moest mede-
deelen, dat de burgemeester ernstig on
gesteld was geworden.
Deze ziekte heeft hem zwaar getroffen.
Doch door zijn krachtig gestel en zijn
nog niet hoogen leeftijd de burgemees
ter is 56 jaar oud heeft hij de gevol
gen daarvan weten to overwinnen en nu
bestuurt burgemeester De Gijselaar de
Leideche veste weer met vaste hand.
Mogen er nog vele jaren aan zijn bestuur
werden toegevoegd! Dat wenschen wij
namens al onze lezers in Leiden!
"immer bestaat uiitwee bladen
Duitschland,
Dc voedselvoorziening,
de Minister van Voedselvoorzie-
n Landbouw, heeft in de cconomi-
^ommissio van den rijksdag ver-
Noodvoorziening voorloo-
I d« i2?" TOrzekerd is. maar dal, ge-
I Bh. _dï!lns Van de mark, met 15 Oclo.
CJrfc. Van brood aanmerkelijk
rw ai moeten worden,
'f. ingevolge van' het ongun-
ïroni'i niet bevredigend uitgevallen.
Ttfal ,sp,Mr'aamlieid in het gebruik
Miakehjk, Men zal in ieder geval
hot brouwen van krachtig bier verbieden.
De aardappelvoorziening laat zich beter
aanzien. Om prijsopdrijving te beletten,
zullen de branderijen gerantsoeneerd wor
den tot dezelfde hoeveelheid als het vorig
jaar.
Ook voor do voorziening met suiker
zullen maatregelen in het algemeen be
lang worden genomen.
De instelling van volkskeukens en kin
dervoeding is reeds voorbereid en de mi
nister zal het noodige crediet vrajen.
Een prolestno.a aan Hongarije.
De Duilsche zaakgelastigde te Boeda
pest heeft de Hongaarsche regeering een
mondelinge nota doen toekomen, waarin
hij bezwaar maakt tegen het feit, dat
Duilsche anti-fcpublikcinsche, tegen den
staat agecrcndo eJerfientcn nauwe i -
trekkingen onderhouden met zrLre
actionnaire kringen te Boedapc-;
deze ondersteund en opgenomen worden.
In do nota wordt gewezen op de moor
denaars van Erzbergor, terwijl hieraan
wordt toegevoegd, dat de verklaringen
hieromtrent, destijds door de Hongaar--
sche regeering afgelegd, niet als voldoen
de kunnen worden beschouwd.
In do nota wordt ook de verwachting
uitgesproken, dat do Hongaarsche rcgce-
ring niet zal dulden, dat de tegen de
Duilscfie republiek ageerende onderdanen
in Hongarije gesteund worden. Wel is hot
de Duilsche regeering duidelijk, dat deze
steun niet door de Hongaarsche regeering
zelf wordt verleend, maar het is reeds
voldoende, wanneer de Hongaarsche re-
gecring duldt, dat deze steun door ande
ren gegeven wordt.
Frankrijk.
DE KWESTIE VAN HERSTEL.
De Duitschers door de Herstel-
commissie gehoord.
De herstel-commissie heeft gisteren
den geheelen dag vergaderd.
In de ochtendzitting heeft Schroder, bij
gestaan door Fisher, Mayer en van Oesten,
de laalsten leden van de Kriegslasten-
kommission de aanbiedingen, die reeds
gedaan waren aan de heeren Bradbury
en Mauclére te Berlijn, hernieuwd.
In deze zitting zette Schroder allereerst
uiteen, hoe de algemeen© toestand in
Duitschland een langdurige opschorting
van de betalingen in baar noodzakelijk
maakt na het ineenstorten van de mark,
die tot op een vierhonderdste der waarde
is gevallen.
Vervolgens heeft hij een uiteenzetting
gegeven van de betcekenis der Berlijnscho
voorstellen. Het eerste van deze voorstel-
lon betreft het overbrengen naar een stad
in het bezette gebied van een depot van
50 millioen gouden marken, voortkomen
de uit de dekking van de rijksbank, be
stemd om de uitvoering van de leverin
gen in na'ura, -.-r kolen- en hout-
loveringen te waarborgen. Het in gebreke
blijven bij deze leveringen zou recht
geven op een inbeslagneming van een ge
deelte van dat goud-depot, dat overeen
komt met de waarde van de nog verschul
digde leveringen, terwijl Duitschland ge
houden is het goud-depot aan te zuive- 1
ren, om het te handhaven op het cijfer
van 50 millioen.
