S JULI
13e Jaargang.
MAANDAG 19 JUNI 1922
No. 3853
DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week, 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week, 12.60 per kwartaal.
Franco per post J 2 05 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar
egen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af
zonderlijke nummers 0 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
i
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
°p Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rege*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADYEETENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuui
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50
Dit nummer bestaat uit twee bladen
PROPAGANDA.
Maandag 19 Juni te
NOORDWIJKERHOUT
groote propaganda^vergadering, in „Het
JVapen van Noordwijkerhout", te 8 uur.
Dinsdag 20 Juni te
OEGSTGEEST
groote propagandar-vergaderiug in eafé
Kortekaas, te 8 uur.
Spreker op beide vergaderingen de
Zeereerw. Heer Pasto or B. v. Leeu
wen te Hillegom.
V Voetbal.
Er wordt nogal wat over den voetbal ge
schreven de laatste dagen.
En er wordt gedisputeerd1 waarbij de
oppervlakkige lezer in den waan wordit ge
bracht, dat hem vandaag het tegenoverge
stelde wordt voorgehouden van wat hij den
vorigen keer las. Of, laat men eerlijk be
kennen Ziet de lezer niet in het artikel
van den heer H. Putte/r (Uit de Pers) een
lijnrechte tegenspraak van wat hij Za
terdag las in het ook door ons overgeno
men artikel van Frater Thomas. En
eerlijk bekendwas de lezer het niet
Zaterdag eens met fr. Thomas, terwijl hij
vandaag den heer Putter gelijk geeft. Do-
ee veronderstelling bevat niets beleedi-
gends. Wij veronderstellen volstrekt niet
bij den lezer een verstandelijken aanleg
met een zeer sterk schommel-vermogen.
Neen; bij ons is 't ook zoo gegaan.
Frater Thomas heeft gelijk, althans voor
90 pet-., ons inziens, en de heer Putter
heeft óók gelijk, voor 'n zeer groot deel
laten wij ook hem 90 pot. geven!
En nu doen beiden zoo gaat het
trouwens vaak bij een dispuut of zij
het h e e 1 e m a a 1 niet eens zijn
met elkaar, terwijl zij voor die 90 pCt.,
naar onze overtuiging, precies eender
meenen
Wat de voorzitter van den Diocesanen
Haarlemschen Voetbalbond bepleit wordt
niet door Fr. Thomas afgekeurd en
vrat Fr. Thomas bestrijdt vindt in eerst
genoemde geen verdediger
Frater Thomas bestrijdt de voetbal-
excessen, de „dolle-match-woede".
En de heer Putter verdedigt een voet
bal-ontspanning op Zaterdagmiddag en
ook, als de jongens zich graag zoo wil
len vermaken, op 'n Zondagnamiddag.
Nu zal laatstgenoemde het begrip „ex
ces" bij den voetbal wel wat anders opvat
ten, dan Frater Thomas ze zijn het
ook niet voor de volle 100 pet. met elkaar
eensmaar wij zijn er van overtuigd,
dat zij in deze ling niet zoo ver van el
kaar staan, als 't wel lijkt!
Intusschen leert ons de discussie over
den voetbal weer eens, dat overdrijving
whaadt. Zij, die den voetbal verdedigen
als er maar „R.-K." voorstaat, dienen wat
.voorzichtiger te zijn terwijl degenen, die
een R.-K. Voetbalvereeniging op z'n best
beschouwen als een „noodzakelijk kwaad*'
ook ons inziens van de dwaling huns
weegs behooren terug te keeren.
BUITENLAND.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Principieele overeenstemming onder de
mogendheden ter Haagsche conferentie.
In verband met het aanhangige wets
ontwerp op de graanbelasting verkeert het
Duitsche ministerie in gevaar.
De burgeroorlog in China. De regeering
Utan Kanton ten val gebracht
België.
f. Vandervclde niet vermoord.
„Le Peuple" zegt, na inlichtingen le
hebben ingewonnen to Keulen, te Berlijn
en op het ministerie van bhitenlandsche
naken te Brussel, het bericht omtrent den
moord op Vandervelde te kunnen tegen-
kreken.
