DE VERKIEZINGS UITSLAGEN. 13e Jaargang. f\'o. 3866 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 2,b0 per kwartaal. Franco por post a 8 95 per kwartaal. Het Geïllustreerd ZondagBblad 1b voor de Abonné'a verkrijgbaar legen betaling van SO ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers 0 ct„ met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag «J'tgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per eg® Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbelo van het tarief berekend. KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50 Dit nummer bestaat uit twee bladen Heden beginnen wij met het bekend maken van de verkiezingsuitslagen aan de achterzijde van ons gebouw, Papegracht. Vermoedelijk zal wel niet veel meer dan de verkiezing te Leiden bekend zijn. Maar in ieder geval zullen we zorgen, dat de nieuwsgierigen zoo spoedig mogelijk Iets te zien krijgen. V Fraai! In de „N. Rott. Crt." lazen wo volgend fraai ingezonden stuk. Mijnheer de Hoofdredacteur, Heden werden in alle R.-K. kerken van het Zuiden (ook in het Noorden ge schiedde zulke! Red. L. Crt.) de geloo- vigen aangespoord om op no. 1 van de lijst der R.-E. Staatspartij te stem men. Dat de geestelijkheid, van aartsbis schop tot kapelaan, zich hals over kop in de politiek 6tort, zullen velen met mij betreuren en afkeuren. Maar dat het huis Gods misbruikt wordt om van den preekstoel, waar al leen het woord Gods mag verkondigd worden, propaganda te maken voor een politieke partij, dat gaat alle perken te bulten, en zal bij vele weldenkende ka tholieken de vraag doen rijzen of dit wel de rol onzer geestelijkheid is. Het kan niet anders of een dergelijk optre den zal op den duur velen vervreemden niet alleen van de R. E. Staatspartij, die deze hulp schijnt te behoeven, maar zelfs van de kerk, die voor zulke doel einden gebruikt wordt! Laat onze geestelijkheid dit indach tig zijn. U dankend, M. H. de Hoofdredacteur, voor de afgestane plaatsruimte, hoog achtend, EEN GOED KATHOLIEK, 't Ie fraai! „Een goed Katholiek"!?... In geen geval een verstandig Katho liek! Zoo'n man kan blijkbaar niet inzien drie dingen, die voor iëderen eenvoudigen Katholiek, die het abc van zijn geloof kent, zonneklaar zijn. lsten. Dat het zéér ongepast is, het hoogste Kerkelijk gezag te becritiseeren in een anti-Katholiek dagblad; ^den. Dat de Kerk wel degelijk met po litiek heeft te maken!Uit zelfbehoud, pit tegenweer, krachtens haar roeping van Leerares en Leidsters. 3den. Dat Katholieken, al zijn het „goe de", die, omdat de Kerkelijke overhead de sub 2 genoemde taak op de haar goed dunkende wijze vervult, van de Kerk „vervreemden",reeds nu al weinig be vitten van den waren Katholieken geest en dus hunne algeheele „vervreemding" weinig verlies zal beteekenen zoo min voor hen zelf waarschijnlijk als voor de Kerk! Wij hebben bovenstaand ingezonden stuk uit de .,N. Rott. Crt." hier overge nomen, omdat het het mag al dan niet in waarheid van een Katholiek zijn helaas, inderdaad typeert de geestesgesteldheid van enkele personen met momenteel zeer verhitte hoofden en laten we hopen: slechts dientengevol ge, dus: voorbijgaand bedroevend ver warde denkboelden. BUITEN LAND. Duitschland. l>c bescherming der Republiek. H e t W e t s o n t w e r p door den Rijksraad aangenomen. Dc rijksraad heeft met 4818 stemmen bet wetsontwerp (ot bescherming van de republiek en met 55 tegen il stemmen de amnestiewet goedgekeurd. In beide gevallen is dus de noodige meerderheid van (wee derden bereikt. De geldigheidsduur van eerstgenoemde is op 5 jaar w.stgesleld. Het wefsort- orp