■j3e Jaargang. DONDERDAG 1 JÜNi1© 22 No. 3839 CsABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent por week, :2.60 per kwartaal. Bij onze Apenten 20 cent per week, :2.60 per kwartaal Franco per post 2 90 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad ls voor de A bound's verkrijgbaar legen betaling van CO cl per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- sopderliike nummert 0 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 cl Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. 1 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: °p Ziterdag 85 cent per regel Overige dagen 30 cent per egel Voor Ingezonden Hededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYERTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verbuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige datren 10.50 Dit nummer bestaat uit twee bladen Waardig?! Wij zouden het in een Sociaal-Demo craat kunnen plaatsen, als hij veel van wat „Het Volk" schrijft tracht to verde digen. Maar ieder man van eer en fateoen zouden wij het euvel duiden, als hij de redactie van „Het Volk" in het alge meen, wat betreft haar gewone schrijf trant en propaganda-opvatting, zou wil len rechtvaardigen. Waarlijk, wij mogen, de taal van „Het Volk" zelf gebruikend, wel spreken van do „volksverdomming" in „Het Volk"! Een paar staaltjes uit de laatste dagen. Over Minister Ruys de Beerenbrouck: „Zoo zal er honger komen, denkt Zijne Excellentie, en bij voorbaat verheugt hij zich reeds over de op deze wijze ver kregen bezuiniging". En over de geheele regeering: „Onze mannen zullen in fabrieken en werkplaatsen en op huisbezoek den Roomschen arbeiders moeten vragen, of zij hun beulen wiillen blijven vertrou wen". „Hun beulen" Alle middelen zijn goed voor het doel: socialistische propaganda! Is liet geen schande, aldus te spreken over een regeering, die toch *zoo ontzag lijk veel voor de arbeiders heeft tot stand gebracht in feiten en daden en in de algemeene opvatting, door de lei ding en vorming der publieke opinie. Ieder arbeider, die nog een waar dige beginsel-strijd weet te onderschei den van zulk min gedoe, zal zich afkee- ren van zulk een partij-leiding en zich niet op deze manier in de netten van het socialisme laten lokken BUITENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Een verklaring van Lloyd George over de Duitsche schadeloosstelling, van Chur chill over de lersche kwestie. De motie van wantrouwen in de Duit sche regeering verworpen. België. Uit de Kamer. DeBelgisc h-N ederlandsche kwestie. Bij de voortzetting van de begrootings- iebatten in de Belgische Kamer, hield Yan Cauwelaert een rede, waarin hij oa i Aandrong op een spoedige schikking tus- sehen België en Nederland. Hij zeide o.m.: j In een interruptie heb ik gezegd, dat men minder moet praten, doch meer moet j handelen. Daarmede bedoelde ik, dat on ze minister van buitenlandsohe zaken sich niet mag tevreden stellen met om de <es zeven maanden eens een bespre- king te he.bben met zijn. Nederland sehen j collega en dat dan nog wel op bijeenkom sten die met een heel andere bedoeling j het liclnt zagen, van welke bijeenkomsten men dan gebruik maakt, om de Neder- landsch-Beligsche kwestie eens eventjes i' a>p to rakelen. Die kwestie moet integen deel op zeer degelijke wijze ter hand ge nomen worden. Zij moet grondig en liefst zoo spoedig mogelijk besproken worden, j om tob een resultaat te kome.n, al zij het j dan al vast maar een gedeeltelijk resul taat. Nederland heeft geen enkel belang bij de voortzetting der besprekingen. Het heeft er eerder belang bij, den bestaan- den toestand te laten voortduren. Zooals het Schel de-regiem nu is, biedt dat voor Nederland niet de minste