Duitschland.
De graanbelasting.
Een regeer ingscrisis
m o g e 1 ij k.
Zaterdag werd in de zittingen der inter-
fractionecle commissie de toestand in
Verband met het ingediende wetsontwerp
mzake de graanbelasting, druk bespro
ken.
Het .wetsontwerp heeft betrekking op
het vaststellen der korenprijzen in ver
band met de depreciatie van het Duit
sche geld. In een jaar tijd is de prijs van
puilcnlandsch koren van 5000 mark ge
degen tot 18.000 mark. Wanneer koren-
Prijzen als een basis zouden worden aan
genomen, zooals in Maart j.l. op de Ber-
Afosche korenbeurs lijn betaald, dan zou
een tarwebrood 36 mark en een rogge
brood 29 mark kosten. Bij een dergelijke
enorme stijging is het de strekking van
het wetsontwerp om staatscontrole op de
prijzen mogelijk te maken.
Naar verluidt, moeten de soc.-dem. heb
ben verklaard, dat zij met geen mogelijk
heid in het kabinet kunnen blijven, in
dien het wetsontwerp geen meerderheid
zou vinden en dientengevolge zou moeten
worden teruggenomen. De consequentie
daarvan zou dus een kabinetscrisis zijn.
In do vorige partijen zijn de meeningen
over het wetsontwerp zeer verdeeld.
In parlementaire kringen houdt men
rekening met de mogelijkheid, dat bij de
oventuccle verwerping van het wetsont
werp ontbinding van en nieuwe verkie
zingen voor den rijksdag noodzakelijk
zouden zijn, waarbij over het gansche
land een diepe kloof zou ontstaan tus-
schen consumenten en producenten.
De centrumfractie zal zich heden met
het wetsontwerp bezighouden.
Heden of morgen komt do interfrac-
tionoelo commissie bijeen, teneinde te
trachten aan het ontwerp een meerder
heid te verzekeren.
De -stemming kan niet vóór het eind
der week worden verwacht.. Tegen dien
tijd hoopt men een vergelijk tusschen de
coalitie-partijen tot stand te hebben ge
bracht.
Oostenrijk.
De financieele toestand.
De Duitsche gezant in Oostenrijk, Dr.
Pfeiffer, is, naar de Zeit. meldt, te Berlijn
aangekomen.
Naar het blad verder meent te welen,
staat .zijn reis in verband met de finan
cieel moeilijkheden in Duilsch-Oosten-
rijk en met de vraag, of en in hoeverre
Duitschland in staat zal zijn om hulp te
verleenen.
In den Rijksdag heeft Dr. Pfeiffer Vrij
dag geconfereerd met Rijkskanselier Dr.
Wirth.
Engeland.
Do Iersche toestand.
Het verloop der
verkiezingen.
De verkiezingen in Ierland hebben een
kalm verloop. Het aantal kiezers dat op
komt is betrekkelijk klein. Oogenschijti-
lijk had er niet veel intimidatie plaats,
doch in de graafschappen Tipperaiy en
Waterford zijn de agenten van niet-coali-
tie-candidaten door gewapenden aange
houden, ofschoon zij later weer zijn vrij
gelaten. In het gebied van Sigo zijn de
stembiljetten in beslag genomen en ver
brand en de agenten dor onafhankelijke
candidaten ontvoerd. In antwoord op een
desbetreffend telegram verklaarde Grif
fith, de president van den Vrijstaat, dat
een dergelijk op-treden een inbreuk is op
het verdrag, dat een vrije verkiezing als
voorwaarde stelde en dat, zoo men op
deze wijze voortging, de verkiezing zou
worden verminkt, De Protestantsche kie
zers in dit gebied ontvingen Zaterdag per
post een aanmaning om thuis te blijven,
anders zouden de afzenders wat ze noem
den een nachtelijken plicht te vervullen
hebben.
Nieuwe moordpartij.
