13e Jaygang-
VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1922
No. 3900
$e £cidódae Sou^cmt
Ie ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 10 cent per week, *2.50 per kwartaal.
BS onxe Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal.
Franco per post 3 2 06 per kwartaal,
et Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar
ft een betaling van 60 ct. per kwartaal, bij voornitbetaling. Af-
aderlijke nummers C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG
op Zaterdag 35 cent per re-el Overi-e da-en 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dabbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADVERTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop S 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.50
t nummer bgstaat uit twee bladen
Vrijheid.
5en aantal s o ciaaLre volu tic naken
ongeveer geestverwanten, van de S.D.
in ons land ter dood veroordeeld
het communistisch hooggerechtshof
Moskou
ai: js teekenend voor de coinmuni bische
jj h e i d
,0fiï)Q S. D. A. P. in ons land is vol ver-
no lffaarcliging over dit gebeoiren. Maar....
z ij daartoe wil het reehit?
'oen in Hongarije diezelfde BolsjewiH
hun regeeringsperiode, die 100 dagèn
[irde, honderden onschuldige burgers
1(jor eenigen vorm van proces vermoord-
l hebben we in de socialistische pers
;°f ,it een woord van protest gehoord.
'Toen de Bolsjewiki in Rusland honder-
aanhangers van het vroegere regiem
honden neerschoten, evenmin.
)rui 'oen had ook de S. D. A. P. blijkbaar,
nzeer als de communisten, een zeer eng
heel vreemd begrip van vrijheid
Y Is hier weer de oude wereld-historie:'
vrijheid is een hole Mank, is een Leu-
bij hen, die zioh niet hebben weten
■rlh verwerven, wat wij noemen„de vrij-
1 der kinderen Gods". Dht is de w a-
ijdl vrijheid, welke den mensch eerst ver
lek! van zijn zelfzucht, en hem d'an
daardoor andexen leert verdragen en
081 t beminnen, ondanks dat dezer daden
ischen tegen zijn persoonlijk belang.
vï( nimunisme noch socialisme kunnen
fTRS ware vrijheid brengen!
6[ BUITENLAND.
m
,ini JU
11II
in
Engeland.
il lONDENSCHE CONFERENTIE.
politiek vanPoincaré.
wr wij gisteren reeds mededeelden
de Fransche ministerraad het be-
n Poincaré onvoorwaardelijk goed.
„Temps" weet echter nog mede te dee-
dat de ministerraad Poincaré gefeli-
ird heeft voor de wijze waarop hij de
irhandeLingeu te Londen heeft geleid
ïem heeft aangeraden, de ingenomen
tie, dus die van „geen moratorium
productieve waarborgen" te hand-
verluidt zou Poincaré een nieuw
voorwaarden in petto hebben, hetwelk
tellicht heden, na behandeling van het
der deskundigen, ter tafel zal
Deze nieuwe voorstellen zouden
ichijnlijk als basis hebben een schrap
van een deel der Duitsche schade-
>eding tegenover kwijtschelding van
6che vorderingen op Europeesche mo-
theden, een plan, waaromtrent reeds
verluidde, nog vóór de nota van Bal
zee ging.
wonderlijke actie van
Fran krijkt
az Dias seint ons draadloos uit Lon-
i n c a r heeft gisteravond in
_«l langdurig onderhoud met de vertegen-
Öulpdigers der Fransche pers zijn stand-
uiteengezet.
verklaarde o.a, dat, i n-
n d e raad van minis-
r presidenten, die tegen he-
ochtend 11 uur bijeengeroepen is,
et tot een bevredigen-
oplossingkomtjF r ank-
galleen -zal optreden.
etEngelsche Kabinet,
euter verneemtDe gisternamiddag
ouden kabinetszitting werd door bijna
ministers bijgewcond.
algemecne stemmen werd besloten
gedragslijn te steunen, weLke ge-
1 was door de 4 Engelsche ministers
"e Britsche delegatie ter conferentie
nen.
