BUITENLAND. BINNENLAND. 12e Jaargang. 7 MAANDAG 20 JUNI 1921. No. 3551 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, i 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal Franco per post 12.96 per kwartaal Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abounds verkrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- onderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag, uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30cent per rego Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADYEETENT1ËN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen fU.uU Dit nummer bestaat uit twee bladen V De S. D. A. P. In „Het Volk" van Zaterdagavond lezen ^e: Onze Leidsche korrespondent schrijft: We wonnen deze weck met ons huis bezoek 15 nieuwe lede.n voor de partij. Hierdoor zijn we het hoogste aantal dat de afdeeling gehad heeft, voor de groole teruggang intrad, weer gepasseerd. We kunnen nie.t anders dan andere afdeelin- gen aanraden ook één dag per week op huisbezoek te gaan en de partij zal haar achterstand spoedig ingehaald hebben. Dit bericht zegt niet zooveel, als opper vlakkig -bezien Lijkt. Wij willen aannemen, dat de afdee,lin-g Leiden, der (SjD.A.P. is gepasseerd het hoogste aantal van „voor den groeten te- BUggang". Maar dan moeten wij daarbij in Oog houden, dat de afdeeling steeds oen betrekkelijk zeer gering aantal loden heeft geteld ze.or gorting in betrekking tot het Blamnnencijfer, hetwelk bij verkiezingen pp de SJD.A.P. wordt uitgebracht. Er blijken nu, dank zij genoemd huisbe zoek, oiiemschen lid tie worden van do par tij, die voorheen zeer waarschijnlijk geen lid zijn geweest en tóch rood stemden, tóch rood waren. Zóo moeten wij die aanwas berien. Hiermede willen wij echter geenszins zeggen, dat wij er onverschillig voor kun nen. zijn volstrekt niet! Wij kunnen nooit tè veel doen voor de propaganda Ook wij mogen het huisbezoek als het propaganda-midde'l niet onbenut'en onge bruikt laten! En de Katholieke huisbezoeker is.... Wij willen niet naar voren brengen de propaganda-kracht \an het Katholieke Eerstens niet, opdat wij niet in herha ling treden van wat wij nog zoo kort gele den hebben betoogd. En vervolgens ook niet, omdat zulks, ge lukkig, minder noodzakelijk wordt halfslachtige Katholieken, die in den tegen woo rdigen tijd om volstrekt- ongegronde verzinsels of vooroor- deelen een niet-Katholiek dagblad de voor keur geven bij een Katholiek, worden steeds schaarscher. Mogen het spoedig rariteiten zijn! Het S.D.A.P.'sclie huisbezoek zij voor- zoover noodig ons een prikkel en een jvaarschuwing. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Engelsche mijnwerkersfederatie heeft alle vakvereenigingen, die in een loonge- schil gewikkeld zijn, tot een conferentie uit- noodigen, met het doel een algemeene werkstaking af te kondigen ten behoeve van haar wederzijdsche eischen. In verschillende Britsche mijndistricten flaan de mijnen reeds open. Tumult in den Duitschen Rijksdag. Duiischlaud. Een communist wegens zijn verklaringen veroordeeld. Voor het bijzondere gerechtshof as de oommuiiisten-leider te Dordnuïnd, Adolf Weinberg, wegens hoogverraad, - begaan in uitingen in. een rede te Biir gehouden, gis teren tot 3 jaar tuchthuis veroordeeld. Tumult in den Rijksdag. In ons vorig blad is reeds melding ge maakt van de rumoerige tooneelen, die Vrijdag in den rijksdag plaats vonden bij de interpellatie betreffende den moord op Ga,reis, den Beiersc-hen Landdagafgevaar- digde. Toen het tusschen de on af hankel ij- kei - communisten eenerzijds en de •echi'.scho partijen aan de andere zijde tot *«n