BUITENLAND. 13e Jaargang, PROPAGANDA. x— Dinsdag 23 Mei te ZOETERMEER groote propaigantLa-veffigaderiiiig. Spreker pastoor B. v. Leeuwen, van No. 3831 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 1 2.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franco per post 3 2 96 per kwartaal. pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bjj vooruitbetaling. Af- jonderlijke nummers C ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON iNTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent pat regel Overige dagen 30 cent per re-efc Voor Ingezonden Mcdecieelingcn wordt liet dubbele van h-t tarief berekond. K.LEIA E ADYEKTEXTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50 Dit nummer bestaat uit twee bladen Schaduw en licht. Wie niet inziet de belangrijkheid van de taak des onderwijzers hij moet wel jéér kortzichtig zijn. Zijn verantwoordelijkheid ia buitenge woon groot ook en voornamelijk omdat lijn invloed zoo groot is, een invloed die ver lot in het latere leven strekken kan... Er zijn onder de onderwijzers wie ral het ontkennen? ook personen, die rich klaarblijkelijk die positie niet bewust jn, niet zijn: mannen van plichtsbesef. Op dezulken doelt de inspecteur van het lager onderwijs in de 2do inspectie als hij in het Regeeringsverslag o.m. schrijft: „Men raakt in vuur bij salaris- of an dere vakactie, maar heeft, voor al het andere slechts geringe interesse." En verder: „Het is mij herhaaldelijk voorge komen, dat de uitspanning gerekt werd, niet als ik de school bezocht natuurlijk. Maar op den tijd, dat de lessen weer be gonnen moeten zijn, ziet men vaag de leerlingen nog op de straat wandelen of spelen. Als de uitspanning tot kwart voor elf duurt, moet men constateeren, 'dat te 7 minuten voor elf de jeugd nog aan het ravotten is en de „toezicht hou dende" onderwijzers hun gesprek nog niet hebben gestaakt. Het wordt dan elf uur eer de school weer begonnen is. En als dan te ongeveer 10 minuten voor 12 de klasse zich gereedmaakt te vertrek ken en gereedstaat, om precies 12 uur de school uit te stappen, dan is het on derwijs dien morgen eigenlijk met een klein half uur verkort. Versch illende arrondissements-sc-hool- opzieners hebben deze feilen geconsta teerd, nadat ze op mijn verzoek cr meer speciaal op hebben gelet, en mijn eigen ervaring is hiermee geheel in overeen stemming. Het is mijn voornemen, na verzame ling van een voldoend omvangrijk feiten materiaal, mij tot B. en W. van Amster dam te wenden ten einde verbetering in dezen toestand te verkrijgen. De 26 uren in de school per week doorge bracht zijn waarlijk niet zoo zwaar, dat ze willekeurig met nog een half uur per dag behoeven verminderd te wor den". Hiertegenover wordt in hetzelfde re geeringsverslag gelukkig ook op lichtzij den gewezen. Zoo schrijft een arrondissemenlsschool- »pziener in het district Haarlem: „Bijzonder vallen te roemen de meeste Christelijke en Katholieke scholen; daar wordt met ijver, onder goede leiding, ge werkt en zijn de leermiddelen volgens de nieuwste methoden en ruim voorhan den. Het is een genoegen dergelijke scholen te bezoeken en te constateeren, dat de kinderen niet alleen onderwezen worden, maar ook opgevoed, en aan or de cn tucht gewend worden. Zelfs op de beste openbare scholen is dit niet altijd het geval". Hierbij sluit zich aan wat zijn ambt genoot uit Alkmaar schrijft: „Daarbij dient te worden erkend, dat men bij het bijzonder onderwijs onder de zeer verbelerdo omstandigheden