üeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, i 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 12.60 per kwartaal. Franco per post J 2 95 per kwartaal. Set Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar (wen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. (3e Jaargang. ZJVHJRDHG 29 OCTOBER 1921 No. 3680 Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I| Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder het geïllustreerd Zondagsblad. Arbeidsloon en arbeidsduur. Ben laats ten tijd schrijft ,,Het Yader- aad'* nog al eens artikelen waarin, het op art tegen wat het noemt de reactie (ook listeren wezen we er op) het blad schijnt Bet zoo heel gerust te. zijn wat betreft de (ansen van den Vrijheidsbond in 1922! En met instemming willen wij hier h, »ar passages ontdeenen aan een hoofdar- ikel, in den loop van de week geplaatst. Oók onder ons wordt er wat gesold meb lat woord .demooratie. Arbeiders misbruiken het om alle, ook de ïeesib-vergaande» eiiachen te rechtvaardi- bn. En anderen misbruiken het cm er alle V chuld van den o age nblikked ijk en toestand i ip te werpen ais zondebok. Aan het .adres van laatstbedoejden zegt )t Vaderl and^-art-iibel En men late het praatje, dat de democratie" van alle® de schuld draagt, aan helden van de bittertafel en er maar op los pratende hoogleera- ren in de wijsbegeerte. Het is trou wens niet de vraag, wie of wat de schuld is van den tegenwoordig en toe stand, het heeft even weinig nut als de beantwoording van de schuldvraag van den oorloger is maar één vraagHoe k komen wij weer tot beteren toestand, en die komt er niet zonder medewer king van he.t geheel© volk, gan s ch den demo s, en dat is de ■ware democratie. Zoo is het: héél het volk, werknemers en erlcgevers moeien solidair samenwerken in te komen tot een beteren toestand. Ook onder ons, Katholieken, laat de iidariteit wel eens wat te wenschen Van den eenen kant een vasthouden aan pon eis cJien, óók als 't klaarblijkelijk is, dat te hoog zijn. Van den anderen kant an zelfzuchtig streven naar Joon- Tik. zónder dat daarvoor noodzakelijk- jidi bestaat. Van den eenen kant een stroef vasthou- aan de letter van de Arbeidswet, ter- ijl he.t bedrijf zeer gebaat zou zijn met wat lossere opvatting. Van den a-nde- el a kant een buitengewoon onverstan- 5 g niet te miskennen verlangen om de rbeidswet te saboteeren. [Zeer juist typeert „Het Vaderland" het keerde in dat alles: Dat niet alle loonen," in de slechts schijnbaar liooge conjunctuur v.an drie jaar geleden vastgesteld, zullen kunnen worden gehandhaafddat. de produc tie meer dan .thans zal eischen, dat art. 27 van de Arbeidswet zal worden toe gepast, dat vergunning geeft tot lan goren arbeidstijd dan die van acht uuf, het is zuivere demagogie om zulks te gen te spréken, en wij gelooven niet, idat een bekwame leider van eene vak organisatie zulks zal doen, ten minste niet voor zichzelven. Maar wie geen revolutionaire.n toestand wil, in casu staking hier, staking daar eh staking overal, wat beteekenb burgeroorlog juist op het tijdstip, dat vrede door sal mon werking tusschen werkgevers en werknemers niet kan worden ovei- eohat", verzette zich met alle macht te- ga Sen de reactionairen met hun uit ge- l5sproken of in zichzelve gefluisterde leus: Nu hebben wij ee, de arbeiders, nu is de slag te slaan, om he.n er weer k onder te krijgen. Daargelaten dat dit I een hopeloos pogen zou zijn, 'kan men V daarmee slechts den toestand vererge ren. Juist, in de kwesties <de vaak zeer loeihjte kwesties betreffende arbckla- ton en arbeidsduur openbare zich een op- (clthgemeend en ernstig-6trevend ve.rla.n- fflom eensgozi n d te zijn, om s o 1 ï- a i r te handelen, en zoodoende te be- trtigen de gemeenschappelijke belangen m werknemer en werkgever, en het alge- in belang! 