hindernis. Ge steld, dat e-r tussohen Nederland en Bel gië moeilijkheden oprezen in verband, met het grensvraagstuk, dan zouden dde, waar het tractaat van 1839 nog steeds van kracht, is, voocr ons allesbehalve voordeelig afloopen. Betreffende de economische ex ploitatie van de Schelde en het graven van de Moerdijk- en Seheldekanalen, moe ten wij de voornaamste wederzijdsche schikkingen zou gauw mogelijk treffen. Daarna kunnen wij over de Wielingen- kwestie praten, want het komt er in het algemeen belang vooral op aan, dait wij, als niet onmiddellijk een volledige over eenkomst kan worden getroffen in ver hand met de Schelde, Rijn en Moerdijk kwesties, dan maar vast tot een gedeelte- hjke oplossing komen De huidige econo mische betrekkingen met Nederland onder ■wnden door het niet oplossen der han gende kwesties een noodlottigen invloed. Duitschland. Uit den Rijksdag. De motie van wantro uw e n verworpen. In de gisteren gehouden rijksdagzitting de motie van wantrouwen der Duitsoh- oationa-len tegen de stemmen der Duitsch- nationalen, der Duitsche volkspartij en der communisten verworpen. Nadat do vergadering nog in tweede en derde lezing het verdrag met Dene marken over do vraagstukken, gerezen uit de overdracht van Noord-Sleeswijk, had góed-gekeurd, waarbij tegen stomden alleen de Dui ts ch-n abi o nalon, ging de Rijksdag tot 13 Juni uiteen. De Kölnische Zeitung schrijft, dat de •uitslag van de stemming in don Bijksdag er niets aan verandert, dat men rekening heeft te houden met een latente regee- ringsorisds, daar ook de andere niet-3ocia- •listisohe partijen pijnlijk zijn getroffen door den jongste.n gang van zaken. Dit betreft niet slechts het verschil in de be oordeeling van de buitenlandsohe politiek in het algemeen, maar ook de behande ling van den rijksdag bij de besprekingen van de commissie van buitenlandsohe za ken, welke bot heb einde toe in het geloof is gelaten, dat de tegemoetkomingen aan de commissie van herstel van het toe staan van een internationale leening af hankelijk waren gesteld en dab geen finan cieel toezicht zou werden ingewilligd. In parlementaire kringen is men van mee- ming dat dr. Hermes wel eens zou kunnen vallen als slachtoffer van de huidige uit eenzettingen. Hongariie. De Verkiezingen. Uit dda volledigen uitslag van de eer ste verkiezing blijkt, dat van de 141 ze tels, waarvoor gestemd is, de regeerings- ipartij er dadelijk 83 heeft verworden. In 11 districten komt zij in herstemming met regeeringsgezinde candidaten. Voorts zijn 5 afgevaardigden gekozen van andere par tijen, die de regeering steunen. De opposi tie verkreeg tot dusver 11 zetels. Hierbij komen nog 5 partijloozen, die tot de op positie behooren, terwijl in drie districten oppositiecandida-ten met elkaar in her stemming komen. In 23 districten moeten herstemmingen plaats vinden tussohen de regeeringspartij en de oppositie. Engeland. Uit hst Lagerhuis. Lloyd George over de Duitsche echadeloos- stellin g. Iu het Lagerhuis heeft Lloyd Ge-orge een verklaring afgelegd betreffende het vraagstuk van do schadevergoeding. Hij zeide De crit.ieke fase van dit vraagstuk is op het oogenblik voorbij. Er is geen reden voor een verschil van meening tus- schen Frankrijk en ons. Hij was vol hoop, dat een schikking zal worden getroffen, welke zoowel voor de landen, die als de biteur als voor degenen, die als oreddteur optreden, aannemelijk zal zijn. De Duitsche regeering doet haar best, aldus Lloyd George-, om de verdragsbepa lingen na te komen en waarne.er zij haar po litieke moeilijkheden op dezelfde wijze onder de oogen ziet dan heeft zij recht op alle eerbied en achting. Een politiek van niet vervulling der verdragsbepalingen zou een onmiddellijke