hondgemeen gekomen was, verliet pre sident Lobe den voorzitterszetel en gaf daarmede te kennen, dat hij de zitting als geschorst beschouwde. Dc zitting werd hervat na een lange pauze, waarin de seniorenraad het inci dent- had besproken. President Löbe .berisp te den afgevaardigde Mittelmann (Duit- jicho volkspartij) wegens zijn interrupties. Tegen den communist Bemmels richtte hij een nog scherper verwijt wegens zijn hand tastelijke aanvallen op eerstgenoemde. Daarna bracht do afgevaardigde Unter- lei-tner (onafhankelijke part-ij) zijn interpel latie over den moord op Gareis ten einde. De rijskikanselier, die hierop het woord Pam, noemde den moord een laf, arglistig misdrijf. Geen woord vervolgde hij is te sterk, om deze schanddaad voldoende te tra-ndmenken. Zij moet geboet worden. ®Pr. verzocht echter, zich niet -tot voor barige conclusies -te laten verleiden. De .Motieven van dezen moord moeten nog ®Pgelielderd worden. Aap de Beierscire staat-sregeering vervolgde hij heb ik medegedeeld, dat het onderzoek met den groot-sten ijver wordt voortgezet, maar nog -geen resut-la-at opgeleverd heeft, jSpr. gaf uiting aan het medelijden e-n het leedwezen van de rijksregeering met het- slachtoffer van den moord. Hij zeide echter, dat deze moord een teeken was, dat men in de politieke ontwikkeling van Duitschland op een critiek punt gekomen is. De verwildering der zeden is een uit drukking er van, dat de economische en politieke toestand door en door ziek moe iten worden genoemd. Spr. zeide,- dat hij de ontsteltenis over liet misdrijf begreep. De verheerlijking van het bruut geveld mag niet de leid-ster van de politiek worden. Voor de leden der rijksregeering is de daad een aanmaning, om alle krachten dn te spannen, -ten einde tot een toestand te ko men. die vrij van zulke daden van geweld is. De rijksregeering moet .op haar hoede zijn, om niet in de bevoegdheden der af zonderlijke landen in te grijpen, ana-a-r in Beieren moet- men inzien, dat w at in ee-nige plaatsen in Beieren en ook elders in Zuid- Duitsohland gebeurd as en gebeurt, de een heid van het rijk zou kunnen vernietigen. In den Rijksdag werden Zaterdag de de batten over den moord op Garei-s voort gezet. Wederom speelden zich wilde toonee len af. Toen de afgevaardigde Seliwartser van den Beiersche Volkspartij het woord had genomen, werd hij op zóó heftige wijze door uiterst-links geïnterrumpeerd, dat hij van liet woord .moest afzien. Toen het tumult- eenigszins bedaard was en hij in het verloop van zij-n rede den com munisten verweet, dat zij de Beiersche ar beiders stelselmatig ophitsen, werd hij door de uiterste linkerzijde voor „ellendige .hui chelaar" -uitgemaakt. Vooral de afgevaar digde Bömmele -onderscheidde zich hierbij in buitengewone mate. Nadat de president tevergeefs getracht- had de orde te herstel len, sloot hij de zitting en verdaagde den K ij k s d a g t o o r o n bepaal den tijd. Hongarije. Een verzinsel. V. D. verneemt uit WeenenDe berich ten uit Berlijn, dat keizer Karl op 20 Augustus, den Stephanusdag, naar Honga rije zal terugkeeren, worden -beslist weer sproken en een -boosaardig verzinsel der anti-legitimistische kirngen genoemd. Engeland. Het katoenconflict bijgelegd. Het- loongesohil dn de katoennijverheid dat dreigde ruim een half millioen arbei ders in de textie 1-ind us brie toe ite voeren aan bet- g-roote leger werkloozoo, is gere geld. De vakvereenigingen hebben de aan geboden voorwaarden aangenomen. Het Mijnconflict. Oproep it o t d- e algemeene staking. De uitvoerende -raad der mijnwerkers heeft- besloten om aan alle vakvereenigin gen. die met- loongeschillen