Het tweede voorstel betreft het in het j
leven roepen van contracten, door welke
de groote Duilsche kolen-producteurs en I
hout-leveranciers hun handels-handlee-
kening engageeren en zich verantwoorde
lijk stellen voor de leveringen zoowel wat I
kolen als hout betreft tot op 31 December
1923.
In do namiddag-zitting heeft Schroder
zijn uiteenzetting voortgezet.
Men verwacht de beslissing hedenoch
tend. De commissie zal na de Duitsche
delegatie gehoord te hebben deze vragen
te beantwoorden hebben: Moet aan
Duitschland al of niet een moratorium
worden toegestaan en zoo het wordt toe
gestaan, voor wolken tijd en vervolgens
met welke waarborgen.
Strafmaatregelen tegen stakers.
De mislukte algemeene staking, die ook
een aantal postbeambten er toe gebracht
had hun werk te verlaten en hun mak
kers tot staken aan te zetten, heeft vo?r
hen in het bijzonder slechte gevolgen ge
had.
De stevige houding van de regeering,
die, evenals de voortdurende slagregens,
veel heeft bijgedragen tot de mislukking
van de revolutionnaire beweging komt
ook tot uitdrukking in de houding, die de
onder-staatssccretaris van post en tele
grafie tegen do ambtenaren in de open
bare diensten, die aan de staking hebben
deelgenomen, aanneemt. De arbeidsweige-
ring heeft zich vooral voorgedaan op een
van de hoofdbureaus, in 't Rue de Louvre
Hedon werd aan de beambten, die ge
staakt hadden, aangezegd, dat zij voor-
loopig uit hun dienst zijn geschorst en
hun geval voor den diciplinairen raad zal
worden gebracht. Anderen, die ook ge-
staakt hebben, zijn gewaarschuwd, dat zij
slechts het werk kunnen hervatten onder j
de gewone voorwaarden en onder het uit
drukkelijk beding, dat ook zij naar ae
diciplinairen raad zullen worden ver
wezen, die sancties heeft te nemen.
Engeland.
Do burgeroorlog in Ierland.
Toon na afloop van een H. Mis van
requiem voor de ziclerust van Collins de
menigte het kerkgebouw in Westport
verliet, werd van de overzijde der rivier
door republikeinen geschoten. De kerk
gangers waren natuurlijk weerloos, vijf i
hunner werden gedood en verscheidenen
gewond.
Tin. pen van den vrijstaat daagden
spoedig op en joegen de rebellen op do
Tsherwood, de chauffeur van
in den nacht door zes gemas--
kerde mannen in zijn woning overvallen.
Ze losten eenige schoten op hem en ver
trokken toen ze hem dood waanden. Is-
herwood was echter slechts gewond.
Tal van kleine groepen rebellen voeren
nog een vinnigen strijd en hun terrorisme
maakt menig slachtoffer. Van den an
deren kant heeft de laatste dagen een
aanzienlijk aantal republikeinen de wa
pens ingeleverd.
Een auto, die Vrijstaters van Cork naar
Fcrmoy overbracht, werd door een mijn
opgeblazen. Een man werd gedood en
twee gewond. Er worden tal van gevallen
gerapporteerd, waarbij sporadisch op
Vrijstaters geschoten werd. Dinsdagavond
waren in het centrum der stad Cork de
,.sniper3" zeer bedrijvig, doch zij werden
dor de vrijstaters tot zwijgen gebracht.
Gewapende mannen hebben Ie Dublin
invallen gedaan in een aantal winkels van
opticiens en hoeveelheden veldkijkers
meegenomen.
Omtrent De Valera doen nog steeds al
lerlei geruchten de ronde. Nu wordt weer
gemeld, dat hij zich in de omgeving van
Dublin in een ziekenhuis zou bevinden,
waarheen hij uit Cork werd overgebracht.