Er heeft een verschrikkelijke moordpar
tij plaats gevonden te Antravea, waar Za
terdagochtend vier mannen en een vrouw
zijn vermoord en verscheidene personen
zijn gewond. Het waren allen Protestan-
en. De huizen van verscheidene andere
Protestanten zijn bovendien in brand ge
stoken. Het aantal mannen, dat deze
wreedheden beging was zeer groot.
Spanje.
De militaire operaties in Marokko
gestaakt
De ministerraad heeft besloten de mi
litaire operaties in Marokko definitief te
staken en in dit land een protectoraat in
te stellen.
Zuid-Slavië.
Prins George van Servië krankzinnig?
Volgens de bladen te Boedapest heeft
de Zuid-Slavische gezant te Parijs ver
klaard, dat de broeder van den koning
van Zuid-Slavië, prins George van Ser
vië, krankzinnig is en voor de gemeen
schap gevaarlijk.
Naar gemeld wordt is de prins in een
Parijsch sanatorium ter verpleging op
genomen.
Amerika.
Loonsverlaging bij do Spoorwegen.
De arbeidsraad van de Spoorwegen
heeft loonsverlagingen aangekondigd vo^r
de klerken, het stationspersoneel, de sein-:
wachters, de stokers, welke varieeren van
2 lot 6 cent per uur. Een en ander brengt
een besparing mee van 27 millioen dollar
per jaar. Bij deze loonsverlaging zijn
325.000 man betrokken. Zij treedt in wor
king op 1 Juli a.s.
China.
Dé Burgeroorlog.
Soen Yat Sen verslagen.
De buitenlandsche delegaties te Peking
ontvingen Zaterdag bericht, dat de troe
pen van Tsjang Tsjunt Ming de stad Kan
ton bezet hadden.
Ondertussehen werd de strijd voortge
zet en zag Soen Yat Sen, de ex-president,
zich genoodzaakt te vluchten, nadat zijn
troepen uiteengejaagd waren.
Tsjing-Tsjoeng Ming heeft verklaard,
dat de regeering van Kanton heeft opge
houden te bestaan en dat Kanton thans
is vereenigd met de Noordelijke regeering,
welke het oude republikeihsche parle
ment erkent.
De Haagsche Conferentie.
Voorloopige overeenstemming over de aan
te nemen lioudiug.
Naar de Fransche dagbladcorresponden
ten uit Den Haag melden, zijn do mogend
heden thans in groote trekken tot over
eenstemming gekomen in zake de door
haar aan te nemen houding. De Fransche
regeering zal voor morgen moeten beslis
sen, of zij zal voorkomen op de lijst der
deelnemers aan de Haagsche conferentie,
welke aan de Sovjetregeering zal worden
gezonden.
Na de rede van den Engelsclien gedele
geerde Hilton Young is men het er alge
meen over eens, dat de onderhandelingen
geen politiek karakter mogen dragen en
dat de verschillende regeeringen zich
haar volledige vrijheid van handelen
voorbehouden, en voorts dat het doel der
conferentie uitsluitend is het instellen
van een onderzoek, en ia>,1 het nomen
van een beslissing.
Eon Fransche Persstem.
Het „Journal 'des Débats" constateert
met voldoening, dat er een atmosfeer van
kalmte hperschte bij de opening der Haag
sche conferentie, die vrij van pompeus
gedoe en geschetter was.
Voorts, prijst het blad het program van
Van Karnebeek, die als beleidvol en prac-
tisch man van oordeel is, dat het beter is
te Den Haag methoden te volgen, welke
juist tegenovergesteld zijn aan die van
de Riviera.
Er zullen ongetwijfeld nog vele confe
renties zijn en het blad hoopt, dat de or
ganisatoren daarvan een voorbeeld zullen
nemen aan die van Den Haag.
De Pers.
Het persrcgelingscomité deelt het vol
gende mede:
In het „Vaderland" is, door een onbe
scheidenheid een soort verslag versche
nen van een vertrouwelijke zitting van
het comité. Het comité betreurt, dat zijn
werk voor de belangen van de pers op
deze wijze door een collega bemoeilijkt
wordt, te meer, omdat bedoeld verslag op
verschillende belangrijke punten onjuist
was.
