Mo. 3914
BUITENLAND.
Jaargang.
OIHSOAG 29 AUGUSTUS 1922
'e £cicbelve Sou/tomt
BONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
n. Leiden IS cent per week, 2.50 per kwartaal.
B on» A"enten 20 cent perweek, :2.00 per kwartaal,
kee per post 2 95 per kwartaal.
i r.tlliiafreerd Zondageblad la voor de Abonné's verkrijgbaar
Ltnline van 60 ct. per kwartaal, bij voornitbetaline. Af-
„Ijke nummers 6 ct„ met Geïlluatreerd Zondageblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. J
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG -
op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per reg°
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADYEKTENTIEN, van ten hoogste 30 woordzn, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f O.óO
nummer bestaat uit twee bladen
t Lintje.
31ste Augustus nadert en 'daarmede
iDtjes-dag. Smalend wordt dan ge
ien over den lintjes-regen.
|en zijn er, die voor een lintje niets
iib smaad en schimp over hebben. Maar,
de geestesgesteldheid van een groot
dezer spotters te kennen, is het aar-
■p: |0 ]ezen wat een bekend Kamerlid
jaren iemand, die ook tot de quasi
rsehilligen voor 'n onderscheiding
«orde, antwoordde. (In de laatste af-
l ing van „Opgang" herinnert de heer
de Gou daaraan). Een kennis van
ongenoemde Kamerlid zeide lot deze,
nd op het kleurige dingske, dat den
van den afgevaardigde gierde, dart,
■uw kennis) aan zooiets persoonlijk
hechtte, waarop het antwoord volgde:
n moedelijk omdat het zich niet aan u
K it"... In dit korte, snedige amt-
rd ligt de verklaring van veler spotten
^«'n lintje!
ij erkennen, dat de regeering som»
eens wat te vrijgevig met haar onder-
- idingen is, vooral voor hen, die in
v lesidentie zelf hun arbeid verriehten
dicht hij het vuur zitten. Maar er
(6 in die onderscheidingen toch onge
teld een zeer goede bedoeling en over
algemeen een volksopvoedende etrek-
1815 heeft de Tweede Kamer met al-
Bene stemmen aangenomen het wets-
rerp tot het instellen der Orde van den
irlandschen Leeuw. Een wetsontwerp,
beoogde de Oranje-Nassau Orde in te
in, in 1892, vond niet zoo algomeene
raming en werd aangenomen met 52
stemmen. Bij de verdediging van
it-genoemd onderwerp zeide dr.
lepman (Handelingen Tweede Kamer
1892): „Wij kunnen in onze min of
genivelleerde maatschappij over
srordeaschetsen zooveel wij willen,
r zijn wij niettegenstaande al die
ris toch niet altijd de oude mensehen
»ven? Of zou de lust niet meer
itaan om ware verdien-
inin het openbaar e r-
nd te zien? Het feit, dat ware
iensten niet altijd erkend en soms
che verdiensten valschelijk gehul-
worden, bewijst toch niet, dat men
Sging van verdiensten niet meer op
blijft stellen".
deze woorden waarvan wij er
ge hebben gespatieend wordt o.l.
juist aangegeven, waarom wij waarde
:n blijven hechten aan 't Lintje
Duitschland.
De kwestie van herstoL
beslissing uitgesteld
idgmiddag heeft de herstelcommis-
te Parijs opnieuw vergaderd en beslo-
wijl ze voor morgen toch niet een be
ting kon nemen op de moratorium-
vraag van Duitschland, dit aan.de re-
ring mede te deelen om haar in staat
ilelfen van dien tusschentijd gebruik
tóen om e.v. nog nieuwe voorstellen
ken.
e leden der commissie van herstel
echter allen van meening, dat aan de
Sige onzekerheid een einde moet ko-
n, daar de huidig© toestand ernstige
Bilijkhedcn met zich mede kan bren-
fW winnen, aldus is ook héden het de-
les der gedelegeerden, in de hoop, dat de
ffenschte onderlinge overeenstemming
reikt worde.