34 het rapport-der commissie vaai ex-
8yer de voorstellen van Poincaré ko-
18 bet waarschijnlijk, dat een docu,-
waarin 't Britsche standpunt wordit
'igezet, zal worden voorbereid.
et zal stellig geen nieuwe voorstellen
lkn, daar de Britsche zienswijze is,
i bonding der Britsche regeering
8 duidelijk gedefinieerd is en dat et
er mets kan gedaan worden, vóórdat de
®Mlen van Poincaré de or de conïe-
Je in behandeling zijn genomen.
P°r het oogenblik blijven de Britsche
c-ers te Londen.
e i s c h c bemiddeling
mislukt?
i.Msbd.'"-redacteur te Parijs vcr-
Thcunis cn Jaspar in den
Poincaré hebben bezocht en dat zij
w medegcdieeld.dat Llóyd George blijft
door hem ingenomen standpunt.
kan dus woi.le.n afgeleid, dat de
r7 bemiddelingspogingen mislukt
C1 optimisme, ds.t den gehcelen dag
te Parijs viel waar te nemen, is dan ook
in volslagen pessimisme veranderd.
E en verklaring der
Engelache regeering.
Een voltallige vergadering van de con
ferentie te Londen is bijeengeroepen om
11 uur, bij wollke gelegenheid Lloyd Geor
ge tegenvoorstellen zal doen.
Na den kabinetsraad van gisteravond,
die 7 uur geduurd heeft, is Lloyd George
met verschillende collega's blijven verga
deren om. een verklaring op te stellen,
die nog in den loop van den nacht aan de
verschillende delegaties zou worden toe
gezonden. De strekking zou zijn, dat een
maal do kwestie van de productieve waar
borgen, door Poincaré gevraagd, van de
baan dloor de verwerping, Lloyd George
een serie tegenvoorstellen zal doen, waar
onder ook één, waarbij voorwaardelijk
wordt afgezien van sommige principes,
uiteengezet in de nota-Balfour.
Lloyd' George heeft aan de overige mi
nisters gevraagd zicli beschikbaar te blij
ven houden met het oog op de mogelijk
heid van een nieuwe kabinetgzitling, on
middellijk na de voltallige conferentie-
vergadering van dezen ochtend.
In officieel© Britschie kringen brengt
men. 'hulde aan ds pogingen van Theunis
cn Jaspar om toenadering te bewerken en
heeft men nog niet alle hoop opgegeven,
dat mem tenminste een tijdelijke oplos
sing voor de moeilijkheden zal kunnen
vinden.
De burgeroorlog in Ierland.
P e 3trijd tegen de rebellen
Omtrent de gemelde landing van regee-
ringstroepen aan.de kust van hot graaf
schap Cork, schrijft dé „Times":
Dit is de stoutmoedige manoeuvre van
heel de Iersehe campagne. Hoewel de re
bellen in dat graafschap nog vrij talrijk
zijn, werden uit Dublin vier schepen der
waarts gezonden met 1500 man en geschut
aan boord. De landing had plaats op ver
schillende punten tegelijk, tusschon Cork
én Bantry.
Bij Bantry werd tegenstand geboden.
Daa/r het havenhoofd vernield was, moest
hier de landing in sloepen plaats hebben.
Na een heftig gevecht maakten de regee-
ringstroepen zieh van Bantry meester.
De beteekenis van detze manoeuvre, zegt
de „Times", is duidelijk. De nationale
troepen hébben, door die pressie, die ze
van het Noorden, zoowel als van het Oos
ten uit, o<p de rebellen-contingenten uit
oefenen, deze vrijwel ingesloten, zoodat
ze thans gedwongen zijn, of slag te leve
ren, of in benden uiteen te gaan. Men
neemt aa-n, diat de rebellen dit laatste mid
del zullen kiezen, om aan de volkom en
omsingeling te ontsnappen.
De Iersehe republikeinen hebben de
stad Cork na een heftig gevecht ontruimd
Volgens hier ontvangen berichten hebben
zij voor hun aftocht verschillende gehou
wen, waaronder de kazernes, verwoest.
