BINNENLAND. ge Jaargang. ¥KSJ©AG 18 NOVEMBER 1921 No. 3670 K nummer bestaat uit twee bladen Het idealisme der S. D. A. P. Onzerzijds wordt zoo vaak beweerd en jonstateerd, dat de S. D. A. P. de men- Eli t?u arm laat of arm maakt. Katuurlijk mogen wij dat niet zeggen. ,4 H Doet, ons nu genoegen, dat niemand nc licdcr dan de Leidsohe leider der S. D. j P. mr. v. Eek in „Heb Volk" iet-s neer- ïrijft, wat ongeveer op hetzelfde neer- it. Wat doet nu onze partij om de le den op te voeden tot leiders naar een betere samenleving? En wat zou zij kunnen doen? Als ik liet karakter van onze partij aldus omschrijf, dat zij is alleen He sv er een i,ging en propagand-a- club, dan overdrijf ik, maar ik over drijf niet, als ik zeg, dat zij niet heel ve.el meer is. Wij mogen natuurlijk ook niet zeggen, de S. D. A. P. leeft van iets negatiefs, m baat -en niet heel veel meer. In hoor nu mr. v. Eek Ik geloof wel zonder tegenspraak te kunnen beweren, dat de geest van het socialisme., als men ten minste daar onder iets anders verstaan wil dan haat aan het kapitalisme, nog zeer weinig tot de massa van het proleta riaat is doorgedrongen, daar propageert het socialisme wel iets mkrg dan haat?En aan de vruch- ïit men den boom ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week.' 12.50 per kwartaal. Bü onze Aqonten 20 cent per week, 1 2.60 per kwartaal. Franco per post i 2 96 per kwartaal. ,t GeDlustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar L betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- deilijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON iNTERC. 935 POSTBUS No. li. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rega Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADVERTEN'TEE!?, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50 BUITENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Minister van Karnebeek geeft zijn in- Irukken weer over de conferentie te Washington. De internationale arbeidsconferentie te ienève verbiedt het gebruik van loodwit laor huisschilderwerk. Crisis in de Duitsche metaalindustrie. De Ontwapenings conferentie. DEINDRUKKEN DER NEDERLANDSCHE DELEGATIE. Een verklaring van Minister Van Karnebeek. Minister van Karnebeek heeft aan de Ktegenwoordigers der pers het volgende ledegedeeld: ,Do Nedcrlandscbo delegatie is aange- taam getroffen door de hartelijke ont wijst van officieele zijde en van de or- finen der Amerikaansche openbare mee ting. Ook haar politieke indrukken waren Zoowel bij de Amerikaansche re aring als bij de gedelegeerden der ove- groole mogendheden heeft zij een ezindheid gevonden, welke het beste be- wft voor hef welslagen der conferentie. il Amerikaansche voorstel in zake ontwapening en de ontvangst barvan bewijzen er een juist, be- ïonig. Bovendien bleek er een juist be- rip te hcerschen van onze bijzondere po- Ufl als groote lcolonialo- mogendheid in k)3t-jAzië. Deze gelukkige omstandigheden, d'ie Wor ons zeer bevredigend zijn, bieden gun vooruitzichten voor de behartiging uwer belangen. Uiteraard zat bij het deelnemen onzer 'legatie aan de behandeling der kwesties «treffende den Stillen Oceaan de behar ing dezer belangen gepaard gaan met tel inachtnemen van de vriendschappelij te betrekkingen, die wij met do betrokken logendtraden onderhouden en wcnschen te handhaven. klusschpn is het duidelijk, dat de po- Wefce verhoudingen in Oosf-Azië en de «mlueele wijzigingen daarin ons land 'tel onverschillig kunnen laten. Ofschoon jf roden bestaat voor gunstige verwach t-gen ten opzichte van die verhoudingen Ode conferentie (och nog hooge eischen *®Uen aan het beleid van. alle