3 BUITENLAND. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Verwarde toestand In Hongarije. Het ballingsoord van Koning Karei nog ibekend. Frankrijk zal Rusland met 6 millioen Al ancs steunen. Eli België. lid Een socialistisch schandaal. P Ath heers cht .groote opwinding, welke "staan is door het opsluiten iti een :ankzmm gonges tacht van een zekeren puenfant, die jaren geleden uit de socia- 'e partij werd gezet en dié sedert tijd een belangrijke politieke tegen- «aler is vooral van het socialistische» rlid Cariier. openbare opinie beschuldigt Crjtlier DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent. per regel Overige dagen 39 cent per rega Voor Ingezonden Mededeeiingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLïiINE ADI ERTENUË]\, van ten hoogste 30 woorden, waarin aangeboden of gevraagd, huur en verhuur 's Zaterdag, overige dagen f0.50 betrekkingen word. koop en verkoop f 0. er van, zich vooral met het oog op de a.s. verkiezingen van een gevaarlijken tegen stander te hebben ontdaan, door hem te doen opsluiten. Duitschland. Rede van Dr. Rathenau. In een door ongeveer 7000 personen be zochte vergadering van den Badenschen landsbond der Duitsohe democratische jeugd heeft Dr. Bathenau volgens de „Neue Bad. Landeszbg." het woord gevoerd, over de beslissing inzake Opper-Silezië. Bathenau verklaarde o.m. dat de opge drongen economische overeenkomst niet slechts met den geest maar ook met den tekst van het vreeselijke verdrag van Ver sailles in strijd is. In verband daarmede herinnerde hij aan het woord van een El- zasser op 1 Maart 1870 in de Parijsche nationale vergadering: Door het misbrui ken van macht aan een /vreemde heerschap pij uitgeleverd, hebben wij een laa ts ten plicht te vervuilden. Nog eens verklaren wij een verdrag voor nietig, dat zonder onze toestemming is tot stand gekomen. Sprekend over het nieuwe 'kabinet, deel de Dr. Bathenau mede, dat hij niet om re denen van buitenlandsch-politieken aard niet tot de nieuwe regeering was toegetre den maar in verband met een besluit der democratische fractie om haar leden niet •tot het kabinet te doen toetreden. II: zelf heb dit besluit niet 'goedgekeurd, maar als democraat verklaar ik mij solidair met de beslissingen der partij. De oud-minister besloot: Wij kunnen sle'öhts met ander© staten leven, wanneer deze begrijpen, wat er bij ons gobeurt. De voornaamste voorwaarde' voor het .behoud van ons volk en land as, dat wij onze bin- nenlandsche politiek redden en haaidha- ven. Hongarije. Na den staatsgreep. De itoestam d. Hoewel de staatsgreep van koning Ka rei een spoedig einde heeft gevonden, werkt deze poging toch merkbaar aia. Men zou meenen, dat nu Karei en zijn aanhang onschadelijk zijn gemaakt, de rust weer hersteld is en Hongarije weer het oude Hongarije van vóór den staats greep was. Doch dit is evenwel niet zoo. De val van Karei heeft Horthy machti ger gemaakt dan ooit te voren, dooh dit is geenszins naar den zin der Kleine Entente, die ook van Horlhy niet gediend is. En het is vooral de vrees en de afgunst der omliggende landen, die een sterk Hon garije liefst niet naast- zich zien en daar om worden all© .pogingen aangewend om te voorkomen, dat Hongarije zich herstelle. No ta der groo te Entente. Uit Boedapest wordt gemeld, dat de vertegenwoordigers van Engeland, Frank rijk, en Italië de Hongaarsche- regeering de nota van den raad der ambassadeurs heb ben overhandigd, waarin geëisoht wordt, dat