bepaalt, dat leden van de vroegere TOWldijjip families, dje ,0j Novemb r ZS 'T'"'"""' »an handt*!in- gm sc.iuldig maken, waardoor deze wet overtreden wordt, uit het gebied van het «jk gezet kunnen worden. Andere personen, die volgens deze wet verr,i»rdeeld, kan verboden wor- zich gedurende een termijn van 5 ja ren op bepaalde plaatsen van het Duitsche rijk te houden. Een bomaanslag to Mannheim. Bij den ingang van hot vakYoreenigmgs gebouw te Mannheim heeft Dinsdagavond een bomontploffing plaats gehad, waar door de muren der vergaderzaal instort ten, en waardoor onder de daar aanwezige vrouwen en meisjes tal van slachtoffers werden gemaakt. De daders van den aan slag zijn onbekend. Nog een moordenaar van Ratliëiuui gearresteerd. Naar het „Hbld." van bevoegde zijde verneemit, is gistermorgen een der heide voortvluchtige moordenaars van Rathe nau gearresteerd. Hij was lid van den bond van nationaalgezinde soldaten. Nade re mededeelingen omtrent zijn persoon konden tot dusver niet worden gedaan en het is dus niet bekend of Vogel dan wel Knauer gearresteerd is. Do commissie van horstel on Duitschland. De commissie van horstel heeft aan de Kriegslasten-commissie een brief gericht, waarin zij zegt, dat zij vernomen heeft, dat er een ontwerp-verdrag uitgewerkt is Jaisschen de Duitsche regeering en de regeering van Sovjet-Oekraïne, waarbij Duitschland aan de Sovjet-Oekraïne 400 mililoen mark zal verschaffen. De com missie van herstel verzoekt de Duitsche regeering volledige inlichlingen te ver schaffen over oorsprong en "aard van dit crcdiet aan de Oekraïne en vraagt aan de Duitsche regeering ..geen verbintenis aan te gaan alvorens de commissie van herstel do kwestie, na ontvangst van de noodige inlichtingen, zal kunnen hebben onderzoeken. De aanslag op Harden. Omtrent den- aanslag op Maximiliajm Harden wordt nog gemeld, dat Harden na den aanslag naar zijn villa terug kon gaan, waar hij bewusteloos neerviel. Zijn dochter ging onmiddellijk op de fiots naar den naastbijzijndeo politiepost en alarmeerde de politie, die onmiddellijk de daders in een auto nazette. Het inmid dels gewaarschuwde polizeipraesidium zond onmiddellijk den chef van de poli tieke afdeeling met ee-n staf van beamb ten naar de plaats van dea aanslag. De gearresteerde jongeling werd tot laat in den avond verhoord. Hij ontkende ech ter hardnekkig den aanslag te hebben ge pleegd. Harden heeft acht slagen met een ploer tendooder gekregen. Ter behandeling van Harden werd ook de Beriijnsche chirurg geheimrat Borchardt geroepen, ^die ook ter behandeling van Lenin naar Moskou is ontboden. Men constateerde, dat de ver wondingen wel ernstig, maar niet levens gevaarlijk zijn. Toen Harden in de kliniek tot bewust zijn was gekomen, gaf hij een beschrij ving van den aanslag. Hij werd door de beide jongelieden niet ver van zijn villa aangevallen. Zij sloegen hem verschillen de malen met een ploertendooder op diet hoofd. Harden heeft echter niet den in druk, dat het een roofaanval was, maar vermoedt dat hier sprake is van een poli tieke n aanslag. Oostenrijk. Een mijnwerkersslaking. Tienduizend mijnwerkers hebben in Midden-Stiermarken ten gevolge van mee ningsverschillen over het loon den ar! cid neergelegd. Op alle schachten staat het werk stil. „Hbld." Frankrijk. YVat Frankrijk van Duitschland heeft ontvangen. In antwoord op een vraag van het Fran sclie Kamerlid Marcel Cochin heeft de minister van financiën het volgende over zicht verstrekt van de Duitsche betalin gen vanaf het sluiten van den wapenstil stand tot einde Maar 1922: Aan de Geallieerden met inbegrip van