Tevens deelt het perscomité mede, dat
het op een misverstand berust, als in Ne-
derlandche bladen er over wordt ge
klaagd, dat het niet uit eigen beweging
zou zijn opgetreden tegen de regeling
voor de pers in het vredespaleis.
Van het oogenblik af, waarop de bepa
ling, die een zoo ongelukkige uitwerking
heeft gehad, aan het comité bekend is
geworden, heeft het onophoudelijk
imet den meesten nadruk er tegen gewaar
sehuwd en heeft het onze overheid voort
durend opmerkzaam gemaakt op de mo
gelijkheid van de onaangename gevolgen,
die thans zijn ingetreden.
In verband met het feit, dat sommige
delegaties ter Haagsche conferentie zich
bereid hebben verklaard geregeld
journalisten van het betrokken land te
ontvangen, kunnen we mcdedcclen, date
reeds enkele dagen voor den conferentie
begon, de voorzitter van den Nederland-
schen Journalistenkring er bij minister
Van Karnebeek krachtig op aangedrongen
heeft, dat er ook tiagelijksche bijeenkom
sten zouden zijn tusschen de Nederland-
sche delegatie en de Nederlandsche jour
nalisten.
De minister heeft toen toegezegd, over
dit denkbeeld met de Nederlandsche dele-
datie overleg te zullen plegen.
Wat de incidenten van do 'laatste dagen
met de persvertegenwoordigers aangaat,
heeft de kringvoorzitter zijnerzijds ge
constateerd,' dat de perscommissie er bij
den minister tijdig en herhaaldelijk op
aangedrongen heeft de journalisten ook
toegang te geven tot het vredespaleis.
Nielemin heeft de kringvoorzitter ten
overvloede aan de commissie verzocht de
totstandkoming yan dien maatregel voor
het vervolg der conferentie nogmaals bij
den minister te willen bevorderen, ook
wat betreft de couloirs van het vredespa
leis.
BINNENLAND.
HET VOORNAAMSTE NIFUWS.
Wij doen in dit nummer eenige mededee
lingen betreffende de electrische tram
Leiden—Voorburg—Den Hdag—Scheve-
ningen (2do blad).
Wij geven een korte beschrijving van de
Leidsche auto-brandspuit (Stadsnieuws).
De nummering der candidatenlijsten
voor de Tweede-Kamerverkiezing.
Een schrijven van Mgr. A. J. Callier ter
gelegenheid van het 3e lustrum van de
Dioc. Haarl. Hanze.
DE TWEEDE-KAMERVERKIEZING.
Nummering der 1 ij stem
In de Zaterdag gehouden zitting van
het Centraal Stembureau zijn de lijsten
genummerd.
Kieskring VII (Leiden)
4. B Liberale lijst van Houten.
4 D Volkswelvaart.
6 A.-R. Partij.
8 Otir. Volkspartij. i
9 N. K. P.
15 Communisten.
17 Socialistische Partij.
19 Vrijz. Dem. Bond. I
20 O Plattelandersbond (rechts).
20 H Idem (links).
21 O Vrijheidsbond, lijst DresseihuyB,
21 D Idem, Staalman.
21 G Idem ter HalL
22. Chr. Dem. Partij.
26 On afbankei ijken.
28 S-taabk. Ger. Partij.
29 Dom. Partij, Heeres.
32 A Ohr. Hist. Unie, lijst v. Boetzelaer.
32 ïdean, 1 ijst-Seliokking.
33 R. K. Staatspa rtij, lij&t-Koolen
36 S. D. A. P.
37 Nationale Bond v. Bezuiniging.
38 Neutr. Middenstands blok.
41 Alg. Vrouwenorganisatie.
44 Ohir. Soc. Partij. I
46 Herv. Ger. Staatspartij.
49 Piattelandspartij, Teenstras
De Kaïth. Staatspartij hoeft in do ver
schillende kieskringen de volgende lijsten:
Kieskring I (Den Bosch) No. 50.
Kieskring II (Tilburg) No. 50.
