BUITENLAND, BINNENLAND. 3@ Jaargang. VRIJDAG 16 DECEMBER 1921 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 12.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 12.60 per kwartaal. Franco per poet 3 2 96 per kwartaal. pet Geïllustreerd Zondagsblad 1b voor de Abonné'B verkgbaar Iepen betaling van 60 et» per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- jonderliike nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zrterdag 35 cent per regel Overige agen 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADVERTENTIE?!, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 'a Zaterdag, overige dagen f 0.60 Dit nummer bestaat uit twee bladen Onze Candidaatstelling. Nadat men op 17 September jJ. te Utrecht was overeengekomen uiterlijk 16 December de voorloopige groslijsten bij den Bondssecretaris in te zenden, opdat daarmede bij de samenstelling van 't Poli tiek Advies zouden kunnen worden rekening gehouden, is men alom aan het werk ge togen teneinde de voorloopige candidaat- itelling tijdig te doen plaats hebben. De wijze. waarop zulks hier en daar geschied de, hetgeen daarbij in enkele deelen des lands plaats vond, strekte nu juist niet tot verhooging van het aanzien der Katho lieke Staatspartij. Had het anders gekund Had veel kunnen worden voorkomen door van den beginne af straffe leiding te geven boven af? Wij meenen over voldoende gegevens te beschikken om te durven zeg gen: neen. Het stelsel der Evenredige Vertegenwoordiging heeft ontegenzeggelijk naast de voor- ook groote nadoelenhel levert tal van moeilijkheden op, waarmede alle partijen te kampen hebben, en die zich in eene zoo groote, uit verschillende deelen samengestelde partij, als de Katholieke, in zeer sterke mate doen gevoelen. Ten einde, niettegenstaande al die moeilijkhe den, toch de eenheid te bewaren, was het eisch van beleid, niet aanstonds tal van bindende maatregelen in te voeren, doch geleidelijk aan te brengen, en som mige pas dan voor te stellen, nadat het kiezerskorps zelf zou hebben leeren inzien, dat ze noodig waren. Zóó is reeds heel wat meer bereikt, dan oppervlakkige beoordee laars wellicht vermoeden, en zal, naar we vertrouwen, de thans opgedane ervaring onze georganiseerde kiezers straks na de verkiezingen er gemakkelijk toe brengen voorstellen te aanvaarden, die dan, naar is oordeel, zullen moeten worden gedaan. Had nu reeds, gelijk sommigen wilden, het Bruidsbestuur ingegrepen, de uitwer king zou naar onze vaste meening niet goed zijn geweest. Of niet de kring- en plaatselijke bestu- •n meer leiding hadden kunnen geven? ij zijn niet in eta-at nu reeds die vraag beantwoorden. Vast staat alleen dit de ons toegezon den brieven en couranten in den laatsten tijd bewijzen het afdoende dat men zeer hoopt, dat sommige zaken zich in de toe komst niet zullen herhalen. Het feit, dat onlangs een der meest vooraanstaande personen onzer coaJitiegenooten tot ons kwam, en ziju ongerustheid uitte over de wijze, waarop, te oordeelen naar couran tenberichten, hier en daar met sommige fittende Katholieke Kamerleden wordt omgesprongen, onder bijvoeging: dat het ook anderen niet onverschillig is, hoe de Kamer, in 't bijzonder de talrijkste groep, die der Katholieken, is samengesteld, is in dit verband ook niet zonder beteekenis. Zijn er dus in de toekomst ongetwijfeld maatregelen te nemen, ten einde sommige thans voorgevallene zaken te voorkomen, reeds nu bestaat de gelegenheid om, mocht de Katholieke partij bij de voorloopige candidaatstelling iets van haar prestige heb ben ingeboet, zulks bij de definitieve te herstellen. Over eenige weken toch zal plaats heb ben de vergadering tot