BUITENLAND. BTnnenland. p, ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leidon 1» cent per weet, 12.60 per kwartaal. Èii onre Apeuten 20 cent per week, -.2.60 per kwartaal. Franco per post J»S per kwartaaL wat Geïllustreerd Zondageblad Is voor de Abonnd's verkrijgbaar ZlL betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- londerlijke nummers 0 et., met Geïllustreerd Zondagsblad JO ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per reg Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop S 0.75 'a Zaterdag, overige dagen f0.50 13e Jaargang. DINSDAG 7 MAART 1922 No. 3766 Oit nummer bestaat uit twee bladen PROPAGANDA. In dezen belangrijken tijd van politieke natie worden de Katholieken opgeroepen ter vergadering. WARMOND. Donderdag 9 Maart. Spre ker: Pastoor B. v. Leeuwen, van HiUegom. In „De Zon", te 7 uur. VOORHOUT. Haandag 13 Maart. Spreker: Pastoor B. v. Leeuwen, van Hillegom. In het Patronaatsgebouw, te 7 uur. 't' Over loonsverlaging. Zooals vermeld onder „Binnenland'', zal Hr. Kortenhorst voor de Amsterdamsche afdeeling van den Volksbond spreken over loonsverlaging. t Heit voor bet breed inzicht van den Volksbond aldaar zoowel om het onder werp als om den spreker, die een vrijge stelde is van de Katholieke werkgeversbe- weging. Een breedheid van inzicht, dat men in werkgeverskringen wel eens mist en ook wel in andere onzer arbeiderskrin gen. Wij kunnen de lezing der stellingen van mr. Koirtenhoret wel aanbevelen ook al zouden wij ze niet allen willen onderschrij ven. Op de 1 a a t s t e willen wij bijzonder 'de aandacht vestigen. Etr zijn te veel werk gevers, die vergeten, dat een loonsverla ging voor do arbeiders óók al is die objectief noodzakelijk en zelfs óók al blijkt de noodzakelijkheid er van zonne klaar heel erg is, omdat zij het, meestal, „toch al niet breed" hebben. Verder zouden wij ook speciaal willen ■wijzen op de elfde stelling. Een eventueel noodzakelijke 1 o cms verlaging moet begin nen bij de arbeiders, die het meest verdie nen en daarbij moeten dan de jonge onge huwde arbeiders voorgaan. Is hiermede wel b.v. rekening gehouden door de direc tie van de Leidsche Katoen-Maatschappij 1 Het probleem der loonen is in dezen tijd bijzo, der moeilijk. V De Huurcommissiewet. De Nederlandsche Bond van Huis- en Grondeigenaren en Bouwkundigen heeft aan de Ministers van Arbeid en Justitie verzocht de Huurcommissiewet op te hef fen, wat beteekent óók voor do oude wo ningen de huren weer te laten vaststellen door vraag en aanbod en niet door de Huur commiss ies Niemand zal de Huur co rg missies willen beschouwen als blijvende instellin gen Maar, van den anderen kant, zouden wij bare verdwijning in dezen tijd ten zeerste betreuren. Vrees daarvoor behoeft echter o. i. niet te bestaan de regeering zal wel niet voor de boven vermelden aandrang en an dere invloeden uit den weg gaan. Zij weet Mt zij wil. En zij kan niet willen, dat een deel der huiseigenaars, vrij gelaten, zich op de huurders zal werpen om z'n slag te slaan. Bij niet alle huiseigenaren toch is ontwikkeling en verantwoorde! ijkheidsge- vool evenredig aan het kapitaalbezit En bovendien, 't is niet bewezen, dat de bij de wet toegestane verhooging tot 50 procent boven de huur van 1916 niet voldoende is. Toch zou zulks eerst afdoen de moeten worden aangetoond, om de af schaffing van de Hiuir commissie wet, in haar tegenwoordigen vorm althans, te kun nen verlangen. De Nederlandsche Bond van Huis- en GrcnJedgenaren en Bouwkundigen brenge dus eerst een dergelijk betoog naar voren. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Gemeld wordt, dat de politieke crisis in "geland ten einde is door het aanblijven van Lloyd George. Opstand tegen de voorloopige lersche "fleering. ^Uitbreiding der typhus-epidemie in Po- Duitschland. eflen de uitlevering der oorlogsschuldigen. Er heeft to Berlijn een reusachtige bij- rncomst plaats gehad van oud-soldaten Üe °\n ^^°!ren ora te protesteeren tegen uitlevering van de oorlogsschuldigen, i le m,^j'n?'ez^Se leden besloten zich met al togen de uitvoering van dien at-*-9 V6rz°tton. Bovendien werd <lc sP?c^e motie aangenomen waarbij •aii» SeCmL's tot het uiterste verzet wordt tegen deze eischeu van de Do betalingen. In verband met een bericht van het „Journal" te Parijs, dat de Rijksminister van financiën tegenover een Be-rlijnschen vertegenwoordiger van de commissie, van herstel Haguener verklaard heeft, dat de Duitselie Regeeriavg binnenkort builen staat zal zijn om de tiendaagsohe betalin gen te blijven doen, heeft men aan het Wolff bureau van bevoegde zijde het vol gende verklaard De Duitsche Regeering heeft er reeds meermalen op gewezen, dat de tiendaag- sche betalingen steeds moeilijker worden en dat een definitieve beslissing over het vraagstuk van het herstel dringend ge- wenscht is. Engeland. De politieke crisis. Overeenstemming bereikt. Lloyd George lijdt aan een aanval van bronchitis. Op medisch advies heeft hij be sloten terstond vacantia te nemen. Hij zal zich morgen of overmorgen naar Cricc-ieth, zijn landgoed in Schotland, begeven. Het is thans onmogelijk te voorspellen, hoe de binnelandsclie politieke toestand zich zal ontwikkelen. Deze is, zooals men weet dus danig, dat alle conservatieve ministers in de coaüitieregeering de uiterste loyaliteit aan den dag leggen tegenover den premier met wien zij nooit op beteren voet hebben gestaan. Deze loyale gevoelens worden niet gedeeld door de uiterste afdeeling, die een ond'ëïfdeel uitmaakt van den conservatieven vleugel der coalitie. Deze afdeeling is ge kant tegen de politiek der regeering aan gaande Ierland en andere binnenlands che kwesties. Men acht het mogelijk, dat een gedeeltelijke heaigroepeering der partijen uit den toestand zal voortkomen en de meening is .geuit, dat wellicht de volgers van Lloyd George, die de gematigde con servatieven en alle conservatieve leiders omvatten, zich zullen vereenigen met zijn gematigde liberale aanhangers om een centrums partij te vormen. Men zegt, dat de rede van Balfour mórgen eenig licht over den toestand zal brengen. Het is echter zeer onwaarschijnlijk, dat eenige hergroe peering nader de partijen, die zich uit den huldigen toestand zou kunnen ontwikke len, ©enigen invloed zou kunnen uitoefe nen op de algemeene omtrekken der Brit- eóhe buitenlands che politiek, zooals die reeds afgebroken is. Reuter meldt nader uit Londen Van gezaghebbende zijde uit bet Lager huis -vernemen wij, dat de politieke crisis is geëindigd, daar Lloyd George heeft be sloten aan te blijven na het dringend be roep, dat de conservatieve ministers op hem hebben gedaan. De toestand in Ierland. Hotels gerequireerd te Lime rick. Driehonderd man van het lersche repu- blikeinsche leger rukten Zondag Limerick binnen en requireerden de voornaamste hotels. Het doel was blijkbaar, kracht bij te zetten aan de proclamatie, onlangs door de brigade Midden-Limreick gepubliceerd ten gunste der republiek. De lersche voorloopige regeering heeft onlangs republikeinscho officieren ontsla- - gen, die ten guns te der republiek optra den. In het Lagerhuis. In