richting der muntgasmeters als zijnde te
kostbaar achterwege is gelaten, moet thans
aan het. einde van iedeié maand van de
betrokken verbruikers een bijbetaling wor
den gevorderd, hetgeen voor deze betrok
kenen zeer onaangenaam is. Ten einde dit
te vermijden wordt nu aan den gemeente
raad voorgesteld een gaspenning in te voe
ren die vanwege het gemeentelijk gasbe
drijf zal worden verkocht. Voorgesteld
wordt 10.000.000' van dezé penningen te la
ten vervaardig en, hetgeen een uitgaaf vor
dert van 150.000.
„De Kruisbanier".
Naar de „Msb." verneemt, heeft de daar
toe ingestelde commissie, gevormd door de.
besturen der tien diocesane Kruisverbonden
en Mariaver'eenigingen, besloten tot op
heffing der bestaande èèn- en tweeweek-
sche drankbestrijdersblad'en, welke zullen
worden vervangen door een om de veertien
dagen verschijnend blad getiteld „De Kruis
banier".
Tot hoofdredacteur is benoemd de wel-
eerw. heer.L. Simonis, te 's-Bosch en tot
hoofdadministrateur de heer B. Bon, te
's-Gravenhage.
ANTON JURGENS' MARGARINE-
FABRIEKEN.
Men verneemt, dat deze vennootschap
een fabriek heeft laten bouwen te Padang;
die een capaciteit van 40 don copra per dag
beeft en reeds eenige wéken in werking is.
Te Makassar is een andere fabriek in aan
bouw, die in Mei a.s. zal gereed komen en
die een capaciteit van 70 ton copra per dag
zal hebben.
In 't geheel zal de vennootschap dan vijf
fabrieken in Nederlandisch-Indiö 'hebben.
DE STAKING IN DE HAVENS.
Verzoek om t lossen.
Bij den Centralen Bond van Transport
arbeiders. ia het volgendie telegram, ingeko
men:
Mijnwerke/rsvereeniging in Essen heeft
in Rotterdam 363 kisten, spek liggen1, die
voor mijnwerkers !ti© dezer plaatse bestemd
zijn. Verzoeken dringend het verdere trans
port .onmiddellijk te willen toestaan. Voe-
dingsmoeilijkheden zijn hier op het oogen-
blik bijzonder groot. Zijn op invoer uit
Holland aangewezen.
Het telegram is verzonden door den
Duitschen Mijniwerkerbond, die Vereena-
ging van Christelijke mijnwerkers, de
Poodscïre beroepsvereniging en de Vcre&.
niging van fabrieks- en havenarbeiders.
De Feu e r a t i e w e i g e r 11 v e n s.
mji, dd e| i e n, M o p r W e n n
te lossen.
Gisterenavond heedfc de afd&eling Rotter
dam van de Nederlandsche Federatie ver
gaderd ten einde een beslissing te r emen
over de verzoeken om aan de voorziening
van graan 'en levensmiddelen voor Wee-
mem enz. geen bezwaren in den w;eg te leg
gen.
De vergadering nam een motie aan,
waarin gezegd wordt, dat de staking, wil
ze doel treffen, zoo diep mogelijk raoet In
grijpen in het 'economische leven en dat
daarom ook geweigerd moet worden le
vensmiddelen vooi Weesn&n te'lossen; ook
zal men geen meel voor goedkoop biood
lossen. Schandelijke' hardvochtigheid.
Loca liseeren.
Het. N. V. V. heeft. in een oproep aan de
arbeiders te. Amsterdam en Rotterdam er
op aangedrongen liet conflict te localisee-
ren, omdat uitbreiding alleen ten gcede
kan komen aan de ,bankroefeïerspolitiek"
der Communistische partij.
Het meel transport te
Rotterdam.
De Centrale Bond van Transportarbei
ders heeft volgens de „Msb." besloten om
de verwerking van het meel in de veemen
■op zich te nemen an aan B. en W. van
Rotterdam een voorstel te doen dit werk
qp den «ouden voet voort te zeliten. Met
dien verstande echter dat deze werkzaam
heden onder toezicht van een commissi©'
uit de stakers zullen plaats hebben.