vaststelling voor bet Politiek Advies, voor de eerste maal. thans op te maken, overeenkomstig in 't nieu we Bondsreglement neergeschreven, door de georganiseerde kiezers dus zelf gewil de regelen. Nadat derhalve alom in don lande met de meest mogelijke vrijheid inen over de personen, die men voor de Kamer geschikt oordeelt, zich heeft kun nen uitspreken en dia naar voren heeft kunnen brengen, zal die vergadering, sa mengesteld uit expresselijk daartoe door do kiezers aangewezen afgevaardigden, na alles te hebben overwogen, als haar oor deel uitspreken, hoe zij meent, dat in bet belang der katholieke partij de lijsten het best worden samengesteld. Of die vergadering openbaar zal zijn? De aard der te behandelen zaken laat zulks duidelijk niet toe. Wel echter ligt hefc in ons voornemen de vergadering toch foor gansch de katholieke pers toeganke lijk te stellen, èn ten einde daarmede we- 'derom een blijk van welverdiend vertrou wen en waardeering aan de pers te geven, bn wijl we het van groot belang achten, 'dab onze pers, zonder daarvan verslag te doen, to oh op de hoogte is, van hetgeen ter vergadering is voorgevallen. En dan? Ja, don zal dat advies aan het oordeel der kiezers worden onderworpen. 'Eu dan hopen en vertrouwen we, dat al ten, die over invloed beschikken, dien zul len aanwenden om ons kiezerskorps van de beteekenis en van de waarde van een zoó wel voorbereid advies te overtuigen. Geschiedt dat, dan kan het wel niet anders, of onze kiezers zullen gemakke lijk hefc antwoord vinden op de vraag, hoo zij rich ion opzichte van liet advies heb ben to godragen, willen zij werkelijk be hartigen^ hefc waar belang der Katholieke Partij. En dan zal ten slotte onze candi- uafcstoIKsg weer goed terecht komen, Sehjk de laatste jaren reeds verschillende zaken ui de Katholieke paftij ten slotte zeer goed terecht gekomen zijn, waarover te voren velen met bezorgdheid het hoofd meeniden te moeten schudden. A. VAN WIJNBERGEN. MPT VOORNAAMSTE NIEUWS. Heftige aanval in den Franschen Senaat van Katholieke zijde op de geheimzinnige behandeling van de Vaticaansche kwestie door Briand. Duitschland vraagt uitstel van betaling. Inzake de viootkwestie is overeenstem ming bereikt op de ontwapeningsconfe rentie. De Ontwapeninns-conferentie, DE VLOOTBEPERKING. Overeenstemming bereikt. Na een korte bijeenkomst van Balfour, Hughes en Rato, maakte Balfour een op merking in tegenwoordigheid van eenige journalisten, welke beschouwd wordt als een aanduiding, dat een definitieve over eenkomst tusschen Groot^Brittanië, Japan en Amerika in zake de vlootbeperking is bereikt» Balfour weigerde echter, zich na der te verklaren. Dit vermoeden is later bevestigd. Duitschland. DE KWESTIE DER SCHADE VERGOEDING. Uitstel van betaling gevraagd. Rijkskanselier dr. Wirth, heeft aan den voorzitter der Commissie van Herstel te Parijs een schrijven gericht van den vol genden inhoud Mijnheer de voorzitter, Zooals ik bij haar laatste verblijf in Ber lijn aan de Commissie van Herstel heb uit eengezet, heeft de Duitsche regeering haar uiterste best gedaan, de betaling te verze keren der volgens den betalingsstaat van 5 Mei 1921 op 15 Januari en 15 Februari vervallende termijnen der schadeloosstel ling. Aangezien dit slechte mogelijk zal zijn met behulp eener in het buitenland te sluiten leening, waarbij de daadwerkelijke medewerking der Engelsche financieele wo reld onontbeerijk is, heeft de Duitsche rijksregeeringin Engela-nd onderhandelin gen gevoerd over het tot stand brengen van zulk een leening. In toonaangevende kringen heeft men haar echter geantwoord dat zulk een lee ning in Engeland niet zal kunnen worden gesloten, nóch