Tweede B!ad.
Vrijdag 3 December 1920
BININE^LA^D.
DE ACHTURIGE ARBEIDSDAG.
Hoe het ermee staat in andere landen.
*TÏ<.vb ,Pa/txto.oin&blad", er aan herinnerend
dat de bekende Conferentie tooi Washing
ton heefifc vastgesteld, dat alle deelnemen
de naties de 48-urige werkweek zouden in-
poereïi, geeft een lijst van landen, gerang
schikt naar de male waarin zij aan de uit
voering van het artikel nopen® de arbeids
duur (voorgeschreven is dat uiterlijk 1 Juli
1921 de achtupendag moet zijn ingevoerd)
hebben gewerkt.
Griekenland. Het Parlement heeft do
wet' reeds aangenomen, levenals de 5 an
dere wetsontwerpen van do conferentie.
België. Een wet, bepalende den ar
beidsduur op 48 uren per week, den leef
tijd beneden welken de jeugd niet arbei
den mag, -alsmede verbiedend nachtarbeid
voor vrouwen en kinderen, werd door do
Kamer aangenomen met 142 tegen 13 stem
men.
Zuid-Afrika. Ingediend bij het Parle
ment.
Frankrijk. Een wetsontwerp, strekkend
-bot ratificatie van de conventie van "Was
hington, is dn April 'ingediend bij de Ka
mer.
Groot-Brittannië. Er bestond een ont
werp van wet, ged-atc 1 van Augustus
1919, hetwelk -thans wordt herzien, ten ein
de heb in overeenstemming ibe brengen met
de conventie van Washington.
Italië. Eeen wetsontwerp, bestaande uit
één artikel, behelzende rectificatie der con
ventie, is door do regeering ingediend od 24
'Juli 1920.
Venuzuela. Do in Washington ontwor
pen webten zijn aan het oordeel van hot
Congres der Ver. Staten van Venuzuela
onderworpen. Uitslag nog onbekend.
Duitschland. Een wetsontwerp regelend
den arlwidsduur is sedent vorig jaar in
stucGe. Het komt. in hoofdzaak overeen
met de besluiten van Washington. Echter
-behelst -het aan© bepaling zooals ook bij
ons ter elfder ure, door heit Kamerlid Dre-s-
seHiuys werd voorgesteld dat de werkge
vers ©n werknemers bij ouiderlirilge over
eenkomst een langeren arbeidsduur kun
nen vaststellen. Zoo spoedig mogelijk zal
het. Ave-teo.nt.werp aan het oordeel van den
Rijksdag onderworpen worden. De regee-
ring ziet geen kan®, af -te wijken van da
gunstige beschikking, aan de patroons en
werklieden gezamenlijk eenige afwijking
toe te staan.
Argentinië. Het ministerie van Ar
beid heeft een wetsontwerp in behandeling
Overigens is de arbeidsduur daar reeds.vol
doende geregeld.
Oostenrijk. Is me-t zijn arbeid®wetgeving
de conventie reeds vooruit en zal slechts
eeuigo formeel wijzigingen van minder be
lang hebben aan ie brengen.
Chili -diende een, vrij sterk -afwijkend,
ontwerp-wan wet in bij het Congres.
Indië. Het centraal r' 'rivernement onder
zocht de teksten van "Washington en raad
pleegt de gewestelijke besturen en belang
hebbende -organisaties. Neg niets besloten.
Misschien lean in dén komenden winter het
wetsontwerp gereed komen.
Luxemburg. Is reeds min of meer ge
leigeld. Maar de regeering heeft het vaste
voornemen al-les ook formeel in overeen
stemming te brengen met. de. besluiten van
Washington.
Nicaragua. Ter fine van onderzoek door
gezonden aan het ministerie van Publieke
Werken.
Noorwegen. Is in studie bij een tweetal
-kommissies, om, zoo noodig, de bestaande
Wetgeving in overeenstemming te brengen
met de conventie.
Panama. Onderzoekt de zaak.
Polen. De regeering bestudeert de wets
ontwerpen, door de conventie uitgewerkt.
Zweden. Er bestaat een bijna .geheel
ivereenstemmen.de wet van 19 Oct. 1919. Zij
heeft een v-oorloopig karakter en geldt
slecht® t-ot 1923. Vóór dien tijd zal verande
ring bezwaarlijk zijn.