te maken heb ben, te vragen om zoo spoedig mogelijk bij een te komen, teneinde tot een nationale actie met de mijnwerkers over te gaan, op dat de wederzijdsche eischen ingewilligd zullen kunnen worden. Hodges verklaarde, dat dit de algemee ne staking zou beteekene-n, wanneer de an dere vakvereenigingen toestemden. In verseliille ai d m ij n e n wordt het werk tocli hervat. Berichten uit- de mijnstreken wijzen er op, dat de mannen op vele plaatsen -getee kend hebben om heden het werk te hervat ten. Verscheidene mijnen in verschillende districten zouden heden weder openen. L l-o yd' George na ar Londen teruggekeerd. Doordat de mijnwerkers de voorstellen der mijneigenaars hebben verworpen, is de crisis in de -mijnindustrie plotseling zeer acuut -geworden. Lloyd George is daarom ook onmiddel lijk van zijn landgoed in Chequers naar Londen teruggekeerd. Waar de strijd toch stee ds om gaat. Toen de uitslagen der stemming bekend werden, hebben verschillende leiders direct verklaard;, zoo meldt de „Westm. Gazette", dat de uitvoerende -raad aan het resultaat der stemming zou zijn gebonden. Een der leiders uit Zuid-Wales zeide De cijfers zijn zoodanig, dat- men de mannen niet kan bevelen weer aan liet werk te gaan. Het is een aaneengesloten stemming tegen het particuliere bezit der mijnen. Noorwegen. Noorsche Kabinetscrisis. Om 11 uur V-rij dagnacht vond ia het St-orting do stemming plaats over het toe staan van de schoolcommissie, hetwelk door links als basis voor een offensief gekozen was om den val der regeering te veroorza ken. Door de vereeniging van de Guiinc-r-Knudsenis met de -socialisten werd het door de regeering -afgewezen voorstel met 6756 stemmen aangenomen. Gisteren, heeft het kabinet zijn ontslag in gediend. Rusland, Munitie voor de Sovjets. De Dernières Xouvelles van Parijs orgaan van Milioekof deelt mede, dat de Sovjet-regeering bij Engelsche fabrie ken een .bestelling gedaan heeft van muni tie tot een waarde van 9 millioen pond sterling. Zwitserland. Geld uit Moskou? In den nationalen raad (te vergelijken met onze Tweede Kamer) heeft de socia list Ryser verklaard, dat zidh onder de Zwdtsersche arbeidersbeweging onbekende elementen bevinden, -clie wanorde stichten onder de massa. Daarbij bevindt zich de communist- Platten, lid van den nat. raad, die sedert-hij geen-secretaris meer is van de soc. partij, geen beleende bronnen van inkomsten meer heeft. Men weet niet, zei de Ryser, of dit geld uit Bern of uit Mos kou komt. Spanje. Aanslagen. Drie personen gedood. Te Barcelona zijn Zaterdagmorgen op verschillende punten meerdere aanslagen gepleegd, waarbij gebruik werd -gemaakt van revolvers. Drie personen werden ge dood, onder wie de secretaris van den -Spaanschcn arbeidersbond Yleic Boal. De daders zijn voortvluchtig. Amerika. Loonsverlaging bij de Scheepvaart. De regeling aangaande .de loonsvermin dering met 15 p-Cit. voor scheepvaart-per soneel is door de shipping board goedge keurd. De nieuwe Joc^cLaal -zal van kracht blijven it-ot den laatst en December van dit jaar. Een dergelijke regeling als voor het machinepers on e el werd getroffen zal ook worden gemaakt voor de marconis ten van de koopvaardij en -met de vertegen woordigers van de matrozen, stokers en koksbonden wordt eveneens onderhan deld. Loonsverlaging van het Canadeesch Spoorwegpersoneel. De Canadeesclie spoorweg l^eef-t itegen 1 Juli een loonsverlaging van 12 pCt. aan gekondigd. De verlaging omvat 150.000 em- p-loyé's. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Kabinetscrisis. Algemeen is het ver langen, dat het Kabinet-Ruys aanblijft Een onderzoek wordt ingesteld naar de wenschelijkheid om den arbeiders in het mijnbedrijf het recht te geven tot inzage van de boeken. Verslag van den Middenstandraad. Een beschouwing over het Katwijksche conflict tusSchen Raad en Ged. Staten. DE KABINETSCRISIS. Zoowel de Vrijzinnige als de Protestant- Christelijke pers dringt aan op een aanblij ven v.aai het Kabinet-Ruys. De „Tel." schrijft: „Vast staat-, dat een gewijzigd kabinet- Ruys, hetwelk zicli dn hoofdzaak -ten doel stelt- de Grondwetsherziening en do loo- pende zaken -af te doen, aan beide -zijden van het parlement instemming zou vin den. De persoon van den premier is -bij de meerderheid der groepen sympathiek, en men zou het in hem waardeere-n wanneer hij het offer wilde brengen. Een oplossing van de crisis in dezen geest lijkt ons ook het meest waarschijnlijk." De „Tel." heeft het oordeel van rar. H. P. Marehant, den leider der Vrijz. Dem. Kamerfractie, over do kabinetscrisis ge vraagd. Mr. Marehant deelde het volgen de mede: Voor Kamer-ontbinding is geen grond. Primo -omdat het verschil tusschen liet amendement-Verloren en het voorstel van de regccring geen onderwerp is, om aan het oordeel van de kiezers to onderwerpen; -ten tweede omdat de methode waarnaar de regeering getracht heeft- haar voorstel itevormen, om er een meerderheid voor te krijgen, even ongeschikt is daarvoor en ten derde omdat het kabinet van de geeoali- seerde reehtsche partijen niet tot- ontbin ding van de Kamer kan overgaan op grond van een punt, dat die partijen onderling verdeeld houdt. Vat dan? Er moet nu eenmaal een kabi net- zijn. Een nieuw kabinet, dat !<>t de ver kiezingen van 1922 zit, zal moeilijk zijn te ui ten eerste omdat een formatie op een nieuwen grondslag, bijvoorbeeld een democratische, onder deze omstandighe den bij den ingaug van het laatste jaar per parlementaire periode, niet wel moge lijk is, en ten -tweede, omdat voor een za kenkabinet voor ééai jaar ter afhandeling van de Grondwetsherziening (niet gemak kelijk de mensclien zullen zijn te vinden. De conclusie is: het- kabinet-Ruys zal moeten blijven. Het kabinet zooals het thans zit kan -niet van program verande ren. Daarom -moeten de leden ervan, met wie moeilijkheden zouden -rijzen bij de uit voering van liet program, uittreden en wor den vervangen. In de eerste plaats Pop, in de -tweede plaats De Vries. Dat is liet mi nimum. Men zou, -als men -toch -eenmaal aan het -recon-strueeren is, nog enkele an dere ministers kunnen vervangen, indien er -plaatsvervangers voor zijn te krijgen. DE MIDDENSTANDSRAAD. In de laatsle vergaderingen van den Middensl-ancleraad zijn o.m. de» volgende onderwerpen behandeld. P 1 a a t s e 1 ij k -.e keuze. De. Raad besloot, aan de Eerste Kamer een adres te richten, houdende vcr&ek, aan het door de Tweede Kamer aangeno men we t s on I we rp - R u t ger s c.s. inzake •plaatselijke keuze geen goedkeuring te. ver leenen, zulks onder uiteenzetting van dc bezwaren, die speciaal uit middenstands oogpunt legen het ontwerp zijn aan te voe ren. Bureaux van Advies. Hieraangaande besloot de Raad den mi nister van Landbouw in overweging te ge ven, op dit oogenblik beslaande tekorten van de bureaux van advies van rijkswege te -doen aanzuiveren en voorts een onderzoek 1© doen instellen welke subsidie voor elk ibureau afzonderlijk noodig moet- worden geaeht. De Raad verklaarde zich bereid, van zijnentwege zoodanig onderzoek te doen instellen. Handeldrijven door de g e m ie e n t e n. Onderscheidene middenstandsorganisaties hadden tot den minister van Binnenland- sclie ,Zaken het verzoek gericht, wettelij ke bepalingen in het 'leven