Tweede Blad,
Woensdag 14 Juli 1920
Uit de Pers.
DE VERKORTE ARBEIDSDAG.
In Oils B 1 a d komt een artikel voor, dat
de ondertee-kening draagt van M. Krijgs
man, wethouder te 's-Hertogenboseh. De
schrijver is werkman van zijn vak en een
in de katholieke werkiedenorganisatie
vooraanstaande figuur, dezelfde, die het
eerst practlsch heeft voorzien in de gele
genheid der talrijke werklooze sigaren
makers, door hen in de gelegenheid te
stellen een der bouwvakken te leeren.
Hij behandelt den woningnood, den ar
beidsduur en de arbeidslust. Het grootste
deel van zijn artikel nemen we hier over.
(Bij hem knelde n.l. hij het uur meer en
meer de vraag of wij, speciaal bij het
(bouwvak, op den goeden weg zijn met on
zen verkorten arbeidsduur. En hij kwam
reeds tot de overtuiging, dat do vraag ont
kennend moet worden beantwoord.
En dan vervolgt h'lj:
„En omdat die overtuiging zich aan on3
opdringt en een sterke aandrang in ons is
om het 'te uiten, doen wij het ook. Vooral
omdat wij meer en meer zien, dat de ar
beiders de dupe worden van de historie.
„Laat ons bouwen, het klinkt in de Ver
gaderzalen van de Raden der Gemeenten
en in die van het Rijk. -De Minister en de
Gemecn'ten putten zich uit, om duizenden
en millioenen bijeen te garen om credieten
te verleen en en toeslag op bouw of huur
te geven. Want gebeurt dat niet, dan is de
bouw niet loonend te maken, dan is de
[huurprijs niet te bealen. Maar noch het
(Rijk, noch de Gemeenten tooveren die mil-
lioenen. Zij halen die uit de schatkist, en
den inhoud van de schatkist formeeren de
belastingbetalers. Niet zelden haalt men
het uit je linkerbroekzak om straks, na af-
icrek van de kosten der bureaucratie, hot
restant weer in je reohterbroekzak te
storten.
„Maar, zal men opmerken, men haalt het
bij de grooten en brengt het naar de klei
nen en laat het drukken naar draagkracht.
(Eilieve, dat zeggen alle theoretici. Maar
de praktijk heeft ons geleerd, dat het ge
makkelijker is om van „grooten" "te spre
ken dan de juiste grooten aan te wijzen
met aanwijsbare gegevens. En als dit niet
gaat, (en ik zeg ui't ondervinding, dat net
buitengewoon moeilijk is, want in belas
tingplichten zijn er heel wat groote gewe
tens), dan is ook de draagkracht een pas
kwil.
„Accountantsonderzoek voor den belas
tingbetaler, zal men opwerpen. Ik stap
maar over de ambtenarij heen, maar dan
=hogde wereld is glad, gladder dan
(menige aal.
„Neen, met die millioenen-X'oteering
moet en zal het vastloopen, dat kan men
zien zonder Minister van Financiën te zijn.
(Wij zelf, dat zijn de arbeiders, zullen onze
onbehuisde arbeiders aan huizen moeten
helpen. Door hij onzen arbeid met lust en
energie te werken, door desnoods, hetzij
dan tijdelijk, te zeggen, dat wij ter wille
van den nood langer dan die 8 uur willen
(werken.
„Daar zit, laat ik het maar ronduit zeg
gen, ik mag dat doen, omdat ik er zelf da
gelijks 14 werk, iets ziekelijks ln het gene-
ralisecren met de verkorting van den ar
beidsduur.
„Zeker, in een normalen tijd kon 8 uur
voldoende zijn. Maar de tijden zijn niet
normaal, de wereld staat voor een onnoe
melijke verarming. Velen wonen in krot
ten, anderen zijn zelfs zonder dak. Daar.
moet gewerkt, het bouwbedrijf moet ge
ïndustrialiseerd worden.
„Het kan zijn, dat er zijn, die zich de
vrienden der arbeiders noemen, die
deze regelen reactionnair noemen. Maar
daar-om verzwijg ik, in naam van velen,
die in een krol wo'ncn, de waarheid rsiet.