diligent is. Verschillende hoofden van bijzon dere scholen melden zich bij het Rijks- schooltoezicht aan om voorlichting en geven duidelijke' bewijzen met alle kracht het onderwijs te willen verbe teren". Deze waardeering voor ons b ij z o n - der onderwijs stemt ons verheugend tert ook de bijzondere onderwijzers. Om te onthouden. Lezer, vooral Leidsche lezer, schenk uw landaclit aan de volgende verstandige ill Morden Hel wcrkloozen-vraagstuk is niet, wat men op sommige oogenblikken er wel eens van maken wil: het. vraagstuk in R de gemeente-politiek. En fout-, abso luut fout acht ik het, als men in lijden van groolo werkloosheid aan een ge meentebestuur eischen stelt die gaan "Oven haar draagvermogen. Want ik zie daarvan niet anders als gevolg dan de aware straf, dat in korten tijd een ge meente financieel dermate wordt onder mijnd, dat cr jaren en jaren voor hcr- 'tel noodig zijn, zich uitende in een veel zwaren belastingdruk. at kunnen woorden zijn van een of ander rechlsch Leidsch Raadslid, voorge houden aan zijn socialistische collega's. In 't bijzonder de laatste zin. Daarop volgt dan nog: „Als Rotteidam triomfantelijk zwaait met belasting-cijfors, veel gunstiger dan andere groots gemeenten en véél gun stiger dan Amsterdam, dan schuilt daarin voor die andere gemeenten een waarschuwing, die den vakvereenigings- man voorbijgaat, maar die de gemeente bestuurder niet straffeloos verwaarloo- zen kan. Voor een industrieele gemeen te, die in den regel niet zooveel heeft aan te bieden wat tot genot strekken kan, bet eekent het óók de waarschu wing er voor te waken, dat de paar lui met groote inkomsten niet te eerder het hazenpad kiezen." Deze woorden kunnen zijn van een rechlsch man, maar ze zijn... van den socialislischen wethouder P. de Bruin te Schiedam, geschreven in „Het Volk" van j.l. Zaterdag. Om te onthouden, als in den Leidschen Raad de socialisten voor de zooveelste maal komen met onmogelijke eischen, of bij hun belastingpolitiek weer verklaren onverschillig te zijn voor het vooruitzicht, dat ook in onze stad „de paar lui met groote inkomens" „het hazenpad kiezen" HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Belgische Jesuitenpater Stracke we gens „activisme" veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf en berooving van zijn bur gerrechten gedurende 5 jaren. Een overeenkomst tusschen CoiSins en de Valera. Nieuwe excessen der Sinn-Feiners. Een scheepsramp op de Fransche kust. Verschillende opvarenden verdronken. (Buit. Berichten). Een revolutie in Bulgarije onderdrukt. Koning Boris gevlucht. (Telegr.) Groote fabrieksband in Boekarest.. (Telegr.) België. Het proces tegen pater Stracke. Vorige week is te Brussel het proces behandeld tegen den Jesuitenpater Stracke beschuldigd van activisme. In het requisitoir van den advocaat-ge neraal wees deze er op dat de Duitschers wilden zegepralen, maar om daarin te sla gen moesten zij er komen langs diploma- tieken weg. Hiertoe zou pater Stracke den vijand hulp verleend hebben door zijn ac tivisme. De advocaat-generaal trachtte voorts fce bewijzen, dat pater Stracke de gedepor teerden heeft aangezet voor Duitschland te werken. Met een beroep op het bloed der solda ten, die „uit hun graf zouden opstaan", in dien Pater Stracke werd vrijgesproken, vroeg hij een veroordeeling De verdediger van Pater Stracke, mr. Buyssc-, zeido„Hier staat een uitmuntend lid der orde van Jezuiten voor den rech ter, besohulidliigd 's vijamds politiek in