ramp voor Duitsohland beteokenen. Er zal geen kwestie zijn, dat Frankrijk alleen maatregelen tegen Duitschland neemt indien dit land inbreuk maakt o.p het verdrag van Versailles, want als de Duitsche regeering zich verzet tegen het verdrag zal Frankrijk niet in den steek worden gelaten en zullen wij samen de noodige maatregelen nemen. Iedetro afzonderlijke aotie van een der Ge allieerden zou een hoogst ongunstigen in vloed hebben op de goede verstandhou ding tusschen hen. Churchill ovar.de Ierse he kwestie. In de verklaring, door Churchill in het Lagerhuis gedaan, wordt gewag gemaakt van de bedoeling der regeering om de ontwikkeling der gebeurtenissen af te wachten. Doch onder geen omstandigheid zal de regeering afwijken van het geslo ten verdrag noch naar den letter, noch naar den geest daarvan. Churchill zeide verder, dat de regeering nooit zou toestemmen in de stichting van een republiek Ierland. Voordat de over eenkomst gesloten werd, bestond er een hoopvol vooruitzicht, en de regeering had het recht te verwachten, dat het lersche volk de gelegenheid zou hebben zijn be slissing te kennen te geven omtrent het edelmoedige en oprechte aanbod ma Do minion Home Bule. zooals dat in het ver drag belichaamd was. Van alle kanten had de regeering vernomen, dat de Ieren, Indien zij vrijheid kregen om him wen- schen openlijk bekend te maken, liet ver drag met groote meerderheid zouden he.b ben aangenomen. Niemand betwistte dat dit de wcnsch van het lersche volk was. De aanhangers van De Valera waren zoo overtuigd va-n dezen uitslag, dat zij open lijk hun voornemen te kennen hebben ge geven om vrije beraadslagingen door ter rorisme en geweld te verhinderen. Indien personen, die tegen het verdrag zijn, leden der regeering worden, zonder de bonafide verklaring te geven, dat zij zich neerleggen bij het verdrag, dan is reods alleen daardoor het verdrag verbro ken en de regeering zal liaar vrijheid van handelen herkrijgen. Spanje. Ex-keizerin Zita. Uit Madrid wordt geseind, dat ex-kei- zein Zita het levenslicht heeft geschon ken aam een dochter. Ex-keizerin Zita was juist aoht dagen geleden in het paleis Pa- dra te Madrid aangekomen, dat door Al- fons XIII voor de weduwe van Karei van Habsburg was beschikbaar gesteld en ver toeft daar met al haar kinderen China. Eenstige onlusten te Macao. Volgens berichten uit Macao heeft de werkstaking der Chineezen aldaar aanlei ding gegeven tot ernstige onlusten. Zon dag werd op do Portugeeschc troepen ge schoten. Do soldaten vuurden terug. Den geheelen macht van Zondag op Maandag bleef de menigte zich verdringen om het politiebureau, waar twee Ohineesche koe lies gevangen werden gehouden. Toen Maandagmorgen de wacht werd afgelost, wilde do menigte den officier ontwapenen. Deze schoot zijn revolver af. De wacht vuurde daarop op de menigte. Er werden 34 Chine een gedood en 31 gewond. De staat van beleg is afgekondigd. Een later bericht meldt, dat de toe stand te Maca-o thans rustig is. TeL Bintenlandscha Berichten. Ds hittegolf. Vreeö voor watergebrek Men bericht uit Locden: Volgens de Engelsche weerexperlen zal do hittegolf nog verscheidene dagen aanhouden. Dinsdag werd op sommige plaatsen een tempe ratuur van 82 graden in de schaduw genoteerd, Inlussclien begint men in vole streken be vreesd te worden voor gebrek aan drinkwater. Over bet geheele land oefenon do deskundigen op het gebied der watervoorziening strenge con trole uit op de watervoorraden. Et worden allerlei berekemngem-sënraakt'om de aanwezige voorraden en het verbruik te kunnen vaststellen en zoodoende gewapend te zijn tegen een moge lijke catastrofe. Men betwijfelt, of het mogelijk zal zijn zonder drastische beperkingen de watervoorziening in stand