"(Die altijd het volk paaien en pluimstrijken,
zijn de vrienden der arbeid eis niet.
„Wij, Katholieken, ook katholieke arbei
ders, en alle goedgezinden, hebben hier oen
taak te vervullen. Wij doen beroep op u,
dat onze arbeidslust uitkom-e. wij bereid
zijn een arbeidsduur te aanvaarden, die re
delijk is ter leniging van den geweldigen
woningnood, die voor 90 pet. drukt op de
broeders en zusters van onzen stand."
Aan R.-K. S t*ü dTë Belangen optie»-
ncn wij het volgende:
Op schoolgebied hebben talrijke hervor
mingen plaats. De school zal voortaan het
Rijk heel wat meer kosten dan vroeger. Als
men nu ook maar voldoende innerlijk 'her
vormd wordt, d.w.. dat hefc personeel wat
meer de karaktervorming ter hand! neemt en
zich wat losmaakt van de rampzalige sleur-
gewoonten, die nog te veel heorschen, dan
zal het geld goed besteed zijn, want de
volkscultuur zal er bij winnen, terwijl ook de
geest van ontevredenheid, die veel kwaad
gesticht heeft, langzamerhand zal luwen
onder de leeraren, zoodat zij zich met meer
toowijding nog geven aan bet onder
wijs.
Wij vleien ons niet. dat met de nieuwe
salarisreg'eling alle misbruiken zullen ver
dwijnen"; boe meer een mensch bezit, hoe
meer een mensch krijgt, hoe meer hij ver
langt; deze oude waarheid blijft. En ten op
zichte van 'leerarengezinnen, mefc vele kin
deren gezegend, is de financiecle Tegteling
nog niet in orde, nog lang niet in orde.
Daaromtrent moeten andere Ltepalingen ko-
Waar meer noodig is tegenwoordig voot
allerlei doeleinden moot niet, de beschikbare
Rijksgelden echter verstandig worden om
gegaan. Is dit nu in alle deelen het gteval?
Ik wilde hier wijzen op een misstand,
die noodzakelijk moet worden weggeruimd.
Sommige ouders schamen zich namelijk niet
om klaploopers bij he,b Rijk te blijven. Men
weet trouwens de advertenties iedter jaar
van Rijks Hoogere Burgerscholen voor de
aanneming van nieuwe leerlingen heeft men
slechts te raadplegen da,t vrijstelling van
schoolgeld kan worden verlteend aan. ouders,
die onvermogend of minvermogend'zijn. Die
grens nu wordt door sommige directeuren,
haar het schijnt, nog al tamelijk ruim ge
nomen, ie ruim volgens wat de regeering
er mee bteoogt. Misbruiken zijn zoodoende
ingeslopen, die verderfelijk werken. Het is
een loksysteem geworden, waarbij riien niet
vraagt allereerst, of dc leerlingen wel op
eten H.B.S. thuis hooren, wa.fc hunne ver
standelijke vermogens betreft; men ziet
leans op die manier de scholen te bevolken,
de rest is bijzaak. Nog grooter lokmiddel
is het verleenen gratis van boeken en leer
middelen op kosten van het Rijk. Ook hier
klap'looperij in sommige plaatsen. Zou er
niet eens nagegaan kunnen worden, wat dit
het Rijk jaarlijks kost? Zeker, wij moeten
democratisch zijn en mi-nder-bemiddeldten
moeten geholpen woidcn, ruim geholpen,
voorzoover er bruikbare intellectueel© kracht
onder schuilt, maar er is zooiets ingeslo
pen van hyper-democratie, die- uit den boo
ze is en die het verantwoordelijkheidsge
voel van de ouders ten opzichte van hunne
kinderen jammerlijk afstompt. Velen willen
hunne kinderen wel gratis op de H.B.S.
maar zich daarvoor eenig offer getroosten,
dat werischen ze niet; iutusschen geven zij
dien kinderen ruim zakgteld om bioscoop en
andere vermaken bij te wonen en reisjes te
maken. Sommige ouders blijken hierin cy
nisch; het Rijk be,taalt het toch. Midden
standers en arbeiders, die het best kunnen
cloen staan met zicli allerlei verontschuldigin
gen klaar, als zij eenige kosten voor hunne
schoolgaande kinderen moeten getroosten.