partijen. Umtrent de taak, welke ons onder die om- ■'andighedon zal worden opgelegd, valt ""l geen uitsluitsel te geven, maar nog '-^'gelaten, dat do zelfbewuste declne- r? van Nederland aan 'deze conferentie 'ïfr hel Verro Oosten in ovoreenstem- l!i5 ia met onze positie als koloniale mo Mheid, is het mogelijk, «lat de onder ging, die wij als zoodanig ter beschik- bunnen stellen, de conferentie ten We kan komen. •val de kv.'cstic der bewapening bo- spreekt het vanzelf, dat dc in dit Jjilil geopende vooruitzichten bij de teucrlandsche delegatie groote voldoening 'dhen gewekt. Ofschoon do bespreking 'n 'löt vraagstuk der bewapening tot de mogendheden beperkt blijft, mag belang der kleine mogendheden daar- 2ni"t ov^r het hojojfd worden gezien. TTet- W-Ie toonaangevende stalen willen doen Fvermindering van den druk der r('-fening, kan ov ial slechts steun en i enÖning vinden". Dc quacslic der onderzeeërs. Hoewel er reden is om te gelooven, dat Brittannië gaarne een totale afschaffing der onderzeeërs zal zien, hebben de Brit- sche gedelegeerden geen formeel voorstel gedaan tot afschaffing. Zij hebben tot dus ver hun niet-officieele vertoogen bepaald tot een beperking van de tonnenmaat der onderzeeërs. Wellicht zullen zij een limiet van 45.000 ton voorstellen met een beper king der afmetingen tot 250 ton. Overeenstemming inzake Jap? De Chicago Tribune beeft uit goede bron vernomen, dat do Vereenigde Staten en Japan tot definitieve overeenstemming zijn gekomen inzake het eiland Jap. Het verre Oosten. De correspondent van de „Daily Tele graph" te NewjYork meldt, dat in Ameri kaansche kringen de vrees bestaat het juist do vraagstukken betreffende het Verre Oosten en den Stillen Oceaan een struikelblok zullen blijken te zijn bij de regeling van het ontwapeningsvraagstuk. De voorstellen van Hughes en de vliegtuigen. Naar wordt medegedeeld, hadden de ontwapeningsvoorstellen van Hughes geen betrekking op vliegtuigen, omdat do wensch bestaat de ontwikkeling van de luchtvaart niet te belemmeren wegens da mogelijkheid harer ontwikkeling voor handelsdoeleinden. Duiischland. Hongerstakers. In de gevangenis van Lichten-burg in hot district. Torgau zijn 100 politieke ge hangenen een hongerstaking begonnen. Do Pruisische Landdag. In de gisteren gehouden zitting van den Pruisischen landdag is de motie van ver trouwen met 198 legen 99 stemmen aange nomen. Er werden in het geheel 297 stem men uitgebracht. Plundering te Berlijn. De le\ensmiddelen-relletjes hebben zich te Berlijn herhaald. Ook nu lokten voor namelijk we-rHoozen ze uit. Een bende van 200 werkloozen heeft in de Schoonhau- seralleo in het Noorden der stad een groo te slagerswinkel geheel leeggeplunderd. De vensiers van den winkel werden inge slagen. De politie, die onmiddellijk werd ontboden, slaagde er ia vijf plunderaars in te rekenen. Te Lichtenberg hebben werkloozen gisterochtend getracht het raadhuis to bestormen. De politie kon dit beletten- Crisis in de Metaal-industrie. In de metaal-industrie van. Groot-Ber- lijn is een nieuwe crisis op handen. In ver band met de steeds toenemende duurte hebben de arbeiders van een aantal be drijven toeslagen geëischt. Deze eisch is verworpen, daar eerst onlangs in de me taalindustrie een overeenkomst, betreffen de een nieuw tanef, is gesloten. De crisis heeft oen ernstiger karakter aangenomen, doordat de Nationale A ut omo bilge zeil- schaft zich genoodzaakt heeft gezien, haar arbeiders zonder opzeggingstermijn te ont slaan en ook baar employe's den dienst op te zeggen. Hongarije. Een Engelsch soldaat te Boedapest gedood. Bij een conflict tussohen een patrouille cn drie