erklaring van Gouver
neur Cox
louverneur Cox, de democratische can-
kat voor het presidentschap in de Ver-
"gde Staten, vertoeft, zooals men weet,
ns te Londen. In een interview met een
legenwoordiger van het Reuter-agenL-
laP Het hij zich uit over den toestand
Europa.
ostenrijk, aldus Cox, heeft do grens
T-(een bV.na volkomen ineenstorting be
kt. terwijl Duitschland geleidelijk dien_
'den weg opgaat. De volken van Euro-
z,jn doodgeloopen op de kwesties van
pwl. en er schijnt geen hulp te be-
n "an deze zijde van den Atlantischen
,,^n- ^en sleutel van de oplossing
"dt Amerika.
is nog niet te laat om een ramp te
°men. Washington moest Herbert
i tot Amerikaansch vertegenwoor-
n 'n commissie van herstel benoe-
Hoover, dien de Europeescbe regee-
i 11 eQ volken vertrouwen, moet den
TOchen toestand van Duitschland
zoeken en uitmaken, wat Duilsch-
an bef alen. Deze beslissing zou wor
nvaarddoor Frankrijk en alle be-
ren Partijen. Met aldus vastgestelde
schadevergoedingen zouden Duitschland
en Oostenrijk credieten kunnen krijgen.
Cox voegde er aan toe: De besprekin
gen van de geallieerde schulden komt op
een slecht tijdstip, en moet worden uitge
steld.
Cox heeft een onderhoud gehad met
Lloyd George.
De «temming te Berlijn.
Deze mededeelingen van Cox hebben te
Berlijn een gunstigen indruk gemaakt.
Daarbij komt, dat men aan een verwer
ping-zonder-meer van het moratoriumver-
zoek moeilijk gelooven kan en dat einde
lijk de van officieuze zijde verspreide
minder pessimistische opvattingen begin
nen in te werken.
Ook de aanzienlijke verbetering van de
Oostenrijksche kioon in de laatste dagen
heeft to Berlijn een hoopvoller stemming
doen ontstaan. De dreigende catastrofe in
Oostenrijk d^ed in sterke mate haar terug
werking te Berlijn gelden.
Men gelooft te Berlijn aan een Ita-
Iiaansch protectoraat over Oostenrijk en
beschouwt zulk een protectoraat als het
beste middel om Oostenrijk van den om-
dergang te redden, zoolang de vereeniging
met Duitschland om verschillende rede
nen niet mogelijk is.
Ofschoon gisteren natuurlijk van een
noemenswaardig deviezenverkeer te Ber
lijn geen sprake was, verdient het toch
de opmerkzaamheid, dat de dollar een
oogenblik met 1700 genoemd werd, een
zuiver nominale koers weliswaar.maar die
toch kenmerkend is. Gistermorgen zou
een chefsbespreking met de rijksregee-
ring plaats hebben, onder voorzitterschap
van den rijkskanselier, waarin beraad
slaagd zou worden over de te Berlijn bin
nengekomen mededeelingen der herstel-
commissie en over de naar Parijs te zen
den gedelegeerden, benevens over de hun
mede te geven instructies. Onder de ge
delegeerden zal zich in elk geval staats
secretaris Bergmann bevinden. Omtrent
de overige leden van de JDuifscha Jogotio
zou eerst gisteren in de bespreking der
chefs een besluit worden genomen.
In den gistermorgen gehouden minister,
raad werd besloten, dat staatssecretaris
Schroder van het rijksministerie van fi
nanciën met een aantal referendarissen
van andere betrokken departementen
naar Parijs zal gaan. Gisteravond zou
Schroder vertrekken. Staatssecretaris
Bergmann, die eveneens naar Parijs gaat,
schijnt ditmaal geen officieele opdracht
te hebben.
Van meer belang, aldus meldt de Berlijn
sche redacteur van de „Msbd.", is de ac
tie van gouverneur Cox, en in aansluiting
daaraan het sensationeel© voorstel van
Bradbury betreffende het instellen van
een onpartijdige controle over Duitsch-
lands financiën als garantie voor een mo
ratorium. Hierdoor wordt een geheel nieu
we koers ingeslagen, zoodat men de d)od-
loopende wegen, die tot nu toe begaan
zijn, definitief kan verlaten. De rijkskan
selier zou voor dergelijke controle te vin
den zijn, onder'voorwaarde, dat ze in het
bijzonder door Amerika wordt uitge
oefend.