Hot misbruik wordt in de hand gewerkt
door de advertenties, welke directe uiten van
Rijksscholen zoo smakelijk mogelijk opstel
len en waardoor dan menigeen, die er an
ders niet eens aan denken zou om alles kos
teloos te wenschen, verleid wordt om het
ook maar eens te probteeren.
Die klaplooperij is schandelijk. In de oor
logsjaren waren velen niet in staat om zich
die schoolkosten ,te getroosten, maar, vele
van die menschen verdienen thans genoeg.
Het is tijd om hierover een waakzaam oog
te laten gaan. He,t plukharen van den Staat
moet ophouden. De btelastingen zijn al hoog
genoeg; door deze misbruiken wordt rijks-
geld verknoeid. Men beginne eens die mis
standen na te pluizen. Lijsten van de ouders
der kostelooze leerlingen kunnen gemakke
lijk worden opgevraagd en met geringe
moeite valt na te gaan, wie die tegemoet
koming verdienen, <\Vie niet. Het is in het
financiteel belang van het Rijk en in het
moreel belang der volksopvoeding.
IS DAAR NU NIETS AAN TE DOEN?
In Het Patrooiisblad lezen wij on
der bovenstaand en titel een beschouwing
over ,,de groote loonen, door jongelui ver
diend en de daaraan verbonden bekoring
tot het stukslaan van geld."
Hoe is de toestand? vraagfc de schrijver.
,,Bij de uitkeering van loon ziet men jon
gens van nauwelijks 20 jaar ongeveer, teen
loon in ontvangst nemen van 20 gulden en
meer.
Zij hebben den daarvoor bedongen arbeid
verricht, zal men zeggten,
Goed. En- daar loon" is: betaling voor ver
richten arbeid, 'hebben zij strikt recht op da'
toon. Jk tiaar ook niet aan WiRen fór-
uco, al rnoch-t, dat tusschen twee haak
jes hier en daar wol wat meer de zwaar
te der loonen gelegd worden naar den kant
der huisvaders.
Raken wij dus niet aan die loonen.
Maar wajt wordt er met die som gelds ge
daan?
De vele goteden niet te na gesproken, moet
men het treurige feit erkennen, dat een
aantal dier jongelui1, dat geld gewoonweg
kapot slaat, de een Wat meer, de ander wat
minder fatsoenlijk
Men gaat bij de „ouwe lui" of elders in
den kost, beiaalt daarvoor het halve loon
ongeveer, on do rest wordt besteed aan uit
gaan, aan wijntje en Trijntje, of op zijn best
aan allerlei onnute doeleinde. De vrije Za
terdagmiddag en de geli^ele Zondag bieden
gelegenheid te over, om sommen gelds te
verkwisten, waarvoor duizenden huisvaders
en moeders zich krom zouden willen wer
ken.
Het moreele gehalte der jongélui wordt
daar natuurlijk niét beter door.
Maar bovendien. Door zulk een levens
wijze raken ze gewend aan een vlotheid van
geld uitgeven, scheppen zij zich behoeften
wolkte zich naderhand noodzakeijk wreken
moeten. Zijn zij eenmaal getrouwd, begint
hun gezin zich, uit te bouwen, moot het loon
gaan strekken tot onderhoud van meerde
ren, clan zullen zij voor dc zeer lastige keu-
zte komen te sltaan': ofwel dien 'tand van
weelde en, genot uittrekken en dat is
ecne operatie, des ie pijnlijker, naar gelang
de wortel van dien tand dieper zit ófwel
in verachtelijk egoisme het gezin tekoufc
doen.
Kent niet iedtereen, die van de toestan
den in de grooicre steden bijv. op de hoogte
is, de hondorden arbeiders, die de onzalige
gewoonten hunner jeugd voortzetten en
slechts een dteel van hun loon afstaan voor
vrouw en kinderen?'*
De vraag: Is daar nu piets aan ite doen,
beantwoordt het „Patroonsblad" met op de
wensclielijkheid te wijzen, dajt de ctentrale
organisaties van werkgevers en werknemers
gedacht wordt- hier aan den R.-K.- Cen-
tralen Raad van Bedrijven voor liet nemen
van initiaitief de zaak eens lieten btestu-
deeren en ale moeite deden om aan het so
ciale euvel, bovenbedoeld een eand te maken?