Hongarije koning Karei onverwijld •van den troon vervallen zal verklaren en hem, totdat bepaald is, onder welke om standigheden hij in het buitenland zal wor den ondergebracht, in verzekerde bewa ring stellen. De groote mogendheden leg gen er den nadruk op, dat wanneer Hon garije deze eischen niet vervult, zij ten aan zien van de voorgenomen interventie der kleine Entente en de daaruit voortvloeien de gevolgen geen verantwoordelijkheid op zich kan nemen. Weigert koning Karei? Naar verluidt zou koning Karei weige ren afstand te doen van den troon. Indien hij hierbij blijft, zal de Kamer worden bij eengeroepen om hem van alle rechten ver vallen te verklaren. Internee ringop Ma d ei ra 1 Benter verneemt, dat de conferentie v,an gezanten de voorkeur geeft aan Madeira als ballingsoord voor ex-koning Karei. Hier moet echter de goedkeuring der Portu gees cho regeering nog worden verkregen. In afwachting eener definitieve beslis sing in dezen wordt de gewezen monarch aan boord van een Engelsoh oorlogsschip te Galatz gehouden. De n%oge 1 ij k h e i d. van het ,'siia?^n vandeas t a a t s g r e e. p. De Weensche correspondent van het „Vad." meldt aan zijn blad: Ik verneem thans bijzonderheden over de.n Putsch waaruit blijkt, dat de situatie van den koning in de eerste dagen zeer hoopvol was. maar dat een onbegrijpelijke vertraging van de verdere reis naar Boe dapest daarin een wending heeft gebracht. De koning verloor 24 kostbare uren in Oedenburg, waar een feestmaal met champagne gehouden werd. De. aanhangers van Karei hielden Zondagochtend vroeg het welslagen voor zeker. De beslissing ten gunste van Horthy kwam tot stand door het optreden van het Boedapest er hoogeschoolle.gioen, dat onder leiding van den afgevaardigdèt' Goemboes in den tot dusver onbeslisten slag bij Boe dapest de beslissing bracht. Ook in de hoofdstad had men op de overwinning van den. koning gerekend. De minister van landbouw, Szabo, leider der anti-legitimisten, bracht nachten door op een Franschen Donau-moiiitor. De koning was tijdens den slag herhaal delijk in levensgevaar. Frankrijk. De wijding van Mgr. Baudrillart. In de Notre Dame te Parijs heeft giste ren met-groote plechtigheid en onder enor me belangstelling VI© wijding plaats ge-4 ■had van Mgr. Alfred Baudrillart tob titu lair bisschop van Himeria. Een crediet van 6 millioen voor hulp aan Rusland. De Kamer heeft het voorstel aangeno men tot het verleenen van een crediet van zes millioen francs voor hulp aan de hon gerlijdenden in Rusland. Rusland. Het roode leger. Volgens een Orient bericht uit Helsing- fors is -aldaar uit Moskou bericht -ontvan gen, dat de hervorming van het roode le ger thans voltooid is. De Sovjet-regeering beschikt thans_ over een strijdmacht van G millioen man cu 450.000 paarden. Spanje. Gruweldaden der Mooren. De berichten over gruweldaden, door de Mooren in Marokko gepleegd, welke te Madrid binnenkomen, hebben, naar de „Time-s'-correspondent te Madrid medt, in geheel Spanje een pijnlijken indruk" ge maakt. Meer dan 2000 onbegraven lijken van Spaansche soldaten, liggen nog op dezelfde plek, waar zij door de Mooren. zijn vermoord. Sommige lijken zijn zelfs verminkt. Er zijn lijken bij, die gedeeltelijk zijn werbrand. Men vond het lijk van een officier, die in den strijd ©en been had ver loren, naast die van de vier baardragers, die hem naar het lazaret droegen. Het schijnt thans wel vast te staan, dat sleölite een gering aantal van dit garni zoen in gevangenschap is gekomen. Sefc—lijk—genci oal Primo—- Rtceü, die aan zijn wonden stierf, nadat hem door een granaatscherf een arm was afgerukt, is herkend en naar Melilla