Zwitserland. De regeering -heeft- -de zaak
grondig bestudeerd. Eene conferentie van
werkgevers- en arbeidersorganisaties zal de
regeling vaai den arbeidsduur, zooals door
de conventie vastgesteld, nader onderzoe
ken.
Tsjecho-Slowakije. Is door zijn wet van
19 December 1918, de conventie reeds voor
geweest. De acht-urendag geldt er voor alle
arbeiders zonder uit zondering. Aanpassing
aa-n -den tekst der wetsontwerpen vaai Was
hington zal geene moeilijkheden veroor
zaken.
Zoover bekend is er nog niets gebeurd
om de conventie uit te voeren dn de volgen
de landen: Bolivia, Canada, Columbia,
Denemarken, Honduras, Liberia, Nacuw-
ZeeLaaid, Salvador, Saam, Ur-uguay, Spanje,
Portugal, Australië, Brazilië, China, Cuba,
Ecuador, Finland, Guatemala, Haiti, Hed-
jas, Holland, Japan, Paraguay, Pea-u, Per-
zië, Roemenië, Joego-SLavië.
Men bedenke echter, Holland is er een
voorbeeld van dat dit niet zeggen wil,
dat in genoemde landen de arbeidsduur
niet wettelijk geregeld is. Alleen beduidt
het, -dat die landen nog niet® deden ter uit
voering der Washingtojis-che besluiten.
Misschien omdat zij '-t niet gewe-nsch vin
den, dear arbeidsduur te beperken, mis
schien, bij andere naties, wijl zij de materie
reeds regelden.
Buitenlandsche Berichten,
De haven van Petersburg.
Een correspondent van de „Daily Tele
graph" geeft het volgende beeld van de
haven van Petersburg.
De haven van Petersburg, zegt hij, is
niet ontsnapt aan.de algemeene verwoes
ting, die het lot schijnt van alles, in den
greep van het bolsjewisme. Het schitteren
de scheepvaartkanaal tusschen Kroonstad,
en Petersburg is verwaarloosd, zoo dat het
aanslibbende zand haar diepte heeft ver
minderd van 28 voet tot nauwelijks 20
voet. De kaden liggen verlaten. De load-
sen, die er zijn, zijn voor het meerendeel
van haar daken ontbloot en ledig. De ge-
heele outillage evelators, kranen enz.
is een volkomen chaos. De dokken en de
verschillende kanalen liggen er afzonder
lijk en in groepen, in den modder vastge
zogen, en belemmeren het'verkeer. Bij één
van de kaden ligt een groot 6chip op zijn
kant in zeer ondiep water. Het is een hos-
jritaalschip. Er waren meer dan 1000 ty-
phuspatiënten aan boord. Ten gevolge van
verwaarloozing en onvoorzichtigheid is het
schip op zekeren dag vol geloopen en over
stag gegaan. Vierhonderd patiënten kwa
men hierbij om het leven; hun lijken bleven
gedurende vele weken in de ruimen.
De stoomschepen, die in do haven liggen,
zouden, zoo zij in orde waren gehouden,
een heele vloot hebben uitgemaakt. Er zijn
23 Russische schepen met een totaal inhoud
van 87.000 ton. Drie daarvan zijn passa
giersschepen, de rest vrachtschepen. Enkele
van deze schepen waren mooie oceaanva
rende booten van gemiddeld 10,000 ton elk.
Van zulke schepen zijn er vijf. Al deze
schepen yerkeeren in hopeloos verwaar?
loosden staat; vele daarvan heeft men een
voudig laten zinken. Een bemanning om er
op te passen, is er niet; terwijl vele waar
devolle deelen van de schepen zijn verwij
derd of gestolen.
In het soheepvaartkanaal liggen ook
twee Britsche vrachtbooten, waarvan de
kapiteins en de bemanningen gevangen
worden genomen, en een Belgische vracht
boot van 4000 ton, die -bijna geheel onder
water staat en zich in hopeloozen toestand
bevindt. In een afzonderlijk bassin ligt een
groep Duitsche schepen; hoeveel, is niet be
kend. Voor zooveel bekend, liggen er geen
neutrale schepen in de haven. Een paar
torpedojagers en launches zijn de eenige
schepen, die men soms in beweging ziet.