Van Duitsche zijde zou vooral de naam
van Vanderlip genoemd zijn. Het is echter
de vraag, of deze in Frankrijk wel wel
kom zal zijn, aangezien Vanderlip zich in
Duitschland vaak op partijdige wijze te
gen Frankrijk heeft uitgelaten.
Ondertusschen zijn uit Parijs berichten
binnengekomen, volgens welke de Fran-
sche gedelegeerden in de herstel-commis
sie niet direct tegen Bradbury's voorstel
zijn gekant. Men neemt hier aan, dat. er
tusschen Bradbury en Mauclère niet veel
persoonlijke meenings-verschillen bestaan
Laatstgenoemde moet evenals zijn Engel-
sche collega in de Berlijnsrhe kringen,
waarmede zij la aanraking kwamen, ten
zeer aangenamen indruk hebben gemaakt
en men acht het waarschijnlijk, dat hij
Bradbury's inzichten omtrent den critie-
ken toestand van Duitschland deelt.
De eischen der vakvorecnigingen.
De rijksregeering staat op het stand
punt, dat een groot aantal der door de
vakvereenigingen gestelde eischen dienen
te worden ingewilligd. De regeering dankt
niet aan het uitoefenen van een controle
op den deviezenh-andel omdat zij tot dus
ver nog geen middelen kent om het spe-
culeeren in deviezen op voldoende wijze
te bestrijden. De regeering wil zich wel
in verbinding stellen met de banken om
te overleggen, op welke wijze de wilde
speculatie in de toekomst zou kunnen wor
den verhinderd. Do tegen 1 September
aangekondigde verhooging der belasting
op den uitvoer zal vermoedelijk weldra
door een tweede verhooging worden ge
volgd. De regeering is verder ook bereid,
den invoer van weelde-artikelen te beper
ken. Hot gevaar bestaat echter, dat de ge
allieerden zich zullen beroepen op de be
staande vredesverdragen dm. tegen een
verbod van den invoer van die 'artikelen
to pro testeeren. Vermoedelijk zouden in
dit geval de inkomende rechten op deze
artikelen worden verhoogd. De regeering
zal al haar zorg besteden aan de levens
middelenvoorziening. Verder is men van
plan de hoeveelheden suiker, die voor
het maken van bier, likeur, brandewijn,
confituren en vruchtenwijn zijn vrijge-
laton, opnieuw ie verminderen en mis
schien het leveren van suiker aan deze
takken der industrie geheel stop te zet
ten. De melk zal vermoedelijk weldra
weer geheel worden gerantsoeneerd.
Wapenen ontdekt.
Uit Berlijn wordt aan de Parijsche bla
den gemeld, dat op een station van Ber
lijn twaalf kisten met dienstrevolvers,
welke aan een groot handelshuis in Beie
ren geadresseerd waren, in beslag zijn ge
nomen.
Bij Berlijn heeft men bovendien een ge
blindeerden trein gevonden, die als goe
derentrein gecamoufleerd was. Deze trein
kon gebruikt worden voor het verzenden
van troepen naar het Oosten voor het ge
val, dat daar onlusten zouden uitbreken.
Oostenrijk.
Aansluiting bij Italië?
Volgens berichten uit Italië houdt de
Italiaansche pers zich zeer uitvoerig be
zig met het denkbeeld eener tolunie, die
in het algemeen gunstig schijnt te wor
den beoordeeld. Merkwaardigerwijze
heeft het officieuze Prager blad „Czas"
oogenschijnlijk zijn bedenkingen tegen
een tolunie tusschen Oostenrijk en Italië
opgegeven, want het blad schrijft: „Een
aansluiting van Oostenrijk bij de Kleine
Entente is bij voorbaat uitgesloten, ter
wijl een aansluiting bij Italië door geen
vredesverdrag wordt verboden. Door een
tolunie zou aan de zelfstandigheid van
Oostenrijk niet worden geraakt, want het
begrip buitenland is bij' het Oostenrijk
sche probleem niet oen politiek, maar in
de eerste plaats een eoonomisch vraag
stuk.
