BINNENLAND.
13e Jaargang.
BSï*SDü*G 11 JULI 1922
No. 3373
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 10 cent per week, 2.60 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week, 2.C0 per kwartaal.
Franco per poet 3 2 06 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's verkrijgbaar
tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bjj vooruitbetaling. Af-
mderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG
op Zaterdag 3® cent per regel Overige dagen 30 centpeireg#
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADYERTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuu*
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen t'0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
V Waarom?
59 of 60 v;ij zijn er niet zeker van dat
tts. Kersten tot de vechtsche partijen kan
worden gerekend van do 100 Kamerle
den rechts.
't Is een respectabel aantal 1
Maar het getal had toch nóg grooter
kunnen zijn en we bedoelen dan niet
een nóg gelukkiger al of niet combineeren
yan lijsten.
Om ons tot de Katholieken te beperken:
Er hebben van de 34.76 pet. Katholieke
kiesgerechtigden 30.97 pet. gestemd op
'een lijst, waarop een Katholieke candi-
daat was gesteld wij rekenen nu de
8leimmen der af wijkers mede!
Nu is het waar, dat bij die 34.76 pof, Ka_
tholieke kiezers een berekening ont
leend aan de volkstelling heel wat
naam-Katholieken zijn. Maar toch is de
vraag gewettigd; Waarom niet meer Ka
tholieke stemmen?
Waarom niet?
Het antwoord kan eenvoudig zijn: De
principieele voorlichting van de Katholie
ken is nog niet doorgedrongen tot in aüe
straten en buurten en z.g. achterbuurten
van onze dorpen en steden, met name
niet van onze groote steden.
Er komt niet overal de Katholieke
pers 1
In elk Katholiek gezin de Katholieke
courant. Niet als tegengif voor wat andere,
bladen daar doordringen tegengif kan
zeker niet in het geestelijke het gif r.eu-
traliseerenl Neen, de Katholieke courant
als d e courant, als huisvriend, d a g e-
1 ij k s terugkeerend.
Dat is het verlangen van de geestelijke
overheid; dat is de wensch van alle Ka
tholieke voormannen; dat moet willen
iedere Katholiek, die het goed meent
met de belangen van zijn partij, en over
eenkomstig die meening ook wenscht te
handelen.
De Katholieken vooruit over héél de li
nie. Wij willen het. Dus een nood
zakelijke gevolgtrekking de Katholieke
pers overal, in alle kringen, in alle rangen
en standen.
Ongetwijfeld heeft het liberalisme zijn
verval mede te danken aan het feit, dat
het, hoewel goed toegerust wat betreft
gToote bladen (en daardoor nog veel,
directen óf althans indirecten invloed
hebbende onder de z.g. hoogere standen
mist de gewestelijke pers, althans een
klcur-bokennende niet onder een neutraal
voorkomen schuilgaande eigen geweste
lijke pers.
Heizelfde kan zij erkenaen het zelf
worden aangemerkt als de oorzaak van
een betrekkelijk tragen vooruitgang en
den bij de jongste verkiezing zelfs achter
uitgang van het socialisme. Ook zij missen
de „kleinere bladen".
Dat wij, Katholieken, het propaganda
middel bij uitstek, onze veel-vormige dag
bladpers, ook als zoodanig m'ogen weten
te benutten!
V Beschaving.-
De verkiezingstijd geeft vaak een
.vreemd beeld van de beschaving
Sprekers van verschillende partijen ver
oorloven zich dan den tegenstander eens
in ongekuischte taal de „waarheid" te
zeggen
Gelukkig staat de Katholieke propa
ganda ook dan over het- algemeen op
hooger peil.
Over het algemeen, spreekt haast van
zelf, dat ook onder ons hiér en daar wel
eens gezondigd wordt tegen dien eisoh van
1 beschaving én Christelijke naastenliefde,
om ook de tegenstanders, vooral wanneer
nietde partij doch de personen worden
genoemd, in wei-overwogen woorden en
niet persoonlijk kwetsende uitdrukkingen
te bespreken.