Ook het Victoria Hotel benevens de kan
toren van de „Irish Independent" en de
„Oork Examiner" zijn vernield, terwijl
verschillende andere gebouwen in brand
staan.
De verbindingen tusschen Cork en de
buitenwereld zijn afgesneden. Men meent,
dat de strijd m de omgeving der stad en
op de heuvels nog voortduurt.
Do moordenaars van Maarschalk Wilson
geëxecuteerd.
Dun en O'Sullivan, de moordenaars van
maarschalk Wilson, zijn gistermorgen ge-
ex ecu teerd.
Duitschland.
Eon Schoolconflicfc.
Te Höohst a. d. Main bij Wiesbaden is
een zeer ernstig schoolconflict uitgebro
ken. De oorzaak was aanvankelijk te zoe
ken in de anti-Katholieke tendenzen van
het gemeentebestuur, waardoor het
schoolbezoek reeds vóór de vacantie voor
do Katholieke kinderen bezwaarlijk werd.
Het conflict is thans aanmerkelijk ver
scherpt, doordat een door den bisschop
van Limburg geëxcommuniceerd onder
wijzer d'oor het schoolbestuur is gehand
haafd.
Reeds voor do zome.rvacani.le was een
gedeeltelijke schoolstaking uitgebroken.
Deze heeft thans een groote uitbreiding
genomen, zoodat 2000 kinderen zullen weg
blijven.
Frankrijk.
Onderhandelingen inot Prins Ruppreckt.
Naar aanleiding van het bericht in; de
„Msibd." betreffende het bezoek van prins
Ruppiecht van Beieren aan bepaalde
Fransche kringen, omtrent welk bericht
bet blad nog uit andere bronnen bevesti
ging; verlcre -g, zegt de „Croix", van gister
avond: Het is wel zeer weinig waarschijn
lildat. de feiten, zooals die zijn medege
deeld, juist zouden zijn. Wat waar is, is,
dat er zeker iels te doen ware geweest in
dien gedachtengang. maar dat altijd in do
dlrigeerende Fransche kringelt gedurende
de laatste jaren een soort van afkeer
heeft bestaan voor een samenvoeging van
de beide kotholieke mogendheden, .Oosten
rijk en Beieren te provoceeren, hetgeen
misschien vrij gemakkelijk te verwezen
lijken zou zijn geweest, bij hét einde van
den oorlog. Deze volstrekt onheilzame
vrees voor het katholvi&mo drukt op de
Fransche politiek als oen looden mantel.
De „Mishd." geeft deze uitlating van do
„Croix", die hun echter niet doet aarze
len haar mededeeling vol te houden.
Rusland.
Do doodstraf voor do soc.-rovolutsorfajjren
Het Hooggerechtshof te Moskou heeft
de volgende soc.-rev. tor dood veroor
deeld: Cotz, Doeskoi, Gerstein, Geudel-
man, Grabofski, Lihatsjof, Ataltofski en
Helene Iwanowa.
Het Al-Russisch centraal uitvoerend
comité besloot deze vonnissen te bevesti
gen, doch de uitvoering daarvan nog uit
le stellen! Evenwel zal de executie binnen
kort plaats hebben, indien de soc.-rev.
niet ophouden met hun campagne van ge
weld en spionnage tegen cLe sovjetsregee-
ring.
Het Leltische Telegraaf Agentschap
meld't uit Riga, dat men mag aannemen,
dat het Centraal Uitvoerend Comité van de
Sovjetregeering de doodstraf, dJie over
de 14* sociaal-revolutionaire is uitgespro
ken, zal wijzigen in een eenzame opslui
ting van 10 jaar, met dien verstande, dat
wanneer nogmaals een anti-boisjewistJi-
sche opstand plaats vindt, de 14 gevange
nen onmiddellijk zullen worden doodge
schoten.
V. D. uit Londien.
Er heerscht groote verontwaardiging
door het bericht, dat het Hooge Gerechts
hof te Moskou de doodstraf heeft uitge
sproken over de leidende sociaal-revolu-
tionaiiren, beschuldigd van samenzwering
tegen de Sovjetregeering.