als leening op langen ter mijn, nóch als bankorediet op korten ter mijn. Onder deze omstandigheden kan de Duit sche regeering er niet meer op rekenen dat het haar zal gelukken zich de bedragen te verschaffen, welke noodig zijn, om "medio Januari en Februari aan haar betalings plichten te voldoen. Zelfs met do grootste inspanning en zonder te letten op den eigen budgetairen toestand, zal de Duitsche re geering niet meer dan 150 k 200 millioen goudmark bijeen kunnen brengen. De Duitsche regeering ziet zich daarom g en o od- zaakt, de Gommiss ie van Herstel te verzoeken, haar voor debetalingder bedragen, welke z -ij op de v e r- valdagennietzal kunn en storten, respijt te willen verleenen» De Duitsche regeering wil zich voorloopig tot dit verzoek beper- pen o'fschoon zij zich bewust is, dat zij eveneens moet rekenen op moeilijkheden bij het betalen der daarop volgende termij nen. (w.g.) Dr. Wirth. De kolenleverantie naar het buitenland verboden. De schadeloosstellingscomnrissie heeft in een nota aan de Duitsche regeering den uitvoer van Duitsche kolen en ookes naar het neutrale buitenland zonder vergunning van de commissie verboden. Do leveranties naar Nederland, waarmede de commissie voor herstel zich in den herfst van 1920 uitdrukkelijk accoord verklaarde, kunnen ongewijzigd blijven doorgaan. Do commis sie motiveert haar verbod hierdoor, dat Duitschland ten achter is met zijn kolen- leveringen aan de entonte-mogendheden. De Duitsche regeering heeft aan de scha- deloosstellmgscommissie verzocht te mo ver bod onmiddellijk een conferentie te mo gen hebben. Frankrijk. De betrekkingen met het Vaticaan. Scherpe verwijten aan *t adres van Briand. In den Senaat is het gisteren buitenge woon levendig geweest door den heftigen aanval van De la Haye op Briand. Na een uiteenzetting gegeven te hebben van de geheimziruiigo wijze waarop Briand <lo Vaticaansche kwestie tot nu toe be handeld heeft- zegt do la Haye o.m.: De Katholieken willen op de hoogte zijn, van wat er gebeurt en de taktiek van Briand zegt hun niet veel goeds. De Katho lieken kunnen niet vergeten, dat Briand de voornaamste bewerker is van de scheï- dingswetten. De Katholieken, wier manda tarissen wij zijn, zullen er niets van begrij pen, als wij niet verklaren niets gemeen te hebben riet alleen met Briand, doch ook met Noblema-ire, Chassaigne, Ceyons en Bonnevay, die niet anders dan vlaggen zijn voor de muuitiela-dingen, tegen ons. (Deze ongemeen felle aanval verwekt een ontzaglijke beweging). Do la Haye gaat vervolgens over tot de hangende kwesties en verdedigt het stand punt van hen onder de Katholieken, die tegen de regeling van het. statuut der ker ken zijn en zegt: het essentieele van Briand's plan is een soort van caconieico legale associatie, doch die in werkelijk heid valt onder het verbod van Paus Pi us X. Het episcopaat had zijn bezwaren te gen het ontworpen concordaat aan Z. H. medegedeeld, maar de Paus zag toen van openlijke onderhandelingen af. Toen werd Jonnart naar Rome gezondeïi en kwam de nuntius te Parijs. Briand interrumpeert: Dat zijn dingen, die u bezorgd maken, maar die meer de'po litiek dan den godsdienst op het oog heb ben. Wij zijn weer op hetzelfde punt als na de scheidingswebten, toen intransigente Ra tholieken de uitvoering der wet hebben be let, terwijl de meerderheid van het episco paat er voor was. De Katholieken zijn voi vreugde over de hervatting. Ia het nu de tijd, de oude twistvuren weer te' doen op vlammen Ten slotte besluit De la Haye, dat de scheidingswet een wet van Scctarisme is. Hierna verkregen verschillende andere sprekers het woord, waarbij het somtijds nog tot heftige discussies