DSHSDAG
BUITENLAND.
13e Jaargang.
ZATERDAG 1 JULI 1922
No. 3S63
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week, 2.S0 per kwartaal.
Bij onre Agenten 20 cent per week, i2.00 per kwartaal.
Franco per post 86 P« kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar
•egen betaling van 60 ct. per kwartasl, bij vooruitbetaling. Af-
onderiijke nummers 6 ct.. met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG
op Zaterdag 3» cent per regel Overige dagen 30 ceptperrege
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADYERTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop t 0.75 's Zaterdag-óverige dagen f'0.50
Oit nummer bestaat uit
vier bladen, waaronder het
geïllustreerd Zondagsblad.
V Katholiek stemmen,
't Sta^it voor don Katholiek vlaak dat
hij Katholiek zal stemmen, omdat hij daa/r
Itoe verplicht ia, uit hoofde van zijn
geestelijk e belangen.
Een ieder weet, dat de behartiging
•der geestelijke belangen van ons volk vei
lig is toevertrouwd aan een C h r i 3 t e-
1 ij k e regeering.
En daarom stemt ieder Katholiek op
de li jat der Katholieke Staatspartij.
Maar ook, uit hoofde van zijn s t o f-
f e 1 ij k e belangen, stemt iedeir Ka
tholiek: Katholiek.
- Een enkel wooad vandaag over die
stoffelijke belangen niet om te trach
ten onze lezers te „bekeeren" (dat achten
iwij teneenenmale onnoodig!) maar opdat
zij met dès te meer sympathie, met dès te
sterker persoonlijke overtuiging, Woens
dag zullen stemmen op
Mr. Dr. K0 0LEN.
Wij stemmen Katholiek, opdat wij zul
len hebben een regeering, die princi
pieel sterk staat tegenover.
REVOLUTIE-GEVAAR.
't Is een algemeen volksbelang, en
niet in het minst een belang voor de ar
beiders, dat ook ons land niet- worde ge
worpen in den jammerpoel van een revo
lutie, welke tengevolge heeft-, dat het
overgroote deel van het volk een bijkans
slavenjuk wordt opgelegd, dat de so
ciale wetgeving, gehéél de sociale rege
ling, wordt ten onderste boven gegooid!
Wij stemmen Kaj^ioliek, opdat ook
daadwerkelijk worde gestreefd op g e-
paste wijze, dus niet: anti-sociaal
naar
BEZUINIGING.
•De R.-K. Staatspartij ijvert voor herstel
van het-verstoorde financieel evenwicht
en streng doorgevoerde bezuiniging in alle
Itakken van Staatsdienst, ook door het
■achterwege laten van overigens nuttige
uitgaven.
Wij stemmen Katholiek, omdat wij wil
len hebben een regeering, die rekening
houdt met de belangen van den
LANDBOUW.
De R. K. Staatspartij wenscht dringend:
dringend
Herziening der wettelijke regeling van
het paohteontract ter verzekering van de
belangen en rechten der pachters.
Herziening der Jachtwet ter verzeke
ring van de rechten en belangen der
girond gebruike rs
Opheffing der Heerlijke jaehtreohten.
[Afkoopbaarstelling van het reoht van be
klemming.
Wettelijke regeling der ruilverkaveling.
Bevordering van eigendomsverkr ijging
idoor den gebruiker.
Bevordering van landbouwonderwijs.
Wij stemmen Katholiek, omdat wij den
MIDDENSTAND
willen gegeven zien de rechten, welke
dien stand toekomen. De de R. K.
Staatspartij erkent die rechten. Zij
leïscht b.v.:
Ten bate v-an den middenstand be
schermende maatregelen tegen vliegende
winkels.
GEEN KLASSEPOLITIEK.
Bij de uitvoering van den op de over
heid rustenden plicht omd oor het treffen
iva-n sociale maatregelen het algemeen wel
zijn te bevorderen, wil de R.-K. Staats
partij, overeenkomstig de Christelijke soli-
dariteitsgedaohte rekening houden met de
belangen der verschillende maatschappe
lijke groepen, met uitsluiting van alle een
zijdige politiek.