Het v e r v o er b e d r ij f t e land.
In navolging van de werkgevers in de
binnenvaart, hebben, naar „Het Volk"
verneemt, ook r-eed-e een aamtal werkgevers
in het vervoerbedrijf te land hun arbei
ders schriftelijk medegedeeld, dat zij zich
rnet ingang van 138 Februari slechts in los
verhand tot hun patroons .staan.
Een Trcelstra-film.
De „Tel." heeft volgend niet onaardige
spotternij:
Het partijbestuur der S. D. A. P. heeft
besloten, dat voortaan de propagandisten
met lichtbeelden zullen optreden.
De volgende lantaarnplaatjes zijn ge
reed:
1. Troelstra aan de lunch bij Hare Ma
jesteit op 't Loo.
2. Troelstra in het kabinet van staatsse
cretaris Zimmermann.
3. Troelstra in het Grand Hotel te
Stockholm aan de punch.
4. 'Troelstra op 17 November 1918.
5. Troelstra op den dag der revolutie
(onduidelijke opname).
6. Troelstra op den dag na de revolutie.
7. Troelstra schrijft zijn vijfde „Wat
nu?"
8. Troelstra op bezoek bij Monseigneur
Nolens. Biedt deze de portefeuille van Oor
log aan. Wil zelf die van Binnen- en Bui-
tenlandsche Zaken houden.
9. Troelstra na zijn bezoek op de stoep
van Monseigneur Nolens.
10. Troelstra en de 2y2de Internationale.
11. Troelstra trapt.
12. De blauwe plek van Wibaut.
13. Troelstra kondigt zijn zesde revo
lutie aan.
14. Trrristra als de schaduw van Wijn
koop.
15. Tro'estra's greep naar de macht
(Speciale opname; Voor de macht heeft de
baard van Wijnkoop welwillend geposeerd).
16. De laatste ademtocht van het kapi
talisme in de .portefeuille van Troelstra.
17. Apotheose, De Baantjes.
18. Slot finale „Wat nu?"
Explicateur: A. B. Kleerekcper.
Spaaneohe griep.
Met het oog op de mogelijke uitbreiding
van die Spaa-nsche griep in om© land is hef.
denkbaar, dat zich evenals dit in sterke
imatie het geval was im 1918 en in hdt be-
gini van 1919 groot© behoefte zal ontstaan
aan geneeskundige hulp ©n aan behoorlijke
verpleging en verzorging dier rieken.
Ten einde hierin 'zooveel mogelijk te
voorzien heeft d:e Centrale (Gezondheids*
raad. daartoe in staat gesteld door zijn
Excellentie iden Minister van Arbeid, zich
in verbinding gesteld met den Konink
lijken Nationalen Bond voor Reddiing&we-
zen en Eerste Hulp bij Ongelukken „Het
Oranje Kruis", ten ednde regelingen te
treffen om zoo noodig zoowel door doel
matige verdeeling der beschikbare werk
krachten als op andere wijze bij-stand te
vemleenen.
De bond „Het Oranje Krui©" kan hierbij
vooral rekenen1 op die medewerking van
de bij hem aangesloten vereenigihgen; in
de eerste pllaats van dé Algemeen© Neder
landsche Vereenlging „Het Groene Kruis",
welke op haar beurt beschikken kan over
de hulp van die Provinciale Vereenigingen
en van de talrijke plaatselijke afdeelingen.
Gemeentebesturen als ook Geneeskundi
gen', die hulp behoeven, kunnen daartoe
aanvrage doen bij het Centraal Bureau
van „Het Oranje Kruis", Keizersgracht 134
te Amsterdam, telefoonnummer 5268,
O-s ochtends tusschen 10 en 12 ©n 's mid
dags tusschen 2 en 5 uur).
Zoo ©enigszins mogelijk, zal dan aam de
aanvrage het verlangde gevolg (worden
gegeven.
Korte Kroniek,
Er heerscht aan de Zaan thans weer
malaise in de olieinduBtrie», waardoor tal
van arbeiders moeten worden ontslagen.