Wij hebben te Leiden in den jongsten
verkiezingstijd, helaas, één redevoering
gehoord, welke, naar onze meening al
thans, zeker hier en daar van de hier ge
stelde eischen afweek
Nogmaals: Onder ons gebeurt over het
algemeen zulks niet; komt het zeer zel
den voor.
Wij, Katholieken, moeten en kunnen zijn
een voorbeeld van beschaving van do
ware bes chawing, de k e r n der be
schaving, dat is: de naastenlief-
d e, die zich uitstrekt over alle onze me
demenschen.
BUITEN LAND.
Duitsehlaud.
(lrukkersslakinj, geëindigd?
Naar Da Berlijnsehe correspondent van
et» ,Hbld." berich.t is een overeenstem
ming in het drukkersbeclrijf lot stand ge
komen. Men verwacht, dat hedenavond
wie Berlijnsehe bladen zullen yersehijncn
Hongarije.
Nieuwe huurwetten.
De Hongaarsche staatscourant bevat
de met spanning verwachte huurverorde-
ning. Den huiseigenaars wordt het recht
toegekend de huur voor kleine woningen
te verviervoudigen, die door groote wo
ningen te veracht- of twaalfvoudigen,
waarbij de in 1917 geldende huur als basis
wordt genomen.
Frankrijk.
De Bey van Tunis overleden.
Mohamed-en-Nacer, de bey van Tunis,
Fransch protectoraat in Noord-Afrika, is
overleden.
Hij werd in 1885 geboren en kwam in
1906 aan de regeering.
De troonopvolger is zijn neef Sidi Mo-
hamed el Habib.
Engeland.
Dc Burgeroorlog in Ierland.
Vorderingen der
Vrijstaattroepen.
Bij hun actie tegen de rebellen in dc
provincie maken de Iersche vrijstaat
troepen belangrijke vorderingen. Overal
zijn de ongeregelde benden omsingeld, op
tal van plaatsen hebben ze den strijd op
gegeven en zich overgegeven.
De vrijstaters worden in alle plaatsen
met geestdrift ontvangen als „het leger
van het Iersche volk".
De groote leiders der rebellen-actie,
waaronder De Valera, zijn nog steeds in
■vrijheid.
Bruggen opgeblazen.
Alle verkeer tusschen Belfast en Dublin
is" stopgezet door het opblazen van vijf
bruggen op de hoofd-spbonveglijnen tus
schen Dundark en Drogheda. Over een
gedeelte is de lijn geheel verwoest.
Overigens heerscht een tijdelijke pauze
in den Ierschen burgeroorlog.
De Spoorweglijnen in Zuid-Ierland zijn
op verschillende plaatsen afgesneden.
Naar verluidt is de voornaamste troe
pen-concentratie der opstandelingen te
Glonnel (graafschap Tipperary) geïso
leerd.
Waar is De Valera?
Men vraagt zich algemeen af, waar De
Valera toch schuilt. Men heeft niets
meer van den rebellenleider gehoord of
gezien sedert z'jn verdwijning, toen de
vijandelijkheden te Dublin vorige weck
het hevigst waren. De voorloopige regee
ring beschouwt hem overigen-s niet meer
als' aen belangrijken factor en wenscht
geen martelaar van hem te maken door
een klopjacht op hem te houden. Hij
wordit feitelijk genegeerd.
De daling van de mark.
Ltoyd George is gisteren te Londen te
ruggekeerd en zou hedenochtend een
kabinotszitting leiden, welke zich zal be
zig houden met het ineenstorten van de
Duïtsche mark en de schommeling van
andere betalingsmiddelen op het vaste
land. Gisteren was de mark te Londen
verder gedaald tot 2450 in het pond, doch
toen trad een kleine verbetering in. De
Fransche frank daalde in verband'daar
mee tot 57.30. Niettemin heerscht© er in
somanige kringen wat meer vertrouwen,
gegrondvest op het geloof, dat de politieke
besprekingen wel eenig resultaat zullen
opleveren.
In het Lagerhuis werd de vraag gesteld,
of de regeering wel wist, dat de snelle da
ling van de mark een zeer nadeoligen in
vloed had op den Britschen export-han
del naar Duifschland, Baldwin ant
woordde, dat de regeering den ernst van
den toestand volkomen inzag.