Katholieken uit alle standen stemmen
'óók om hun stoffelijke belangen: K a-
fch o 1 i e k!
Maar ten slotte is tóch dit de voor
naamste beweegreden, om Kathof-
ïiek te stemmenWij willen door ons stem
biljet medewerken om te handhaven het
grootsche werk der
KATHOLIEKE EMANCIPATIE.
GROOTE
op „DEN.BURCHT"
to LEIDEN.
Waarom?
Waarom mag er niet opnieuw een
reohtsch Kabinet komen?
Waarom voert de Vrijheidsbond zulk
een actie?
Om der bezuinigingswille 1't Is
maar een leus
Lees, wat de „TT. Rott. Ort." schrijft:
Als de tegenwoordige meerderheid ver
sterkt uit den strijd komt, dan, zoo schrijft
het blad, dan o, schrik! dan zal er
komen „een nieuw zuiver rechtsch kabi
net, waarin de Roomsoh Katholieken op
nieuw den boventoon zullen voeren".
Ja, daarin zit het 'm! Die Roomsoh en
moeben naar beneden, naar omlaag.
Kan er, dit oonstateerende, nog één Ka
tholiek onverschillig zijn voor den uitslag
der verkiezingen?
't Is haast niet denkbaar!
Duitscliland.
De moord op Rallienau.
De eigenaar der auto
gearrestee cd
Gistermorgen is te Oetz "in Tirol de
Freiburger fabrikant Küchenmeister, die
zijn auto ter beschikking der moorde
naars had gesteld, gearresteerd. Men ver
wacht, dat zijn uitlevering aan Oosten
rijk zal worden gevraagd.
Küchenmeister behoorde, zooals thans
blijkt, tot de rechts-radicale kringen en
was lid van den „Deutsch-Völkischer
Schulz- und Trulzbund",
Dc bekentenis van Tcchow.
Het verhoor van den gearresteerde Te-
cliow, die de auto der moordenaars van
Rallienau bestuurde, duurde tot na mid
dernacht.
1 Was het werk der politieke politie reeds
zeer lastig, liet verhoor van Techow
bracht nog meer moeilijkheden met zich,
daar alle leden der organisatie G haaden
afgesproken alles geheim te houden, wat
tot opheldering omtrent het complot zou
kunnen leiden.
In weerwil daarvan gelukte het, iets
uit Techow te krijgen bij zijn confronta
tie met de pensionhoudster, bij wie de
moordenaars hebben ingewoond, en hij
viei door de mand toen bij werd gecon
fronteerd met zijn oudsten broeder en
zijn moeder. Deze laatste drong er bij
hem op aan toch de waarheid hoog te
houden, waarop Techow na een zwaren
innerlijken strijd een uitvoerige beken
tenis .aflegde.
Naar hij verklaart, wist hij niet af van
het plan tot den moord, dat Fischer en
Kauer koesterden. Nadat de daad echter
geschied was, hadden de drie mannen el
kaar denzelfden avond in een lokaal bij
den dierentuin getroffen, waar zij gedob
beld hadden. Den volgenden Zondag was
hij niet, zooals _zijn plan was, naar de
Harz maar naar Frankfort a. d. Oder ge
gaan. Waarheen zijn makkers zijn gegaan
weet hij niet. Hij lean op het oogenblik
ook niet zeggen welken weg de auto na
de daad heeft genomen. Hij weet slechts,
dat de wagen kort na den moord een klein
defect kreeg, dat echter spoedig kon wor
den hersteld.
De houtvester is een
bedrieger.
De opperhoutvester uit Potsdam, die
de eerste dagen na den moord op Rathtuau
de rol van getuige heeft gespeeld, is, raar
het „Hbld." meldt, als een gevaarlijk be
drieger ontmaskerd en gearresteerd. Hij
is een zekere Solk, die kort geleden uit
het bezette gebied naar Potsdam is terug
gekeerd. Hij heeft den moord gebruikt om
daar hij zonder werk was, getuigengeld
op le strijken, zoodat hij honderden mar
ken heeft ontvangen. De laatste zifting
van 1400 mark kon nog worden ingehou
den.