te houden. Het ministerie voor volksge zondheid schenkt zorgvuldige aandacht aan bet probleem en do plaatselijke autoriteiten bobben opdracht gekregen, de strikste zuinigheid in acht te doen nemen. Een spoorwegongeluk in Frankrijk. Zeven dooden. Op do spoorlijn van Bourg naar Bellegardo is een goederentrein omlaag gestort. Zeven beamb ten van den trein kwamen daarbij om bet loven. Onder de sneeuw bedolven. Bij het kruispunt van den bergpas van Fréjus en don weg van Anondaz hebben de militairen van Fréjus een dertiental lijken onder de sneeuw gevonden. De identificatie der lichamen he .ft in tegenwoordigheid van den consul-gene raai te Chambéry plaats gehad Dezo constateer de, dat men te doen had met Ital'iaansche arbei ders die langs den gevaarlijken bergpas gepoogd, hebben de grens over te komen wijl zij geen behoorlijke passen hadden. Een sneeuwstorm of lawine heeft hen verrast, toen zij zich reeds op Framsoh grondgebied bevonden Onder de slachtoffers bevindt zich ook een vrouw. Naar nog nhder wordt gemeld, zijn thans reeds 23 lijken ontdekt, 21 arbeiders, een vrouw en een boer-gids Het schijnt nu, dat onder ge loide van een der vele boeren aan de Italiaansch Franscbo grens, die er bun bedrijf van maken zoowel mensclien als goederen over de grens te smokkelen, gepoogd heeft eeu gezolschap van 21 mannen en een vrouw door den bergpas van Fréjus te brengen. Naar uit hun houding, waarin zij gevonden werden valt op te maken, hadden zij blijkbaar besloten te wachten, tot de storm voorbij zou zijn doch daarbij niet gere kend op do lawine, welke hen 20 voet onder de sneeuw bedolf. Zware onweders. In de laatste dagen hebben in de provincie Mecklenburg hevige onweders gewoed waardoor groote sc-hado werd aangericht In do omgeving van Ncustrelitz heeft de hagel de boombloesem vernietigd. Te Miilin zijn twee huizen afgebrand waarbij veel vee in de vlammen omkwam. Te Sohonborg en Boclstadt brandden eveneens bui- zon af Te Muölln zijn twee groote boerderijen met de stallen én een groot aantal stuks voe een prooi dor vlammen geworden. In Sleeswijk Holstein 'hebben zich eveneens zware onweders ontlast. Ook in deze provincie werden verschil lende buizen door den bliksem getroffen en in don ascb gelegd VooTal veel vee werd gedood. Uit Keulen word:t gomeld, dat boven do plaats Euchenhoim en omgeving een vroeselijk onweer hoeft gewoed. Kagelsteenen zoo groot als dui veneieren hebben alle veldvruchten en groenten vernield. 'Aan de ooftboomen, die veel beloofden, zit blad nog bloesem meer. Groote watermassa's drongen huizen en stal len binnen en richtten 'n nog niet te berekenen schade aan. In het nabijgelegen Flamcrsheim venden twee kinderen in den watervloed den dood. Op vele plaatsen werden de telefoon- en licktlcidingcn gestoord, BINNENLAND. Onder het Vergroot-glas. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Nadere mededeelingen over de bestel ling van vele millioenen sigaren voor Spanje. De Tabaksbelasting treedt heden in werking. Een geweldige brand in da fabrieken van Werkspoor te Amsterdam. (Gemeng de Berichten). Groote heide- en boschbrand. (Gemeng de Berichten, 2de blad). Mededeeling van den directeur-gene raal van den Landbouw over den invoer van planten in Amerika. (Land en Tuin bouw.) Bestrijdingsmiddel tegen Mond- en Klauwzeer. (Land en Tuinbouw.) PROFESSOR ROELS. Bij Koninklijk besluit is, zooals gisteren medegedeeld, benoemd aan de Rijksuni versiteit te Utrecht tot gewoon hoog leeraar in de faculteit der letteren en wijsbegeerte, om onderwijs te geven in de empirische en toegepaste psychologie, dr. F. M. J. A. Rocls, thans lector aan die uni versiteit. Omtrent dezen nieuwen lioogleeraar schrijft het „U. D": Hij werd 10 Januari 1885 te Utrecht ge boren. Hij volgde eenige jaren de colleges van de Jezuïeten in het klooster te Vclp bij Grave (Limburg), daarna in Ouden bosch, en ook in Stonyhurst (Engeland). Vervolgens studeerde hij aan do R.