Frankrijk: In baar 1.426.000.000 g. m.: In natura 2.958.000.000 g. m.; te zomen 4.384.000.000 g. m.; hierbij komt voor de bezetting van Rijnland 560.000.000 g m.; Totaal: 4.944.000.000 g. m. Aan Frankrijk alleen: In baar 140.000.090 g. m.; In natura 1.170.000.000 g. m.; te za- men 1.310.000.000 g. m.; hierbij komt voor de bezetting van Rijnland: 285.000.000 g. m.; Totaal 1.595.000.000 g. m. Dc schuld aan den oorlog. Heden zal in het parlement een debat P.laats hebben over de vraag wie schul dig zijn aan den oorlog. De communislen hebben Poincaré een der aanstichters ge noemd. Poincaré heeft nu de communislen uit gedaagd. die beschuldiging vaar Ie mr.' en Do zifling van gist eren? vmpi! v- stormachtig. Engeland. De Burgeroorlog in Ierland. Bombardementsvliegtui gen naar Dublin. Op verzoek van Collins zijn gisteren drie bomimenvliegtuigen, bemand door Vrijstaatsche officieren, uit Croydon, bij Londen, opgestegen met bestemming naar Dublin. Collins wenscht te beproeven, of het dreigement van een luchtbombardement De Valera niet tot overgave zou kunnen nopen. De vliegtuigen vertrokken zonder bom men aan boord en hebben, daar zij deze pas in Ierland zullen krijgen, alwaar een groote hoeveelheid dergelijk wapentuig voorhanden is, voldoende om veel meer dan een paar hotels en huizen, waarin De Valeristen zich nog verdedigen, met den grond gelijk te maken. In elk geval zal De Valera nog een kans hebben de overgave te weigeren, alvorens 't luchtbombardement begint. De geveohtcn te Dublin. In Sackvillestreet duurden gisteren de gevechten voort. De Vrijstaters maakten gebruik van pantserauto's, waaruit zij machinegeweervuur in de posities der rebellen stortten, en eveneens van rook bommen, onder dekking waarvan zij de •gebouwen naderden om er handgranaten in te werpen. Vele rebellen deserteerden, waardoor de bezetting van Sackvillestreet verminderd is tot honderd h tweehonderd man. Een communiqué der Vrijstaters meldt, dat de omsingelende beweging in Sack villestreet haar voltooiing nadert. Ofschoon do Valera en het overschot van zijn troepen nog steeds in Dublin standhouden, schijnt het niet aan twijfel onderhevig, dat de opstand tegen den Icr- schen Vrijstaat op zijn laatste beenen gaat. De rebellen zijn thans opgesloten in het Greshamhotel en aangrenzende ge bouwen. Uit de andere gebouwen, die zij oorspronkelijk bezet hielden, zijn zij ver dreven. Zij zijn thans geheel ingesloten. Generaal O'Duffv, chef van den staf van het Iersche leger, verklaarde gisteren, dat hij er absoluut van overtuigd was, dat de opstand in Dublin gebroken is en dat de resloerende posities, die door de onge regelde troepen bezet worden gehouden, zeer spoedig zullen zijn gezuiverd. Brazilië. Een oud-president gearresteerd. De politieke toestand in Brazilië is, naar de „Times" meldt, zorgwekkend. Maarschalk Hermes, voormalig president van de republiek, werd Zondagavond ge arresteerd, nadat de regeerfng bevel had gegeven, om het gebouw der militaire ver eeniging, waarvan maarschalk Hermes voorzitter is, voor zes maanden te sluiten. Hermes en zijn aanhangers verzetten zich tegen de jongste presidentsverkiezing en ingevolge een motie, door de militaire ver eeniging aangenomen, zond de maarschalk onlangs aan den commandant van de troe pen te Pernambuco een telegram, waarin deze er toe werd aangespoord, om de _,bevelen van de tegenwoordige regeering niet op te volgen. □e Haagsche Conferentie. De Nota over de Russische begrooting. In de" gisterenmiddag gehouden zitting van de sub-commissie voor de schulden met de Russische delegatie heeft Sokolni- koff voorlezing