het Lagerhuis werd een -vraag gedaan betreffende de gebeurtenissen in Lime rick, dat werd bezet door een gewapende strijdmacht van. verscheiden honderden manschappen ter verdediging van de voor loopige regeering. Churchill antwoordde hierop, dat de voorloopige regeer ing allo noodige maatre gelen nam. Hij nam de verantwoordelijk heid ten behoeve van de Rritsche regee ring op zich, maar vertrouwde dat de re geering zioh het best van deze verantwoor delijkheid kon ontlasten door de voorloo pige regeering een gepaste actie te laten ondernemen. Nieuwe onlusten te Belfast. Tin verschillende wijken van Belfast is Zondag weer druk met geweren geschoten. Er vielen een doode en vijftien gewon den. Polen. "TT De typhus. In Polen verbreidt de typhusepidemie zich moer en meer. Vooral het district Po- lesaë wordt ernstig geteisterd. Er is op het platteland haast geen gemeente meer, wel ke vrij is van de ziekte. In verschillende streken is nagenoeg de gons che bevolking aangetast. De toestand is, naar het „Hbl" meldt, zeer ernstig. Denemarken. De uitsluiting. A -• De onderhandelingen in zake 3e uitslui ting worden vandaag met de leiders der beide partijen voortgezet. Men verwacht, dat deze onderhandelingen eenige dagen zullen duren. Zij worden met groote belang stelling gevolgd door allen die er eenigs- zins belang bij hebben. De vereenigiing van patroons heeft tegen aanstaanden Vrijdag een algemeene vergadering bijeengeroepen. Van het Vaticaan. Het testament van Bcncdictus XV. Do Romeinsclie correspondent van de „M b." schrijft d.d. 3 Maart: Gisterenavond had, in tegenwoordigheid van Italiaansche rechtsgeleerden en getui gen in de kanselarij van advocaat Pa- triarca, raadsman bij het beheer der goe deren van den H. Stoel, zooals gemeld, de opening van het testament van den over leden Paus Bcnediclus XV plaats. Het door Z. II. Paus Bcnediclus XV den SOsten Februari 1916 opgestelde, eigen handig geschreven testament, luidt: „Do gedachte, dat het leven in Gods hand ligt en dat het mij elk oogenblik ge nomen kan worden, spoort mij aan dezen, mijn laalstcn wil, op te stellen, voorna melijk om de schikkingen to treffen over hetgeen met het vermogen moet gebeuren dat in mijn bezit is. Met inroeping der goddelijke hulp en vol vertrouwen op de voorspraak der Al lerheiligste Maagd, van den II. Jozef, van de H. Petrus en Paulus, den II. Jacob en den H. Benedictus, bereid ik mij reeds van nu af op den dood voor, die op dat oogenblik zal komen, als het God behaagt een einde aan mijn leven to stellen. En met dat uur voor oogen verklaar ik, dat ik als eigendom slechts die weinige goe deren bezit, welke reeds voor mijn verhef fing op den Pauselijken troon op mijn naam in het grondboek ingeschreven zijn en welko in de gemeenten Pogli (Genua) en in Bologna gelegen zijn, terwijl ik bij mijn verheffing op den Stoel van Petrus van al mijn roerende goederen, welke ik bezat, afstar.d heb gedaan. Voor de boven vermelde, in liet grond boek op mijn naam ingeschreven onroe rende goederen stel ik, tenzij ik voor mijn dood daaromtrent ee.n andere schikking tref, mijn neef Giuseppe Delia Chiesa, zoon van mijn broeder Giovanni Antonio, als erfgenaam aan. Ik verklaar verder, dat al het andere vermogen, dat op het oogenblik lie-t mijne is en waarover ik K.