Kieskring III (Arnhem) No. 42.
Kieskring IV (Nijmegen) No. 42.
Kieskring V (Rotterdam) No. 25.
Kieskring VI (Den Haag) No. 42.
Kieskring VII (Leiden) No. 33.
Kieskring VIII (Dordrecht) No. 16.
Kieskring IX (Amsterdam) No. 25.
Kieskring X (Helder) No. 33.
Kieskring XI (Haarlem) No. 33.
Kieskring XII (Middelburg) No. 50.
Kieskring XIII (Utrecht) No. 42.
Kieskring XIV (Leeuwarden) No. 42. -
Kieskring XV (Zwolle) No. 39.
Kieskring XVI (Groningen) No. 42.
Kieskring XVII (Assen) No. 42.
Kieskring XVIII (Maastricht) No. 50.
KAMER-CENTRALE LEIDEN.
Door het best-uur der R.-K. Kamer-Cen
trale is aan de besturen der tot dé Ka^
merkdeskring Leiden behoor ende looalo
R.-K. Kiesvereenigingeai de volgende cir
culaire gericht:
V erkiezings-actie.
Bestuur s-candidaten.
„Ons tot tolk makende van hot dage-
lijkach bestuur van den Algemeenen Bond
van R.-K. Rijkskieskring-Organisataes^ in
Nederland, achten wij het ons tot plicht,
U te wijzen op het allergrootste belang,
dat gelegen is in een zoo goed mo-
gelijke voorlichting der
kiezers, over de wijze w^aarop moet wor
den gestemd. Wij zouden bijna durven
zeggen, dat de voor lichting omtrent de
hanbeering van het stembiljet, aan de
hand van ©en modelstembiljet,
nog meer belang is dan do verspreiding
van allerlei verkdezingsleotuur. Daarom
dringen wij er bij U met allen nadruk op
aan, om to zorgen, dat de katholieke kie
zers terdege zullen worden ingelicht om
trent do manier, waarop gestemd moet
worden. Het is ook U bekend, hoeveel on
kunde op dit terrein bestaat, en hoe groot
het gevaar is door die onwetendheid veel
stemmen voor de Katholieke lijst te ver
liezen. Dit moge zooveel mogelijk worden
voorkomen.
Wanneer U omtrent het model-stembil
jet eenige inlichting of advies wenseht,
raden wij U aan zich te wenden tot den
Secretaris Uwer Gemeente.
Voorts vestigen wij uwe aandacht op de
mogelijkheid door de wetswijziging van
8 Mei 1922, -geopend, dat kiezers in plaats
van in de gemeente op welker kiezerslijst
zij voorkomen, in een andere gemeente
aan de stemming deel kunnen nemen. De
ze regeling kan voor verscheiden katho
lieke kiezers, die verhuisd zijn, of wegens
jverkzaamhedéa elders vertoeven, yan
moet blijken hoeveel Katho
lieken in Nederland kiezer zijn.
groot belang zijn. Wij wijzen echter met
nadruk er op, dat hij, die in een andere
gemeente dan die, waar hij op de kiezers
lijst staat, zijn stem wil uitbrengen, uitciv
lijk 14 dagen vóór den 5den Juli, dus op
zijn laatst op Woensdag 21 Juni, daarvan
in persoon medodeeling moet doen ter se
cretarie van een gemeente in Nederland.
Dat is dus van groot belang.
In verscheideno gemeenten heeft men
de R.-K. Geestelijkheid bereid gevonden
om vaar af den preekstoel op deze aangele
genheid te wijzen. Wellicht is ook de
Geestelijkheid te Uwent bereid om aan
een dergelijk verzoek te voldoen.
In Uwe herinnering zij voorts gebracht,
dat bij het R.-K. Centraal Propaganda-
Bureau te Roermond een zeer nuttige en
zeer verscheiden collectie propaganda-leo-
tuur verkrijgbaar is wij mogen U aanbe
velen zich met dat Bureau in verbinding
to stellen.