De groote dokken voor het. binnenland-
sche verkeer zijn eveneens ledig. De honder
den rivierschepen en -lichters, die ze ge
woonlijk vulden, zijn verdwenen. Tientallen
sleepboot-en liggen opgepropt bijelkaar met
doorgeroeste ketels en beschadigde machi
nes. Zelfs de kleine ferrybooten, die in ver
vlogen dagen de burgers heen en weer over
de New a en langs de wijdvertakte monding
van de rivier voerden, vormen een grooten
hoop o.ud ijzer op een van de laagliggende
eilanden..
Petersburg. Peter de Groote's uitkijk
venster op Europa, de haven die eertijds
welig bloeide, is niet meer, besluit de cor
respondent.
De toestand ^in Rusland.
Een correspondent der „Daily Tele
graph" weet nu bijzonderheden, te melden
over hetgeen te Moskou werkelijk plaats
had tegen de sovjet-regeering. Het blijkt.,
da-t op 20 October vier regimenten van
het roode leger te Moskou in garnizoen
bevel kregen naar het front to gaan. De
mannen weigerden dit te doen vóór zij
nieuwe schoenen zouden hebben gekregen.
De roode commissarissen konden niet an
ders geven dan ,.lapli" d.w.z. schoenen ge
dragen door de Russische hoeren* gemaakt
van s tukken berken kast om de voeten ge
bonden met touw. De roode soldaten verza
melden al die lapti, maakten er een vuur
van en marcheerden toen naar het Krem
lin, waar zij werkelijke schoenen eischten,
Daar Averden zij ontvangen door Lenin's
Lettisohe troepen, dio op de muitelingen
ingingen" en er een o-p elke t twintig fusil
leerden, de anderen werden dadelijk in ge
sloten wagens naar het front vervoerd.
Dit oproer diende de buitengewone
commissie te Moskou als voorwendsel om
oen wijd-vertak te samenzwering tegen de
sovjets te „ontdekken". Tal van officieren
en generaals van hot roode leger zijn ge ar
restee rd en als gijzelingen in concentratie
kampen geplaatst.
Hot nieuws over do toestanden in de
groote steden onder cle sovjeit-reg. blijft
slecht. Te Pe-trograd is de dysenterie-epi-
dernie minder ernstig dan zij geweest is,
doch vlektyphus vertoont zich nu weder
met het koude weder. De trams, post- elec-
t-risch licht en de schouwburgen zijn vrij
verklaard voor ieder en men verwacht dat
geleidelijk alle huur •-■oor woningen zal
worden afgeschaft, maar dit alles maakt 't
leven te Petrograd niet aangenamer, Avant
de meest gewone artikelen voor dogelijksck
gebruik zijn niet meer te krijgen. Het sov
jet-geld wil men niet meer en voor een taa-
ristischen roebel geeft men tachtig so riet
roebels. Er zijn geen winkels moer open,
behalve een paar bloemenwinkels, twee
zaken van horlogemakers en een kleerma
kers winkel, welke laatsten voor de sovjet-
regeering werken. De Pebrogradsche com
missarissen zijn erg zenuwachtig, omdat
een sterke anti-semitiescke strooming zich
onder de matrozen en roode garden open
baart.
De syndicalistische terreur in Spanje.
In welingelichte kringen te Barcelona ver*-
zekert men, dat zekere gearresteerde arbei
dersleiders binnenkort naar bet eiland Fer
nando Po (aan de Afrikaansohe kust) zullen
worden gedeporteerd. De voorzitter der vak-
vereeniging a'an metaalbewerkers te Barcelona
is volgens de „Temps" Zaterdag gearresteerd.
Men vond bem in bet bezit van een tweetal
revolvers en eenige compromitteerende papie
ren. Een ondernemer, die een niet-georgani-
seerd arbeider in zijn dienst bad, is doodge
schoten. Een fabrikant van pakkisten werd
door een twaalftal syndicalisten aangevallen,
die twintig schoten op hem losten. Te Reus
word een metselaarsbaas, benevens de leider
eener vrije vakvereeniging doodgeschoten. Toen
verschillende arrestaties werden gedaan, werd
een algemeene proteststaking afgekondigd.
