No. 3674 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. BUITENLAND. Volkenbond. Buitenlandsche Berichten. BINNENLAND. f3e Jaargang. WOENSDAG 16 NOVEMBER 1921 BeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 32.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 12.00 per kwartaal. Bianco per post 3 2 96 per kwartaal, jet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar teeen betaling van 50 et. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. Dit nummer bestaat uit twee bladen HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Amerikaansche voorstellen ter ont wapeningsconferentie vrijwel aanvaard. Hughes doet nieuwe voorstellen in zake de Zuidzee-kwestie. Voorstellen in zake ontwapening te land te verwachten. Deze zouden door Frankrijk met de noodige re serve worden aanvaard. Duitschland voor verschillende moeilij ke arbeidsvraagstukken. De houding van Ulster jegens de coalitie- «eering. De Ontwapenings-conferentie. ontwapeningsvoorstellen door Engeland en Japan in beginsel, door Italië cn Frankrijk volledig aanvaard. In de gisteren gehouden conferentie beeft Balfour formeel verklaard, dat En- felar.d met het beginsel en den geest van M Amerikaansche voorstel betreffende k beperking van de bewapening ter zee bord gaaf. Sato verklaarde, dat Japan het begin- elvan het voorstel aanvaardt onder voor houd. Sch'imer verklaarde namens Italië, dat bet Amerikaansche voorstel de algeheele goedkeuring van zijn regeering had. I Briand deelde daarop mede, dat de tansclio regeering de voorstellen van Huglieg algeheel aanvaardde. Rede van Ral four. In dc rede, welke Balfour gisteren uit sproken heeft verklaarde hij, dat de foorstellen van Ilughes van groote histo- T'icChe beteekenis waren. leien onaantastbaar is, kan de burger van het Brifcsche rijk niet vergeten, dat hij eelt door de verbindingen ter zee van het rijk. Zonder die verbindingen kan hij niet wen., Balfour verzocht zijn toehoorders niet- veronderstellen, dat hij Engelands róheid betreurde. Verre van dat. Enge- ind is sterk door zijn vurig patriotisme, it de Engelschen samenbindt. De strategische zwakte is duidelijk voor i ieder, die nadenkt. Engelands vijanden reten het; laten zijn vrienden het niet. irgetcn. Balfour meende, dat, wat de slagsche- betreft, de verhoudingen tussohen de hchillende landen aannemelijk waren de bcnerkingsvoorsfellen redelijk. Hij lelde echloF voor, de duikhoottonnage iglo verminderen en den bouw van groo- onderzeeërs te verbieden. Toon Bol four de volledige, loyale mede werking van Engeland met het beginsel in hef. Amerikaansche voorstel toezeg- i, rees hel gehoor op en applaudiseerde k:i halve minuut laag. Ook zijn woorden szake de duikboofen werden warm toe juicht. Rode van Kato. Ter conferentie verklaarde Kato, dat ïpan bereid was, met een aanzienlijke ?prking der vlootbewapening voort te ?3an. 't Verlangde geenszins een Vloot, '•elke gel i ik was aan die van Engeland 3 Amerika. Hel, vonrslel betreffende de vervanging D 'v verschillende klassen oorlogsschepen 111 door Japansche marine-deskundigen 1 b\jznndere zorg overwogen worden. b'Sn zal dan ee.nige wijzigingen voorstel en, welke, naar Kato hoopte, door de Hueriknansche en do andore gedelegeer- zouden overwogen worden. HUGHES' TWEEDE VOORSTEL. Do Oostcrschc kwestie. N'rial Balfour het Engelsche standpunt ■n den breede had uiteengezet, nam Hu- Ses hel woord, om de conferentie een Teuwc verraSö'ng te bereiden, ditmaal in Pand met de problemen van het Verre lósten. Hij verdedigde met nadruk de politiek