-. het oogenblik van mijn dood de beschikking zal krijgen, slechts door mij in bezit genomen is om het te beheeren, daar het het eigendom van den II. Stool is. Over dit vermogen heb ik slechts het gebruiksrecht, zoodanig, dat ik na mijn dood daarover niet meer beschikken kan. Op het oogenblik van mijn sterven moet het geheele vermogen als uitsluitend eigendom van den H. Stoel beschouwd worden, aan welken het steeds behoorde, en geen van mijn verwanten zal het ooit mogen invallen, daarop aanspraak te ma ken. Als de plaats van mijn begrafenis kies ik de Vaticaansche basiliek en ik bepaal, dat mijn lijk niet zal gebalsemd worden, terwijl ik het oude gebruik, om do inge wanden van den overleden Paus op een andere dan de plaats der begrafenis bij te zetten, voor mij persoonlijk als afge schaft beschouw. Ik reken op de gebeden der personen, die met mij door den band der liefde ver bonden zijn en ik spreek de hoop uit, dat wij elkaar eens allen in God vereenigd zullen terugzien. Op het Vaticaan, Rome 20 Februari 1916 PAUS BENEDICTUS XV. Buitenlandsche Berichten. Een scheepsramp? Hel stoomschip „Estonia" is, naar de „Ti nnes" uit Halifax verneemt, uitgevaren om hulp te verleenen aan het ontredderde Noor- sche stoomschip „Gröntoft", waarvan bericht was ontvangen dat het bij Kaap Raoz in zin kenden toestand verkeerde. De „Estonia" heeft draadloos geseind, dat zij op het tooneel van de ramp is aangekomen, dooh dat er van het schip noch van de bemanning iets te hespeu ren was. Men vreest dat de Gröntoft met haar beman ning van twintig personen is vergaan. OveTstroomingen in Polen. De overstroomingen in Polen nemen voort durend grooteren omvang aan. Tot nu 'toe zijn alleen in bet "Weichselstroomgebied van bet dis trict Krakau meer dan 20 bruggen vernield. De schade bedraagt reeds nu milliarden Poolscbe Marken. Volgens een bericht uit Warschau, ia ook daar de Weichsel buiten haar oevers ge treden. In de buurt van Warschau is do win terdijk over een lengte van meer dan eon kilo meter weggeslagen. Het spoorwegverkeer ia hier en daar gestremd Ernstige ontploffing. Er hoeft gisteren in een fabriek te Dudley (Engeland) een ontploffing plaats gehad bij bet ontladen van patronen door een meisje. Het dak is van de fabriek afge&lagen. Twintig meisjes bekwamen vreeselijke brandwonden. Van verscheidene zijn do klcerfn gehetl van het lijf gerukt Zij zijn in zakken gewikkeld naar het ziekenhuis gebracht. Een hunner is reeds overleden. 's' Een botsing. De exprestrein, die des morgens om 10 uur van Edinburg naar Londen vertrekt, is even buiten Gonwich op een troep ossen geloopen, die zich op de spoorbaan bevonden. De trein had daar een vaart van 50 K.M. ptr uur. Gelukkig bleven de locomotief en de wagens overeind ölaan en kwamen de passagiers er met den schrik af. Een negental ossen werd gedood. Het duurde ongeveer twee uur. voor dat de trein zijn weg kon vervolgen. De cycloon te Chindc. De Times geeft nadere bijzonderheden om trent den cycloon, die te Chindc, in Lourenco Marques, gewoed heeft. De Portugeesche ka nonneerboot Salvador is totaal verwoest; van de 300 huizen, waaruit Ghinde bestaat, zijn er slechts 8 heel gebleven. De cyclocn duurde van 8 uur 's morgens tot middernacht. De wind had somtijds een snelheid van 75 mijl. Passiespelen door monniken. Voor de vijfde maal zullen nu de Benedictij ner-monniken van het eiland Caldey (kust van Zuid-Wales) op de Vrijdagen in de vasten de jaarlijksche vertolking geven van het Lijden, een spel dat om zijn karakter eenig is. Het is een zuiver devote daad, welk.' door liturgische gezangen woTdt begeleid. Het publiek bij dit mysteriespel was tot nog toe beperkt uitsluitend lot de Katholieke pach ters van het land mei misschien enkele gas ten, die in.het klooster op retraite waren. In deze vasten echter zal