-K. universiteit te Leuven onder de profes soren Michotte, Tïhiéry en Noël. Nadat hij in 1912 werkzaam was geweest bij Ivülpe in Bonn, promoveerde hij aan de L-uvcnsche hoogcsehool in 1913 op een dissertatio getiteld: „Etude expérioven- tale Sur les representations radïviduëTlcs ct communes". Hij behaalde den doctors titel „summa cum laude". In het begin van den oorlog kwam hij, evenals zijn leermeester Michotte, naar Utrecht, waar hij voor zijn wetenschap pelijk werk gastvrijheid genoot in de psychiatrische en neurologische kliniek van prof. Winkler. Hier werd hem de be schikking verleend over de instrumen ten en apparaten, die achtergelaten wa ren door wijlen prof. Ziehen en niet be hulp waarvan hij een fraai psychologisch laboratorium inrichtte in navolging van het beroemde laboratorium van prof. Michotte. Geleidelijk heeft dr. Rocls zijn laboratorium veel vergroot. Tal van stu denten hebben onder zijn leiding prac tise h gewerkt. Den len Fobr. 1916 aanvaardde hij het privaat-docentschap aan de universiteit te Utrecht met een rede, getiteld: „Psy chologisch Experiment en Introspectie". Den len Mei 1918 volgde zijn benoeming lot lector in de experimenteele psycholo gie. In 1917 stichtte dr. Roels het „Tijd schrift voor Zielkunde en Opvoedleer". Voorts was hij een van de oprichters van het tijdschrift „Grensgebied van het Recht", en werkt hij bovendien aan lal van andere tijdschriften mee. Groot is het aantal publicaties van zijn hand, al lereerst verschillende verhandelingen in de Kon. Academie van Wetenschappen, zooals over acoustische nabeelden, over het geheugen, enz. In Den Bosch en Tilburg leidde hij ver schillende leergangen, in de eerstge noemde plaats richtte hij ook een labo ratorium op. Nadat hij een aantal publicaties het licht had doen zien over psycho-lcc'hniek, werd door een aantal industrieelen zijn hulp ingeroepen bij de invoering van psyelio-technische methoden in de be drijven. Aan de Vereeniging voor R.-K. Werk gevers bewees hij belangrijke diensten in den vorm van adviezen met betrekking tot. do beroepskeuze. Niet onvermeld mag tenslotte blijven, dat prof. Roels een nieuwen leerstoel aan de Utrechlsc.be Universiteit gaat inne men, want voor het door hem te docccren onderwijs bestond tot dusver nog geen afzonderlijk professoraat. Reeds lang was er vanuit wetenschappelijke kringen op aangedrongen het lectoraat van prof. Roels te vervangen door een hooglecraar schap. DE TABAKSWET. Heden treedt de Tabakswet in werking De minister van financiën heeft zich niet laten vermurwen door den aandrang van zoovele z.ijdcn op hem uitgeoefend, om' dc invoering der wet op le schorten tot hetero lijden. Ilij kan de 15 millioen, die hij er uit lio 'pt te halen, niet missen. We helpen hem het beste hopen, doch, gezien de administratieve rompslomp, waarmede de invoering gepaard gaat, vreezen wc, dat er van die 15 millioen wel enkele millioentjes noodig zullen zijn 1 voor een richlige uitvoering der wet. Universitair Onderwijs. 