gebracht waar het werd begraven met militaire eer. Afrika. Gemeenteraadverkiezingen te Johannesburg. Naar Beuter uit Johannesburg seint- is de uitslag der gemeenteraadsverkiezingen geweest, dat de arbeiderspartij een neder laag heeft geleden, waardoor zij de meer derheid in het stedelijk bestuur heeft ver loren. Amerika. De spoorwegstaking afgelast. Omtrent het afgelasten van de spoorweg- staking, seint Beuter nader, dat de verte genwoordigers der bonden van spoorweg personeel, die t© Chicago vergaderd heb ben, een oommisie hebben benoemd om een resolutie op te stellen, waarin de voorge stelde staking wordt afgelast. Deze motie moet onmiddellijk voorgelegd worden aan een vergadering van arbeidsleide.rs in af wachting van het bijeenkomen van de con ferentie welke op aandringen van het hoofdbestuur van de spoorwegarbeiders- bonden zal worden belegd. 2500 Inboorlingen op Haiti gedood. Majoor Turner, een officier van het Ame- rikaansche mariniers corps, die terugkeerde van een inspectiereis op Haiti, verklaarde aan de bijzondere senaatscommissie be last met het onderzoek, dat sedert. Ame rika dat eiland heeft bezet, 2500 inboor lingen werden gedood. Volgens de verkla ringen van Turner staat liet- vast-, dat- zij werden gedood bij het ontvluchten van den gedwongen arbeid aan de wegen. Ook zijn tal van inboorlingen zonder vorm van proces gedood. Aan den majoor werd medegedeeld, dat onder de officieren van he.t- marinierscorps last was gegeven de inboorlingen al3 bandieten af te maken. Ondervraagd ol het juist was, dat een mariniers-officier vijftien inboorlingen naar een kerkhof liet brengen en ze daar met een machinege weer had laten afmaken, verklaarde Tur ner, dat dit best mogelijk zou kunnen zijn. BINNENLAND. Do loonsverlaging in do metaalindustrie. De K a t- h. Werkgevers. Naar aanleiding van een bericht in d'e „Telegraaf', als zou door de R.-K. Werk geversvereniging in de metaalnijverheid aan deii R.-K. M<etaalbewerkersbond een) schrijven zijn gezonden, dat zij de loons- jverlsging intrekt op grond, diat vooraf geen overleg heeft plaats gehad met de R.-K. en Christelijke Metaalbewerkersbonden, kan ..De Tijd" van de meest bevoegde zijde me- dédeeSen, dat eT slechts sprake is van een schorsing van liet besluit tot - loons verlaging. Gisteren vond le Den Haag een vergade ring plaats van den gr»mengden R.-K. Be- drijfsraad in de metaalindustrie, onderziin voorzitter prof. J. D. J. Aon&enjent, waar zin nader werd beraadslaagd en overleg ge pleegd tusschen de beide groepen. Het „Gentrum" verneemt dat er reden is om aan te nemen, dat de Metaalbond het voorbeeld van de Katholieke Werkgevers- •vereeniOTng zal volgen. De- TTcirgemcosfer van Dordrecht heeft zijn bemiddeling aangeboden. De melk. P r ij s v e r 1 a g i n g. Donderdag vergaderden in „Krasnapols- ky" te Amsterdam wederom de groote melkinrichtingen en industricfabrieken uit Noords en Zuid-IIolland. In verband met de voortgaande da'ling van de zuivelprijzen werd besloten den inkoopsprijs van de melk opnieuw met één cent te verlagen, zoodat ook de straaiprijs van de melk met één cerit. kan worden verlaagd. Deze prijsverlaging zal ingaan Dinsdag 1 November. Hel Duits el ie pasvisum. B e p c r k i n g. Ér wordt thans aan het Dujlsche consu laat te Arnhem alleen onder bepaalde om standigheden een pasvisum voor Duitscjh- land verleend, n.l. in gevallen-van ziekte, dringende familieomstandigheden of han delszaken welke dringend zijn. De aanvra gers moeten door bewijsstukken kunnen aantoonen dat hun verblijf in Duitschland noodzakelijk is. Wat erstaa tsbegrooling. Voor 1. V er<s 1 ag. Verschenen is het