Grondstoffen zijn er voldoende te krijgen,
maar uitvoer is er niet en de pakhuizen zit
ten vol lijnkoeken, daar het Amerikaan-
sche artikel goedkoo-per is dan het in-
inlandsch. Binnen enkele weken zullen
weer diverse fabrieken worden stop gezet
tot tijd en wijle de uitvoer weer mogelijk
is voldoende winst marge verzekert.
De gemeenteraad van Woerden
heeft besloten om aan het gemeentepenso-
neel een kindertoeslag uit te keeren van
50 cent per week tot den leeftijd van 14
jaar, ingaande bij het derde kind.
Als een bijzonderheid kan worden ver
meld, dat ten gevolge van het zachte voor
jaar bij den beer van Groenendaal te
Weesp een perzikenboom roeds nu in vollen
bloei staat.
De Twentsche Motorrijdersvereerti-
ging zal.haar leden, die steeds aanleiding
geven tot klachten wegens woest rijden in
de bebouwde kommen, verzoeken de. ge
meentelijke verordeningen na te leven.
Wordt aan dit verzoek niet voldaan dan
worden ze. geroyeerd.
Volgens het „Frietsch Weekblad" be-"4
droegen in de provincie in de afgeloopen
week de bestellingen voor melkleveringen
naar Holland, dagélijks ruim 140,000 L,
Op de eiermarkt te Tiel waren giste
ren ruim tweemaal zooveel eieren aange
voerd als de vorige week (ruim 90,000
stuks). De prijzen liepen terug van 10 a 13
cents op 7y2 tot 9 cents per stuk.
Met 9 tégen 10 stemmen heeft de ge
meenteraad van Gouda besloten tot af
schaffing van de kermis.
Te Gouda overleed de heer H. IC. M.
Rotterdam, directeur van het Centraal
Hanze-bureau van het Aartsbisdom te
Utrecht. De oyerledene, die slechts 29 jaren
oud werd, onderscheidde zich als een be
kwaam organisator.
De sigarenfabriek der fa. Pezij té Bu-
del is stopgezet. Eén groot aantal arbeiders
wordt hierdoor werkloos.
De herbouw van de Zutfensche Wijn
huistoren iis opgedragen aan architect S.
de Clercq, aldaar, den ontwerper van het
Zutfensche uitbreidingsplan.
De gemeenteraad van Roermond hééft,
naar aanleiding van -het verzoek van de
IC. S. A. om afschaffing van de openbare
carnavalviering, waarover in een vorige
vergadering de stemmen staakten, met 9
tegen 4 stemmen besloten, het rnaskeeren op
de openbare straat en in openbare gelegen
heden te verbieden.
De gewone audiëntie van den minis
ter van justitie zal 'Zaterdag 28 dezer niet
plaatis hebben.
De staking op het stations-emplacement
te Tilburg is opgeheven. De stakers heb
ben zich gistermorgen aangemeld om op 't
oude loon den arbeid te willen hervatten.
Op zeven na, die waarschijnlijk slachtoffers
der staking zullen blijven, werden allen we
der aangenomen.
Gemengde Berichten.
De oud-directeur van het Stadion De
oud-directeur van het Stadion te Amster
dam, die wegens verduistering van 18.000,
gepleegd ten nadéele van het Stadion, naar
het buitenland vluchtte, is gisteren in Am
sterdam teruggekeerd en heeft zich bij de
justitie aangemeld, waarop zijn overbren
ging naar het huis van bewaring is ge
volgd.
Een brief met 2600 gjeetoien, Men
meldt ons uit Amsterdam: Een postamb
tenaar, die verdacht werd zich ischuldig
gemaakt te hebben aan het wegnemen van
een aangeteekenden brief met 2600, is
door de politie gearresteerd op het oogen-
blik dat. hij een bankbiljet van 100 .uitgaf.
Het nummer van dat balkbiljet kwam over
een met een van de biljetten, die uit den
brief waren gestolen. Een tweede bankbil
jet, ook uit den brief afkomstig, werd bij
hem gevonden. Naar het overige geld' wordt
nog gezocht.