h» de open deur, vooral in verband met ■kina, waarvoor hij de onschendbaarheid Mwd op economisch als op territoriaal Poied opeiseht. politiek in het Verre Oosten dient *e,iö te brengen, dat allo naties gelijke Allien moeten hebben, zoodat er dus geen Wco mag zijn van geheime of bijzon- «re overeenkomsten. Dientengevolge moet Japan zijn controle f Shantoeng en op de Mongoolsclie spoor *^'en'opgeven en dient er een einde to ®nicii aan de occupatie aldaar, terwijl ^>k do bezettingstroepen uit Siberië die- Ie worden teruggenomen. "cnalotlo deed Hughes het voorstel dat F1 f'e eilanden in den Stillen Oceaan, torover mandaten zijn uitgegeven, een 'We kring za! worden getrokken, 'waar- "Wen de zee'Trij zat zijn. De „Temps" verneemt van Amerikaan sche zijde dat de opzegging van het En- gelschJapansche verbond om zoo te zeg gen don hoeksteen vormt van de Ameri kaansche politiek ter conferentie. Dc ontwapening tc land. Vrees van Frank r ij k? Do bijzondere correspondent van 'de j.Intransigeant" te Washington verneemt, van betrouwbare zijde, dat een voorstel voor ontwapening ook voor het leger te land elk oogenblik kan worden verwacht. Of Engeland of Italië zullen bet initiatief nemen. Uit de telegrammen valt af te leiden, dat Frankrijk met de ontwapening een zeer voorzichtigen weg wil volgen. „Onze argumenten" zoo wordt geseind, ..zijn ge reed cn zijn voor liet mccrendeeï gesteund door een documentatie, waaraan moeilijk weerstand zal zijn tc bieden." Misschien zou men ten opzichte van Polen „chicanceren" en er tegen opkomen, dat het zijn leger van 230.000 man behoudt. Wat Frankrijk betreft, zal de Fransche delegatie op de conferentie uiteenzetten, dat Rusland op het oogenblik beschikt over 1.G00.000 man onder de wapenen met een half millioen bajonetten en belang rijke cavalerie cn dat het morgen 12.000.000 man kan mobiliseeren. Frankrijk zal ann- toonen, dat Duitschland 250.000 man kader bezit en bijna onmiddellijk zeven millioen man kan mobiliseeren. Frankrijk met zijn koloniën moet vrij zijn, om een leger op de been te houden van 657.000 man, wat het effectief is van eind 1921, waarvan 000.000 man in hot métropole. Op het oogenblik van den wapenstil stand had Frankrijk 4.780.000 man. Zoo echter effectieve waarborgen wor den gegeven, dan zou de Fransche delega tie bereid zijn, met voorstellen te komen tot inkrimping. Men rekent er ook op, dat zich groote moeilijkheden zullen voordoen wanneer de conferentie zou moeten be- handelen het, onderwerp..yap.bet •OTn-^TTT^rcii ueïneuwo règelei i,cïiüvoornen modernen oorlog zullen moeten worden vastgesteld ten aanzien van de bescher ming van non-combattanten. Men denkt dat die regelen geen bescher ming zullen inhouden voor non-combaüan ten noch voor het achterfont. Gezien de situatie van Frankrijk, dat in Europa een eeuwigdurend slagveld is, zal het voor de Fransche delegatie een zeer ondank bare taak zijn, de kwestie te behandelen, ten opzichte waarvan Engeland en Ame rika een lijn trekken. De Aibaneesche quaestis. De Raad van den Volkenbond is in bui tengewone zitting te Parijs bijeengeroe pen voor het onderzoek van den toestand in Albanië. Heden zal hij zijn eerste zit ting houden. Duitschland. Economische eischen aan de regeering. De besturen van den Alg. Duitsehen Vakvercenigingenbond en den Bond van Geëmployeerden (Afa-Bund) hebben, naar het „Hbld." meldt, de Rijlcsregeering en den Rijksdag de volgende eischen ge steld: lo. De maatschappijen op aandeden moeten 25 pCt. van haar aandeeleakapi- taal aan het Rijk overdragen. 