Te Saragóssa, waar in naam de algemeene
staking voortduurt, doch waar vele arbeiders
den arbeid wederom hebben hervat, zijn in den
nacht van Zaterdag op Zondag twee bommen
ontploft in de onderaardscbo kanalen, waar de
electriseke kabels door zijn gelegd. Er vielen
daarbij gelukkigerwijze geen slachtoffers te
betreuren.
Muizen- en rattenpiaag.
Onder bovenstaand opschrift schrijft het
„Handelsblad van Antwerpen het volgende:
Men kan zonder- overdrijving zeggen dat
Limburg Aran niet een enkele plaag gespaard
blijft. In den zomer waren bet de rupsen in
de boomgaarden, in den zaaitijd en in 't vroeg-
jaar de slakken op 't veld, dan weer bet mond
en klauwzeer onder 't vee en in die stikheete
nachten de muggen in de slaapvertrekken.
Vandaag zijn bet muizen cn' ratten die ook in
onze streek voor goed schijnen aangeland en
schuren en zolders overhoop zetten. Terwijl
bazen en konijnen bier overal van dag-tot dag
zeldzamer worden, groeit bet getal muizen en
Tatten dagelijks aan.
In zekere hofsteden is bet getal dezer knaag
dieren zoo verschrikkelijk groot geworden dat
zij 's nachts door hun geritsel en hun geloop
op graanzolders en door vertrekken de be
woners beletten te slapen.
De katten hebben dan ook -bun werk, doch
bij overvloed van muizen, laten zij de ratten
liever ongemoeid.
Bij een pachter rond Tongeren beeft men op
het laatst der vorige week na een klopjacht
op de ratten, met den gom aakten buit zeven
groote manden gevuld. Een Luiker mollenvan-
ger beeft de diertjes komen balen en ze den
pachter afgekocht tegen 25 ccntimen per' stuk.
Uit de Pers.
SOC! AAL-DEMOCRATISCHE
JOURNALISTIEK.
De „Residentiebode" schrijft:
Er gaat in den laatsten tijd bijna geen dag
voflrBy of dc sociaal-democratisc.be pers huilt
krokodillentranen over de partijdige en een
zijdige voorlichting, Avelke de bourgeois en
speciaal dc clericals pers baar lozers geeft.
Waarbij natuurlijk sterk afsteekt de onpar-
tijdige waarheidlievende methode 'fler socialis
tische pers.
Wij ondervonden dit dezer dagen weer.
Een dag of tien geleden maakten wij mel
ding van terrorisme, uitgeoefend, door leden
der socialistische vakbeweging op de confes
sioneel georganiseerden.
„Het Volk", zonder ons bericht aan haar
lezers voor te zetten, vertelde, dat wij ontzet
tend overdreven hadden en met het eerste be
wijs voor onze bewering nog moesten komen.
Wij gaven die bewijzen onmiddellijk, met
data en namen, ea toen zweeg „Het Volk" in
alle talen.'
Zoodat de lezers van „Het Volk" niet an
ders weten of wij hebben schandelijk gelogen,
wijl wij niet in staat waren zelfs maar èèn be
wijs voor onae bewering aan te voeren.
Een stork staaltje van die juiste voorlich
ting, door de socialistische pers deden wij
Zaterdagavond weer op in de „Notenkraker."
De vorige weck Donderdag zag bet sociaal
democratisch Kamerlid Schaper zich gedwon
gen hulde te brengen aan Dr. Nolens voor zijn
sociaal-werken op internationaal gebied. Wal
de lieer Nolons in Washington en Genua beeft
gedaan voor de arbeidswetgeving, aldus de
heer Schaper, is boven mijn lof verheven.
Ziehier nu echter hoe dezelfde socialistische
pers den beer Nolens aan 'haar lezers voor
stelt.
„Staatsman Nolens is een nationale groot
heid. Buiten onze grenzen is hij weinig be
kend en heeft hij niet veel te vertellen. Binnen
onze grenzen echter speelt hij een groote rol,
vooral achter de schermen. Nederland is een
rustig land, met stilstaande wateren en met
lange Goudsclie pijpen, de laatste breken, wan
neer men ze niet- met voorzichtigheid hanteert.
Onze nationale staatman is navenant."
Aldus de „Notenkraker", bijblad van „Het
Volk", twee dagen na de hulde van Schaper.