te roepen, die 'aan gemeentebesturen de bevoegdheid ontnemen handel te drijven in goederen, Idio geen monopolistisch karakter dragen; in het bijzonder kantten deze organisaties izich legen dc gemeentelijke halbcdrijvcn. Omtrent deze verzoeken vroeg genoemde Bewindsman liet oordeel van den Midden- stand-sraad. De Raad besloot, den minister van Bin- tnenlandsche, Zaken -te berichten, dat het z. i. wensc-hclijk was de gemeentebesturen aan te schrijven, dat er volgens den mi nister cup dit. oogenblik in het algemeen geen aanleiding bestaat gemeentelijke winkels te handhaven, en voorts, dat-, in dien tengevolge van bijzondere omstandig heden voor -een bepaalde gemeente termen* bestaan zulks we.l te doen, deze winkels commercieel moeten worden gedreven, d. w.z. dat aan deze winkels in rekening worden gebracht alle kost-en, die ook op het bedrijf van den middenstander rusten, zoodat deze winkels dus liuur en belasting betalen en voor het werkkapitaal de nor male rente vergoeden. Vliegende winkels v. H a n d e 1 s k a m e r. In onderscheidene plaatsen des lands houdt do Handelskamer verknopingen, die geheel het karakter dragen van vliegende winkels. Zoodanig optreden onder het motto „Duurtebe.slrijding" heeft bij den Middenstand, en naar den Middenstands- raad voorkomt terecht, g-roote verbitte ring gebracht, en zulks le.m-eer, daar al leen regeerinigssteu-n aan de Handelskamer haar optreden mogelijk maakt. Do Mid denstands-raad he.eft nu aan deni minister verzocht, om aan de Handelskamer een wenk te geven1, nieL langer voort fe gaan met 'het houden "san vliegende winkels, hidien althans de Handelskamer er prijs top stelt, do aan dit lichaam verleende fa ciliteiten ten aanzien van het disconlee- ren van wissels onder Staatsgarantie te behouden. W o r k t ij d c n b e s l u i t en Winkelsluiting. Tol den minister van Ai*beid li-ad de Middenstandsraad liet verzoek gericht, geen werktijdenbesluit voor winkels in te voeren, tenzij tegelijk een wet op de win kelsluiting in werking trad. Voorts had dc Raad aan genoemden -minister ve.rzocht bij zijn ambtgenoot van Landbouw -er óp aan te dringen-, spoed fe maken met dc in diening van een wetsontwerp inzake do winkelsluiting. De minister van Arbeid beeft hierop nan den Raad bericht, tot het laatste, bereid te zijn, maar niet tot het doen van een toezegging, dat geen werktijdenbesluit voor winkels in werking zou treden, alvorens ook ceni wet- op de winkelsluiting werd ingevoerd. Immers, omtrent het tijdstip, waarop dit laat.-te.zou kunnen geschieden, staat niets vast. Hieromtrent besloot, de Raad, er bij den minister van Arbeid nogmaals feo zeerste (op aan te dringen', onder geen v-icrwaardo een-ig werktijdenbesluit voor winkels int® voeren, tenzij tevens tegel ijkertij-1 do wet op de winkelsluiting in werking trad. Bij deze aangelegenheid kwam ook de vraag ter sprake, of het in het algemeen wenschejijk was te bepalen, dal. indiert voor liet personeel een werktijd van bijv. 10 uur werd vastgesteld, ook <:c winkel niet langer dan 10 uur ge-remt mocht zijn. De Raad beantwoordde deze w aag ontken nend; een wet op de winkelsluiting moet alleen excessen kceren; een bepaling, dat een winkel niet langer dan b.v. 10 uur geoper-1 zou in- gen zijn, zou te zeer aan den kleinen man de gelegenheid ontnemen, om vooinit te komen. Het bezoek van den Japanschen kroonprins. Zaterdagmiddag -kwam de Japansohe kroonprins Hiro Hito met gevolg in -auto's uit Den Haag te Amsterdam, om een be zoek incognito, aan A iris te brengen. Een -talrijk publiek was van liet bezoek getuige. Zaterdagavond vond in de salons van liet