Lord Hènry Cavendish Bentinck vroeg,
of, met het oog op de schadelijk© gevol
gen van het niet-geregeld zijn van de
kwestie van de schadevergoeding op der.
Europeeschen handel, de Britsche regee
ring niet geneigd zou zijn, afstand Ie doen
van haar eisch op de schadeloosstelling-
fondsen ten bate van Frankrijk en om
een voorstel te doen voor de regeling van
den schuld van Frankrijk aan Engeland.
Lloyd George weigerde, zich uit te la
ten over dit vraagstuk, dat zoo gecompli
ceerd is.
Ken worthy vroeg een verklaring van de
regcering op dat stuk.
Lloyd George anlwoordde, dat de zaak
zich in de eerste dagen zoo zou kunnen
ontwikkelen, d"at een uiteenzetting wen-
scheüjk zou kunnen zijn.
Mijnworkersstnking in South Shields.
In het laatst der vorige week hebbea de
mijnwerkers in het district van South
Shields een massavergadering gehouden,
als resultaat waarvan gister in vier mij
nen het werk is neergelegd. Meer clan
10.000 man zijn bij deze staking betrok
ken.
Hol geschil ontstond, doordat do arbei
ders besloten de productie te beperken
overeenkomstig de vermindering der loo-
nen,
De mijnwerkers verklaren, dat de loo-
nen, die zij ontvangen, niet voldoende zijn
oa\ van te beslaan.
Bulgarije.
Verscliillcnde ernstige misdrijven.
Zaterdag en Zondag hebben naar de
„Times" meldt, in Bulgarije enkele sen-
sationeele misdaden plaat© gehad. Een
hekend democraat werd Zaleidagavond
voor zijn woning doodgeschoten en een
gevangenisinspecteur werd eveneens ver
moord.
Voorts werd ten huize van een socialis-
tischen advocaat een pakje bezorgd, dat
een blik sardine heette te bevatten, doch
dat een helsche machine inhield. Bij af
wezigheid van den advocaat werd het
pakje geopend door zijn particulieren se
cretaris, die door de ontploffing letter
lijk aan stukken werd gereten. Ook de
echtgenoot© en een kind van den advo
caat werden door do ontploffing ernstig
gewond. Te Wranja trachtte een bende
het koninklijk paleis binnen te dringen.
Bij het gevecht met de paleiswacht'werd
een schildwacht gedood.
Griekenland.
De staat van oorlog uitgeroepen?
Volgens d© Daily Mail heeft er e enige
dagen geleden te Athene een groote
krijgsraad plaats gehad onder voorzite
terschap des kónlngs, waaraan o.a. de op
perbevelhebber in Klein-Azië en de gou
verneur van Smyrna deelnamen. Er zou
in deze vergadering zijn bestolen cp 10
Juli den staat van oorlog voor geheel Grie
kenland te proclameeren en alle jongere
lichtingen onder de wapens te roepen,
hetgeen 100.000 man meer troepen zou
kunnen leveren, ten einde een nieuwen
veldtocht tegen de Turken te kunnen be
ginnen.
Portugal.
Weer och revolutionaire samenzwering.
De Porlugeesehe regeering vernam Za
terdagavond, dat er een revolutionaire sa
menzwering was gesmeed. Onmiddellijk
werden de noodige stappen genomen, ten
einde het uitbreken van een opstand te
voorkomen. Ze slaagde er in, de orde t©
bewaren.
Volgens berichten uit Vigo heeft de
Portugeesche regeering in verband met de
aldaar ontdekte samenzwering talrijke
officieren laten arresteeren. In het hoofd
telegraafkantoor t© Lissabon werd een
bom ontdekt, die ontplofte tijdens het on
derzoek er van door een soldaat. Dc sol
daat werd aan slukken geslagen.
Amerika.
Dc Spoorwegstaking.
De toestand, door de staking der
400.000 spoorwegmannen geschapen,
wordt elk oogenblik erger.Terwijl d'e trans
portdiensten nog gehandhaafd blijven,zijn
wanordelijkheden in verschillende plaat
sen aan de orde van den dag.