En toch maar huilen over die slechte cle-
rkalo pers, die haar lezers zoo eenzijdig voor-
Kch't.
Of die Verontwaardiging ook gemeend is
Land- en Tuinbouw.
De R. K. Landboiswbedrijfsraad.
In het „Boeren- cn Tuindersblad" zijn uit
voerige verslagen verschenen van de te Deven
ter gehouden algemeene vergadering van den
A. B. T. B. Het verslag in het nfmmcr van 26
November bevat een resumé van de rede van
Prof. van Aken, don voorzitter van den R. K.
Landbouwbedrijfsraad over de heteekenis A'an
dezen Raad.
Door de Bedrijfsraden, aldus Prof. van
Aken, zal het mogelijk zijn de boeren ook zoo
veel mogelijk meer belangstelling te laten
krijgen voor de sociale beweging van het ge-
heclc land. De tijd is voorbij, dat een gehcele
stand kan zeggen: Wat kan mij dat schelen?
om dan zonder meer zijns weegs te gaan. De
boerenstand, die kernachtige stand, moet zich
gevoelen de stand, die nog heeft een rotsvast
geloof. De boerenstand moet voorop gaan,
wanneer Kerk en Vaderland moeten worden
verdedigd. Men moet door die Bedrijfsraden
boeren in dat leger zien te krijgen en trachten
te behouden; en evengoed als onzo Limburgsche
jongens ons vertrouwen geven en onder het
zingen van: Limburg is mijn vaderland, naar
Rotterdam gingen om de revolutie mede te
helpen tegenhouden, e\-engoed moet gerekend
kunnen worden op Katholieke boerenbevol
king. die de grootste stut is van Koningin en
Regeering. Zij moeten zijn een aaneengesloten
organisatie, bereid iedere revolutiepoging van
de rooden te breken, want ook op het platte
land kan de sociaal-democratie voet krijgen.
Zoo bijv. Groningen en Friesland,, doch de
Katholieken moeten hun den wind uit de zeilen
nemen, zoodat zij stil aan den kant komen te
liggen en geen stap verder meer komen. Het
zal den hoeren en tuinders een klein beetje
centen kosten en mén zal misschien over een
of andere kleinigheid moeten heenstappen,
maar men zal daarvoor van het katholieke
gedeelte van de bevolking grooten dank oog
sten en zich tegenover dat gedeelte van onze
medeburgers zeer verdienstelijk hebben ge
maakt. j
Laten allen ijveren voor het brengen en be
waren van den socialen vrede op het platte
land, opdat altijd gezegd zal kunnen worden:
Dat zijn katholieken en ziet eens hoe zij elkan
der lief hebben, doch niet, dat zij kunnen zeg
gen: Dat zijn katholieken en kijkt eens hoe zij
elkander haten!
Uit de Omgeving.
NUUROW IJKER HOUT.
Eerste steenlegging. Woensdag j.l.
had -alhier, zooala gasteren reeds in 't kort
vermeld, 'fc leggen v. d. eersten steen plaat®
va.n de 45 woningen, welke door de R.-K.
Woningbouw verecniginig „St. Antkonius v.
Padua" gebouwd worden -op het terrein ge
legen aan den sohipperssLoextwcg in de
School! aan.
,r»ee morgei» -te ©ff mxr jcwismem niertoe
in -het direetiegebouw bijeen het bestow
der verceniging met den Edelachbb. Hoor
A. v. Ier®el, burgemeester dezer gc-meento
aan wien het bestuur had ves-aoc-hit da
steenlegging te willen verrichten, terwijl
mede aanwezig waren de genoodigden, do
architecten A. J. Kw^holler uit 's Hoge en
Nic. And-riese© -uit Hilversum, d© beide wet
houder®, de WelEerw. heer Melehereg ©ea
dar vroegere opricht ere der veeeeniging, de
aimomer van het Averk, de heer J. W. van
Par era-, en de beide opzichters. Allereerst
werd door den WelEerw. Heer M. M. van
der Eem de steen in hot Direetiegebouw
plechtig ingewijd.
Na afloop ven deze plechtigheid begaven
dc aanwezigen zich naar het h-oofdgebouw,
alwaar de steenlegging zou plaats vinden.
Ter plaatse nam de voorzitter der Ver-
eeaiiging, de heer E. Oostdia-m, het w-oord.