Treinbotsing. Gisteravond kwam op
400 meter afstands van 'het station Zwolle
de ijlgoederentrein, die om ruim zeven uur
daar uit Utrecht aankomt, in zijdelingsche
aanraking met éen rangeerende locomotief
twee wagens. De vijf wagens van den
goederentrein vielen om en werden geheel
vernield door de opstuwende volgende wa
gens, die door de hier sterk hellende spoor
lijn een groote vaart hadden,
Het ongeval liep zonder persoonlijk® on
gelukken af. De materiele echade is aan
zienlijk.
De machinist van den trein uit Kampen,
die omstreeks dien tijd binnenkomt, werd
bijtijds door het personeel van den weg
door roepen opmerkzaam gemaakt en aan
de activiteit van den machinist en den con
ducteur, die sterk remde, was het te dan
ken dat op 40 meter afstands voor den
chaois de trein tot staan werd gebracht.
Tegen te snel rijden. Men schrijft uit
Almelo aan het „Hbld.":
Het is wellicht nog nimmer voorgekomen,
dat bij het plegén van een overtreding van
de Motor- en Rijwielwet het motorrijtuig
of het rijwiel, waarmede de overtreding
werd gepleegd, in beslag werd genomen.
De politie te Almelo heeft de motorfiets
van den heer Vastert, aldaar, in beslag gé-
nomen, omdat daarmede'met te groote snel
heid werd gereden.
Als deze maatregel overal wordt toege
past, zal het te snel rijden gauw tot hel
verleden behooren.
Onbetrouwbare gevatigerrfëtoewiaarefers,
Eenigen tijd géleden hield op den Zeedijk
te Amsterdam, een taxi stil waaruit, twee
zeer beschonken personen stapten. Een hun
ner kreeg twist met den chauffeur over de
betaling, welke ruzie zoo hoog liep, dat do
politie er bij te pas moest komen. Een der
mannén werd gearresteerd, de ander liep
weg. Op het bureau Warmoesstraat bleek,
dat de arreistant hulpbewaarder van het
Huis van Bewaring was, die met een col
lega op stap was geweest. De bewaarder
ging zóó te keer, dat 'hij in een cel moest
wordep opgesloten. Indien een arrestant in
de cel wordt geplaatst, mag hij niets mede-
nemen. De wachtcommandant nam dus
de eigendommen van den arrestant in ont
vangst. Hieronder waren een paar brie
ven, die gericht waren aan een bekenden
heler wonende aan den Haarlemmerweg
en gedetineerd in het Huis van Bewaring.
In deze brieven werd den gedetineerde de
toestand van zijn zaak uiteengezet, zij be
vatten dingen, die, als hij ze voor de Recht
bank zei, oorzaak zouden zijn, dat hiji er
vermoedelijk „uit zou draaien".
De hulpbewaarder werd naar het politie
bureau Leidsoheplein overgebracht, daar
het Huis van Bewaring in die sectie gele
gen is.
De commissaris, de heer Van Santen, liet
een uitgebreid onderzoek instellen, met dit
gevolg, dat ook de tweede hulpbewaarder
gearresteerd werd.
Na eenige verhooren bekende de 'eerste
hulpbewaarder, dat familie van den gede
tineerde hem verzocht had, de brieven
over te brengen. Van den inhoud was hij
niet op de hoogte. Het vermoeden ligt voor
de hand, dat het tweetal menigmaal brief
jes heeft overgebracht.
Hoe het komt, dat het tweetal zoovéél
geld op zak had, is niet gebleken.
Welk een'slechte controlev wordt uitge
oefend op de aanneming van nieuwe 'hulp-
bewaarders, blijkt wel uit het feit, dat één
hunner, die .vroeger gevaren heeft, éen
zeer bekend type was op den Zeedijk.
Het tweetal is ter beschikking van den of
ficier van justitie gesteld. (de Crt.)
Brandwonden. Bij den brand in de fa
briek der firma J. v, Groenendaal te Bre
da, werd de machinist C. Frijters ernstig
verwond. De map is onder hevig lijden
bezweken.