gedaan van een zeer uit voerig memorandum betreffende de Rus sische begrooting, waaraan het volgende is ontleend: I. Ontvangsten: De Russische begrooting is op het oogenblik niet verdeeld in gewone en bui tengewone ontvangsten en uitgaven. Zoo is buitengewone directe personeele belas ting, waarvan de opbrengst bestemd is voor de maatregelen ter bestrijding van den hongersnood, onder de gewone inkom sten begrepen. Aan den anderen kant zijn de uitgaven in verband met den hongers nood onder de buitengewone uitgaven begrepen. a. Opbrengst der staatsondernemingen. De ontvangsten, in de ontwerp-begrooting voor 1922 geraamd uit de staats-ondernc- mingen zijn, in millioenen goud-roebels: 1. verkeersmiddelen P. T. T. 295,8; domei nen en handel van den slaat 67; genatio naliseerde industrieën 66; terugbetaling van de voorschotten, door den staat ge daan aan de tot trusts vereenigde onder nemingen 150,9; totaal 597.9. Dit cijfer omvat niet alleen ontvangsten in geld, maar eveneens baten in natura. Intus- schen wordt de inning in natura geleide lijk vervangen door inning in geld. b. de landelijke belasting moet voor de 9 efïs'.c maanden van 1922 319,2 mi'.iioen gom'-rnebels opbrengen. Deze inkomst v.-itII ia nalura geïnd, in den vorm van en door de boeren yerstrekt, c. cte verbruiksbelastingen, omstreeks het einde van 1921 weder ingevoerd, moe ten voor dezelfde periode 80 millioen roe bels opbrengen. d. de directe belastingen bestaan thans uit 3 hoofdbelastingen: a. de industrieele of handels-belasting, geheven van ondernemingen van eiken aard (particuliere, coöperatieve en trusts) b. de tijdelijke belasting ter bestrijding van den hongersnood, die slechts geduren de een jaar zal geheven worden; c. de in komstenbelasting, die pas is ingevoerd en in den herfst van 1922 voor het eerst zal worden geheven. e. de bijdragen, vermeld in de vragen lijst der niet-Russische commissie, zijn volkomen opgeheven in Rusland, sinds 1920; f. tengevolge van de omstandigheid, dat een groot deel der in Rusland ingevoerde goederen bestemd is voor particuliere on dernemingen, verschijnen de inkomende rechten weder op de begrooting; g. het maximum van elke uitgifte wordt vooraf vastgesteld door een bijzondere commissie uit den Raad van Volkscommis sarissen, zoodat het commissariaat dor fi nanciën geen koers van omrekening van den goudroebel kan vaststellen.welke een vergrooting zou medebrengen van de uitgifte van papier-roebels, die het cijfer, door genoemd comité vastgesteld, over schreed. 2. De uitgaven. a. Administratieve en militaire uitgaven Deze bedragen, blijkens een bijlage, in de ontwerp-begrooling voor JanuariSep tember 1922 in totaal: in goud-roebels (van voor den oorlog) te ontvangen in teekengeld (besluit van den raad van volkscommissarissen van 18 April 1922) 1.132.025.109; en in goud-roebels, te ont vangen in metaal of in buitenlandsche de viezen 125.756.728. De productieve commissariaten zijn: 1. Financiën, 2. Landbouw, 3. Bevoorrading. 4. Hoogere Raad van Nationale Economie 5. Buitenlandsche Handel, 6. Verkeers middelen, 7. P. T. T. In een bijlage wordt een overzicht ge geven van de voor deze commissariaten aangevraagde credielposlen. 3. Het tekort wordt gedekt: a. door de zooveel mogelijke verlaging van den koers van omrekening der goud- roebèls in papierroebels; b. door de uitgifte van leeningen. De eerste leening, bijgenaamd de koren-lee- ning, is uitgegeven en heeft 20 millioen goud-roebels opgebracht, zijnde de waar de van 10 millioen pond koren. Een twee de leening zal in den herfst worden uitge geven. 