Engelsche soldalen werd een der laats ten gedood. Engeland, De lersche kwestie. Het antwoord van Ulster. Het antwoord van Ulster werd gisteren in DowningS'treet ingediend. De conferentie der Unionisten-partij. Gisteren is bet congres van de unionis tische partij te Liverpool geopend. Men verwacht, dat het van zeer veel invloed zal zijn voor de toekomst der lersche be sprekingen. Er zijn 1800 gedelegeerden bij een gekomen, het congres zal wellicht een der meest indrukwekkende worden in de geschiedenis der conservatieve partij. ITet jongste debat, in het lagerhuis en do stemming over de motio van afkeuring hebben getoond dat er een minderheid van extremistische unionisten bestaat, die vreest, dat het belang van Ulster opgeof ferd zou worden. Deze extremisten nu trachten den steun van de partij-organisatie voor him stand punt te krijgen. Het schijnt dat zij groote zorg hebben besteed aan het opmaken van con resolutie, nadab verschillende andere, die. uien te fel van toon vond, terzijdege steld zijn. Een van deze prijsgegeven mo ties was oen heftig protest tegen de re- i/cering wegens heb openen van onderhan-- delingen mot Sinn-Fein. liet. partijbestuur heeft intusschcu. be slist, dat ook de motie, dio nu overgeble ven is, niet zonder een officieel amende ment aan de vergadering kan voorgelegd worden. Men acht noodig een resolutie in den trant van een motie van vertrou wen. Naar verluidt, zal deze voorgesteld worden door den voornaams ten kampioen van Ulster's zaak te Liverpool e-n indien zij wordt aangenomen, zal liet gevolg een nieuwe versterking van de regeering zijn bij hare pogingen om een vergelijk tns- schen de twee partijen in Ierland tot stand te brengen. Zwitserland. De internationale arbeidsconferentie. Hctgebruik van loodwit. De arbeidsconferentie lieeft dc kwestie van liet. gebruik van loodwit in de schil dersbedrijven besproken en met 45 tegen 44 stemmen een door de Fransche dele gatie ingediend tegen-ontwerp aangeno men volgens hetwelk het gebruik van loodwit, zoowel bij binnen- als bij buiten werk, absoluut wordt verboden. Britsch- Indië. De prins van Wales te Bombay. De Prins van Wales is te Bombay ge arriveerd en heeft een triomfante!ijken tocht gemaakt door de stad. In de buur ten, waar de inboorlingen wonen, hebben echter ernstige troebelen plaats gehad, het gevolg van de agitatie der non-coope- ratdon-beweging. Er zijn verscheidene doo- den. Buiter.iandsche Berichten, Door den trein gedood. De Ba tign oil es-tunnel te Parijs heeft weer een tweetal slachtoffers geëisclit. Bij het herstel van een der lijnen, diic door do jongste ca tastrofe vernieM werd, zijn twee arbeiders ge grepen door een locomotief. De ocgelukkigen waren op elag dood. ZefschutiTrtrs. Uit Weltevreden wordt gemeld: Een tiental groote prauwen, beraaml mot 60 gewapende manschappen, landden eenige dagen geleden nabij de nederzetting van de Bataafsche bij Soembakoem benoorden Tarakan. De prauwen waren afkomstig ui*. Soeloeë archipel. De man schappen wendden voor, dat zij zoebten naar den broeder van den bevelvoerentden Ra-rljah, Zij verzoetten, dc rivier te mogen opvaren, wat geweigerd werd, evenals do toegang tot desa steiger, waarna de prauwen in noordelijke rich ting vertrokken. In verhand hiermede vertrekt dc torpedoja ger „Lynx" naar Tarakan, eon hydroplane medevoerend ten behoeve van de opsporing der jprauwan, aangezien gevreesd wordit, dat de manschappen zeeroovers zouden zijn, zooala onla.pgs op de Sangi en Tal and-eiland en is voorgekomen, alwaar nieuwe bedreigingen zijn geuit, zoodat bet flottilevaarluig ..Koelei" op nieuw derwaarts is vertrokken. Ook maakten