Spreker heette -dan op de eerste plaats wel
kom den edelachbb. -heer Burgemeester,
terwijl hij namens het geheele Bestuur vol
doening uitsprak over het aannemen der
uitnoodiging. Nadat hij vervolgens de
verdere genoodigdeai had verwelkomd ging
spr. in korte trekken na w-at zooal aan do
totstandkoming van het plan, dat thans
wordt uitgevoerd, was voorafgegaan.
Hierna noo-digde spreker den burgemees
ter uit de steenlegging te verrichten.
Alvorens hiertoe over te gaan. nam de
burgemeester het woord en sprak ongeveer
als a'olgt:
't Is met genoegen, aldus spr.. dat ik da
uitnoodiging, om den eersten steen te leggen
A'an het complex A'an 45 woningen, waarvan
do bouw thans is aangevangen, heb aanvaard.
En dit genoegen spruit voort uit de warme
sympathie, die ik voel zoowel A-oor het werk,
dat hier op het punt staat gewrocht te wor
den, als voor het bestuur der vereenigiog, dio
dit werk heeft aangevangen.
Die sympathie vindt op de eerste plaats hare
verklaring in het feit, dat door dezen bouw vele
ingezetenen, wier belangen -mij als Burgemees
ter moeten ter harte gaan, in de gelegenheid
zullen zijn, eene geschikte woning te erlangen,
eene woning, die voldoet aan de cischen der
hygiëne en die bovendien confortabel is inge
richt. Een schaduwzijde daarbij is waarom
het hier te verzwijgen? dat de woningen f4
a f 5 per week zullen moeten opbrengen en
daarom vTij duur zullen zijn. Wij kunnen dit
betreuren, doch wij dienen te beden
ken, dat het niet anders kon. Ook bij
den evengenoemder. huurprijs betalen de toe
komstige bewoners der hier in aanbouw zijn-
do huizen slechts de helft van hetgeen volgens
den kostprij's der woningen aan huur zou moe
ten worden opgebracht en Avordt do andere
helft door Rijk en Gomccnte bijgepast. Laat
ons daarom hopen, dat de malaise, die momen
teel in de groentencultuur en in het bloembol-
lenbedrijf heerscht, spoedig moge plaats ma
ken voor eene betere conjunctuur, en dat die
betere conjunctuur zoowel den arbeider al®
den patroon moge ten goede komen. Komt er
meer Avelvaart, wordt er beter verdiend, clan
valt het A'anzelf niet zoo zwaar, eene flinke
huur op te brengen. Anderzijds is ook 'éeno
daling in de prijzen der eerste levensbehoeften,
ceno daling, die, als niet alle Reekenen bedrie
gen, in het nabije verschiet is, een factor, die
ei toe kan medewerken, dat het betalen der
huishuur voor do bewoners niet al te bezwa
rend wordt.
Een tweede reden, dat deze plannen spr.
zoo bijzonder sympathie zijn, is gelegen in de
omstandigheid, dat er een complex woningen
wordt gebouwd, die de gemeente waarlijk zul
len verfraaien.
Er zullen onder de leden der Boutvverecni-
ging wel personen zijn, dio zich herinneren»
dat ik, aldus spr. ofschoon ik nimmer de
gestie der bouwvereeniging heb willen bein-
vloeden wel eens do meoning heb uitgespro
ken, dat ik bet hoogelijk zou Avaaydocren, zoo
bij do te bouwen woningen het uiterlijk schoon
niet uit het oog Werd verloren. Als er arbei
derswoningen worden gebouwd, dan ziet men
maar al te vaak, dat er wprdt nedergezet een
hoop met muren en daken, die in hunne som
bere eentonigheid de stemming van den voor
bijganger bederven, in plaats dat er naar ge
streefd wordt, een plan te ontwerpen, dat, on
danks alle soberheid van lijn en eenvoud van
bewerking, bet oog van den toeschouwer
streelt.
Het was mij, aldus spr., desti 1 'oldoo*
ning, te constateercn, dat mijne ng ten
deze door uw bestuur werd gedeeld, en het ia
zeker deac opvatting uwer laak geweest, die
u deed besluiten, om ondanks verzet van ze
kere zijde den beer Kropholler tot architect te
kiezen en hem uit te noodigen, de unodige
plannen te ontwerpen.