2o. Socialisatie van den kolenmijn- bouw ter verhoogiag der credietwa aardig heid des Rijks. 3o. Nieuwe verordeningen ten aanzien van verkeersondernemingen, ten einde de ze in den kortst mogelijken tijd op econo mische basis te plaatsen. 4o. Op export-de vis en moet zoo spoe dig mogelijk do hand worden gelegd door uitbreiding der controle op den buiten- landschen handel. 5o. Verhooging der uitvoerrechten tot een zoodanig percentage, dab beslag wordt gelegd op de volle valutawinsten. 6o. Spoedige inning van het „Reichs- notopfor." 7o. Onmiddellijke inning van de tegen woordige belastingen. 8o. Hooge belastingen op de winsten, verkregen door wissel- en effecten-zaken. 9o. Controleering der particulier eco nomische monopolies. De genoemde besturen noodigen alle ge organiseerde arbeiders en beambten drin gend uit om voor dit minimum-program te strijden en voor de uitvoering daarvan de geheele macht der organisatie in de schaal te werpen. Winkels geplunderd. Te Neu-Köln, een voorstad van Ber lijn, hebben werkloozen, gesteund door vrouwen, verscheidene levensmiddelenwin kels gisteren geplunderd. De verkoopsters stonden geheel machteloos en vluchtten, daar voornamelijk de vrouwen der werk loozen een dreigende houding aannamen. Talrijke pakken, boter, margarine, kaas enz. werden in manden weggesleept. Ten deele werden geheele lasten met marga rine, eieren enz. geroofd. Talrijke zaken sloten. DE ADVERTENTIEPRIJS EEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Ovarigo dagen 30 cent per rego Voor Ingezonden Modedeelingen wordt het dnbbe'.o van het tarief berekend. KLEINE ADYEETENTIÊJï, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50 Do gisting onder de gemeentewerklieden te Berlijn. Het schijnt ouder de Berlijasche ge in een te werklieden nog niet erg pluis te zijn. Ln een gehouden vergadering werden de voorstellen van het gemeentebestuur in zake do regeling van don geëischten duur- tebijslag met groote meerderheid ver worpen. Men besloot vervolgens niet slechts vast te houden aan den oorspron kelijker.. eiech van 1000 mark per persoon, maar bovendien nog le eischen een be drag ineens van 250 mark voor elk kind. De looncommissie zal morgen opnieuw met het gemeentebestuur onderhandelen. Engetend. De Icrsche kwestie. Een ultimat um der Ulstermanne n. Andrews, de Ulbterminister van arbeid, die met Craig te Londen vertoeft, heeft in een interview verklaard, dat de coalitie- regeering een schandelijk verraad jegens Ulster heeft willen plegen door voor te stellen, dat Ulster zou toestemmen in een parlement voor geheel Ierland. De Ulsterleiders, zei lo hij, hebben aan Lloyd George verklaard, dat dit voorstel moet ingetrokken worden, alvorens een nieuwe conferentie mogelijk is. De Sinn Fein delegatie is gisteren te Londen teruggekeerd. Men verwacht, dat zij lieden een conferentie me,t de Engel sche delegatie al hebben om inlichting over den toestand de-r Iersche kwestie te ontvangen. Lord Huddletos. het hoofd der delega tie van de zuidelijke unionisten confe reerde heden met de Iersche commissie uit het Engelsche kabinet om een vreed zame regeling te zoeken, welke de afschei ding van Ulster kan voorkomen. Rusland. De opstand in de Oekraïne. verneemt uit Hel- sche regeeringen maat-Zih© en Roeinegn- fcroffen voor de beveiliging liarer Ooste lijke grenzen. Aan de Dnjester-linie zijn •sterke Roemeens che troepen afdeelingen samengetrokken. In den sector Kaïmenetz Podolsk vinden voortdurend hevige ge vechten plaats tussc-hen de bolsjewiki en de Oekrainsche