Voorl. V-erslag(Twee de Kamer) i.z. de Waterstaatsbegrooting \1oor 1922. Geklaagd werd over den 'tragen gang van zalcen aan het departement. Ernstig werd geklaagd over het vernie len van wegen door vrachtauto's. Verscheiden leden vestigden de aandacht op de gevaren door onvoorzichtig rijden van auto's en motorrijwielen. BcUiandeM werd o.m. de uitbreiding van de buitenhaven te Sch-eveningen. Aangedrongen werd op liet instellen van slechts twee klassen bij de spoorwegen. Bezuiniging bij do Pest. Overcompleet Personeel. Bij den dienst der Posterijen, Telegrafie en Telefonie zijn vereenvoudigingen in den dienst ingevoerd en is de werktijd meer doelmalig verdeeld. Daardoor zdjn over compleet geworden: 25 hoofd commiezen en commiezen, 72 commiezien-titulair, 117 adjunct-commie zen!. klerken, kantoorbedienden) en telegra fisten,^ 44 assistenten, 1 hoofdbestel'ler. 25 kantoorknechts, 94 bestellers en jongelin gen, benevens 173 telefonisten, JDe te nemen maatregelen! bestaan voor- loopig in: lo. ontslag van overbodige hulppersoneel; 2-o. het tijdelijk belasten van diverse categorieën van personeel met werkzaamheden, die in den regel door personeel van 1 ageren rang woorden uitge voerd; 3o. waar onvermijdelijk overplaat singen naar kantoren waar vacaturen be staan of een overcompleet, niet zulke be zwaren oplevert voor den dienst, als zulks in den! regel op kleinere kantoren het ge val is. Met de bijzondere belangen van de be trokkenen wordt rekening gehouden. Het geheele overcompleet kan echter niet in de reserve worden opgenomen!. Aldus den inhoud van het antwoord, dat Minister König gaf op vragen van het Ka merlid van Stapele. Vleeschkeuringswet. In verband met de. a.s. inwerkingtreding van de Vleeschkeuringswet, die de gc- meentebestunen noopt thans voorbereidin gen te treffen, hebben B. en W. der gc- meerlten] Boskoop en W a d d i n x- v e e n een adres gezonden aan den Mi nister van Arbeid, waarin zij verklaren dlat de regeling, zooals die in deze wet is neergelegd, vooral voor do kleine gemeen ten, zoodanige bezwaren beeft, dat de voor deelent niet daartegen! mogen geacht wor den op te wegen. Minister Aalberse. •De Minister van Arbeid zal gedurende de week van 31 October tot 5 November van zijn Departement afwezig zijn wegens een door liem alsdan te maken dienstreis in de provinciën Limburg en Zeeland. Ansjovis naar Duitschland. •Naar men van bevoegde zijde verneemt, wordt verwacht, dat de invoer van ansjo vis in Duitschland, hetzij door opheffing van het invoerverbod, hetzij bij het instond houden 'daarvan, door inwilliging van alle aanvragen tot invoer, zal kunnen blijven plaats hebben. Troelstra en dc Koningin. Uit een Kameroverzicht van het „Hbld." van vanmorgen: „Do heer Troelstra heeft, overigens niets tegen de Koningin. Prettig voor H. M.l Hij vindt zelfs dat ze de kentering dér tij- deif heel goed heeft meegemaakt. Streelend voor II. M.l En hij en de zijnen zijn zoo- waar bereid om de opening van de Staten- Generaal bij te wonen, a.Is de -heer IXivmaor van Twist dan maar niet „Leve dé Ko. ningin!" roept. Heerlijk voor H.M.1 Wij reezen wel, dat het moeilijk zal wezen om 's hoeren Duyniaer's demonstra tie-behoefte in bedwang te doen houden door consideratie voor de S.D.A.P. Maar als de republikeinsehe zenuwen van de leden van die fractie zóó teer zijn, dat ze niet bestand zijn tegen een) „Leve de Iv'.mngin!" Mozart heeft zich overigens wel gewend aan het geluid \an eeii trom pet; wie weet of de teedere trommel vlie zen' der S.D.A.P.'ers niet zouden wennen aan die j»aar monarchale tonen, uit 's-hee— ïen Duyniaer s strottenhoofd? dan we ten wij toch nog een