STADSNIEUWS.
GEMEENTEZAKEN.
Burgerlijk Armbestuur.
In de Raadsvergadering van 2 Mei 1918
werd dioor den Raad een oo-mmissie voor
de Burgerlijke Armenzorg ingesteld, in
afwachting van die op-richting van een
offjcicei Burgerlijk .Armbestuur. B. en
W. biodten nu den Raad een reglement
aan tot instelling' van een Burgerlijk
Armbestuur.
Ter toelichting van dit* reglement ver
klaren B. en W o. m. liet volgende:
Hoewol de wetgever den gemeent?bc-'
si uren groote vrijhevd! heeft gelaten, diaar
elke gemeentev6seive. nicd traclilen eenc
hoar passende organisatie dior burgerlij
ke armenzorg te vin-dPn, bevat die Ar
menwet toch enkele onderworpen, waar-
van regeling in hel reglement wordt
voorgeschrecen. Zij betreffen het onder
zoek, dat aan de toekenning van cene
ondersteuning moet voorafgaan, het toe
zicht op de ondersteunden, hel geven
van voorfoopige ondersteuning m ge
vallen die geen uitstel dlul'd'en en liet
toezicht'op uitbestede personen. Tot het
aanstellen van armenbezoekers verplicht,
die wel niet; in aansluiting a&n den be
spanden toestand zullen evenwel door
B en Vri een arromeester en, zoo noodig,
een of meer armbezoekers benoemd wor-
don. Het ligt daarbij in de bedoeling van
B en W. om den armmecster voorloopig
in te doelen in den rang van adjunct-
administratief ambtenaar en de armbe
zoekers voorlioopig op te nemtn ondetr
de klerken 2de klasse. Naast doze bezol
digde is ook aanstelling van onbezoldig
de arm bezoekers mogelijk gemaakt. Het
kwam B. en W. namclük aanbevelens
waard voor, dat personen, die r^h be
langeloos aan het zooi hoogst nuttige
werk der armverzorging willen wijden
en wier medewerking door het. Armbe
stuur op prijs zou worden gcsfe.id, oen
officiëele aanstelling als armbezoeker
verkrijgen.
Aap. de leden van het Burgerlijk Arm
bestuur, door den Raad' voor den tijd van
vier jaren te benoemen, mag naar de
mecning van B- en W. de cisch wouden
gesteld, dat. zij vijf en twintig laar oud
en daarbij ingezetenen van Leidc.n zijn.
Hun voorzitler wordt jaarlijks door het
college van B. en W. uit. zijn nrdden
aangewezen. Onder hen zal bij het arm-
Bcsïuur eteh secretaris-boekjfowlor werk
zaam moelon zijn. eveneens door B. en
W. te benoemen. B. en W. stellen zaoh
voor diazen functionaris voorloopyg in
te decien in den rang van administratief
ambtenaar 2e klasse.
De werkwijze van liet Burgerlijk Arm
bestuur behoort te worden geregeld ih
eon huishoudelijk reglement, aldus B.
en W. vast te stellen door genoemd1
Bestuur en aan de goedkeuring, van den
Raad onderworpen, terwijl) in het hier
besproken Reglement met énkele vin
gerwijzingen kan worden volstaan. Zoo
.is daarin slechts voorgeschreven, dat
het Burgerlijk Armbestuur ten minste
eenmaal jn e.lke veertien dagen verg»
tiert en zijn er voorts euljele bepalingen
ten oipziiehle van de functie® \"an arm-
meest-or on armbezoekers in opgenomen
In d» voor hen door B. en W. vast te
stollen instructies zullen hunne werk
zaamheden nader worden omschreven,
hoewel daarbij ruimte voor persoonlijke
opvattingen en vrijheid, van optreden
binnen redelijke grenzen moot worden
gelaten en rekening moot worden ge
houden met d'e verscheidenheid' van om-
standiglieden, >djie Zich bij d'e armverzor
ging pleegt voor to doen. Ook voor den
secrotapils-l>oekih!oudor zal djoor B. en W.
een instructie worden vastgesteld.