komt. Ten laatste wordt de sluiting van het de bat voorgesteld, doch met 190 tegen 10S stemmen verworpen. Briand stelde daarop de vertrouwens kwestie en zegt: „Wanneer de discussie morgen niet afloopt, zal zij zonder de re geering moeten worden geëindigd. Ik kan met naar Londen gaan als dit debat achter mij open blijft. (Beweging). De zitting wordt verdaagd tot heden. rfoemeiiië. Kabinetscrisis. T Generaal Avarescu heeft bij den koning het ontslag van het kabinet ingediend. De koning droeg Take Jonescu op een nieuw kabinet te vormen. Deze heeft de opdracht tot het samen stellen van een kabinet aanvaard. Buiterlandsche Berichten. Hevige brand. Te Sydney heeft in het gebouw der Pastoral finance Ass. een hevige brand gewced, waarbij ongeveer 80.000 balen wol, benevens een groote hoeveelheid kaarsvet werd vernietigd. Ook andere zeer aanzienlijke schade is aangericht. De waarde van de wol en het vet wordt ge schat op 500.000 pond sterling. Met de verdere verwoesting, welke door den brand werd ver oorzaakt, berekent men de totale schade op 1.000.000 pond sterling. Fet gebouw van den gouverneur-generaal wist men met behulp van 200 matrozen te behouden. Een mijnramp in België. Bij oen mijnramp te Mon-tignies-sur-Sambre, ontstaan door eon mijngas-ontploffing, werden twoe personen gedood en zestien ernstig ge wond, waarvan vijf levensgevaarlijk. Overstroomingen in Amerika. Bij overslroomingen ten gevolgo van de on ophoudelijke regens, in meer dan tien steden in het westelijk deel van den staat Washington verloren sedert Zondag dertien personen het leven. Ford ook vliegtuigcnfahrikant? De bokeende automobielenfahrikant Ford, Tal waarschijnlijk in de toekomst ook vliegtuigen gaan fabriceeren. Dit wordt afgeleid uit eon ontmoeting tusschen hem, Edison en admiraal Sims, welko laatste een hooge o-pinie hooft van de toekomst van de luchtvaart. Gevangen in een duikboot. Do dertig leden tellende bemanning van oen duikboot, is er, nadat zij twaalf uur in het schip op don bodera der zee onder de kust van Bridgeport (Connecticut) had govangen gezoten, blootgesteld aan chlorinogasdampen, Donderdag morgen in geslaagd, door een torpedobuiB te ontsnappen. De duikboot, de F. 48, was bozig met oen proefvaart toon zij op oen rif stiot, of door oen nndor schip werd oeramd. Zij zonk op don bodem en ale pogingen,, die de beman-» ning aanwendde om het weer naar de opper vlakte te krijgen, mislukten. Do commandant, die wist dat het schip in ondiep water lag, slaagde erin, door liet in working stellen van de balasttanks, het voorste gedeelte van hot schip boven water te krijgen, doch do achtersteven hief op den bodem rusten. Intusscben vcroon zaakle do binnenstrooihing van zeewater, dal in contact kwam met het zuur van de batterijen, de ontwikkeling van chlorine in het schip. Do boeg van het schip kwam juist bijtijds boven water om de mannen in staat te stellen door le torpedobuis te kruipen en op den romp te klau teren tot een sleepboot hen opmerkte en oppikt». Drie leden der bemanning moesten in het hospi taal worden opgenomen tengevolge van gasver giftiging. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De samenstelling van de commissie inza ke middelen tegen de depressie in het za kenleven. De houding van den Vrijheidsbond inzake de dienstplichtwet In zijn Kameroverzicht over de in de Woensdag gehouden Tweede Kamerzitting aangenomen dienstplichtwet schrijft de hoefijzer-correspondent van hefc „Hbld." o.m.: De heer Dresselhuys deelde mede, dat zijn fractie zou tegenstem men... al werd hij daardoor gedwon gen om samen te gaan met leden, die een andere houding in het militaire vraagstuk plegen aan