Solk bevond zich tijdens den moord te
Berlijn, doch niet in het Grunowald en
kon met den moord niet bekend, zijn. Hij
is naar Berlijn overgebracht.
Leiders der moordcentrale
in Nederland?
Do West-Hu itsche recherchedienst
heeft, naar de Tel. uit Essen verneemt,
bij zijn onderzoek naar de Deutschvölki-
sche moordorganisaties zekere sporen ont
dekt, welke via Cranenburg naar Neder
land leiden. Vermoedelijk zijn eenige der
voornaamste-Jeden dezer moordccnlrale
naar Nederland gevlucht.
Overeenstemming inzake het
Graanoulwerp.
Daar do burgerlijke partijen der coali
tie alles willen vermijden, wat zou kun
nen voeren tot onlbinding van den rijks
dag, hebben zij door een tegemoetkomen
de houding in de kwestie Aan den graan-
omslag een vergelijk mogelijk gemaakt.
De soc.-dcm. fractie heeft zoowel met
de beide andere coalitiepartijen als met
de onafhankelijkc-n besprekingen ge
voerd, welke een gunstig verloop liet oen
gehad, dank zij wedérzijdsche tegemoet
komingen,- vooral van de zijde van het
centrum, waarvan de meer rechtsslaande
leden aanvankelijk scherp stonden tegen
over de socialistische opvattingen bet!ef
fende de vaststelling der graanprijzen.
Ondertusschen blijkt, na de aanneming
van het graanontwerp, do politieke toe
stand nog zeer onzeker, aangezien de kans
tot ontbinding van den rijksdag met al
de daaruit voortspruitende ongewenschte
gevolgen blijft bestaan, zoolang geen
twee derde meerderheid voor het ontwerp
betreffende bescherming der republiek
verzekerd is.
Rijkskanselier Wirth heeft verklaard,
dat hij in elk geval, zoo het ontwerp ver
worpen mocht worden, den rijkspresident
ontbinding van den rijksdag in overwe
ging zal geven.
Krantenstaldng te Berlijn.
Gisteren is bij verschillende groote
dagbladen een staking uitgebroken.
De socialistische bladen en de „Germa-
nia" verschijnen.
Het scheidsgerecht der boekdrukkers
heeft beslist, dat de stakers van Scherl
zich tegen het tarief hebben schuldig ge
maakt. Men verwacht een bemiddelend
optreden van de regeering, die door de
vereeniging van dagblad-eigenaren op het
geschil is opmerkzaam gemaakt.
Schadevergoeding voor gedocde
Italianen.
Volgens den Duitschen draadloozen
dienst verlangt Italië, naar berichten uit
Rome melden, van Duitscbland en Polen
voor het dooden van 13 Ilaliaanschc solda
ten in Opper Si'.ezië negen millioen lire
als schadevergoeding voor de betrokken
verwanten.
Bestrijding van den woningnood.
II. N. verneemt uit Berlijn:
Officieel wordt meegedeeld, dat tot dus
ver in dit jaar in plaats van 200.000 wo
ningen. wan-nn v.-: ^rj»Vf»rd, er slechts
80.000 zijn gebouwd.
Frankrijk.
Belasting op bioscopen.
In Frankrijk wordt geklaagd over een
al te hooge belasting op bioscoop-voorstel
lingen, die het bedrijf onmogelijk zouden
maken. Eenige Kamerleden hebben een
wetsontwerp ingediend tot vermindering
van deze heffing. Deze zou volgens het
voorstel progressief worden gesteld, en
wel tusscben 4 pet. op een maandelijk-
sche recette van 10.000 francs tot een
maximum van 20 pet. op recettes van
100.000 francs en meer.
Een geheimzinnige Sovjet-afgevaardigde.
Op het communistencongres, dat Don
derdag te St. Etienne werd gehouden, ver
scheen plotseling de secretaris va de
Moskousche internationale, Losowski, op
de sprekerstribune.
De deuren van de zaal, waar het con
gres werd gehouden, werden terstond ge
sloten en de telefoondraden afgesneden.