Daar tegenover merkt dé
tïka" op dat het de taak der tegenwoordi
ge beraadslagingen met do Kleine Entente
zal zijn zich inzake het Oostenrijk be
treffende voorstel tot den Volkenbond te
wenden. „Bij de onberekenbaarheid van
de volkenbondsbesluiten zal het niet ge
makkelijk zijn het standpunt der Kleine
Entente tot zijn recht te doen komen. Er
komen ernstige tijden voor ons en onze
bondgenooten".
Reuter verneemt, dat volgens een tele
gram uit Rome overeengekomen is, dat
de 70 millioen lire, reeds aan Oostenrijk
door Italië beloofd, onmiddellijk aan de
Oostenrijksche regeering zullen worden
voorgeschoten op voorwaarde, dat de som
zal dienen tot dekking van de nieuwe uit
gifte van bankbiljetten en niet zal worden
gebez'gd voor loopende uitgaven, of open
bare werken.
Frankrijk.
Do staking te Havre.
Gisteren hebben we reeds gemeld, dat
er te Havre hevig gevochten is. De sta
kers verlieten na hun dagelijksche bij
eenkomst hun vereenigingsgebouw, dat
door de bereden politie werd bewaakt,
toen om een tot dusver onbekend reden
een botsing ontstond. In de nabijheid van
het vereenigingsgebouw bevonden zich
een aantal in aanbouw zijnde huizen, en in
een oogenblik tijds werden met het daar
aanwezige materiaal barricaden opge
worpen en planken neergelegd in verschil
lende straten. Ben verwoed gevecht ont
stond, waarbij bloedige klappen vielen.
De stakers werden steed meer verbitterd,
terwijl een gedurig sterker politiemacht
aanrukte. Een oogenblik was de toestand
hoogst hachelijk. Een handgemeen had
plaats, dat op een ware slachting geleek,
doch dat gelukkig minder slachtoffers
"f yeëiseM. dan aanvankelijk scheen.
De troepen deden do bajonet op het ge
weer en chargeerden. De gendarmes te
voet losten schoten, waarna smartelijke
kreten uit de opdringende stakers opste
gen. Achter het „front" werden intusschen
door do stakers loopgraven aangelegd,
hoornen omgehakt om barricades van te
maken.
De prefect van de Seine, de heer Lalle-
mand, nam zelf de leiding van den orde
dienst in handen, en deed een offensief op
de barricades openen. Om twee uur
'8 nachts liepen de troepen storm op de
versterkingen en wisten ze te vermeeste
ren.
Toen was de rust spoedig weergekeerd.
Tal van stakingsleiders werden gevangen
genomen.
Thans hebben beide algemeene arbei
dersbonden, de communistische en de
niet-communist'ische, de algemeene pro
teststaking afgekondigd. Bij do niet-com-
munistische gaat het echter niet van har-
Ie. Niettemin zijn allerlei maatregelen ge
nomen en de troepen geconsigneerd.
Om de opgewondenheid onder de sta
kers wat te doen bedaren, hebben de auto
ri feiten eenigen der gearresteerde vakver-.
eenigingsleidfers weer op vrije voeten ge
steld.
Te Parijs staakten van do 15.000 bouw
vakarbeiders er slechts 1400 uit solidari
teit met de stakers te Havre.
Engeland.
Lloyd George naar Gonève?
Uit Londen wordt gemeld: Naar ver
luidt zal Lloyd George zich persoonlijk
naar de vergadering van den volkenbond
begeven, welke morgen te Genève zal wor
den gehouden.
De begrafenis van Collins.
Geheel Ierland heeft Collins gister de
laatste eer bewezen. Te Dublin stond al
het werk stil, de winkels waren gesloten,
de blinden neergelaten.
De begrafenis werd bijgewoond door
duizenden van alle rangen en standen.
Na de hoogmis in de kathedraal, waar
heen het stoffelijk overschot Zondagavond
was overgebracht, vertrok de stoet, waar
aan de voornaamste leden der Vrijstaat-
sche regeering en een afdeeling Vrijstaat-
eche troepen deelnamen, naar het kerk
hof van Glasnevfh, waar Collins naast Grif
fith werd begraven.