Dat hij in een gevecht gewond zou zijn,
wordt tegengesproken; zijn toestand zou
echter zeer bedenkelijk zijn, wijl hij lij
dende is aan een kwaadaardig inwendig
gezwel van kankerachtigen aard.
In hoeverre deze berichten juist zijn is
niet duidelijk. Mogelijk zijn ze een po
ging om do autoriteiten op een dwaal
spoor te brengen. Gebleken is echter, dat
Do Valera de laatste dagen in nauwe
relatie staat met verschillende rebellen
leiders, die zich in de omgeving van de
hoofdstad bevinden.
Een poging tot brandstichting
in een gevangenis.
Dinsdag hadden in do gevangenis van
Maryborough, te Queen's County, in Ier
land, waartussehen de 700 en 800 gevan
genen zijn geïnterneerd, opwindende too-
neelen plaats. De gevangenen staken de
matrassen in hun cellen in brand., met het
gevolg dat de gcheele gevangenis spoedig
in rook stond. De gevangenen belemmer
den de cipieren in hun actie, die hun
vuurwapens afschoten boven de hoofden
van de opstandelingen, die zich overgaven.
De gevangenis was vroeger op den dag
aangevallen, doch do aanvallers waren
afgeslagen.
De luchtvaart.
Volgens de „Petit Parisien" bouwt de
Napier-fabriek thans voor de Engelsche
regeering een nieuw reusachtig type
bombardementsvliegtuig. voorzien van
een motor van 1300 P.K. Naar verluidt,
heeft de minister van Luchtvaart zes van
die machines besteld, welke moeten die
nen voor bombardements-vliegtochten
over langen afstand.
Klein-Azië.
Do Grieksch-Turkscho oorlog.
Uit Angora wordt gemeld, dat do stad
Eskisjehir door de Turksche cavalerie
zou zijn bezet, na verbitterde gevechten
met de Grieken. In den geheelen sector
van Eskisjehir duurt de opmarsch der
Turken voort. De maximum-vorderingen
bedragen 70 K.M.
Ook in den sector van Ismid maken de
Turken vorderingen. De sleden Jarhissar
en Fidkeukru zijn door de Turken bezet,
zoodat het Griekscho front thans in drie
sectoren is "doorbroken.
Verder wordt gemeld, dat de Grieken
door Turksche colonnes in den sector
Menderes teruggedrongen werden. 'De
spoorbrug tusschen Nazilli en Sultan His-
sar werd door oprukkende Turksche co
lonnes vernield. De Turken maakten een
groolen buit en talrijke krijsgevangenen.
Griekse lie beraadslagingen.
De koning, die naar Athene is gekomen,
heeft geconfereerd met Goenaris en den
minister van oorlog.
De ministerraad heeft besloten, dat de
ministers Sfcratos en Theotokis onmiddel
lijk naar Smyrna zullen vertrekken, om
ter plaatse den toestand te bestudeeren
en de te nemen maatregelen te overwegen.
Buiteniandsche Berichten.
De schipbreuk van de „liata."
Van de 322 personen, die zioh aan boord be
vonden van bot vergane stoomschip „Itata"
worden slechts 6 personen gered. De geweldige
gclven hadden het roer onklaar gemaakt, zoo-
dat het scliip aan de woede der golven was
overgeleverd, die over het schip sloegen. Het
schip helde eerst zcer sterk over cn daarna
zonk het.
Een 'Japanschc kruiser vergaan.
De bemanning omgekomen?
Uit Tokio wordt gemeld, dat volgens con me
dedeehng van de Japansche admiraliteit de
Japanscke kruiser ,,Niloka'' op 26 dezer gedu
rende een typhoon is gezonken nabij dc kust
van Kamtsiatka. Men vreest dat de geheele
bemanning van 300 koppen om het leven is
gekomen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
toestand voor do Nederlandsclie ar-
beiders in Frankrijk.
Een adres inzako dc tabaksbelasting.
Eon voorstel van B. cn W. van Leiden
inzake do Kraamveirzorgirg.
Do beslissing der Commissie van Her
stel heden verwacht.
Strafmaatregelen
Frankrijk.
tegen de stakers in
Dc rebellen-oorlog in Ierland.