De correspondent van de Daily News,
die bijzonderheden ppr-™ ..TT"
c^rjoo-puiicieK als een van politieleen
moord.
De tien veroordeelden, onder wie naar
men weet een vrouw, hebben verklaard,
liever de straf te ondiergaan dan te belo
ven de agitatie tegen de binnonlandsche
politiek der regeering te staken.
Gratie geweigerd.
De sovjetregeering heeft geweigerd aan
aartsbisschop Benjamin gratie te verlee-
nen.
Italië
De Regeeringsvejrklarmg.
De Buitenlandsohe
Politiek.
In de Kamer heeft minister-president
Facta de mlnisterieele verklaring voorge»-
lezen.
Hij zeide, dat. wijl de nieuwe regeering
dezelfde politieke en parlementaire sa
menstelling had als de vorige, de regee-
rings-verklaring kort kon zijn. Het kabi
net handhaaft het program, dat in dé laat
ste kamerzittingen is uiteengezet.
Alle vraagsukken, welke voor het land
van belang zijn, staan in verband met de
beide hoofdkwesties, n.l. de fina/ncleel©
cn de binnenlandsche politiek.
Voor alles moet de begrooting in «-ven-
wicht worden gebracht door een politiek
van strenge beperking der ul-tgaven. Alle
niet strikt noodzakelijke en vooral alle
improductieve uitgaven zullen in de toe
komst geweigerd worden.
Het belastingstelsel zal herzien worden,
teneinde een billijker verdeeling van de
fiscale lasten te verkrijgen, en de ont
vangsten daar, waar dit mogelijk is, te
vergrooten. De minister van de schalki t
zal in verband daarmede na de vacantie
een reeds vastgesteld schema voor de in
te voeren bezuinigingen, bekend maken.
F-acta voogd© hieraan toe, dat de bui
tenlandsohe politiek wat het herstel van
Europa betreft maatregelen moet omvat
ten, welke geleidelijk tot de gezond-ma
king van dit werelddeel voeren.
Het is onmogelijk, zeide hij, het vraag
stuk van de schadeloosstelling af te schei
den van dat der internationale schulden.
Daarom moet begrepen worden, d-at het
herstel der verschillende staten op 't
Europeesche continent de hoofdzaak
en dat het onmogelijk is, te streven naar
fliet welzijn van een staat, wanneer de na-
buurstaten met een rampzalige crisis wor
den bedreigd.
Daarom zal Italië op de oenferentie te
Londen zich aan voornoemde beginselen
houden.
Verder zeide Facta nog. dat de wet on
partijdig, doch streng jegens een ieder
zal toegepast worden. Strenge maalregi
len zullen getroffen worden om de g'
welddadighcden. onder welken vorm dan
ook en van welke partij ie ook mogen ko
men, (en r^derc'rr.kken. Dit zal do basis
van Facial prIzijn.
Facta vrr g fcp ej. votum van ver
trouwen.
De regeerings-verklarir.g werd op albe
banken, behalve die der linkerzijde lang
durig toegejuicht. De zitting werd daar
na geschorst.
Bij de discussies over de regcorLngc-
verklaring dieden zich in de kamer lievige
incidenten voor.
De communistische afgevaardigde Pe-
rossi noemde de staking der openbare
diensten het beste wapen tegen dien staat.
De fascisten protesteerden geweldig en
eischte van den spreker, dat hij zou zwij
gen. De fascistische afgevaardigde Gum-
ta bedreigde den communist zelfs met een
revolver.
Do voorzitter lilef daarop de zitting op.
Nadat deze weer heropend was, beant
woordde Facta krachtig de rede van Pe-
rossi. Hij werd luide- toegejuicht.
Motie van vertrouwen
aangenomen.
De Kamer lieeft bij hoofdelijke stem
ming met 247 tegen 121 stemmen een mo
tie van vertrouwen in cle regeering aange
nomen.
Portugal.
De revolutionaire beweging.