hotel „Palace" -te .Sclieveilingen, een di ner plan-Is, ter cere van den Japanschen kroonprins, aangeboden door den Japaai- schen gezant. Na -afloop van dit diner had een g-roote receptie plaats, waartoe do ge- noodigden zich, omstreeks half elf in een der salons aan de zeezijde verzamelden. Kroonprins Hiro-IIito en Prins Kan-I-n verschenen cenigen tijd later met den Prins der Nederlanden. De ge-noodigden konden zich aan de prinsen laten voorstellen, waarvan velen gebruik maakten. De versiering van dc tafel in Pahace was opgedragen aan de firma F. H. Smeets, kweekerij „Flora", Maredijk te Leiden, 't Zag er keurig uit. In het midden was een bloemstuk, voorstellende Japan met -de hoofdstad. De firma had eer van haar werk. O ude rd omsv e r zekeri n g. Van d© rond 33.000 G2-jarigen, 33.500 53-jarigen en 36.000 Ci-jarigen, die r.aar schatting op 1 April j.l. in ons land leefden, waren op dien dalum onderscheidenlijk 22.556, 25.671 en 25.:;s-.i hetzij ingevolge de Invaliditeitswet, hetzij ingevolge de Ouder domswet 1919, verzekerd voor. een ouder domsrente van drie gulden-per week, in gaande bij het bereiken van den 65-yarigen leeftijd. Indien Wordt aangenomen, dat van bo vengenoemde folate, aantallen 62-, 63- en 64-janigen een tiende gedeelte in de rijks- inkomstenbelasting is aangeslagen naar een inkomen van ƒ2000 of meer (-met inbe grip van gehuwde vrouwen, wier echtge noot naar dat inkomen of daarboven is aangeslagen), dan blijkt, dat van de 62-, 63- en 64-jarigen, wier -maatschappelijke wel stand bene,den de vorenbedoelde grens blijft, onderscheidenlijk rond 76 pot., 85 pel. en 70 pel., thans verzekerd zijn voor leen ouderdomsrente van drie gulden per week. Daarbij behoort voort nog in aan merking te worden genomen, dat die over gangstermijn van art. 2i der Ouderdoms wet 1919 loopt lot 3 December 1923, zoodat de boven medegedeelde aantallen verze kerde personen nog kunnen stijgen. De meegedeelde cijfers loon-eu derhalve ban, dat althans voor de eerstvolgende ja- t'-en de. overgrootc meerderheid dergenen, Uie den leeftijd van 65 jaar bereiken cn niet behooren tot de maalschappclijk beier gesitueerden, op den dag. v an dal bereiken zich in het genot van een ouderdomsrente zullen zien gesteld. Het Mijnbedrijf. Openleggen van boeken voordo arbeidc r s. De minister van Arbeid, hoei'i, h.r na- riien-s zijn ambtgenoot van L>-i.1iw,-aan den Hoogen Raad van Arbei-I - vraag voorgelegd, ol' in hel mijnbedrijf ren wet telijke verplichting tot het openleggen van d© bedrijfsrekening aan de leiders der ar beiders mogelijk en wenschetijk moet wor (ten geacht. Georganiseerd overleg. De minister van Oorlog heeft uit over weging, dat hot wenschelijk is. om in af wachting van de totstandkoming van een wet-, regelend'© den rechtstoestand van ambtenaren een aanvang Ie maken met het treffen vdn voorloopige voorzieningen no pens het georganiseerd overleg in aangele genheden, in het bijzonder van belang voor den rechtstoestand van de burger-aniblena ren en burgerwerklieden, r-essorleerende onder het Depart, van' Oorlog, een bijzon dere commissie voor georganiseerd over leg in zaken, 'betreffende de onder hetj Depart-, van Oorlog ressorloerende burger ambtenaren en b urger-we.rkl ieden, met uitzondeing hen hen die werkzaam zijn 'bij liet depart, van Oorlog zelve en bij de 's-Gra venhage gevestigde bureelcn ran inspec teurs van wapens en hoofden van dienst vakken, ingesteld. De commissie dient voor advies van aan gelegenheden, in liet bijzonder van belang roor den rechtstoestand van vorenbedoel de rijksdienaren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1