De meerderheid van de vergadering be
groette Losowski met een hoera voor de
internationale, doch van de banken der
anarchisten weerklonk het geroep: „Weg
mat de dictators, in Rusland worden de
anarchisten in hechtenis genomen"
Losowski bracht hete ongres de groeten
van het Russische proletariaat en gaf
toen een uitvoerig overzicht van den re
volutionairen toestand in Rusland.
Terstond na het uitspreken van zijn re
de, verdween hij weer.
Engeland.
De Icrschc kwestie.
De strijd om de Four Courts
Honderddertig rebellen, die in het ach
terste deel van de „Four Courts" nog
stand hielden, hesclien gistermiddag om
4 uur de witte vlag en gaven zich tien
minuten later over.
De Valera heeft zich aan het hoofd der
rebellen geplaatst, die in Dublin^ buiten
de „Four Courts" opereeren.
Een gisterochtend uitgegeven commu
niqué van de regeering van den vrijstaat
meldt o.a. een merkwaardig voorval, dat
zich Donderdagavond heeft afgespeeld.
De rebellen vroegen toen aan den offi
cier van den vrijstaat, die de leiding had
van de operaties, een zieken-oppasser, in
uniform in de Vier Gerechtshoven toe te
laten, die vergezeld was van een vrouw.
Het verzoek werd gedaan om menschlie-
vende redenen. De officier kreeg argwaan
en toen de ziekenoppasser ondervraagd
werd, Ontdekte men, dat !t Thomas Barry
was, een van do onderteekenaars vaa de
proclamatie aan de rebellen. Ilij ontken
de niet, en werd gevangen genomen. Hij
verklaarde chef te zijn geweest van den
staf der rebellen.
Het communiqué zegt verder, dat de.
rebellen Donderdag op grooto schaal in
heel Dublin levensmiddelen hebben geue-
quireord. In vo n drongen, gewa
pende jon:-' :s binnenen na
men bezit van wat zij noodig achtten.
Minister Churchill legde in het parle
ment de volgende verklaring af over dén
toestand.
Met zekerheid kan thans worden mede
gedeeld, dat de rebellen, die zich op Four
Courts staande hielden, zich om tien mi
nuten over vier hebben overgegeven. Een
130-tal gevangenen hebben het gebouw
verlaten. Daarna werd order gegeven het
vuren te staken.
Voorts gaf de minister nog het volgen
de verslag in het lagerhuis: Allereerst
kan ik zeggen, dat het grootste gedeelte
van de Four Courts stormenderhand werd
ingenomen en door;de troepen van den
vrijstaat bezet. Tusschen de 30 en 40 ge
vangenen werden daarop gemaakt, waar
onder commandant Barry.
Tegen den middag kwam het bericht,
dat de Four Courts, die toen voor onge
veer zeven achtste in handen van de vfij-
staters was, in brand stond.
Kort daarna had er een hevige onfp'of-
fing plaats, waarvan de schok tot ver in
de stad gevoeld werd, en hier en daar
schade aanrichtte. De ontploffing heeft
een massa papieren en documenten van
waarde in de lucht doen vliegen.
Blijkbaar werd de ontploffing veroor
zaakt door een mijn, gelegd door de. zich
nog in de Four Courts bevindende rebel
len.
Dertig manschappen van liet vrijstaat-
leger zijn gedood öf gewond. Niettegen
staande den brand werd de aanval op de
rebellen voortgezet tot één uur.
Daarna kreeg de brand zulk een drei
gend aanzien, dat van een verder bombar
dement werd afgezien, in de hoop, dat
rebellen zich zoudc-n overgeven.
Een telegram uit Dublin meldt verder:
De vrijstaattroepen hebben gisternacht
de Four Courts stormenderhand genomen
Volgens de „Daily Express" 'schoot de
artillerie, nadat de belegerden voor de
tweede maal'geweigerd hadden, zich over
te geven een der hoofdmuren in. Do vrij
sta Iers drongen" toen h?t gebouw binnen.