Ton slotte rij er aan herinnerd, dat na
do verkiezingen ons bestuur geheel
aftreedt. Namen van candidaten voor het
nieuwe bestuur (hoogstens 13) moeten
worden ingediend v 1 J u 1 i aan
•het secretariaat te Gouda (Karnemelk-
eloot 112).
Slechts 5 Kiesvcreenigingen maakten tot
dusverso van deze gelegenheid gebruik.
Nu men in deze dagen tooh vergadert, kan
men zonder veel moeite de aangeboden
gelegenheid benutten."
Uit de Bouwvakken.
Weer landelijke
onderhandelin gen?
Vrijdag heeft een vergadering plaats /e-
had van de landelijke patroons organisa
ties. Naar aanleiding daarvan verneemt
„Heb Volk"' dat de kans groot is, dat de
onderhandelingen over een landelijk con
tract, die eenigen tijd geleden zijn afge
broken, weer zullen worden hervat.
Hetzelfde blad verneemt, dat de bouw-
voks'taking in Friesland niet is opgeheven.
SPORT.
VOETBAL.
Overzicht
Eindelijk dan is Blauw Wit in de kampioen»
competitie geslagen. En nog wel in eigen huis,
in haar laatsten thuiswedstrijd. Met 31 wor
den de Zebra's geklopt.
N A. G. verdiende de overwinning volkomen.
De Zuidelijke kampioenen vormden een goed ge
heel, een enthousiaste ploeg, die een mooi open
6pel spooldo en dot dan ook stukken af stak
tegen de onsamenhangende Blauw Wit combi
natie. Vooral Hoogstede wist weer door zijn
temperament die heerlijke bezieling in de ploeg
te brengen, dio tot uiterste krachtsinspanning
noopt en dan ook meermalen succes oplevert.
De back Merlons werd weer door Piederiot Jt.
vervangen.
Blauw wit was geheel volledig De achter-
hoede spoelde aanvankelijk haar gewone spel,
dat betrouwbaar is, doch toen de achterstand]
reeds een driotal punten was, ging van die ver
dediging weinig kracht meer uit en werd vooral
v d. Kluft nog al eens gepasseerd. De midden
linie schoot in haar aanvallende taak vTijwd
geheel tekort, wat voor een niet gering deel
moet toegeschreven worden aan het feit, dat de
sterk opdringende N. A. C.-voorhoode haar be
lette veol aan dit onderdeel van het spel te be
en en zoodoende werd de Blauw Wit voor
hoede tot werkloosheid gedoemd, temeer waar
Van Diermen een extra bewaking genoot en dit
heerschap dan ook ten volle gelegenheid had!
welbekende critiek op de verdediging uit t«
oefenen, wat hom echter evon voor de rust be
straft werd door zijn aanvoerder door hem vani
het veld te zenden, een daad die zeker waar-
deering verdient. Na de rust mocht hij weer
meespelen, maar ook thans was hij vrij onge
vaarlijk. De stamd was toen al 30 in het voor
dcol dor Zuidelijken. Mazurel redde tenslotte
tegen het einde, in een-periode van overwicht
der Westelijken, de eer, waarbij het bleef
De stand is nu:
doelp.
gesp. gew. verl. gel. pnt. v.t. gem.
Blauw Wit 4 2 1 1 5 5—5 1.20
Go-Ahead 5 13 15 7—7 1,—
N. A. G 6 3 3 6 10—10 1
Be-Quick 5 1 2 2 4 55 0,80
De seriewedstrijden te Warmond.
Men schrijft cms uit Warmond:
S. J. G. I on IV hadden reeds vooraf bericht
gezonden, dat dezo elftallen niet zouden uitko
men, on later op dem middag bleek ook (hot 3d
elftal miet opgekomen, wat don tegonparlij oonf
gemakkelijk winnen bezorgde.
To 12 uur kwam daarom „Leiden IV" tegcai
D O. S. S. I in hot veld. In den aanvang wad
het spel van heiden niet schitterend, doch D. O.
S S. blónk door onbenulligheid uit, wat jammert
was voor eenige goede exemplaren, die niet bij
konden. wcTken, wat anderen verprutsten. Later