In alle steden en dorpen van den Vrij
staat werden herdenkingsgodsdienstoefe-
ningen gehouden.
Stijging van de mark to Londen.
H. N. meldt uit Londen:
De stijging van de mark op de Londen-
sche beurs tot 69000 per pnd. sterl. tegen
7550 op Zaterdag en 11.000 op Vrijdag
wordt in hoofdzaak toegeschreven aan de
geruchten omtrent een eventueele toetre
ding van Amerika tot de Commissio van
Herstel, hoewel de eenige vastheid, die
men daaromtrent heeft de uitlating van
Cox is, dat de benoeming van Hoover tot
lid dier Commissie een zeer goede uitwer
king zou kunnen hebben. Cox zelf wil zijn
woorden echter volstrekt niet als een tee
r^srer^er dat het metter
daad tot zulk een benoeming zal FonièTi
en legt er den nadruk op, dat hij alleen
heeft gesproken, van zijn hoop, dat het
zoo .zou loopen.
Rusland.
Wladiwostok omsingeld.
Belga verneemt uit Warschau, dat daar
bericht ontvangen is, dat Wladiwostok
van alle zijden ingesloten is. Uit Moskou
verluidt, dat de raad voor arbeid en ver
dediging allo mannen geboden in 1901 en
die nog niet in actieven dienst zijn, onder
de wapens roept, met uitzondering van
de studenten, de professoren en de schooi
en academie-bestuurders.
Zuid-Slavië.
Overeenkomst met Tsjcclio-Slowakije.
H. N. verneemt uit Weenen d.d. 28 dezer
Uit volkomen betrouwbare Zuid-S. bron
wordt gemeld, dat de militaire overeen
komst tusschen Slavië en Tsjecho-Slowa-
kije berust op zeer concrete regelingen,
door de generale staven van Belgrado en
Praag uitgewerkt. Er zijn gemeenschappe
lijke veldtochtsplannen uitgewerkt en
plannen van opmarsoh voorbereid.
Van den kant van Zuid-Slavië is er in toe
gestemd,dat van operalies die aan de grens
tusschen Oostenrijk en Hongarije moge
lijk zouden plaats hebben de leiding in
handen der Tsjechen zou zijn, terwijl
plannen in verband met een bezetting van
West-Hongarije onder leiding van gene
raal Podhasky -en den chef van den gene-
ralen staf Sipek zouden worden uitge
voerd, die daartoe de beschikking zouden
krijgen over de 3e divisie. Terwijl gene
raal Podhajsaky uit Presburg naar het
zuiden zal oprukken, zullen de Zuid-Sla
ven twee armee-corpsen: het Drave-leger
en Save-leger ter beschikking stellen voor
den opmarsch in de richting naar Steina-
manger en zich bij de slad Guens te con-
centreeren. Dit plan tot bijzetting van
Oostenrijk is de hoofdzaak uit de militaire
overeenkomst, die echter bovendien voor
ziet in een occupatie door de twee landen
onder leiding der Tsjechen.
Zweden.
Tegen een draak verbod.
Voor zoover de resultaten der gehouden
volksstemming over het invoeren van een
drankverbod in Zweden bekend zijn, heb
ben 772.777 personen vóór en 846.536 per
sonen tegen de invoering van het verbod
gestemd.
Zuid-Afrika.
Generaal van Deventer f.
Naar uit Johannesburg wordt geriïëld,
is do bekende generaal Jacob van Deven
ter, die in den Zuid-Afrikaanschen oorlog
als onder-commandant onder generaal
Smuts diende en van 1917 tot 1919 opper
bevelhebber in Oost-Afrika was, Zondag
tijdens een auto-tocht op weg van zijn
1 hoeve naar Pretoria overleden.
HET VOORNAAMSTE NiEUWS.
Do Kabinetscrisis. -
Premiotooslag voor
siocnen.
ambtenaars-pen-*
Wachtgeldregeling voor dc onderoffi
cieren.
Overleden is prof. dr. A. E. J. Hohverda,
oud-hcogleeraar aan de Universiteit te
Leiden.