de hand te hebben gewerkt." Pleiter ga-at na, wat activisme is en hij bewijst dat Pater Stracke, die Flamingant was voor den oorlog, niets te maken heeft met het acti visme, dat tijdens de bezetting heersohte. Pater Stracke zelf, na den verdediger, hot woord voerende, wees er op dat mep. in den loop van dit proces voortdurend tegen heim lieeft aangevoerd zijn boek „Arm Vlaanderen", dat jaren voor den oorlog geschreven werd. Verder protes teert hij, dat men zijn naam steeds noemt in verhand met den naam van Borms. Er worden vervolgens aan de jury de volgende vragen gesteld 1. Is Pater Straok» schuldig. met kwaad opzet 's vijands politiek te hebben gediend 1 2. Is hij schuldig, de trouw van de bunge.rs aan het wankelen te hebben ge bracht 1 3. Is hij schuldig aan pogingen, om die trouw der burgers aan het wankelen te brengen 4. Is hij schuldig, den vijand hulp te hebben verleend door leveren van mannen? 5. Is hij schuldig aan den vijand hulp te hebben verleend in wapens of munitie? 6 Is hij schuldig, „gepoogd te hebben" door leveren van mannen aan den vijand hulp te verstrekken? Na een beraadslaging van 20 minuten antwoordde de jury neen op de eerste vijf vragen en ja op de zesde vraag. Voordat de jury in beraadslaging gaat voor de toe passing der straf, zegt de advocaat-gene raal. dat de eischen deT maatschappij kun nen samengaan met gematigdheid. Advo caat Buysse doet opmerken, dat pater Stracke zijn onschuld staande houdt- en weigert verzachtende omstandigheden aan te nemen. Daarop wordt Pater Stracke veroor deeld bot 3 jaar gevangenisstraf on beroo- ving van zijn burgerrechten gedurende vijf jaren, ia aanmerking genomen ver zachtende omstandigheden voortspruitende uit zijn voorgaand goed gedrag. Dit vonnis werd door het publiek met toeken, van afkeer ontvangen. Op straat roept iemand„Leve Pater Stracke". An deren roepen„Vliegt de Blauwvoet", waar op gendarmen toeschieten en de manifes t-aten met den gummistok te lijf gaan. De ohef van den veiligheidsdienst, die aanwe zig is, geeft aan de gendarmen opdracht de „misdadigers" maar dadelijk naar heb paleis van justitie te brengen Dat kon evenwel niet gebeuren wegens de tusschenkomst van een verontwaardig de menigte. Pater Stracke heeft op bijzonder kalm a wijze zijn vonnis vernomen. Frankrijk. De Duitsche schadeloosstelling. Het aanbod van minister H e r m e s. De Temps" schrijft, dat volgens de be- rekennigen, die Hermes aam de Commis sie van Herstel heeft doen toekomen Duitschland voornemens is, do begroo- tingsuitgaven voor schadeloosstellimgsdool- einden te bepalen op een bedrag van 127 milliard papiermaak overeenkomende met 5 milliard francs of de helft vam het- Fran sche budget over 1922 voor uitgaven op re kening der schadeloosstelling. Woensdag begint te Parijs de conferen tie van het internationale comité van ban kiers, die de kwestie van een buitenlamd- sóhe leening aan Duitschland zal onderzoe ken. Maurice Herberte gezant te Berlijn? Het „Journal" bevat het bericht, dat Marioo Herberte weldra tot Fransche gezant te Berlijn zal worden benoemd. Engeland. De lersche kwestie. Een overeenkomsttusschen Collina en do Valera. Uit Dublin wordt gemeld, dat Collins en de Valera tot overeenstemming zijn geko men. In deze overeenkomst wordt het volgen de bepaald 1. Er zal een eoalitie-bloc van beide partijen in den Dail Eireatm worden ge vormd. 2. Dit bloc zal bestaan uit officieel© Sinn Fein-oandidaten en het aantal van el ke partij zal uit evenveel vertegenwoordi gers bestaan, als zij op het oogenblik in den Dail Eireamn bezitten. 