De algemecne staking, die in Portugal
is afgekondigd en die zulk een ornstigen
toestand in het leven heeft geroepen, dat
d'e regeering zich genoopt heeft gezien,
naar het fort te Gascaes, 14 mijlen ten
Westen van Lissabon, te verhuizen, moet
volgens nadere berichten, die voorname
lijk uit Madrid binnenkomen, zijn uitge
lokt door een verhooging der broodprijzen
Het schijnt echter, dat d'e post- en te-
Iegraafbeambten op hun post zijn geble
ven en dal de orde tot nu toe niet ver
stoord is.Groole troepenconlingenten wor
den intusschen gereed gehouden om op
het ergste voorbereid te zijn. Banken en
andere openbare gebouwen worden door
militairen bewaakt.
Sinds Februari, toen men de laatste
gingen beleefde, heeft Poriugarcën 'ifSSsT
ongekende rust genoten. De tegenwoordi
ge minister-president, senhor Antonio
Maria da Silva, die midden Februari aan
het bewind kwam, heeft een. soort record
geslagen, voor wat de jongste geschiede
nis van Portugal betreft, door zes maan
den aan één stuk het regeeringsrocr in
handen te houden.
Vóór hij aan de regeering kwam, heeft
hij den voorlaatsten opstand gedempt op
dezelfde wijze als hij thans van plan is
dit te doen, n.l. door ook in het fort Cas-
caes terug tc trekken en de troepen het
zaakje te laten opknappen.
Amerika.
1250 nieuwe vliegmachines.
Volgens de „Public Le-clger" te Philadel
phia hebben leger- en vlootdeskundigen
een gemeenschappelijk rapport opgesteld
van het Congres met het advies om dui
zend vliegmachines voor het leger te doen
aanbouwen builen en behalve cle 250, die
reeds voor de vloot zullen worden aange
bouwd. De vliegmachines voor het leger
zoud'en tusschen de Atlantische en de
Stille Occaankuslen moeten worden ver
deeld met reserves op strategische punten
in het binnenland. Voor cheze nieuwe
luchtmacht zouden 2500 officieren en
40.000 ander personeel noodig zijn.
China.
Do macht van Soen-Jat-Scn gebroken.
Terwijl de macht van Soen-Jal-Sen,
den ex-president der republ.iék van Kan
ton, in Zuid-China reeds aan liet tanen
wa-s, is deze thans geheel gebroken door
de nederlaag, aan het leger van twee zij
ner voornaamste aanhangers, cle gene
raals Hai-Tsjocng-Tsjin en Tsjen-Tsjia-
Joe, resp. bij Nam-Joeng en Lo-Tsjang
toegebracht door de troepen van gene
raal Tsjen-Tsfoeng-Ming. Laatstgenoem
de is thans volkomen meester over Zuid-
China.
Soen Yatsen heeft Kanton in een Brit
sche kanonneerboot verlaten met een
onbekende bestemming, men gelooft naar
Sanghai.
BINNENLAND.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
De plannen tot verlaging van het loon
van het spoorwegpersoneel zijn opgeschort
De staking in het sleepvaartbedrijft duurt
voortde stakers hebben zich niet, gelijk
de besturen, met de werkgeversvoorstellen
vereenigd.
Te Nieuw-Vennep is een sigarenfabriek
afgebrand.
Poincaré heeft, nadat zijn beleid door den
Fr&nschen ministerraad was goedgekeurd,
verklaard, dat Frankrijk alleen zal optre
den, indien de ministerieels conferentie
van hedenochtend geen bevredigende op
lossing heeft
De doodstraf togen de sociaal-revolutio
nairen veranderd in 10 jaar opsluiting,
mits er geen bolsjewistische opstand ullv
breekt
De revolutionaire beweging in Portugal.
Een schoolstaking te Höchst-anvMain.
Cork door do Iersehe rebellen ontruimde
dat besluit in strijd.' is met de wet of mei
het algemeen belaag het in werking tre
den daarvan te voorkomen, is de duur der
sohorsing bepaald tot 1 December 1922.
Loonsverlaging spoorwegpersoneel.
Opgeschort?