Een groot aantal rebellen werd omsin
geld, maar de overigen bieden nog legen-
stand.
Er zijn talrijke gevangenen gemaakt.
De verliezen zijn niet bekend.
De val van do Four Courts gisternacht
om één uur doet de -rebellie te Dublin in
eenstorten, maar er blijft nog heel wat te
doen om de rcbellenbcnden in Dublin
zelf en in de provincies te overmeesteren
Het garnizoen van de Four Courts had
gemakkelijk overweldigd kunnen wor
den, indien de regeering van den vrijstaat
er geen bezwaar in had gezien om zonder
absolute noodzakelijkheid het bekende
gebouw met zijn onschatbare historische
waarde te vernietigen.
Volgens de laatste berichten bedraagt
het aantal verliezen der vrijstalcrs bij de
bestorming van het gebouw vier dooden
en tien gewonden.
Groote hoeveelheden ontplofbare slof
fen en machinegeweren zijn buitgemaakt
De rebellen hadden mijnen gelegd, doch
deze werden door de vrijstaters onscha
delijk gemaakt.
Amerika.
De spoorwegstaking.
Naar Reuter gisteren meldde werd de
stakingsorder, volgens welke 400.000 ar
beiders der spoorwegwerlcplaatsen heden
den arbeid over het gehcele land zouden
neerleggen, voorloopig ingetrokken.
Echterde leiders van de vakbon
den hebben geweigerd de staking uit te
stellen.
De Haagsche Conferentie.
Do zitting van gisteren.
Gistermorgen is de lsle sub-commissie
(privaat-eigendom) der niel-Russische
commissie bijeengekomen om 10.30 uur
ter bespreking van de Donderdag in de
gemeenschappelijke bijeenkomst door de
Russische gedelegeerden te berde gebrach
te onderwerpen.
Gistermiddag te 2,30 uur heeft de 3de
sub-commissie (credieten) der niet-Rus-
sische commissie een bijeenkomst gehou
den gezamenlijk met de Russische com
missie, onder voorzitterschap van Baron
Romano Avezzano.
Bij den aanvang der zitting legde de
heer Litwinoff overeenkomstig zijn be
lofte, een plan over tot wederopbouw van
Rusland, zooals de sovjet-regeering zich
dien voorstelt.
Volgens dit plan zal Rusland credieten
moeten hebben tot een totaal bedrag van
3 milliard 224 millioen gouden Roebels
(de gouden Roebel heeft een waarde van
dollar). In het Russische plan worden
deze credieten als volgt onderverdeeld:
1. Transporten.
Spoorwegen 600; Binnenschipperij 150;
Havens en scheepvaart 60; Wegen en brug
gen 90; Automohiellransport 150; totaal
1030.
2. Landbouwcredieten.
Irrigatie en besproeiingswerken 60; Za-j
den en modelboerderijen 390; Landbouw
machines 210; Mest en chemische produó'
ten ter verdelging van insecten 60; Jachfi
en vischfeelt 45; Tractors 123; Elevatoren
en koel inrichtingen 36; Totaal 921.
3. Industriecredieten.
Textiel-industrie 105; Metaalindustrie.
(gieterijen) 270; Petroleum-ondernemin-,
gen 30; Mijnen (inclusief steenkool) 75;
Suikerfabrieken 15; Levensrpiddelenfabrio
ken 15; Lederfabrieken 60; Houlbever-
kingsfabrieken 120; Electrische centrales
15; Chemische fabrieken 15; Diverse fa-
brieken 30; Totaal 750.
4. Handels- en bankoredieten. Herstel
van internationalen handel 300. Bankcrc-
dieten 200. Totaal 500.
Totaal voor de vier groepen3224 mil
lioen gouden Roebels.