Voor het bijwonen de-r vergaderingen,
zoowel van dlile, waartoe alle leden wor
den opgeroepen, als voor die. waarin
de Voorzitter en (wee dér leden samen
komen om spoedshaJlve.zaken af te doen
(diit. zal in den regel eens in de twee we
ken plaats hebben) kent het ontwerp-
reglement den leden een presentiegeld
toe, dat, evenals o. a. voor de vergade
ringen van die Arbeidsbeurs en van de
Commissfe van Advies war de Werk
loosheidsverzekering het geval is, op
f 1voo-r iedere bijgewoonde vergade
ring is gesteld.
Ten slotte méricen B. en W. op, dat
uit tie vervanging van de bestaande
Commissie voor d'e Burgerlijke Armen
zorg door een Burgerlijk Armbestuur,
behalve de presentiegelden, ceen ver
meerdering van uitgaven behoeft voort
te vloeien.
ONDERWIJS.
Hoofden van R. K. scholen in het hisdom
In de sociëteit St. Bavo, te Haarlem, hiel
den de hoofden van R. K. schalen in het
bisdom Haarlem Maandag hunne 95ste al-
gemeene vergadering onder voorzitterschap
van den heer Th. P. Badoux, terwijl ook de
eere-voorzitter mgr. Móllmann, tegenwoor
dig was.
In het openingswoord gaf de voorzitter
zijn vreugde 'te kennen, dat nu de tijd be
reikt is, dat bijzonder- en openbaar onder
wijs gelijkgesteld zijn, waardoor thans de
toekomst aan de bijzondere school is.
Uit het jaarvéi*slag van den penning
meester, den heer Chr. Vantges, bleek dat
de inkomsten dit jaar bedroegen f576.70
die uitgaven f567.65. Het aantal leden be
draagt thans 116.
De oontribu'tie werd verdubbeld, zoadat
ze voor dit jaar gebracht werd op f5.
De voorzitter deelde mede, dat er bij Z.
D. II. den 'bisschop van Haarlem, door het
bestuur een verzoek was ingediend om alle
secties in de D. V. te doen verdwijnen. Het
bestuur stelde daarin voor, om t-e waken,
dat de eene groep de andere nieil tjou over
stemmen, dat iedere groep 3 vertrouwens
mannen zou aanwijzen, welke geweltigd
zouden zijn om in beroep te gaan bij Z. D.
H., als zij meenden, dat een besluit ten
nadeete van een bijzondere groep genomen
was.
Voorloopig zal echter op de oude wijze
worden voortgeleefd.
Bij zijn t w e e j a a rl ij k-sch verslag herinner
de de secretaris aan de verschillende adres
sen aan den Minister en Z. D. H. den bis
schop.
Den secretaris, den heer D. 'W. J. Ruiters,
die het bisdom gaat verlaten, werd dank
voor zijn werkzaamheden gebracht.
De voorzitter van het uitke.eringsfonds
'deelde mede, dat het bestuur van plan
was, de uitkeering voortaan te verdubbe
len, zoodat deze voortaan f300 zal bedra
gen, hetgeen algemeen werd goedgekeurd.
Bij de 'bestuursverkiezing werden herko
zen de heeren Th. P. Badoux en P. C. A.
Hendriksen, -terwijl voor de verkiezing van
het derde lid hers'le mining moet plaats
hebben.
Hierna werd de vergadering voor enkele
uren geschorst.
In de namiddagvergadering werd bij de
herstemming met bijna algemeene stem
men gektozea tie ffeor J. B. B&rfols.
De lieer It. G. de Boer uit Noordwïjï
hield daarna een, inleiding ovpr ,JDe Nietn
we .tijd", bestaande uit enkele opmerkin
gen n$ar aanleiding van dé nieuwe wef
op heMager onderwijs.
Hij bracht hulde aan dein Mi nis tier en
stelde-onder daverend applaüty der verga
dering voor hem een telegram van hulde
te zenden.