opstandelingen. Krankzinnigheid. Torn Dominiquo Roméo, een Italiaansche eneer van zestig jaar, Zondagochtend met een dame zijn huis in de rue Royale te Parijs uit kwam om in zijn auto te slappen, die voor de deur wachtte, schoot er een man op hem af, die tweemaal een schot op hom en twee schoten de dame loste. Vervolgens richtte dc man het wapen op zichzelf. De hoer Roméo is na enkele Ti ren gestorven evenals de aanrander. De dame is slechts licht gekwetst. Men denkt, dit bericht lezende, dat men hier met een „gewonen" moordaanslag te doen heeft, een moord uit waak, uit jaloezie. Het geval van Zondagochtend is anders. In de zak ken van den moordenaar zijn e enige brieven gevonden, waarvan er een gericht was aan den procureur van de Republiek. Daarin kondigde de moordenaar aan. dat hij zelfmoord ging plegen ,,na een bourgeois gedood te hebben". „Ik haal do maatschappij, schreef hij. Ik ben in den oorlog geweest en ik ben er armer uit terug gekomen dan ik van te voren was en het is ij moeilijk gevallen om in vredestijd mijn brood le verdienen. Omdat ik geen werk en geen geld heb, bon ik van plan dit zwaro leven 'aarwei te zeggen, maar ik heb besloten om ■óór ik zelf sterf, iemand te dooden, onverschil lig wicn, maar iemand van dc rijke lui." „N. R. Crt." Een wsivisch. Sinds onkels weken bemerkten visschers een reusachtig, -op een visch gelijkend dier in de Elbe. Algemeen vermoedde men, dat hot een walviscb was. die door den orkaan der vorige week in de Elbe c.edreven was. Maandag zijn vissohers erin geslaagd het geweldige dier to bemachtigen. Zij dreven hot naar don oever, waar het door geweerschoten gedood werd. De walvisch heeft een lengte van bijna 6 M. en een buikomvang van 3.30 Meter en weegt ongeveer 2000 Kg. Een Hamburgsch ondernemer, die het dier ten toon wil stellen, heeft den vissohers dade lijk 22 000 mark geboden. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Tweede Kamer vereenigde zich met 67 tegen 18 stemmen met een voorstel, om in artikel 58 der Grondwet te lezen, dat da Koning geschillen met vreemde mogend heden tracht op te lossen door recht spraak en andere vreedzame middelen, en dat t|e Koning geen oorlog verklaart dan na voorafgaande toestemming van de Sta- ten-GeneraaL In de Tweede Kamer is een aanvang gemaakt met de behandeling van het pen sioen-ontwerp. De Min. v. Financiën ver klaarde voor verdere verhooging der voor gestelde pensioen-regeling de verantwoor delijkheid niet te kunnen aanvaarden. Uitvoering van dc Arbeidswet 1819. De textielarbeiders. Do gezamenlijke textielarbcidcrsbonden hebben een adres gezonden aan den Minister van Arbeid naar aanleiding van het adres van dn verschillende textiel fabrikanten, waarin dezen bezwaren op peren tegen de uitvoering van de Arbeids wet 1919 en speciaal tegen het vanwege de Arbeidsinspectie meermalen kenbaar gemaakte verlangen, dat do patroons bij overwerk-vergunningen vooraf overleg plegen met do besturen der arbeiders organisaties, en tegen het stellen van loonvoorwaard-en bij het toestaan van dergelijke vergunningen. Na bestrijding van de in hot laatstge noemde adres aangevoerde motieven vragen do arbeidersbonden den Minister, te willen bevorderen, dat: a. bij het aanvragen van overwerkver- gunningen door werkgevers in het textiel bedrijf, aan dezen de ëisch worde gesteld, dat zij daaromtrent eerst overleg plegen met do besturen der arbeidersorganisaties; b. een dergelijke aanvraag niet eerder door do Arbeidsinspectie in behandeling worde genomen, dan alvorens bedoeld col- loctief overleg