Bij de toelichting van dit plan heeft de
beer Litwinoff opgemerkt, dat deze cij
fers, na. zorgvuldige voorbereiding door de
verschillende „commissariaten" scrupuleus
zijn onderzocht en aanzienlijk ingekrom
pen door een. voor dit doel speciaal door
de Sovjet-regeering benoemde commis
sie. Er blijkt uit, dat dit plan alleen in
de dringendste behoeften van Rusland ge
durende een tijdvak van drie jaar. van
Januari 1923 tot Januari 1926 voorziet. De
heer Litwinoff zegt, dat het nutteloos is,
den wederopbouw te beginnen met
slechts een enkel deel van het Russische
economische leven. Wil men nuttigen ar
beid verrichten, dan moet de wederop
bouw algemeen zijn. De gevraagde cre
dieten zijn alle bedoeld als toe te staan
caan de Russische 'regeeriug en zullen die
nen tot betaling van bestellingen in den
vreemde. Het spreekt van zelf, dat er
naast deze credieten plaats is voor ande-ro
aan rar»'~"i;-vr- 'V-pmrrt
BINNENLAND.
Provinciale Staten Aan Zuid-Hollan:!.
De Vereeniging van ambtenaren ter
provinciale griffie heeft het college ver
zocht te bevorderen, dat voor het voor
loopig aangesteld personeel, evenals voor
hot lijdelijk personeel, het ziekengeld ge
durende een jaar het volle loon en dcar-
na gedurende een half jaar 70 pCt. van
het loon zal bedragen. Ged. Staten geven
in overweging te antwoorden, dat daar
voor geen aanleiding bestaat, omdat an
ders in beginsel een belangrijk verschil
met de betreffende bepalingen van het
provinciaal werkliedenreglement zou
ontstaan en een regeling als hierin ver
vat. h. i. ook voor de ambtenaren ter
griffie en bij den provincialen waterstaat
niet moet worden gemist.
Ged. Staten geven in overweging, ver
hooging van subsidie toe te kennen voor
de restauratie van de St. Janskerk te
Gouda, met dien .verstande, dat het jaar-
lijksch subsidie van 1000 (gedurende 10
jaren), voor wat de nog rcsleercnde ter
mijnen betreft, te beginnen met dien van
1922, v/orde gebracht op ƒ3000.
Ter vaststelling zijn aangeboden regle
menten voor den Karpolder (gemeente
Alkemade) en voor den Veender- en Lij-
kerpolder buiten de bedijking (gemeenten
Alkemade en Wouhruege)
Ontslag overcompleet personeel bij de
Departementen.
P e t i t ie a an H.M, d e Kon Ing n
De Bond van Ambtenaren bij Departe
menten van Algemeen Bestuur enz., heeft
zich tot H. M. de Koningin gewend met
heb verzoek voordrachten tot ontslag van
overcompleet personeel bij de departe
menten enz., niet in overweging te nemen,
zoolang de regeering geen beslissing heeft
genomen op heb door de Centr. Commis
sie voor Georganiseerd O verleg, in ambte
naars zaken uitgebracht advies in zake
te volgen regelen voor afvloeiing van
overcompleet personeel.
Het „Codro'-Proces.
De Staat heeft te kennen gegeven niet
noodig te achten een tegen-enquête te
houden inzake het „Codro" proces, omdat
hij overtuigd is, dab de getuigenverklarin-
gen, van de zijde van „Codro", geheel
overeenkomstig de waarheid zijn.
Dit betèekent dus, dat, indien door ge
tuigenverklaring aannemelijk wordt ge
maakt, dat de Regeering in het najaar
1913 weigerde de goederen van „Codro"
over te neme.n, de positie van „Codro" be
langrijk versterkt wordt in dit rechtsge
ding.
De Staat heeft, zich het recht voorbe-
houden cassatie aan te teekenen tegen heti?
inberloquaire vonnis van de Rechtbank,
waarbij aan „Codro" werd toegestaan de
(bestaande overeenkomst door getuigen ter,
doen bevestigen en evenzoo door gelui gem
het bewijs te doen leveren, dat de Staart^
in gebreke is gebleven zijn verplichtingen
ten deze na te komen.
Het verloop van deze procedure is dus*,
voor zooverre nu te beoordeelen, niet onl-i
gunstig voor „Codro". Men heeft zoo^ deii,
indruk, dab geen juridische spitsvondighe-j
den toogepast wórden, om de rechten vans1
„Codro" te smoren.