2. Buiten dit bloc staat het een ieder wij, aa-n de verkiezing deel te nemen. 4. In districten, waar geen verkiezing noodig zal zijn, omdat er maar één candi- daat is, zal de huidige vertegenwoordiger den zetel in den Daal Eireamn Innemen. 5. Na do verkiezing zal de coalitie-re- gcering bestaan uit een premier, een mi nister van verdediging en nog 9 andere ministers, waarvan 5 uit do meerderheid en 4 uit de minderheid zullen worden ge kozen. 6. Indien de ooalitde-regeering het noo dig mocht vinden, het parlement te ont binden, zal een aLgemeene verkiezing plaats hebben. Vrijdagnacht werd bericht, dat de on derhandelingen definitief waren afgebro ken. Griffith had namelijk verlangd, om bij de verkiezing de bevolking in staat te stellen, haar gezichtspunt omtrent de Lon den? che overeenkomst tot uitdrukking te brengen. Dat op het laatste oogenblik toch nog een overeenkomst is tot stand gekomen, is daarom een groote verrassing. Toen de Dail Eireamn Zaterdag om om streeks vier uur werd geopend, stond de voorzitter onmidideliijk op en las onder diepe stilte den tekst der overeenkomst voor, welke daarna met gejuich werd be groet. Daarna voerde Griffith hef woord en amend eerde zijn motie in zake de algemee- ne verkiezingen. Deze motie werd daarop mot algemcene stemmen aangenomen, en de Dail Eireann daa-rna verdaagd. De verkiezingen zullen plaats hebben volgens het stelsel van evenredige verte gen w oord iging. Vieuwe wandaden der Sin n-F e i u r s.. Terwijl Collins en De Valera Zaterdag •te Dublin opnieuw een poging deden om hot geschil bij te leggen, deden benden ge wapende Sinn. Feiners invallen te Ulster, waar zij nieuw schrikbewind uitoefenden. Sinds Zaterdag hebben zij een reeks bran den sticht van het graafschap Down door Belfast tot het meest noordelijke graaf schap Antrim, waar zij huizen in brand staken, kazernes in de luoht deden vlie gen, spoorwegen vernielden en telefoon- en telegraafverbindingen afsneden. Het ka binet van Ulster is met spoed ten huize van den premier bijeengekomen ten .einde over de laatste gebeurtenissen te beraad slagen. Een troep Sinn Finers heeft een aanval gedaan op het kasteel Shanes bij Rans- dalstown aan den oever van het m°er Neagh, in 't graafschap Antrim, dof be woond werd door Lord O'Neill, den vader van den spreker van het Ulster parle ment. Een aantal Sinn Feiners stak van Ty rone uit in booten het meer over en slaag de er in het kasteel in weerwil van don larachtigcn tegenstand te vermeesteren en in brand te steken. Het werd geheel in de osch gelegd. De 80-jarige Lord O'Neill en zijn vrouw werden door de buren ge red. Te Belfast zijn sinds Zaterdagmorgen in het gelieed 10 personen gedood. Daarmee is het aantal slachtoffers binnen een week gestegen tot 32. Zuid-SIavië. Amnestie. Uit Belgrado werdt bericht, dat koning Alexander ter eere van zijn huwelijk am nestie verleend heeft aan he-n, die veroor deeld zijn wegens bedreiging van zijn le ven. „Hbld." Spanje. Zita verlaat Madeira. Ex-keizerin Zita en haar gezin zijn naar Spanje vertrokken. Rusland. Een Russische geldboete. Volgens een bericht uit Moskou heeft, de re volutin innaire Techtbank te Odessa den robijn Gurowicz wegens beleediging van de oommissie tot confiscatie, der kerksiera den veroordeeld tot 2 jaren gevangenis straf, subs, een geldstraf van300 mill-ioen. roebel. Georgië. Opstand. Uit Ba/toom wordt gemeld, dat in Geor