Naar de EGaagsche correspondent van
„De Tijd" uit goede bron verneemt, zijn
de plannen tot loonsverlaging van het
spoorwegpersoneel voorloopig opgeschort,
ten einde af te wachten de beslissing, o£
een algemeene loonsverlaging van belt
Rijkspersoneel door de omstandigheden
noodzakelijk zal moeten worden.
Werkloosheidsverzekering.
Een bezuinigingscommissie uit de
burgerij.
Geschorst Raadsbesluit.
Bij Kon. besluit is geschorst het besluit
van den Raad van Oudevratcr, strekkende
tot erkenning van een bezuiuigingscommis
sie uit de ingezetenen dier gemeente als
commissie, met welke de raad en het Col
lege van B. en W. ter zake van maatrege
len, waarmede de geldelijke toestand der
gemeente geacht kan worden betrokken
te zijn, zullen samenwerken. In de over
weging, dat het wensohelijk is om han
gend© het onderzoek naar de vraag, of
inwonend.
De Minister van Arbeid heeft aan de
besturen van gesubsidieerde werHoozen-
kassen de volgende circulaire gericht:
Naar mij is gebleken, komt heb herhaal
delijk voor, dab ongehuwde leden van ge
subsidieerde vere-enigingen met werMoo-
zenkas, die bij hunne ouders inwonen, het
ouderlijk huis verlaten, terwijl daarbij
blijkbaar de bedoeling voorzit uitkeering
te ontvangen als „ongehuwden niet bij
ouders inwonend", welke uitkeering in den
regel hooger is dan die, welke geldt voor
„ongehuwden, bij ouders inwonend."
Hét blijkt voor de kasbesturen en ge
meentebesturen onmogelijk, om nauwkeu
rig na te gaan, wanneer wèl en wanneer
niet geldige redenen aanwezig zijn, om
kostganger te worden.
Ten einde alle moeilijkheden te voorko
men, en aan Uwe kas het herhaaldelijk te
rugstorten te besparen, zal de bepaling
gelden, dat de leden Uwer werkloozenkas,
die op 31 Juli 1922 als ongehuwden bij
ouders inwonend" werden aangemerkt, als
zoodanig moeten blijven beschouwd tot op
het tijdstip, waarop de steunregeling 1923
voor Uwe vereeniging een einde neemt, ten
zij in bepaalde gevallen in overleg met
het gemeentebestuur anders kan worden
beslist
De middenstand en het marktwezen.
Naar „de Middenstandsbond" mede
deelt, komt de heer R. J. Koopmeiners
in zijn praeadvies van het marktwezen
voor het aanstaande congres tot de vol
gende conclusiën
le. dat de markt, die in het grijs ver
leden haar oorsprong vindt in den loop
der eeuwen een groot-sehe taak heeft verr
vuld, zich steeds heeft aangepast aan de
eischen van ieder tijdsgewricht, tb ana
nog een belangrijke taak vervult in het
distributiewezen, en een historisch recht
kan doen geldien op haar bestaan;
2e. dat de markt meer als ieder ander
lichaam het vreemdelingenverkeer in <ie
marktplaats bevordert en daardoor mede
werkt aan de welvaart van de behreffeo-
de gemeente, ook van den winkelstand
3e. dat de markt zich niet ongestraft
laat, belemmeren in haar natuurlijken
groei
4e dat die natuurlijke groei "met ge-
-wolddaddg door gemeentebesturen mag
worden geforceerd met opoffering van del
belangen van den winkelstand, en
5e. dat de markt behoort te worden be
vrijd van elementen, die geen aanspraak!
kunnen of mogen maken op den naam
van „marktkoopman".
Paulissgilde te Amsterdam.
Dr. B. J. J. Huybers heeft zich bereid
verklaard het voorzitterschap te aanvaar
den van het Paulusgilde voor de Katho
lieke Markt- en Straatprediking te Am
sterdam Voorloopig heeft het bestuur
van het gilde de wekelijksche marktpredi-
king opgeschort o.m allereerst- de organi
satie der vereeniging in te richten, opdat
binnen korten tijd het werk definitief kan;
worden aangevat. „Msbd."-