rooverijen op de Oostkust van Sumatra het ddrigecTen van den mijn-legger „Asahan" der waarts noodig. Het communisme in Europa. De te Moskou verschijnende „Prawda" heeft volgens een Reu ter-telegram uit Riga een bere kening gemaakt van de communistische „gele deren" in E'jropa. Bij die coinmunistische internationale zijn aangesloten 51 partijen mot te zamem 2.800 000 leden. Daaronder ncenvt Rusland de eerste .plaats in (een half idlioen). Duiischland en Tsjeclio-Slowakije met elk 360 000. namen de tweede plaats in. Daarna komt Frankrijk met 130.000, Noorwegen met 97.000 cn Italië met 70.000. De communistische jougd-in lor nation ale telt 800.000 leden. Het blad voegt er aan toe, dat do communistische internationale 351- tijdschrif ten uitgeeft. Een kranige vrouw. Uit Memel wordt aan de „Tel." gemeld: In Rosetten heeft een verwchrikkdlijke misdaad plaats gevonden, waarbij een uit vier personen beslaande faimilltie vermoord on uitgeplunderd werd. De moordenaars brachten hun slachtof fers met een bijl om. ontkleedden do lijken, wierpen ze in den kolder en plunderden de gehcolo .woning leeg. Ecnigon lijd later verscheen op 'n boornn- hoevo eon man met zijn vrouw, dde, naar hij zeide ziek was. Beiden werden door den eige naar der hofstede in zijn woning opgenomen. Daarna ging de onbekende man met don gast heer n:tar het dorp om den dokter te halen. Toen 'do vrouw des huizes naar de in bed lig gende zieke kwam kijken, sprang deze, dio een man bleek te zijn, haar tegemoet. Dc moe dige vrouw liet zich niet van haar stuk bren gen. greep 'n bijl en kliefde den won, die haar wilde worgen, don schedel. Toen kort daarop de tweede moordenaar terugkeerde en aanstal ten maak!o, om de vrouw te vermoorden, velde zij hem eveneens met den I-ijl neer. Haar man vond men niet ver van do hof'Ic-dc- vermoord aan den kant van don weg. Trc-'nbcfcing. Din-tvg zijn op het baar.ak Lunenburg WfSteoljcrge in Duit 'and twee goed-.n-ntrei nen met elkaar in botsing gekomen. Tol nu toe heeft men twee dood en en vijf gewonden uit i hot vernielde materiaal te voorschijn gehaald. Lasteraars veroordeeld. Voor de rechtbank4e Aken werd onder groo- ten aandrang van het publiek behandeld een persdelict. Terecht stonden de voorzitter der Soc.-Dera. partij te WteisweUer om de Tedacteur van de „Nette Zeil" to Düren. In een ingezon den artikel ia de Aachener Freie Prcsso" was een kapelaan uit Weisweüer beleediiigd. De redacteur verklaarde, dat hij- wegens drukke bezigheden, hot artikel niet gelezen had, voor het in de krant stond. De kwestie kwam op het volgende neer. Een meisje uit Weiswei lor voerde tegen- oen landbouwer uit Wei-s wei Ier een proces; de landbouwer deed het voorko men, of het meisje van onzedelijk gedrag was. DU mislukte cn twee personen werden veroor deeld te Aken wegens het aansporen tot mein eed elk lot zware tuchthuisstraf. In het gc- incrirniueerde artikel werd ae naam van den geestelijke in rbrhnnd met dien van het meisje genoemid. De aanklacht geschiedde door het aart-.bissdhoppeliijk vicariaat in Keulen. Elk der beklaagden werd veroordeeld tot twee maanden gevangenisstraf en 1500 Mark boete, benevens pubüc.'i lie van liet vonnis in meer .lore kranten. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Verschenen is het Voorl. Verslag (Twee de Kamer) betreffende het wetsontwerp, houdende maatregelen ter voorkoming van het zonder noodzaak bouwen van scholen voor l.o. Gunstiger bepalingen voor de pensioen grondslagen. Gelegenheid om zelf het we duwen en weezen-pensioen te verhoogen. (Zie Kamerverslag.) Een controledienst op den uitvoer van groenten en fruit. (Zie Land- en Tuin bouw). Schoolbouw. V o o r 1 o o p i g Verslag. Verschonen is het voorloopig verslag (Tweede Kamer) betreffende bedoeld wets ontwerp. Daaruit blijkt dat verscheidene leden het hoogst bedenkelijk achtten, dat do vrijheid van het oprichten van bijzon dere scholen zal worden overgelaten aan do beoordceling van dc Kroon. Door do beslissing over den bouw van een school aan de Kroon op te dragen, treedt men feitelijk terug tot den toestand van vóór 1818, toen het niet veroorloofd was bijzon dere scholen zonder toestemming van do Overheid te bouwen. Deze leden achtten het zeer bedenkelijk, dat reeds binnen zoo korten tijd tegen de ondcrwijspacificalie wordt gereageerd en verklaarden hun stem aan dit wetsont werp niot te zullen geven. In verband met het doel, dat met dit wetsontwerp wordt beoogd, vroegen ver scheiden© leden, welke do uitwassen zijn die de Minister meent 1c moeten keeren. De stijging van do geldelijke lasten, zoo betoogden deze leden, kan niet als grief gelden, omdat het toch to voorzien was, dat de financieele gelijkstelling van het openbaar cn bijzonder lager onderwijs groote kosten zou meebrengen. Zag men daartegen op, dan had men de financieele gelijkstelling niet moeten aanvaarden. Sommige dezer leden vroegen, of de be zwaren, die zich bij de uitvoering van de wet voordoen,^nict in het bijzonder aan den dag treden bij de oprichting van stan denscholen, cn van vele bijzonder kleine scholen. Verscheidene leden, waaronder voor standers van het bijzondor onderwijs, er kenden, dat bij do toepassing van do Lager onderwijswet inderdaad uitwassen aan het licht zijn gekomen. In de eerste plaats vos tigden zij er de aandacht op, dat som tijds scholen worden geslicht voor een geloofsrichting, die slechts zeer weinig van die eencr beslaande school verschilt. Soms ook geschiedt de oprichting op mo tieven van louter persoonlijken aard. Inde kleinere gemeenten, vooral op het platte land, kan dit verschijnsel voor do gemeen ten onoverkomelijke geldelijke bezwaren ten gevolge hebben. Sommige der hier aan het woord zijnde leden merkten op, dat, afgescheiden van de werking van de LageV-Onderwijswet, verscheidene schoolgebouwen op duro ter reinen en te luxueus van opzet worden ontworpen. Sommige leden, die dit wetsontwerp niet konden toejuichen, waren niettemin be reid bel. als noodmaatregel te aanvaarden. Verscheidene andere leden konden zeer goed begrijpen, dat de Minister tot de in diening van het onderhavige wetsontwerp is overgegaan. De groote uitgavan die door de inwerkingtreding van de nieuwe Lager-Onderwijswet. op do gemeenten zijn gelegd, moeten zoo spoedig mogelijk bin nen redelijke grenzen worden beperkt. In- tusschen gaven ook zij de voorkeur aan een definitieve regeling in do Lagcr-onder wijs wet, waarbij de daarin aan het licht gekomen gebreken worden weggenomen. Enkele loeien bepleitten de wenscho- 1 ijk11o i-1 n oen commissie, die een onder zoek zou kunnen instellen tot het op een voudiger en zuiniger voet inrichten van het geheelc onderwijs. Do Eicscoop-Wct. Voorloopig Verslag. Verschellen is het voorl. verslag (Twee-, do Kamer) betreffende het wetsontwerp tot bestrijding van de zedelijke en maat schappelijke gevaren van dc bioscoop. Eenige leden verklaarden zich met hel onderwerp niet te kunnen vereenïgen. Deze leden willen niet ontkennen, dat, hot bioscoopbezoek voor sommige categorieën van jf .