gië een ernstige opstand is uitgebroken. Ook de sitad Batoem neemt daaraan deel. Er vielen dooden en de materieele schade is aanzienlijk. Het roode leger te Batoem, onmachtig om de orde te herstellen, heeft te Tiflis versterkingen, gevraagd. Venezuela. Generaal Gomez President. Door het congres is op 3 dezer gene raal Juan Ticenté Gomez tot president van Venezuela gedurende het constitu- tioneele tijdvak 19221929. De verkiezing is zeer goed door het Venezolaamsohe volk ontvangen. BINNENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De samenstelling van het Nederlandsch Woordenboek. Rede van Minister Aalbcrse bij de opening van de tentoonstelling „De Mensch" te Amsterdam. (2de blad). Het collectief arbeidscontract in het si- garenmak ersbedrijf. Deetos behaalde gisteren ongeslagen het Korfbalkampioenschap van Nederland. Sluiting der Staten-Generaal. De minister van binenlandsche zaken heeft hedenmiddag te 3 uur in naam der Koningin de zitting der Staten-Generaal met de volgende rede gesloten: „H.M. de Koningin heeft mij opgedragen deze zitting der Staten-Generaal te slui ten. De afkondiging van de wet tot het in overweging nemen van voorstellen tot veranderingen in onderscheidene hoofd stukken der grondwet, maakte een ontbin ding der Staten-Generaal en daarmede de sluiting van de zitting noodig. Behalve de omvangrijke arbeid, tot welke de her ziening van de grondwet u riep, heeft liet gemeen overleg gedurende de zitting, die achter ons ligt, verschillende maatregelen tot stand gebracht, welke tot heil van land en volk kunnen strekken. De Koningin heeft mij opgedragen u haar dank te be luigen voor den zorg en toewijding, aan 's lands belang besteed. In naarn van H.M. de Koningin cn daartoe door haar gemach tigd, verklaar ik deze zitting der Staten- Generaal te zijn gesloten." De minister werd in de zaal ontvangen en na het uitspreken der rede uitgeleid door een commissie, bestaande uit de liee- ren van Wassenaar van Catwijk en van Loon, leden der Eerste Kamer en Lely, Snocck Henckemans, Drion en Deckers le den der Tweede Kamer. De „Nieuwe Katholieke Partij". De heer J. J. Verburg. De heer F. W. Swone, de leader der Nieuwe Katholieke Partij schijft in de „Msb." naar aanleiding van de verklaring van den heer Verburg dat hij terugkeert tot do R.-IC Staatspartij, als een gevolg van een onderzoek naar de samenstelling der can did aten lijst der N. K. P. welk on derzoek zou leeren dait de actie voor eco nomische belangen de lioogere belangen dér ka-bli. zal schaden. Dat de heer Ver burg, hem meer dian eens heeft medege deeld, buitengewoon ontstemd te zijn, dat hij de laatste plaats op de lijst der oandi- daton inneemt. Hij verdiende daarop eea betere plaats-, was zijn meening. Oorspron kelijk ©telde hij dan ook voor een candida- tuur de voorwaarde, dat hij ten minsbu niet lager zou staan dan viertoen gezegd werd dat het comité dan de carwiidatuur maat kon overwegen, schreef hij dat; hij besloten was een oaiididatuur te aanvaar den „en wel zonder eenig voorbehoud." De hamen van alle candidaten waren, don heer Verburg reeds 13 dezer bekend; eerst toen hem bekend was dat zijru plaat» do allerlaatste was, kwamen de bezwaren. Het Nederlandsch Woordenboek. Bij K. B. is met ingang van 1 Juli 1922 ingesteld een „Rijkscommissie van bijstand foor het Woordenboek der Ned. Taal" en aan die oommissie de bevoegdheid verleend zich uit het buitenland adviseerende loden <e assume eren. Tot lid en voorzitter is benoemd