Spr. hoopt do bescheidenheid v. d. Iièor Kr >p-
holler niet te kwetsen, Avuuneer 1- I- -r zegt,
dat deze de verwachtingen. hem
werden gekoesterd, sébitl-s- ukl.
Zeker, "wij zijn nog niet zne r.noa'
volledig zijn uitgevoerd, en \.-i een
kur
looft, dat de ontworpen leekenit:
Een uitstapje naar en door
Oostelijk Zwitserland.
Dock we staan in een ander tijdperk, de
eeuw der globetrotters, aviateurs en kilo-
meterverslinders, een tijd met minder poë-
roerend afscheid der hotel- en pension-
zie maar toch niet zonder gemoedelijkheid
en levenslust. Leb maar eens op het qquasi-
vrienden.
Overal, waar onze boot aanmeert, verdringt
zich een woelige, bonte menigte om de vertrek
kende reizigers. Aandoenlijke omhelzingen
hebben plaats tusschen monschen, die elkaar
eens in 't leven hebben ontmoet om elkaar zoo
spoedig mogelijk weer te vergeten. Een gejuich
en een gewuif zonder einde. Zakdoekjes vol
staan niet meer; van hotel-terrassen en bal
eons wordt met handdoeken gewuifd, ja zelfs
de tafellakens worden opgenomen en door drie
of vier personen in den wind bewogen. Het is
eene oerkomische scène: die vendelende vrien
den aan den oever en die wapperende vaan
tjes op de boot. Het ontaardt soms in een
khicht, waarin de hotelkok in zijn wit uni
form meespeelt en zijn grooten hond de lucht
in slingert ten afscheidsgroet.
♦Helaas, blijft de zon den ganschen dag hard
nekkig achter wolkengordijjfen verscholen. Al
onze wenschen enverlangens om hare glans
volle verschijning in dit betooverend milieu
atuitan af op haar heslisten onwil. Nog erger,
dc groote waterreservoirs -der lucht beginnen
hun voorraad over onze hoofden uit te^ieten,
als we in Luzern den vasten bodem berreden.
Daar rest ons niets anders, om het koude had
te ontvluchten, dan het beschuttend dak van
het Union-hotel, Avaar we lot een langdurige,
ve.velende zitting gedwongen worden. Even
kunnen we nog de prachtvol gelegen Stifts-
kerk binnensluipen om de laatste accoorden
op te vangen van een meesterlijk bespeeld
orgel het is het slotstuk van een orgel
concert'.
Ofschoon het de vigilie was van O. L. Vrouw
Hemelvaart, ging het niet „ohne weiteree" in
ons katholiek hotel en vereenigingsgobouw een
mager souper te. bekomen. Toen het echter na
een tijd wachtens verscheen, was het beslist
uitstekend.
Den volgenden dag, Zondag, hadden we op
ons program gemerkt als bedevaartsdag. We
zouden al-s vrome pelgrims een bezoek brengen
aan het beroemde Wallfahrtsort der Moeder
Gods ia de vermaarde Benedictijner abdij van
Einsiedeln. Zonder ontbijt vertrok 's morgens
het gezelschap per spoor over Arth-Goldau
naar dit stemmige plaatsje. Van het station
werd ons van zelf de weg naar het heiligdom
gewezen door de talrijke bedevaartgangers.
Machtig was de indruk, die. het brsedo plein
met zijne dubbele colonnade rondom het ba
rokke Marialempeltje maakte. Op den achter
grond verheft zich in majestueuze breedte de
abdijgevel, in 't midden gedeeld door de schit
terende barokken met haar rank lorenpaar. De
met dennenbosschen gekroonde bergen zijn do
passende om-raming voor dit grootsche beeld.
De ruime hallen van den abbatialen tem
pel waren reeds tot achter met eene aaneenge
sloten menigte gevuld: cle pontificale hoogmis
Zonder bedenkelijke stoornis zouden we dus
niet tot in de sacristie geraken. Daarom werd
beproefd door een der zij toegangen der abdij
binnen de historische gewelven te komen, wat
ons buiten verwachting onmiddellijk gelukte
en wel zoo, dat we eenen goeden bekende in
de armen vielen, die ons door den doolhof van
gangen spoedig in de uitgestrekte sacristie
bracht. Daar-, waren wo dra met heilige ge
waden bekleed en konden we onmiddellijk in
eenige der zijkapellen aanvangen te colebree-
rep.