De deelname aan de Lcddsche Winkel
week.
Do kwestie van Herstel in een nieuw
stadium tengevolge van de mogelijkheid,
dat Amerika tot do Commissie van Herstel
zou toetreden.
Ecu aansluiting van Oostenrijk bij Italië
to wachten?
Een nieuwe revolutionaire beweging in
Mexico.
Onderweg voelde de generaal zich on
wel on deed de auto steppen, waarna hij
zich naar een nabij gelegen huis begaf om
wat water te vragen. Daar aangekomen
viel hij dood neer. t
De generaal was pas een paar maanden
geleden gehuwd.
Amerika.
Do opstand in Guatemala onderdrukt.
Blijkens een bericht uit do stad Guate
mala heeft de regeering de onlangs door
de revolutionairen vermeesterde sleden en
dorpen heroverd. De rebellen hadden 22
volwassenen en twee kinderen vermoord.
Twaalf opstandelingen zijn terechtgesteld.
Mexico
Een nieuwe revolutionaire beweging.
Naar gemeld wordt, is de Mexicaanscho
generaal Murgia met een aantal officieren
waaronder Carranzas schoonzoon gene
raal Candido Aguilar bij Brownsville de
Rio Grande overgestoken en Mexico bin
nengetrokken. Zij ontmoetten daar meer
dan 500 revolutionairen. Een andere troep
die met Murgia samenwerkt, is bij Laredo
dezelfde rivier overgestoken.
Het doel is de regeering van president
Obregon omver te werpen. Men verwacht,
dat Murgia naar Tampico zal oprukkpn.
Buitenlandsche Berichten.
Ernstige mijnramp in Amerika.
Vijf en zeventig arbeider»
levend begraven.
Reuter meldt uit San Francisco:
Volgens een bericht, ontvangen bij het
staatsbureau der mijnen, zijn 75 arbe?drrs. die
het nachtdienst-personeel uitmaakten van de
Aogonaut-mijn te Jackson in Californië. levend
begraven tengevolge van een brand, die te
middernacht uitbrak Een reddingsbrigade is
uitgezonden om te trachten de arbeiders, die
op een diepte van 3000 voet zijn ingesloten,
te rodden.
Ernstig auto-ongeluk.
2 dooden en 3 gewonden.
Aam de „Tol." wordt gemeld:
Zondagmiddag reed te Houx, oen plaatsje
aan den weg van Namen naar Dinant een
auto in volle vaart op tegen de stoep van een
•hui3, waarop eenige dorpelingen waren ge
zeten. Eon 17-jarig meisje en een kind van 5
jaar worden gedood, terwijl 3 vrouwen ernstig
werden gewond. De chauffeur en do eigenaar
van de auto zijn aangeholpen.
Grcote brand in Beieren.
Te Siincbing in Beieren is een groote molen
dcor brand totaal verwoest, waarbij 15000 cen
tenaars graan geheel verbrandden. De schade
bedroeg ruim 50 millioen mark. De brand was
zoo hevig, dat de vlammen kiloraetors ver in
den omtrek zichtbaar waren.
Slechts een gering gedeePe van de schad*
wordt door verzekering gedekt
Gasaanval op mieren.
Bij horst el lings - w erk z a am h eden aan da
torenspits eener kerk te Shacklcford moesteni
de leidekkers ihet werk staken, wijl zich boveiS
in den toren een leger van millioenen rooda
vliegende mieren bevond welke insecten da
arbeiders eenvoudig op de vlucht dreven
Vier arbeiders moesten zich onder medisoha
behandeling stellen, wijl zij overdekt warefl
met iusectenbeten.
Vier dagen lang werd het werk stop gezaty
waarna men met rook en giftgaa de laotagjf
insecten poogde te verdrijven. Tot tweemaa? i
toe echter werden do arbeiders, nadat ze, toe-
gerust mot gasmaskers, het werk hervat
den, weer op de vlucht gejaagd. AsjivunkoliiJÊ'
namelijk schenen de insecten niet veeü lespecA
voor den gasaanval is hebben, totdat de»
Zaterdag met hernieuwd.": kracht atncrreoett