prof. dr. A. Kluyver, hoogleeraar aan de Rijks-Uni versiteit te Groningen en tot leden mr. H. C. Dresselhuys, lid der Tweede Kamer der Staten-Generaalmr. M. I. Duparc, administrateur, ohef der Afd. Kunsten en Wetenschappen van het Dep. van Onder wijs, K. en W.mr. J. P. Fockema An drea, burgemeester van Utrecht; dr. W. J. Leyds, oud-staatssecretaris en gezant der Zuid-Afrikanusche republiekdr. W. H. Nolens cn mr. J. Schokkiiig, leden der Tweede Kamer; tot lid-secretaris mr. J. A. G. Ve-rspeyck Mijmsseo, secretaris bij het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage. Benoemd zijn tot redacteur van het woor denboek der Nederlanrlsehe taal bij de „Rijkscommissie van Bijstand voor het woordenboek der Nederlands che Taal", dr. A. Beets, dr. G. J. Boeken oo-gen, dr. J. Heinsius, dr. J. A. N. Knuttel en dr. R. van der Meiden, allen te Leaden. Crediet arm Zuiderzee-via De credictvereeniging voor de Zjider- zee heeft besloten voor 1922 opnieuw c red iet aan visschers te verleenen, ook al liebhen zij het verleende in 1921 niet afge lost. Het maximum-bedrag mag nu ech ter do helft bedragen van hetgeen in 1921 genoten is. Uit hel houtbedrijf. De staking opgeheven. Men meldt ons uit Amsterdam: Naar wij vernemen, is thans het ar beidsconflict in het houtbewerksbedrijf volkomen bijgelegd. Morgen zal het werk algemeen worden hervat. Uit de sigarenindustric. Do vier werkliedenorganisaties in de si- ga ren industrie ontvingen van de drie pa troons verbonden de mededeeling, dat zij, mot het oog o>p de wijzigingen in de Ar- beidswet-1919, het op 24 April j.l. aan de werklicdenorganieat.iee gezonden ontwerp- collecticve arbeidsovereenkomst terugne men en plan hebben t. z. t. een nieuw ont werp te zendeD. Voorts deelden de pa- troonsvorbondon mode, dat zij de op 1 April j.l. ingevoerde tussehentijdsche re geling wenschen te handhaven, echter met uitzondering van datgene wat in art 13 ten opzichte van de vacant.ie bepaald is. Zij willen echter, wanneer de werklieden- organisaties dat wenschen, hun over deze beslissing gaarne een ondorhoud toestaan De Nederlandsch© Bond zal een zooda nige bespreking aanvragen, want naar zijn meening hebben de patroons niet hot recht bedoelde vacantiebopaling in de tus- schentijdeohe regeling buiten werking te etollon. „Het Volk." E>o globale opbrengst van de geldin zamelingen in het bosdom Den Bosch voor de R.-IC. Universiteit wordt op een half millioen geschat. Na een voor iedereen toegankelijke apologetische cursus te Rotterdam, ge geven door pater Hendricks S.J., zijn 17 volwassenen tot het Katholiek geloof be keerd. Zij hebben do vorige week het hei lig Doopsel ontvangen. SPORT. VOETBAL. België—Italië 2—5. Do gisteren to Milaan gespeelde- landzn- wedstrijd ItaliëBelgië werd door de Ita lianen met 4—2 gewonnen. Met rust waa de stand 01 voor Italië. Er werd geest driftig gespeeld, doch het spel stond we tenschappelijk niet hoog. De Belgen ont kwamen niot aan den invloed van de warmte, iets waaraan de Italianen gewend zijn. Bovendien werd de afwezigheid van Swaerlenbroeckx in d« Belgische achter hoede ernstig gevoeld. „Tel." R.-IC. V.V. „Leiden." Ondanks hot hijzonder warme weer, dafi niet naliet do spelers met een tak vam loomheid te slaan, is de vriendschappelijk ke wedstrijd van ons le elftal tegen Wil helmus (Voorburg) doorgegaan. Wilhelmus lelde vier invallers, terwijl wij met vervangers voor dc Gebrs. Dic- bo.n verschenen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1