te nemen. Hij had, voor zijn onverzettelijkheid, reeds het compliment mogen oogsten van. den heer Marchant. Nu kreeg hij voor deze laatste woorden het hoongelach van zijn socialistische bentgenooten te hooren. Er ontbreekt echter, sinds heden, zeker niets meer aan do „democratie" van den Vrijheidsbond. Wat dat be treft kan deze partij verheugd de ver kiezingen tegemoet gaan. En de fronde van den heer ceres kan nu wel op doeken. Wie van den Vrijheidsbond eenige verwachtingen had als natio naal element, zal wel is waar zich daarin bedrogen zien. Maar och, wat is het nationale clement nog waard? Voor linkscho kiezers bij do stem bus..,. Ploertig! De Koningin is naar do venen getogen, om zelve met eigen oog den nood der be volking te zien en om voor haar deel ver zachting van druk aan te brengen. Ieder menisch moet waardeeren het innig meeleven met haar onderdanen, dat onze Koningin herhaaldelijk, ook nu, op zoo treffende wijze, toonde. Wie echter op die menschelijke waar deering rekent, moet uitschakelen den so cialistisch en mensch, althans den mensch van „Het Volk". Gewag makend van de jongste reis on zer Koningin, plaatst „Het Volk" daar boven dit karakteristieke opschrift: „De propagandiste van Ruy3 in de venen." Ploertig, zegt de (A.-R.) Rotterdam mer. En terecht. Onder vrienden. Uit een debat in den Amsterdamschen gemeenteraad De heer Wijnkoop: „Schei toch uit, oude heer! Afgedankte proletariër!" De heer Loopuit (S.D.A.P.'er)„Met jouw inkomen zou ik geen proletariër zijn, knabbelaar aan do staatsruif, met pen sioen voor niets doen!" Kamerverkiezingen. In de gisteren in Den Haag gehouden vergadering van do antirev. kiesvereenigin- gen in den Kamer kies kring Leiden, i3 naar de „N. Leidsche Crt." meldt, met over- graote meerderheid een voorstel tot samen werking met Utrecht aangenomen. Economische Politiek. De huidige depressie in het bedrijfsleven. De Minister van L., N. en H. heeft ter uitvoering van een reeds eerder gepubli ceerd besluit der Staatscommissie voor de Economische Politiek ccn sub-commis sie uit de Staatscommissie benoemd, die onder presidium van den Minister haar werkzaamheden zal verrichten. Deze sub-commissio bestaat, behalve uit den Minister zelf, uit de heeren mr. W. A. Bonger, prof. mr. P. A. Diepenhorst, mr. L. G. Kortenborst, prof. mr. M. W. F. Treub en mr. G. Vissering. De taak dezer sub-commissie zal zijn, een onderzoek in te stellen naar de mid delen die moeten worden aangewend om de huidige depressie in het bedrijfsleven te verzachten. Speciaal zal de sub-commissie moeten onderzoeken of daartoe een der volgende maatregelen kunnen en moeten worden ge nomen:, lo. het openen der mogelijkheid om in voerverboden in to stellen, al dan niet samengaand met het verhoogen van in voerrechten; 2o. het verleenen van exporlcredielcn; 3o. het toekennen van bijzondere voor rechten aan Nedcrlan lsclio ondernemin gen bij opdrachten van Regeerïngswege. Het ligt in de bedoeling, dat. deze sub commissie binnen korten* lijf het resultaat van liaar onderzoek aan do Staatscom missie zal m'cdcdeelen. Do toestand in de Metaalnijverheid. Naar de „Tel." verneemt, wordt heden avond door Burgemeester Zimmerman te Rotterdam onderhandeld met twee hoofd bestuursleden van den Mefcaalbond en twee leden van de Commissie van Tien om tot oplossing van het conflict in de metaal industrie te komen. Naar „Het Volk" uit Utrecht verneemt» is door de arbeidersorganisaties aan prof Aengenent. getelegrafeerd, dat zij bereid zijn tot het aanvaarden van bemiddeling en desnoods zoo mogelijk arbitrage. Een 100 milliocn-dollar-lccning voor Ned. Indië. Ingediend is een wetsontwerp tot het aangaan