Na onze dankzegging werd ons in het vreem
delingenkwartier een frugaaL ontbijt geboden.
Waarheen we ons wenden, hetzij in het pom
peus gesierde godshuis met zijne kostbare
marmerplaten en zwaar vergulde rococo-or-
nainenten, hetzij binnen de majestueuze gan
gen, hetzij in het groote koor met de kunstvol
gesneden gestoelten, overal overstelpte ons als
't ware „le luxe pour Dieu", overal vond ons
oog de sprekende uitdrukking dor hooge, of-
fergrage vcreering van vervlogen eeuwen voor
dit heiligdom, der ongeschokte genegenheid
dos volks voor deze Stede van christelijke be
schaving en religieus leven.
Geheel dit bergplateau (883 M.) met rijzige
kerk, breed uitslaande vleugels der klooster
gebouwen, met wijdschen voorhof, zuilengaan
derijen en sierlijke Mariabron in het midden,
herwekt in onze herinnering weef de voorstol
ling, dio wij ons eenmaal van den Moriah
vormden, tyaar wc in onze verbeelding naar
de historische gegevens des bijbels uit al die
exotische materialen van het morgenland den
Salomonischen tempel opbouwden met zijn
ampclen voorhof, schitterend heiligdom en nog
kostbaarder Allerheiligste, mei die Avijdsohe
geitouwen voor priesters en levieten, alles ge
huld in den lichtschemer van het puurste
goud, dat de groote Koning van Israël voor
zijn- godshuis had bije rezocht. In zijn groot
geloof achtte hij niets kostbaar en rijk genoeg
voor Jahve's eeredionst, zoodat de God zijner
vaderen m' zichtbaar welgevallen dezen tem
pel tot rijn woontente koos en sprak: ,Hic
habitabc quoniam elegi cam. Hier zal ik av*B-
nen, a-, ji ik deze plaats daartoe heb uitver
koren."
Een zelfde liefde en vereering van priesters
en a'o'.k voor den nog verhevener ceredienst des
Nieuwen Verbonds en hunne kinderlijke ge
negenheid voor de Moeder des Offerlams
schiepen en sierden dit 1 'Igdom van Ein
siedeln. waar God en Zii.-" !I Moeder zoo
dikwijls door mirakelen 1,. onder tegen
woordigheid hadden kom'
Ei; onzer had het t - "d
der Lloos' rs te
leden van ons reisgezelschap kón w- - den
toeloop der gasten op den feestdag ::mi lo
gies meer worden verstrekt. Ze vonden echter
bij dc zusters in het Marialicim aan dc andcro
zijde van het voorplein liefdevolle opname*
's Namiddags werden wij door de vriendelijke
paters rondgeleid binnen do eerbiedwaardige
kloosterliallen, terwijl onze oogon bewonderend
gleden langs (ft wanden, waar cle piëteitvol
geteekende kartons van een tweeden ha An
gelica, den gestorven Benedictijner pater Ru-
dolf Stadtler, waren ingelijst. Deze fijne
uitgevoerde schetsen voor muur- en gewelf
schildering en voor gebranaschilderuo ven
sters ademden nog den geest der beroemde
Nazarenerschool. Zij stammen nog uit de da
gen, toen de diepe godsdienstzin der christen
kunstenaars die fijnheid van gevoel bezaten om
voor de uitbeelding der. Godsmyaleriön co
heiligen-legendon slechts de edelste, de id «rit
ste vormen te kiezen.
Een bibliotheekzaal ïb recoeo-sKjl roet zuiloa
van grijs Zwitsersoh marmer ontving ons
binnen hare wanden, waar de grillig gedraaid*
emporen, de fijna stucco's, dc kostbare ge
brande ramon en de kleurige boekbanden ons
een rijk spel van licht cn -nhaduAv, kion-: ea
toonstemming ten beste gaven. Het natuurt
historisch museum, wat ons daarna word ge
toond, was ondergebracht in een gmnti.- ntimto
met rondloop, -d" gaanderij. Ruit";ig'-w rijfc?
Av.-s. hier (b "olo'gisehc verzameling.
- lelijk v vrden we nog toegelaten in dq