-onen eenige verruwing van zeden met zich brengt. Zij achten evenwel een inmenging der Overheid op een wijze als in het onlw. ip wordt voorgesteld aller minst gewen scht. Enkele andere leden meenden de aan neming van het wetsontwerp te moeten ontraden met het oog op de uitgaven, aan de uitvoering der voorgestelde bopaliugen verbonden. Zeer vele leden daarentegen juichten de indiening van het wetsontwerp zeer toe. Intusschen hadden sommige leden be- zwaar legen de instelling van een cen trale commissie met de in de wet om schreven taak. Zij meenden, dat het aan beveling zou verdienen de keuring der te vertonnen films niet door zulk een com mis-ie. ('mr \mt elke gemeente af zond "i r,n commissies te doen geset Van andere zijde wer.i hiertegen echter aangevoerd, dat tof heden do controle op de te vertoonon films gebleken is niet afdoende te zijn juist ten gevolge van het optreden der beslaande plaatselijke bios coopcommissies, welko vaak geheel tegen strijdige beslissingen nemen. Eenige leden, die zich voorstanders toon den van een centrale keuring, waren van oordeel, dat deze keuring niet moet ge schieden door een commissie van onbe zoldigde personen, doch dat aan eene keu ring door eenige gesalarieerde deskun digen op sociaal-paedagogisch en kunst* criitisch gebied de voorkeur behoort, worden gegeven. Andere leden verklaarden het voordeel, dat de keuring der films door ambtenaren zou hebben boven die door een commissiev als door de Regeering voorgesteld, niet te kunnen inzien. Sommige leden waren van oordeel, dat in de wet een algemeen verbod van bios coopbezoek behoort te wordpn neergelegd voor personen, die den leeftijd van 18 jaar nog niet. hebben bereikt. Andere leden bestreden deze opvatting. Zij achtten het in het ontwerp vervatte stelsel zeer juist. „Voor Eer en Deugd". Diocesane Congresdag. To Haarlem vond de eerste Diocesane Congresdag plaats van deze vereeniging in het bisdom Haarlem. In de huishoudelijke vergadering der afdceling Mannen en Vrouwen werd het H. R. vastgesteld. In het werkprogram, dat aan do afdee- lingen zal worden voorgelegd, wordt aan bevolen om. elke maand een H. Uur te houden; de wekelijkse.lie II. Communie, getooid met het insigne: aanraking zoe ken met den R.-K. Politiebond; het op hangen van affiches, bevattende regelen ter bevordering der zedelijkheid, in ker ken en andere publieke plaatsen; hol be vorderen van verspreiding van goede boe ken. voornamelijk van die. welke in afle vering 2 van „Manncnadel en Vrouwen eer" vermeld zijn; het, tegengaan van slachfce tooneelstuklcen, films, reclame en uitstallingen; het plaatsen van goede lec tuur (werkjes van Max e.d.) in stations kiosken; het bevorderen van liet zedig gekleed verschijnen der dames in kerken; oudersavonden. Het Dioc. Bestuur werd als volgt sa mengesteld: mr. L. Hermans, Rotcrdam, voorzifter; do welcerw. heer A. van Leip zig, Schoten, secretaris; W. Klcene, Am sterdam, penningmeester; S. Kapte ija, Alkmaar en P. J. J. Kraakman, Don Iïaag. Directeur do zeereerw. heer rector L. Wanna, Monster. Besloten werd de eerstvolgende jaarver gadering te Den Haag te houden. In den middag werd de groote verga ring gehouden. Het woord werd gevoerd door den zeer eerw. heer J. Bemclmans, die sprak over: De Staat en de Zedelijkhcidswetten en do organen ter uitvoering. Des avonds werd in de O. L. Vrouwen kerk aan het Spaarno een plechtig Lof ge houden, waaronder de weleerw. heer H. Wennen lo Haarlem een predikatie hieldL Amsterdams S.-D. Wethouders. De heer H. C. P. «Staalman heeft do volgende motie ingediend: „De Baad, overwegende dat het collegö van B. en W. onder alle omstandigheden verplicht is te handhaven cn onvoorwaar delijk te doe.n eerbiedigen heb wettig overheidsgezag. van oordeel, dat de dubbelzinnige hou ding der soc.-dem. wethouder^ ract> be-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1