Een Japanschc kruiser vergaan;
varenden omgekomen?
300 op-
BINNENLAND.
DE KONINGIN.
H.M. dc Koningin is vandaag haar
en veertigste jaar ingegaan.
Wij weten ons dc tolk onzer lezers, als
wij do Vorstin van ganschcr harlo'een
gelukkig jaar toewenschen!
Moge het volgend jaar Vorstin en Volk
in gelukkige eendracht en althans betrek
kelijk wolvaren hot zilveren jubileum der
Troonsbestijging vieren.
Do politiek© toestand.
Do laatste dagen doken in de vrijzinni
ge pers weer allerlei geruchten op om
trent hot verloop dal de kabinetscrisis
zou genomen hebben. Welke waarde aan
dio verzokoringen van onze liberale colle
ga's dient gehecht, kan, zegt do ..1VL'
voldoende blijken, wanneer men de ver
schillende beweringen naast elkander
legt: -zo spreken elkaar vlakaf tegen.
Hierin stommen zij echter overeen: de
oplossing der crisis is deze weck nog te
wachten; en met name zoekt men dan
verband met het aanstaande vertrek van
H. M. de Koningin naar de Noorsche lan
den. Wij kunnen uit goede bron verzeke
ren, dat ook deze mededceling op fantasie
berust. Er bestaat tusschen beide zaken
geenorlei verband en de oplossing der cri
sis is zeer stellig deze week niet te ver
wachten. Op z'n vroegst zal het midden
der volgende week kunnen zijn. vooraleer
de overoenstemming dor rechterpartijen
op hot nieuwe regeeringsnroarram kan zijn
tot stand gekomen.
Tot zoolang zal dus minstens nog ge
duld «"'"n geoefend.
:.«;.-.uer foestweek.
an 10 iot 12 uur zijn gisteren onge
veer 500 jongens door de 6tad getrokken
ender begeleiding van verschillende mu
ziekcorpsen, dio den kleppcrmarsch uit
voerden.
Van hot Gymnastieklokaal in de Park-
laan trok de stoet naar de woning van
den burgemeester, waar het eerst de
marsch werd uitgevoerd. Daarna trok
men naar het huis van den oud-commissa
ris der Koningin, mr. C. Geertsema cn
vervolgens naar het huis van den tegen-
woordigen gouverneur, jhr. mr. E. Tjarda
van Starkenborgh Stathouwer.
Een enorme menschenmassa bewoog
zich op straat. Des middags had in het
stadepark eon concours hippique plaats
met springconcours en jachtrittcn. Op de
Ossenmarkt werd een muziekuitvoering
gehouden.
ïfet tekort bij de spoorwegen.
In de gister gehouden conferenties tus
schen do directie der Ned. Spoorwegen en
de vertegenwoordigers der organisaties
word opnieuw de positie van het trein
personeel besproken.
Omtrent de arbeiders-remmers, die naar
de werkplaatsen waren overgeplaatst als
arbeiders en op wie de 10 pCt. loonsver
laging reeds zal worden toegepast, waar
toe zij ten bewijze, dat zij er genoegen
mee nemen, een stuk moeten teekenen;
merkte de directie op dat niemand tot
teekening gedwongen zal worden.
Wie niet teekent b,:jfl echter ter be
schikking en kan een overplaatsing lege-
moet ?ien in een betrekking als poetser;
arbeider op de stations, enz.; terwijl b(j
het aanwijzen der standplaats met de be
trokkenen geen rekening kan worden ge
houden. Ook zullen .dan de periodieke ver
hoogingen stilstaan.
Wie wel teekent behoudt als stand
plaats de werkplaats, waarbij hij is inge
deeld en maakt de gewone promolies als
arbeider.
In bcido gevallen echter zullen bij voor
komende vacatures de arbeider-remmer*
naar anciennileit in den treindienst wor
den herplaatst. ,.Tel."
Toelage aan de Sigarenmakers.
Het Burgerlijk Armbestuur te Arnhem*
heeft besloten voor de eerste drie weken,
waarin de sigarenmakers werkzaam zijmf
aan de vervaardiging van de Scnorita^
waarbij zij dus nog niet over voldoende!