het spel worden gegeven voor een groofer auditorium en de monniken hebben reeds uitgebreide maatrege len genomen, om de gasten te kunnen onder brengen. Het Caldey passiespelwordt gegeven iu de prachtige zaal van Caldey-dorp. De achter grond van het tooneel is streng beperkt tot gordijnen en eenvoudige poorten. De lichtef fecten, welke men weet te bereiken, zijn evenwel merkwaardig. Het'geheele spel wordt begeleid door beroemde muziek. De voornaamste personen verschijnen in be paalde kleederdracht. De menigte en chori worden gevormd door de overige paters van het klooster, die echter in hun habijt verschij nen HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De waarschijnlijke datum der Kamerver kiezingen is 5 Juti. De Staatsleening van 6 pCL Een en ander over de uitvoering der Ta bakswet. (2de blad) De Kamerverkiezingen. De candidaatstelling'en de stemming. Naar wij vernemen zal de candidaatslel ling voor de Tweede Kamer op 23 Mei en de stemming hoogst waarschijnlijk op 5 Juli plaats vinden. „Tel." De groslijst in den Rijks- kieskring Tilburg. De redacties van een aantal bladen in den Rijkskieskring Tilburg hebben samen gewerkt, om den uilslag op te maken van den Zonadg in dien kieskring gehouden stemming over de candidaten van de gros lijst van de R.-K. Kiesvcrcenigingen. Volgens deze niet-officieelen uitslag komt do definitieve candidatenlijst, naar 't „D. v. N.-B." meldt, er uit te zien als volgt: Leden: 1. mr. dr. A. v. Rijckevorsel (aftr.), 2. J. van Rijzewijk (aftr.), 3. Ir. L. J. M. Feber, 4. W. J. F. Juten (aftr.), die respectievelijk behaalden als lid: 34.6E04, 29.651, 28.861, 25.998, en als plaats vervanger 2593, 5731, 8131, 9636 stemmen. Plaatsvervangers: 1. Dr. G. Kusters, 2. mr. J. C. A. M. v. d. Mortel. 3. F, L, D. Ni- vard, 4. mevr. J. Kal Ier—'Wigman, 5. H. J. Borghols die resp. behaalden als lid 13.989, 5095, 3046, 3442, 2500 eti als plaats vervanger 22.722, 28.958, 29.577, 29.515, 29.767 stemmen. Deze 9 candidaten, die alle ook op het Politiek Advies voorkwamen, zij het dat door deze stemming eenige wijziging is gekomen in de volgorde, worden derhalve geplaatst op de officieele candidatenlijst der R.-K. Kiesvereenigingen. Vorder werden nog behaald resp. als lid on als plaatsvervanger door ir. A. L. J. Juten 2898 en 5001 stamfmerï, J. H. Iviag 619 en 7221, mr. P. M Arts 2156 en 5167, mej. M. B. H. A. van Waesberghe 1335 en 5604 en H. P. M. Verlindcn 960 en 4389 stemmen. Aan deze opgave ontbreken intus chen nog de uitslagen der R.-K. Kiesvereeni gingen te Moerdijk, Oosteind, Heerle en Huibergen, welke, gezien het geringe ver schil in aantal stemmen van de plaatsver vangers Nivard, mevr. Kiiller en Borghols nog eenige wijziging in do rangorde kun nen brengen, zoodat het niet uitgesloten is, dat mevr. Ivallcr onder de plaatsver vangers de derde plaats krijgt, en derhal ve als no. 7 komt op de candidatenlijst. De volgorde van het politiek advi s was: 1. Van Rijckevorsel. 2. Van Rijze wijk, 3. \V. Juten, 4. ir. Feber, 5, dr. Kus ters, 6. v. d. Mortel, 7. mevr. Ivaller 8. Borghols, 9. Nivard. Het blijkt hieruit, dat in den Rijks- kieskring Tilburg het politiek advies goed is opgevolgd. Vóór de stemming had de heer mr. P. M. Arts verzocht, niet in aanmerking te komen. Een Comité van Actie. Te Den Haag heeft zich een groot aan tal der meest vooraanstaande R.