't Is al langen tijd geleden, dat we een of ander bericht uit do courant onder het vergrootglas namen. Hoe 't komt? Misschien wel, doardat er zooveel was, wat nog meer aandacht vroeg, dan een beschouwing onder het vergrootglas wat, m.a.w. op 'n andere plaats in de cou rant een breedere uiteenzetting "of ontle ding eischte. Misschien wel, doordat er zooveel was, nen Doch, hoe 't zij, vandaag hebben we ons instrument weer een3 opgezocht om een berichlje te bezien, dat we onder „Stadsnieuws" opnemen. We bedoelen de mededeeling betreffende do uilgaven voor universitair onderwijs. Zoo gauw we die mededeeling onder ons vergrootglas bezagen, viel 't ons op, dat de universitei te Leiden een ook betrekkei ij k zeer groot deel van de totaal-uitgaven voor zich opeischt. En we bekeken de cijfers verder. En we zagen er in, dat ook de gemeente Leiden, dat ook de Leidsche burgerij van die zoo groote uitgaven direct of indirect zeer veel prottteert en dus het b *it van de Universiteit voor Leiden óók een niet le onderschatten financieel voordcel is afgezien nog van de gelden, die de stu denten hier brengen. Maar iets, waarom het ons eigenlijk to doen was, ontdekten we niet. En dat is een vergoelijking voor wat een deel der studenten aan de Leidsche Universiteit zich speciaal in een bepaalden tijd van het jaar den z.g. groentijd meent te mogen veroorloven. Wat het Leidsch Studentencorps dan uithaalt, stemt vaak vrijwel overeen met de „opvattingen" van jongelui aan wier onvoeding heel weinig zorg is besteed! En in die groote cijfers, aan de opvoeding der sludoerende jonge lui te koste gelegd, konden we toch maar niet daarvoor een vergoelijking vinden. Vreemd Inlusschen, voorloopig zullen de bui tenstaanders van den nieuwen toestand niet zoo heel veel bemerken, behalve r'ji dat de prijzen verhoogd zijn met de be lasting. De winkeliers hebben tegen be taling van accijns drie maanden lijd om den bij hen aanwezigen voorraad op de gewone wijze uit le verkoopen en inlus schen zullen geleidelijk de kistjes met banderolles op de markt verschijnen. Losse sigaren zullen per stuk alleen ge zegeld kunnen worden verkocht. Ki'tjes mogen wel ongezegelde sigaren bevatten, doch dan zijn zo zelf gezegeld. „Vad." Uit (le Sigarcnnijverheid. Wij hebben gisteren medegedeeld, dnt aan de N.V. Vereenigde Hollandsehe Si garenfabrikanten (Trio to Gulcmborg) is opgedragen de levering van een groote hoeveelheid sigaren. Nader kunnen wij mededeelen, dat deze levering betreft 60 80 millioen sigaren, hoofdzakelijk Sc- norilas, voornamelijk voor Spanje. Deze orders zullen voor een gedeelte, dank zij een bijslag van Rijk en gemeen te op het loon, kunnen worden uitge- voerd. Do directie (de lieer Dressel- huys) heeft aanvaard de door de re- \geering gestelde voorwaarden welke wij gisteren mededeelden, doch waarvan een alinea door een zetfout onduidelijk is geworden. De bedoelde aljnea (4e ko lom, 1ste pagina, 2de blad) moet luiden: „De gemeenten zullen vrijheid hebben om den arbeiders, die door le werken in deze fabrieken minder inkomen mochten hebben dan de werkloozensteun bedroeg, een kindertoeslag te verleenen, doch niet om hun eenige andere ondersteuning te geven". Do arbeidersorganisaties hebben even eens de voorwaarde aanvaard. Ook de Kon. fabriek Goulmy Baarn le 's-Herlogenboscli heeft een aanbod van 150 millioen sigaren voor Spanje. Ver wacht mag worden dat ook zij dit aanbod, met rijks- en gcmcenlebijslag, zal aanvaar den. Daardoor zouden gedurende een Lwee tal jaren 500 man werk hebben. Naar de „N. R.Grl." verneemt, zal bij het nieuwo collectief contract, dat eerlang den arbeiders in het sigarenbedrijf zal worden aangeboden, een loonsverlaging van 40 pet. vergeleken bij het tot voor jaren van kracht zijnde contract worden! voorgesteld. Bureau voor do Roomsch-KuVi. Vakorganisatie In dc gisteren gehouden vergadering van het bureau voor do R.-K Vakorga nisatie pleitte de afgevaardigde van do bouwvakarbeiders voor de oprichting vaa Naaml. Vennootschappen voor eiken lat: van industrie, waarvan alleen arbeid ders aandeden kunnen bezitten. ten word de kwestie in studio te Wij volstaan your licdtffl nasi fcar-» te mededeeling.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1