Reeds had een botsing plaats tusschen
stakers en de gewapende macht te Clinton
en in de staten Illinois, Missourif Kansas
en Alabama zijn de troepen opgeroepen
en naar verschillende streken gezonnen,
waar men verwacht, dat de situatie kri
tiek wordt. Men vreest o.a. onlusten te
New-Yersey, waar negers en Hindoe's den
arbeid der stakers hebben ove-rgenomen.
Ernstige feiten hebben zich ook voorge
daan te Decatur in Hlinois, waar een me
nigte van ongeveer 200 arbeiders, door
vrouwen aangevoerd, de huizen der sta-
kingsbrekers poogden in brand te steken.
De attorney-general der V. S. heeft de
federale ambtenaren te Chicago gemach
tigd een onderbreken van den handel tus
schen de staten te voorkomen, zelfs al zou
geweld gebruikt moeten worden.
Mexico
Bedreigingen der bandieten.
Reuter meldt uit Washington: Volgens
een bericht van den Amerikaanscheu con
sul te Tampico heeft de z.g. generaal Go-
rozave, leider van de bende bandieten,
die onlangs een aantal personen verbon
den aan Amerikaanscho en andere pelro-
leumondernemingen in Mexico, ontvoer
den, gedreigd, dat hij de pijpleidingen en
pompstations zal verwoesten, als hem
niet de geëischt© losprijs van 15.000 pesos
wordt gezonden.
De Haagsche Conferentie,
De zitting van gisteren.
De 3de sub-commissie (credit-ten) van
de niet-Russische contmissio is gislermor
gen om half elf met de Russische com
missie bijeengekomen^ in het Vredespa
leis, onder voorzitterschap van baron Ro
mano Avezzana.
De voorzid e opent de vergadering en
bedankt, de Russisch© commissie voor
haar antwoord op de vier supplementaire
vragen, door cte niet-Russische oommis
sie gesteld over den wederopbouw van
Rusland.
De president vraagt nadere inlichtingen
over de voorwaarden, waarop het ontwerp
is gebaseerd, of binnen betrekkelijk kor
ten tijd verwacht kan worden, dat parti
culiere ondernemingen rendeeren, hoe
veel voorschot gevraagd zal worden voor
goederen en hoeveel voor andere redenen,
hoeveel voorschotten de Russische regee
ring zelf denkt te verleenen en verzoekt
zoo mogelijk tot in bijzonderheden afda
lende inlichtingen te mogen ontvangen.
Aangaande liet verkeerswezen verzoekt
de president te weten:
in hoeveel tijd het tranportwezen in
eigen behoeften kan voorzien en winst
kan afwerpen;
welke autoriteiten betast zijn met het
herstellen van wegen, enz. en met wie
eventueel over deze quaestie overeenkom
sten gesloten moeten worden;
met welke spoorwegen denkt de Russi
sche regeering haar arbeid, herstel van
het verkeerswezen te beginnen, hoeveel
spoorwegen zullen in d© autonome en ge
allieerde republieken hersteld moeten
worden;
of en zoo ja, onder welke voorwaarden
vreemdelingen aan deze lierstellingswcrk-
zaamheden kunnen deelnemen, welke
waarborgen hun gullen worden verzekerd,
welke voordeden aandeelhouders zullen
ontvangen, of er automobieltransporten
zullen worden georganiseerd, of de Rus
sische regeering voornemens is, hiervoor
buitenlandsch materiaal te gebruiken, en
welke do staat zal zijn van eventueel te
werk te stellen buitenlanders.
De sub-commissie is van meening, dat
het herstel van den landbouw in de eer
ste plaats door de Russen bewerkstelligd
zal moeten worden. Niettemin is buiten- -
landsclie medewerking mogelijk en de
president wil gaarne weten:
Welke de meest dringende behoeften
zijn in zaaizaden, gereedschappen, machi
nes etc.
Welke concessies kunnen het snelst ver
leend worden.