5. Valt de toeneming van deze inkom sten te voorzien? Uit een bijlage blijkt de voortdurende stijging der inkomsten sinds 1921. Wanneer verscheidene belas tingen op het verbruik en de inkomsten die ofschoon reeds afgekondigd, nog niet in werking zijn getreden. opbrengsten zullen gaan geven, zal de toestand nog belangrijk verbeteren. 5. Muntstelsel. a. Waaraan beantwoordt de goud-roe bel? De goud-roebel, gebezigd om de be- grooting vast te stellen en om het bedrag van sommige belastingen en heffingen te bepalen is, evnals de gouden franc, die voor de internationale postregelingen dient, een reken-eenheid. Zijn prijs in pa pier-roebels op de markt te Moskou loopt belangrijk uiteen, want de speculatie maakt een vrij sterk verschil tusschen den prijs van gemunt en van baar goud, het eerste wordt genoteerd met een pre mie van ongeveer 30 pet. De officieele prijs van goud van elke categorie, vaslge steld door de staatsbank, die in Rusland het monopolie heeft van operaties op het gebied van wissels en betreffende kost bare metalen, is gebaseerd op den prijs van goud in staven-. Daaruit volgt dat er eenig verschil is tusschen dezen prijs en dien van de speculatieve markt. Om streeks half Juni, was de prijs van een goudstuk van 10 roebels op de speculatie ve markt 18 millioen roebels, terwijl de prijs van de Bank ongeveer 12 millioen was; b. Aangezien de goud-roebel thans óf een goudstuk óf een reken-eenheid is, be hoeft de kwestie van den waarborg niet gesteld te worden. ~c. Bedrag der circulatie van goud-roe bels en papier-roebels. Uit een bijlage blijkt dat van 1917 tot 1 Juli 1922 aan papieren geld in omloop is gebracht voor een waarde van 217.236 milliard roebels; d. a. Is er een reserve van goud of an dere kostbare mei alen en wat is het be drag daarvan? De reserve van kos'lare metalen bestaat in goud. plalina en zilver. In Februari 1922 is deze reserve in twee gedeelten verdeeld, waarvan hel een? een onaantastbaar reserve-fonds voor den staat moest vormen eu het andere im» -t worden gebruik! v.oop den buiterlarwl- schen handel. Bovndien hr H f!" bank zich door aankoopeu op do markt een zekeren voorraad goud en vreemde munt verschaft, die tot dekking zal o'ie-* nen voor de biljetten, welke zij voorne-* mens is uit te geven; b. inlichtingen over de werking dep staatsbank. g. inlichtingen over de wettelijke bepa-« lingen, welke den wisselhandel regelen. BINNENLAND. WETSONTWERP TOT WIJZIGING DER LAGER ONDERWIJSWET 1920., Do Minister van Ond.orv.ijs Kunsten en Weten* schappen heeft een wetsontwerp tot wijzigT.g dor Lager Onderwijswet 1920 ingediend. In de Memorie van Toelichting zegt de Minis-, ter, dat do kosten ter zako van het lager on* dierwijs zeer aanzienlijke posten van uitgaaf vormen op de jaarlijksche budgetten van het Rijk en van de gemeenten. Bestaat daartegen in normale tijden geen bezwaar omdat hetgeen aan volksontwikkeling wordt ten koste gelegd al# wel besteed geld gaarne wordt geofferd, in de huidige economische crisis, die op de maatschap* pij in al haar gelederen zwaar drukt en het fi* nancieel evenwicht heeft verstoord, moet ge* tracht worden door bezuiniging dat evenwicht te heretellen en de lasten to verlichten. Als tijdelijke maatregel werd als voorlooper op eeno meer definitieve regeling, verleden jaar aanhangig gemaakt het wetsontwerp ter voorko ming van het zonder noodzakelijkheid bouwen van scholen voor lager onderwijs. Als men in aanmerking neemt, dat ter zake van de salarissen van een zeker binnen do gren* zen der L.O.