Bij de rondvraag nam ook de eere-voor.
zitte-r, Mgr. Möllmann, het wooiti en zeide,
dat er thans een tijd van rust en vrede is
ingetreden. 'Weliswaar worden da hoofd
onderwijzers dikwijls geprikkeld door het
personeel en de ieerlingen, maar door het
eteeds aanwenden van het groote middel,
de zachtmoedigheid, zult ge, zeide de hoog-
eerw. spreker^ personeel en leerlingen aan
u binden.
Gemengde Berichten.
Ma andagavond is op hefi
Velperplein te Arnhem een agent van politie
door een automobiel aangereden. De be
stuurder en de passagiers Ln de auto ver-
keterden in beschonken toestand. De agenfc
kreeg door den val hersenschudding, en
was vanmorgen nog niet bij kennis. Daarna
heeft de dronken chauffeur nog etn voor
bijganger aangereden, die aan bet been
gewond is.
Alseenbijzonderhoid ka n
worden gemeld, dat bij den vteehouder K. t«
Maarssen een varken 23 jongen heeft ter
wereld gebracht.
Maandagavond is te Ara-
hem op den Rijn neergestreken een water
vliegtuig, bestuurd door den Italiaan Longo
Reinando. die teen tocht maakt van Milaan
naar Stockholm. Hij was hi or voor een zwa
re onweersbui gedaald en zette gisteren zijn
reis over Amsterdam per vliegtuig voort.
T e H e er-H ugo waard (N.-H.)
staat reeds een.igcn tijd aan den Middelweg
eten goed üurgerwoonhuis te huur.
Voor zoover wij weten -het derde in dew
lande.
De leerlingen der Haar-
lemsche Schoolvereeniging zullen met reeda
verleende toestemming van II. M. de Ko
ningin, aan Prinses Juliana aanbieden een
door de kinderen op teen grijs-geschilderde
plank, kunstig mei klei aangebracht relief
van 't eiland Java. Tevens zal worden rum-
geboden een schrift, waarin vermeld zijn al
le producten van het eiland Java. Ook is bij
ieder product een plaatje gcsteekeml.
Uiteen ovterzicht van da
71e alg. -vergadering der Ned. Mij. ter bey.
der Geneeskunst, te Arnhem gohouden, in
het Tijdschrift der Mij. door prof. Van Rijn
berk:
Het was bij zessen toen de achtste
spreker dr. Herzberger het spreckgtestoclto
beklom. De atmosfeer in de zaal was toen
onhoudbaar. Een leek, die doktervergade-
ringen bijwoont, moet ons wei voor grap-
penmakers aanzien, als wij net over hy-
giënte hebben. Op onze vergaderingen pas
sen wij die althans niet toe. Men stikte in
de tabaksrook."
Een patiënt in het Allge-
meine Krankeuhaus beklaag zich, dat men
haar, zonder haar toestemming, bloed Heeft
afgenomen voor een tran^msie. Zij zegt, te
heliben gtemeend, dat het voor diagnostische
doeleinden gebeurde. Sedert lijdt 'ij, miax
haar zeggen, aan bloedarmoede en zwakte
toestanden. Daarom verlangt zy van de
twee artsen, die haar het bloed lu bben ont
futseld, 50,600 kronen smartegeld, 73,^K)0
kronen voor kosten van genezing en 1000
kronen rente per maand.
Hoeveel zouden zij niet moeiten- betalen als
zij de geheele» juffrouw met- al haar b.oed
hadden geschaakt! In ieder geval is liet go
wenscht, gelijk de Munch, med. VVo-
ohenschr," opmerkt, zich toestemming tot
een transfusie of dergelijke bewterking steeds
schriftelijk te laten geven (T. v. G.)
Bij een bewoon ste r vair de
Riouwstraat te Utrecht was Zondagmiddag
'een juffrouw met haar vier-jarig zoontje.
Men at olienootjes en het jongste kreeg er
ook een paar, met 'het ongelukkig gevolg,
dat een nootje in zijn luchtpijp schooi, l'oen
het knaapje ter behandeling per ziektenauto
naar de Rijksklinieken werd vervoerd, was
•hij bij aankomst reeds gestikt.