De president zegt ten slotte, dat, hij
gaarne van d-e Russische commissie nade
re bijzonderheden zou vernemen over het
bankwezen, den handel en verzoekt die in
lichtingen op een, andere wijze te rang
schikken, zoodat het mogelijk is de voor
waarden te kennen, waarop buitenlanders
kunnen deelnemen aan den buifen'.and-
sclien handel, do belastingen die hun zul
le worden opgelegd, de douanetarieven,
etc. en het ontwerp van hervorming van
het muntwezen.
Do heer Litwinof verklaart dat hij gaar
ne den tekst der vragen gesteld door den
president zou bestudeeren. Hij stelt dus
voor de zitting voor een half uur te schor
sen, teneinde de Russische commissie in
de gelegenheid te stellen de gevraagde in
lichtingen voor te bereiden. De Russische
commissie heeftt rouwbns zelf aaa de
niet-Russische sub-commissie enkele in
lichtingen te vragen over de aan Rus
land te verstrekken credieten. Hij zou
deze vragen willen stellen in denzelfden
vorm als de niet-Russisch© sub-commis
sie pleegt te doen, n.l. vooropzettend, dat
het werk van iedere sub-commissie tot
een resultaat zal leiden. De heer Litwinor
leest daarop de volgende lijst voor:
1. Welke van de op de Haagsche con
ferentie vertegenwoordigde regeer in gen
zijn voorbereid en in staat credieten üe
verschaffen aan de Russische regeering
en tot welk bedrag?
2. In welken vorm zullen de credieten
bedoeld in sub 1 worden verstrekt. In den
vorm van een leening aa:i de Russische
regeering of in den vorm van wissels ge
trokken door leveranciers van goederen
op de Russische regeering onder waar
borg der andere regeeringen?
3. Welke zullen zijn duur en voor
waarden van de leeningen credieten en
waarborgen?
4. Welke is in verschillende landen de
wetgeving die de regeeringen machtigt
credieten toe te staan voor builenland-
schen handel? Tot welk bedrag worden
die credieten verstrekt?
5., Welke verdere maatregelen van
wetgevenden aard zullen eventueel noodig
zijn om bedoelde wetten geldig te maken
ten opzichte van Rusland. Kunnen do cre
dieten verhoogd worden?
6. Hoe lang zal in Engeland de „Over
sea Trade AcL", herzien in November 1921
van kracht zijn?
7. Kunnen do voorwaarden van de
„Trade Facilities Act. van 1921 betreffen
de het verleenen van credieten vermeld
in hoofdstuk II (2) in paragraaf 7 (III)
van „Export Credits" verlengd worden en
voor hoelang?
8. Is het de bedoeling van de Engcl-
sclie regeering betreffende de „Export
Credits" het gehéele bedrag der facturen
te waarborgen en moeten de exporteurs
waarborgen geven?
9. Welk deel van de bij de „Oversea
Trade Act" beschikbaar gestolde ertdie-
tcn is nog .ter beschikking eu welk deel
van d-it bedrag kan voor den fcandel
Rusland bestemid worden?
10. Welke credieten zijn volgens dg
bepalingen van de „Oversea Trade Act*
verstrekt aan welke landen, tot welke be
dragen, op welke voorwaarden?
De Negende Sociale Week.
Het program.
„Katholiek Nederland", het orgaan der
Kath. Sociale Aotaei, deelt mee, dat do
negende Sociale Week in 't laatst van
September of in October te Eindhoven
zal worden gehouden.
De volgende onderwerpen zullen achter
eenvolgens behandeld worden:
1. Openingsrede. De vernieuwde K-S A',
2. De sociale taak der gemeente.
3. De gemeente en de openbare zede
lijkheid
a. z edel ijk heid in strikten 7^n -
b. Zondagsheiliging en Zondagsrust.
c. alcoholisme en drankbestrijding.
4. Do gemeente en de volksgezondheid
(waaronder volkshuisvesting).
5. De gemeente en werkloosheid en ar»
beichsbe middeling.
6. De gemeente en de armenzorg.
7. Do gemeente -en de volksontwikke*
ling.
8. De gemeente en hare ambtenaren.
9. De gemeente en
a. haar eigen arbeiders
b. de arbeiders, die indirect in haar
dienst staan
c. de overige arbeiders.