heeft plaats ge-had; c. overuren met ten minste 25 pCt. boven het normale loon worden betaald. Dc pcnsiocmvclttcn. Een adres. De R-K. Centrale van Burgerlijk Over heidspersoneel heeft aan cle Tweede Kamer een adres gezonden naar aanlei ding van de Nota van Wijziging op het ontwerp Pensioenwetgeving voor de amb tenaren en hun weduwen en wcczen. In dit adrgs wordt er on crewezen. dat de vrediging brengt, maar daartegenover in een zeer belangrijk onderdeel slechtere bepalingen goeft dan in bet ontwerp wa ren opgenomen. Stond in het oorspronke lijke ontwerp voor de weduwen genoemd een pensioen van 50 pet. van den pensioen grondslag, die ten hoogste f 3000 kan zijn, thans is - de maximum-pensioenregeling opgevoerd tot 4000, doch daarbij de be paling gemaakt, dat het woduwenpensioen niet zal zijn 50 pet., doch 40 pet. daarvan. Het was echter de bedoeling niet, om me.t verhooging van den maximumgrond slag een verlaging van het percentage te doen gepaard gaan. Dit is niet de prijs, waarvoor de amb tenaren een hoogeren maximumgrondslag zouden wenschen. Er wordt prijs op ge steld, dat dc bepaling blijft gehandhaafd (n.l. 50 pet. van een maximum-grondslag van ƒ3000) en dat voor hoogeren grond slag een vrije verzekering in hot leven wordt geroepen. Waar in art. 42A een bepaling is opge nomen, dat ontslagen ambtenaren voor hun na te laten betrekkingen een pen- sioen-uitkeering kunnen verzekeren, doch daarvoor zullen moeten bijdragen, kan het geen bezwaar zijn aldus het adres een gelijksoortige bepaling in het leven te roepen, die verzekering boven den maximum-grondslag van ƒ3000 toelaat. De Tweede Kamer wordt daarom ver zocht te bevorderen, dat nog een bepaling als bedoeld worde opgenomen en dat liet oorspronkelijke percentage voor het weduwen-pensioen worde hersteld, daar toet do minder bedeelden zouden zijri, die van de door dc regeoring voorgenomen wijziging do dupe zouden worden. De toestand in de metaalindustrie. De onderhandelingen met de R. K. P a t r o o n s. Naar wij vernemen, is door de R.-K. Pa- troonsvereeniging besloten de zienswijze der organisaties, inzake de commissie tot onderzoek van den toestond, te aanvaar den. Heden zou de eerste vergadering plaats vinden. Voor do „Commissio van Tien" (de sta kingsleiding) nemen in de commissie zit ting Danz, Eikerbout, Schaper en Ros- seiaux. Steun van onderwijzers. Naar „Hot Volk" verneemt, heeft de Bond van Ned. Onderwijzers besloten een spocdreferendum uit te schrijven over een voorstel om de' stakende metaalbewer kers met een bedrag van 2000 te steu nen. Eon onderhoud metden Minister. De minister van arbeid heeft gistermid dag op zijn departement een conferentie gehad met drie leden van de Handels ver een iging van mctaaliudusl rieën, die hem kwamen spreken over den ongunstigen toestand, waarin de Nederlandsche me taalindustrie verkeert en over maatrege len, welke ter verbetering daarvan zou- den Kunnen worden genomen. Melkhygiëne. Vragen aan den Minister. Het lid der Tweede Kamer, de heer Wmlormans heeft den Minister van Ar-.' beid verzocht, mede te deelen, welke voor nemens bij hem bestaan ter zake van hy giënische voorschriften betreffende melk- winning en melkhandel, waaromtrent ge ruchten loopen van plannen, die vergaan de cïsclien zouden bevatten. Dc accijns op gedistilleerd. Geen verhooging. Naar de Haagsche redacteur der „Msb* verneemt, is het gerucht, dat zich in den laaLslen Lijd in sommige kringen heeft ver spreid, als zou do regeoring van plan zijn om den accijns op gedistilleerd met 50 pet. te verhoogen van allen grond ontbloot. De Communistische Partij. De derde dag van het twaalfde jaar congres der communisten was gewijd aan natuurlijk heftige critiek op het partijbestuur, liet partijblad en d'e Kamer leden. De critiek op het partijblad: „Do Tri bune" werd door Wijnkoop afgeslagen door do mededeling, dat de financiën niet toelieten meer dan ruim 100 gld. 