T ijd e n s het hevig on woef
van Maandagavond sloeg de bliksem in den
molen De bonte Hen" aan den Kaive, ring
dijk te Zaandam. Een gede-1<<- van
eten roede werd weggeslagen, terwijl vn be
gin van brand ontstond, dat door dc Zaan
dijker spuit werd gebluscht.
Van den molen „De liaan" in den Kal-
verpolder werd de etec-trischo gele ding ge
troffen, waardoor de motor begon te draaien
Op een derde plaats in denzelidcn po ier
werd een hooimijt tengevolge van het 1 .uel-
vuur een prooi der vlammen.
FEUILLETON.
Een Keizersdroom.
42);
Het is zoo, gij \vord>t oud en zwak, Be
val i'k u niet teen gift-drank te bereiden voor
den muiter Vindex,' die mij van den troon
wil stoaten om den afgoleefden grijsaard,
Galba, met het keizerlijk diadeem te tooien?
Beval ik li niet eenzelfde drankje voor Gal
ba te bereiden dat teen vriendenhand hem
reiken zou?
Zoo was uw (bevel, o, Caesar- en Locus-
ta gehoorzaamde.
En met welle een uitslag? donderde Ne
ro haar .-tegen, zich vlak voor haar plaat
send; trekt Vindex niet met de Gallische le
gioenen op tegtea Rome? Waagt niet reeds
het volk door goud ew beloften verblind, zijn
partij te kiezen cn wordt het zelfs niet on
der de senatoren gefluisterd? Maar ik zal
ze -tuchtigen, die vermeteitem O, had het
Romeinsche volk slechts één mek, met
vreugde zou ik schelprechterzijn.
Wie bleef er -dan, waarover Nero zou
willen gebieden? vroeg Locusta spottend.'
[Wie om den nieuwen halfgod, Nero-Dyony-
éos knielend te vereeren? Verbitterd zijt gij,
O Caesar op uw volk, wees heb liever op uw
zeiven. Staat 't u tegon te leven onder vfcien
de slaven, welnu, drink dan den drank, dien
ge mij afsmeek,it in den macht toen ge uil- die
taveerne mijner zuster opsteeg naar mijn
woning. Waarom doodt ge u niet, Nero?
Wijl ik leven wil, vrouw, leven en ge
nieten.
Genieten? Kan de werteld u nog iets
genietbaars geven, nadat ge liet- leven in al
le volheid, hebt genoten? Wat blijtt u over?
•De beker 'van den wellust, tot- den bodem
hebt ge dien gteledigd De macht? Gij zegt
het zelf, het is ellendig to heerschen over
één volk van slaven. Dc haat? Dien, o Cae
sar, hebt ge uitgeput; hoe klein; hoe verba
zond klein- moet het zijn voor nem die zijn
haat aan armzalige schepselen bevitedigd,
den haat waaraan een Agrippina is geof
ferd. Moedermoord, broedermoord, vrou-
wenmoord Caesar, sierfvoor u is
niets meer te hopen van het leven. -
Gij dwaalt, riep Nero triomfantelijk.
Gij daalt, vreeselijke vrouw. Eten schat blijft
mij nog, als allea mij ontrouw kvordt; de
liefde, vriendschap.
Locusta hoonlach te.
Wie bemint Nero, tenzij de beul, die
hem zijn rijke verdiensten dankt.
Wie mij bemint? Een jongeling, edel
en goed als geen tenkele; een jongeling, aie
alle rijkdom, allé eer verachtte, die ik aan
zijn voeten legde, die mij als een bloem is
te midden- der wildernis Sporus.
Sporosl lj soli j k klonk Locusta's lach.
Kunt ge he-t drijfzand vertrouwen waar-
Op uw voet trnttii aan den oever dter zee?