10 De gemeente ejj de middenstand.
11 De gemeente en de boerens-tand.
12 De gemeente en de belastingen.
14 Socialo werkzaamheid der platte
landsgemeenten.
Vereeniging tot verandering van
kiestelse!.
De oprichting verzekerd.
Mv-n meldt 01x3, dat door reeds nu ge-
bjoken instemming de oprichting van de
Vereeniging tot Verandering van Kies
stelsel (C. E. van Koetsveld c. s.) verze
kerd is. De oprichting zal plaats hebben
in een vergadering te Utrecht op nader
vuist te stellen datum tusschen 13 Septem
ber en 14 October, in welke vergadering
ontwerp-statuten en werkplan der ver
eeniging ter tafel zullen komen. Het op
richtingscomité bestaat uit de heeren H.
v. Andel, lid Ged- Staten va.n Utrecht, do
Bilt; mr. J. F. v. Beeck Calccen, Utrecht;
jhr. mr. E. A. v. Beresleijn, lid Tweede
Kamer, Den Haag; not. R. O. A. v. Ora~
nenburgh, Haarlem; B. J. Gerrctson, lid
Tweede Kamer, Rotterdamds. A. v. d.
Heide. Britswerdmr. W. Heineke, Am
sterdam H. Houtkoper, lid Prov. Sta
ten, Oohten; C. E. v. Koetsveld, Leeuwar
den mr. L. G. Kortenhorst, Haarlem ds.
G. W. Melohers, Wargamr. A. G. A.
Ridder van Rappard, lid Tweede Kamer,
Tielnot. F. Swane, Utrecht, mr. ,T. J. Ti-
'lanus, lid Ged. St.Tieldr. E. Ver vie rs,
Leiden mr. R. J. de Visser, lid. Ged. St.
Arnhem; J. H. de Waal Malefijt, lid Eer
ste Kamer, Katwijkmr. J. J. de Waal
Malefijt, weth. v. Utrechtds. H. G. v.
Wijngaarden, Amsterdam. Do vereeniging
zal vasthouden aan de E. V., maar acht
het tegenwoordig kdestelsel verwerpelijk.
Zij wil zoeken naar het voor Nede-rland
meest geschikte stelsel van E. V.
Vereeniging van Hoofden van
R.-K. Scholen.
De Vereeniging van Hoofden van R. K.
Scholen in he.t bisdom Haarlem verga
derde gisteren in de sociëteit „St-Bavo".
Om 10 uur werd in de kathedrale kerk
S t Bavo een H. Mis opgedragen voor de
leden der vereeniging, waarna om 11 uur
de vergadering geopend werd.
De eere-voorxitter, mgr. M. P. J. Möll-
inann had bericht van verhindering ge-
zonden, evenals dr. J. F. M. Steirck.
In zijn openingswoord heette de voor
zitter, de heer Th. J. Badoux, allen w ./com
en memoreerde den schitterenden afloop
der verkiezingen, terwijl hij een hartelijk
woord van gelukwensoh sprak tot hati
nieuw gekozen Kamerlid, don hoor F. A.
Moerel.
De lieer Moerel dankte voor deze ge
lukwensoh, welke door luid applaus der
vergadering werd onderstreept.
Hij zeide nooit naar hef Kamerlidmaat
schap te hebben gestreefd, maar nu hg
het bereikt had, was hij er tooh blij mee.
De secretaris, de heer W. P. J. Berteh,
las nu de notulen der feestvergadering
van 29 December van het vorige jaar,
welke onder dankzegging en applaus wer
den goedgekeurd.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester, den heer J. Gh. Vint ges,
over het jaar 1921, sloot in inkomsten
met een bedrag van 1229,76, in uitga-»
ven mot 1224.97, een batig saldo aldf*
van 4.84.
Ook do penningmeester werd onder dauk
zegging gedechargeerd.
Do voorzitter bracht dan een warm
woord van hulde aan do nagedachtenis
van liet overleden eerelid, wijlen pat©*
V. de Groot, O.P. ,j