-wet vallend aantal onderwijzers op de Staatsbogroot.ing voor 1922 een bedrag i uit* getrokken van meer dan 88 millioen gulden, daaronder begrepen do vergoedingen wegena pensioensbijdragen, en dat bovendien voor z.g. niet verplichte leerkrachten, waarvan de salaris sen geheel ten laste der gemeente komen, moet worden gerekend op 6 a 7 millioeu gulden, dan ligt het voor do hand. dat eeno eenigsains bodui* dende bezuiniging in de corsto plaats lean worden gevonden op do uitgaven voor het onderwijzend personeel. Volgens do bepalingen van het thans vigoerend art. 28 der L. O.-wet is HET AANTAL LEER LINGEN PER ONDERWIJZER zoowel aan scholen voor gewoon lager onderwijs, als aan u. 1. o.-scholen- betrekkelijk gering. Elk gemeen* lebestuur en olk bestuur eouer bijzonder© lagere 6chool is thans bevoogd een grooter aantal on* dcrwijzers aan do school te verbinden dan de wet oischt. Een en ander heeft, na ernstigo over weging, de Regeering er toe geleid voorstellen te doen om te goraken tot" BEPERKING VAN HET GETAL ONDERWIJZERS. x Eeno nauwkeurige becijfering aan <!o hand van gegevens naar den toestand op 1 Januari 1922 heeft aangetoond, dat, wanneer de verhou* ding tusschen hot getal leerlingen eenor school en dat der onderwijzers in overeenstemming wordt gebracht ongeveer met die, welke werd verkregen met hot volgena de vorige L. O.-wet verplichte aantal leerkrachten, eeno besparing kan worden verkregen van ruim 15} millioen gulden. Bij die becijfering is naar de prac- i tijk heeft geleerd de gemiddelde jaarwedde f der onderwijzers gesteld als volgt: voor het' t openbaar lager onderwijs op f 285S, voor "hot bijzonder gewoon lager onderwijs op f 2503, voor het openbaar uitgebreid lager onderwijs op f 3439, en voor het bijzonder uitgebreid lager onderwijs op f 2888. Natuurlijk kan die besparing niet in eens wor den verkregen; het nieuWo verhoudingscijfer zal goleidelijk moeten worden ingevoerd, waartoe een overgangsbepaling wordt voorgesteld. Onder de punten voor bezuiniging komen ver* der vooral in aanmerking de SCHOOLBOUW, cle WACHTGELDEN, de NOODELOOS KLEINE SCHOOLTJES en het UITGEBREID LAGER ONDERWIJS. De besparing, waartoe de desbetreffende wij* zigingen zullen leiden, zijn, spoedshalve, niet on* der Cijfers gebracht, maar het lijdt geen twijfel, zegt de Minister, dat door middel van vereen voudiging der regelen op den 6choolbouw, door de nieuwe regeling dier wachtgelden, door (ie verhooging van het getal leerlingen, vereisclit door het stichten van bijzondere scholen in ge» meenten met 50.000 tot 100.000 inwoners en door de beperking van het aantal scholen voor uitgebreid lager onderwijs, niet onaanzienlijke besparing $al worden verkregen. De daartoe voorgestelde wijzigingen der wet worden, evenals die, welko strekken tot hot uit den weg ruimen van moeilijkheden, welke zidj in die practijk bij de toepassing dor wet hebben voorgedaan, bij de deslwtreffende artikelen toe* gelicht. Ten einde eene belemmering bij eene goede regeling van het BUITENGEWOON ONDER* WIJS weg te nemen, wordt voorgesteld dat d« afzonderlijke klassen hiervoor niet uitsluitend i aan scholen voor gewoon en uitgebreid lager on* dor wijs, maar in hot algemeen aan scholen voo* lager onderwijs verbonden kunnen zijn. Op grond dat aan do bestaande bepalingen i' vrijheid kan worden ontleend tot het doen vaa* -j uitgaven bij. het bouwen van scholen, welk(B nied";l strikt noodzakelijk zijn, worden vaste regeleni voorgesteld, waarbij alLoen rekening wordt houden mot hetgeen voor den dienst van hei onderwijs noodig is.- Het MAXIMUM AANTAL LEERLINGEN*, èf waarbij volgens art. 27, tweede Ld, cojabiaati^^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1