oplossing: ■•Mijne heenen, stopt watjes in uw repu- blikeinsche ooren. Misschien zijn er zelfs wel roode te krijgen. En tijgt, daarmee „gewapend", ter ope ning van de Staten-Generaal!" Overheid en Pers, Bij zijn installatie tot burgemeester van Arnhem Sieeft mr. de Monchy met) do voigenkJe woorden gewezen op het belang van inlichting van de pers door de over heid: „Ik acht het een gelukkige omstandig heid, dat het Arnhemsche publiek door de plaatselijke pers veelzijdig ingelicht pleegt te worden" over de gemeentezaken. Dit schijnt me een volstrekte voorwaarde voor de zoo wenschelijke wisselwerking liusscheri gemeentebestuur en burgerij. Doet gij, Mijne Hoeren journalisten, daarvoor in de toekomst ceö beroc-p op mij, dan hoop ik imjmer té bedenken, dat uwe weetgierig heid niet egoislisch i doch voortspruit uit de deugd der mededeelzaamheid. Mocht ik u ooit inlichtingen weigeren, houdt u dan overtuigd, dat niet ambtelijke gewichtig heid mij daartoe brengt, maar slechts de vrees, dat ontijdige openbaarheid de zaak, waarom het gaat, zou schaden." Weer een nieuwe partij. 0. L. Heer houdt er rare kostgangers op na. Op 15 dezer hebben personen uit ver schillende .deelen des lands 4e Utrecht een vergadering gehouden, waarin is opgericht Dc. Hervormde (Gereformeerde) Staats partij. Art. 2 van het programma dezer partij luidtZij erkent, in •te-gens'telling met da beginselen van Rome en van de revolu tie (1 1): 1. de Souvereiniteit Gods, als bron van alle gezag; 2. de Heilige Schrift als eenigen kern- bron -der vjaarheid en toetssteen der be ginselen 3. de Nederlandsche, Hervormde (Gere formeerde) Kerk, ondams haar tegenwoor- digen toestand van krankheid en ge- sclieiu'dheid, als de -historische, wettige openbaring van he.t -lichaam van Christus in Nederland 4. de Overheid als Gods dienaresse, ge bonden aan Zijnen in het woord* (met name ook in de eerste tafel der Wet) geopen- baarden wil. Nota beneDe beginselen van Rome en van de revolutie worden in één adem ge noemd. Zoo iets is té gek, om 't den menschen kwalijk te nemen! DE HAAllLEMSCHE HANZE. Vergadering Dag. Bes L u r e n. Na ecu bezoek aan het Vredespaleis eni een rondrit per extrai-ram om de stad nam Donderdag 'te 11 uur de vergadering dier Dag. Besturen een aanvang. Na een inleidend woord van den/ bonds voorzitter trad als eerste inleider op de heer van Ketel, algemeen adviseur der Bureaux van Advies met het onderwerp: B c t e o k e n i s ld e r 'H a n z e b u- r e a u x van a d' v i e s. De beteekentis A~a.fi het Hanze-Advies- Bureau kan worden afgemeten naar het doel: overeenkomstig de beginselen van den R.-K. Godsdienst tebevorderen: de be- drijfs- en sociale belangen van de vereeni- gingien, afdeelingen en onder-af deel i neen, der hieronder ressort©ererido bedrijfsgroe pen, de economische instellingen en dc in- dividueele bedrijven der leden van „De Hanze". Wat te verwezend ijken valt: voor zooverre het betreft d!e sociale be langen: door interesse voor het handels- en vak onderwijs, vooral aan den toekomstigen middenstand; •door 'het verstrekken van adviezen op algemeen! sociaal gebied; en voor zooverre het de bedrijfsbelangen! aangaat: door het verleenen van steun in 'de al- geheele bedrijfsleiding; |door bet verstrekken van adviezen op administratief commercieel, technisch eni juridisch gebied; door het aanleggen, contro-leeren;- en zoo rtoodig tijdelijk voeren van dc administra tie. Aldus wil liet Bureau zich als vraagbaak concentreeren. voor alles enj voor allen eni hoe meer adviezen er dan worden/ gevraagd hoo meer. algemeenle bedrijfsregolen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1