-K. da mes lot een comité van Actie gevonrud met het doel in eigen kring propaganda te voeren voor de afvaardiging der Room- sche vrouw naar de Tweede Kamer. Tot presidente werd gekozen mevrouw GroenewegeSmeelc, tot secretaresse Mej. Betsy van Berkel. Dc Arbeidswet. Binnen enkele dagen zal volgens het „Centrum" het ontwerp tot wijziging der Arbeidswet verschijnen. Inschrijving op dc nieuwe C pet Staatsleening. Naar wij vernemen is de 6% Staatslee ning van ƒ150.000.000 ruim volleekend. Mgr. It. Vieentini. Naar de „Msbd." verneemt, is Mgr. Vi- centini hedenochtend met den trein van 9.53 Staatsspoor uit Den Haag vertrok ken. Mgr. Vieentini gaat eerst eenige da gen naar zijn familie te Turijn, vervol gens naar Rome om door Z. H. den Paus in audiëntie te worden ontvangen, en zal daarna zijn nieuwe hoogo bestemming volgen als Apostolisch delegaat van Con stant inopel. Mgr. Vieentini wordt op zijn'reis naar Italië vergezeld door zijn broer en zal tod Keulen uitgeleide worden gedaan door zijn secretaris mgr. Kaldewcij. Voorloopig zal de leiding van dë Pause lijke Inlerrmntiatuur te Den Haag wor den waargenomen door mgr. Kaldewij. De Roede Ruggen. De -Nederlandsche Bank is bij Kon. Be* sluit van 15 Febr. 1922 gemachtigd d® oude bankbiljetten van 1000 buiten om loop te stellen. De oude biljetten (dat zija die, waarvan de uitgifte bekend werd ge maakt in de St. Crt. van 15 Dec. 1859, no. 297, en de z.g. hulpbiljetten, gedateerd 1 Aug. 1914, waarvan de uitgifte werd be kend gemaakt in de Buitengewone Staats courant vau 4 Aug. 1914, no. 180); moeten vóór 6 Maart 1923 ter betaling worden aangeboden aan de Bank of hare agent en corres w -nl •'-'uiinri. De S-ueige arbeidsdag. Het persbureau V.D. meldt: In eene lezing te Dedemsvaarf, dezer dal gen gehouden voor de R.-K. Kiesvcreeni- ging, deelde het Kamerlid, de lieer Engels, het volgende mede: Bij Minister Aalberse bestaat het voornemen, de arbeidswet te herzien en practisch meer uiLvoorbaar te maken en mettertijd de uitvoering van de verschillende sociale wellen in handen van patroon en arbeider te zamen te leg gen en zoo levens de dure ambtenarij te weren. (Een voornemen, dat bekend mag worden verondersteld. Red.) Tevens verklaarde spr., dat van een 8- urigen dag in den landbouw nooit iels zou komen. De vlugge afdeeling. De „N. Haagsche Ct." wier hoofdredac teur mr. De Wilde, lid der Kamer is, schrijft over het onderzoek in een der Tweede Kamerafdeclingen, dat zoo snel was afgeloopen, het volgende: Gebruik is, dat in de afdcelingsvergade- ringen steeds op tijd wordt begonnen. Toen de afdeelingsvoorzitter, dr. Nolens, die werd opgehouden, op het aanvangs- uur niet aanwezig was, werd de vergade ring begonnen. Zij was heel spoedig afge loopen, doordat de drie aanwezige recht- scho leden van links was er niemand het met het te behandelen wetsont werp eens waren en dus geen aanleiding vonden om beschouwingen te houden. Zoo kon de vergadering snel afloopen. De man, die te laat kwam, was een lid der soc. dem. fractie, dat zich niet vaak in de afdeelingen laat zien. Nu vond hij het onbehoorlijk dat het zoo vlug was ge gaan. Daar is te minder reden toe, omdat terstond is medegedeeld, dat, mocht hij iets hebben, dat hij in 't verslag wenschö opgenomen te zien, hij zijn opmerkingen aan den rapporteur kon ter hand stellen. Voor verontwaardiging schijnt dan ook al heel weinig aanleiding. Als er iets zonderlings is. dan schijnt het wel deze „verontwaardiging" te moo- ten zijn. Gemengde Berichten. Brand bij den ex-Kroonprins. \j Men meldt ons viit Wicringen: Zondagavond, ontstond plotseling brand m de pastorie van de Noderduitsch Herv. Gemeente van Qosterland, tijdelijk bewoond door den ex-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1