van een gcldleening ten laste van NecL Indië in de Ver. Staten, ter aflossing van vlottende schuld. Daarbij wordt de Minister van Koloniën gemachtigd tot het te gelde maken in de Ver. Staten van Amerika van schuldbewij zen ten laste van Ned. Indië tot een nomi naal bedrag van ten hoogste een honderd millioen dollar. Die tegeldemaking kan geschieden hetzij ineens tot het geheele beloop van dat be drag, dan wel achtereenvolgens bij ge deelten op de tijdstippen door den Minister van Koloniën dienstig geacht. In dit laat ste geval wordt elk van die gedeeltelijke tegcldemakingen beschouwd als een af zonderlijke leening ten laste van Ned. Indië Deze schuldbewijzen dragen een door den Minister van Koloniën bepaalde rente, welke gemiddeld niet meer mag bedragen dan 71 pCt. Onderscheiding. Bij besluit van den Hoogeerwaarden Pator-Generaal der Conventueelen werd de Z.E. P. Franciscus Huisman, Romeinsch correspondent van „De Tijd", benoemd rx>t Magister in de Godgeleerdheid. Tevens werd Z.E. door bemiddeling van Mgr. Hey- len. Bisschop van Namen, benoemd al3 vertegenwoordigen der Hollandsche Katho lieke Pers bij 't aanstaande Eucharistisch Congres te Rome, dat 25 Mei 1922 zal be ginnen. Alle landen hadden him vertegen woordiger in de pers: zoo was Von Kap penberg Duitsch vertegenwoordiger voor ie „Kölnische Volkszeitung". Tijd. Werlctijdveilcngiiig departementen. Men is boos! Het congres van de Centrale van ver- eenigingen van personeel in 's rijks dienst, dezer dagen in Den Haag gehouden, heelt oen motie aangenomen in verband met den maatregel, bij welken de arbeidstijd aan de departementen van algemeen be stuur en andere rijksbureelen is verleend en van de voornemens dien nog meer te verlengen. „Het congres, overwegende, dat do vroe gere werktijden voor ambtenaren, die het deels geestdoodende, dcel3 door de inge wikkelde wetten en vGorschriften, veel van de zenuwen vergende administratieve werk op bedoelde bureelen verrichten, te lang zijn; overwegende, dat overschrijding van dien werktijd geen verhoogde arbcids- praestatie, doch minder intensief en mrn- der goed werken ten gevolge zal hebben en de staat door verlenging van bedoelden werktijd dus niet bezuinigt; overtuigd, dat deze arbeidsvcrlenging een gevolg is van aandrang van terzake niet deskundigen en overwegingen vaii partij-politiek; protesteert tegen bedoelde verlenging der werktijden, die des te grievender voor de betrokkenen is, omdat terzake met hen niet het minste overleg werd gepleegd; wijst er de regeering nogmaals op, dafi het n;et ?n 'slancD bclani is, hare ambte naren door tergende maatregelen tot ver zet te prikkelen." Wat een belachelijke dwaasheid! De verdwenen Nederlandsclic rijks adviseur. Uit Schoonhoven meldt men aan dal „N. Rotterd. Crt." dat bij B. en W. van( Schoonhoven bekend is, dat do heer Ver-' steeven zich te Weenen bovindt. Sociale Berichten. Wcnschcn van Handels- cn Kantoor- ji bedienden. De gezamenlijke bonden van handels- en kantoorbedienden (Alg. Ned. Bond vani. handels- en kantoorbedienden, Nat» Bon<|i van handels- cn kantoorbedienden Mer-f curius, Ned. Ver. van Chr. kantoor- enjj handelsbedienden en Ned. R.-K. Bond vao-[ handels-, kantoor- en winkelbediendenjj Sint Franciscus van Assisï) zijn tot over-} ccnstcmming gekomen omtrent de navolg gende wcnschcn: le te bevorderen, dal voor den admini-j slratieven arbeicl loonnormen wordend vastgesteld, welke niet alleen verbandj houden met leeftijdsgrenzen, maar ookt met den geprestcerden arbeid; 2e. de door- voering van dit beginsel te doen gcschie-'" deh in nverl^? met werkgevcrsfvereenigin-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1