's weeks aan de leden der redact i<? uit te keeren. Besloten werd een tiental candidalea fo stellen voor hot geheele land. De lijst werd door het congres als volgt samen gesteld: I. Wijnkoop, II. dr. van Ravesteijn III. Krtiyt, IV. de Visser, V. Roosje Vos, VI. Sten-inga, VII. Gcfon, VIII. Brommer^ IX. Vader, X. dr. Knuttel. Loonraad spoorwegpersoneel. Tot voorzitter van den loonraad voor spoorwegpersoneel is. naar de „Telegr." verneemt, benoemd mr. dr. Kooien, in de plaats van prof. Treub, die ontslag heeft "•enomen. IXf' ftfy.i.uo, j)iK. f].f»Fo/in.-ItouwhifrinócxL Staatscommissie inzake regeling van de wetgeving op de coöperatieve vereenigin- gen mr. Ph. B. Libourel. notaris en advo-* caat te Delft. Drukwerk in Duitschland. De federat-ie van Boekdrukkerijen, dis trict Den Haag, heeft een motie aangeno men, waarin gezien de groote malaise in 'b boekdrukkers bedrijf in het geheele land, zij er haar afkeuring over uitspreekt, dat de minister van Landbouw er toe is over gegaan Rijksdrukwerk in het buitenland te laiteu vervaardigen. De burgemeester van Midwolda. In antwoord op de vragen van den heer Schaper, betreffende de benoeming van den burgemeester van Midwolda bevestigt de minister van binncnlandsche zaken dat de heer P. Dijkhuis Jr., bij K.B. van 5 No vember 1921 benoemd tot burgemeester van Midwolda, is de zoon van den vori- gen burgemeester, den heer P. Dijkhuis. Het adres, waarvan do heer Schaper ge waagde, en dat onderteekend door 500 in gezetenen zich togen de benoeming van den heer Dijkhuis Jr. verzette, was aan den minister bekend. Onder de handteekoningen komen voor. die van vijf van de elf leden, dus van de minderheid van den gemeenteraad. De meerderheid van dien raad is een andere richting toegedaan dan de in het adres aanbevolen ingezetene. Overeenkomstig de gewoonte is de heer Dijkhuis Jr. be noemd, die behoort tot de candidaten, van. wie een goede vervulling van het burge meestersambt te Midwolda te verwach ten is, wiens beginselen zich aansluiten bij die van do meerderheid va.n den gemeen teraad en die trouwens ook in een door vele ingezetenen gclcekend adres wordt aanbevolen. Do hongerstaker staakt. Naar aanleiding van het beëindigen zij- nor ectstaking door Herman Grocnendaal, bsricht zijn verdediger: Herman Groe- nendaal ging, van het eerst o bericht om trent het terroristisch optreden van hem' overigens persoonlijk onbekende geestver wanten, daarmee niet accoord; hij begreep in verband daarmede zijn houding te moe ten bepalen; door nu langs den gewonen weg voedsel tot zich to nemen wil Groo- nendaal uitdrukken, dat hij ecnige terro ristische daad niet voor zijno rekening kan nemen en soortgelijke daden ten zeer ste zou afkeuren; hij is vorder overtuigd dat zijn blijven weigeren het dienstweige- ringsvraagsluk in Nederland in de tegen woordige omstandigheden geon stap na der tot oplossing zou brengen. - Dc klok cn de klepel. De „Tel." doelt, mede dat bij den Bis- schop van 's-Hertogenbosch een gift van' 20.000 gld. is ingekomen voor een R .-IC. Volk s-universiI ei t. Zouden er nog niet bladen zijn, die dut bericht zoo overnemen?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1