Kunt ge ongedaan- maken het goochelspel,
dat ge meib hem speelt? Zeg mij dan welk
recht hebt ge op zijn vriendschap. Ja, wan
neer iemand dten jongeling openbaarde, dat
op Nero's bevel in Locusta's herberg ,een
slaapdrank zijn zinnen omnevelde, dat ge
durende zijn sluimering de dolk in een gor
del 'werd verwisseld met een onschadelijk
ding, dat in zichzef terugsprong, zoodra het
teen voorwerp raakte, zij het ook oen men-
schenborst Wel kon de groote Nero in het
bewustzijn zijner veiligheid don dolkstoot
van den jongeling afwachten-, wel in het-
gevoel van volkomen zekerheid zich grooti
moedig en verheven toonen
Een rauwe k-eet onderbrak Locusta's
woorden.
Nero werd biteek.
Dat is Sporus' stem riep «hij buiten zich
zeiven. Wanneer hij gehoord heeft, wanneer
hij de goden mogen u genadig zijn,
vrouw, zoo ge aan Nero den laatsten band
hebt geroofd die hem nog aan de mensch-
heid bindt. Verachtelijk rustte Locusta's
oog op den keizer, die met. luider stem om
Tigetinus riep.
De Moor verscheen).
Zaagftge Sporus? Was hij in dteze zaal?
Niet dat ik weet, heer. Ik hield de
wacht in de voorzaaL, -c/ooals ge mij bevolen
hebt, doch ge weet or zijn veel geheime gan
gen in het gouden 'huiis ej\ Sporus is rne/fc
alle vertrouwd.
Nero wenkte hem te gaan.
Het was toch zijn stem f-luisterde hij,
ik zal hem laten zoeken en
Tigolinus had zich niet verwijdert, in
deemoedige houding stond hij op den drem
pel.
Wat wilt ge nog, vroeg de Caesar op
ruwen toon.'
Heer, er is een slechte tijding geko
men; met grooten spoed en oen (talrijk le
ger nadert. Vindex de hoofdstad. Dte legioe
nen dragen Galba's naam, de provinciën
vallen hem bij, en zelfs in Rome
In Rome! Men waagt in Rome den
naam Vindex uit- te spreken? viel Nero uift.
Men waagt het o heer, ten men waagt
nog meer. Zoo even krijg ik bericht dat
in den laatste nacht drie uwer beeldzuilen
van hun voel Lukken zijn afgerukt en in het
slijk zijn V rtreden, dat smaadschriften in
heit keizer'jk paleis zijn gevonden, dat zelfs
do schep n van Alexandrië, die zand voor
het circus brachten, door het volk zijn aan
gehouden, omdat het in dio schpen eeno hi
ding Egyptisch metel vermoedde, dat op uw
bevel was gezonden om den hongersnood te
lenigen, die op het oogtmblik Rome's arme
bevolking bij duizenden wegraapt.
Doet zij dat? riep Nero gramstorig,
dan is de hongersnood nrij een welkome
bondgenoot die den beul veel werk spaairt.
Maar ik zal mild zijn en jubelen zal het
volk op het hooren van- Nero's naam. Reeds
maken de leg oenten zicli op le„v ;i ..x;
de uitslag maakt mij niet bezorgd, want on
bedwingbaar -is Nero. Alleen, voor zij uit-
/treHkeh, zullen zij deelnemen aan een
schouwspel, dat ik Rome's volk bereiden
wil, opdat het Vindex vergete en dten hon
gersnood en de Alexandrische schepen. Ik
zal spelen geven in het circus zoo groo'.sch
zoo schi-bte-rend als de wereld nog niet heeft
gezien. Gij, Tigelinus zult de zorg danrvoof
op u ntemen, ga en laat van het Forum ver
kondigen, dat ik over drie dagen het Ro
meinsche volk bij die spelen wacht.
Grijnzend verdween TigeLinuns cn nauwe
lijks was hc{, voorhangsel achter hem dicht
gevallen.
Vrouw, zeide hij en zijn blik scheen het
oog der giflmengster te doorboren, ik zag
op uw gelaat, toen men mij het btericlit van
Vindex bracht, een straal van vreugde.
Wanneer gij mij hebt- verraden en dat
bebi ge, onderbrak hij zich zo'vep toornig.
Zie mij niet zoo spottend aan, meen niet
Nero het hoofd te kunnen bieden, omdat hij
het voor goed vond gebruik te maken van
uw duistert» kunst, niet onkwetsbaar zijt gij#
vrouw en bij tie goden