Levend verbrand. Gistermorgén is in
het perceel in de Anthoniestraat te Maas
tricht het driejarig zoontje van S. ten ge
volge van het spelen met lucifers levend
verbrand.
Onbevoegd. Het was dè politie te Mid
delburg bekend, dat zékere J. P„ smid al
daar, die reeds vroeger werd veroordeeld
Avegenis het onbevoegd uitoefenen der ge
neeskunde,'er werk van maakte vrouwen
en meisjes te. behandelen. Thans had de
politie zoovéél bewijzen tegen hem, dat de
man werd aangehouden. Hij leg'de éen vol
ledige bekentenis af en zeide zich reeds
geruimen tijd met deze praktijken bezig te
houden. De man is aan de justitie voorge
leid.
Eer» krankzinnige. Op het station te
Roosendaal werd in een toestand van vol
slagen krankzinnigheid C. T„ zoon van een
achtenswaardige familie te Gons, aange
troffen die vermoedelijk met het doel zich
te laten overrijden dwars over de rails ging
liggen.
Door het stationspersoneel werd de onge
lukkige van zijn gevaarlijké plaats verwij
derd en de politie gewaarschuwd die hem
onder hevig verzet naar het politiebureau
overbracht.
Dank zij de bemoeiingen van den burge
meester kon de man spoedig naar Vught
worden vervoerd, waar hij ter verpleging
in het gestic-ht Coudewater werd opgeno
men, doch deze overbrenging ging ,met
grootte- moeilijkheden gepaard wegens het
gewelddadig verzet varu den ongelukkige.
Gevaarlijke individuen. - Te Breda zijn
Zaterdag door de Haagsche recherche gear
resteerd Aaltje Weezenberg, bijgenaamd
Delftsche Aal en F. T. Oskamp, wier aan
houding door de Haagsche politie was ver
zocht wegens verschillende beroovingén, tot.
een totaal bedrag van 15.000 in de maand
December gepleegd.
Het vliegongeluk bij Veer». Het onge
val, waarvan luitenant te zee-vlieger Schef
felaar het slachtoffer is géworden, heeft
plaats gehad in het Veersche Gat, het
vliegterrein van het vliegkamp Veere.
Luitenant Scheffelaar was in het bezit
van het F. A. I.-brevet en van het marine-
brevet op landvliegtuigen, en was te Veere
gedetacheerd om onderricht te ontvangen in
vliegén met watervliegtuigen. Gistermid
dag om kwart over 5 was hij voor de eerste
maal alleen opgestegen. Even na zijn op
stijging viel het toestel plotseling naar be
neden op zeer ondiep water en werd ge
heel vernield. Toen er hulp ter plaatse
kwam was luitenant Scheffelaar reeds over
leden. Hij had zware verwondingen, o.a,
aan slaap en mondi en vermoedelijk een
beenbreuk bekomen.
Aan hou dingen. Aangehouden zijn te
Amsterdam een 39-jarige assistent der pos
terijen, verdacht van diefstal van geld uit
een aangeteekénden brief en een man, die
in het bezit was van een postzak.
Een auto en nog veel meer gisfttolen, In
Frankfort liet een heer zich met een taxi
naar Feldbergstvasse 28 rij dén. Daar geko
men verzocht hij den chauffeur naar de
tweede verdieping te gaan, waar zijn zus
ter woonde; hij kon zelf met, zijn ziek been
niet de trap op. Toen de chauffeur, dio in
het huis tevergeefs naar den opgegeven
naam gevraagd had, terugkwam, waren
auto en bandiet verdwenen. De passagier
was met een handlanger naar 'het Goethe-
plein gereden, waar zij met éen keisteen
de spiegelruit van oen juwelierszaak insloe
gen en twee standaards met 40 a 50 ringen
wegnamen. In volle vaart werd met den
buit weggereden. Een voerman, wien het
verdacht voorkwam, dat een burgerper
soon een taxi bestuurde, hield hen in de
Gogérnstraat tegen, door zijn wagen dwars
over den weg te plaatsen. De dieven trok-
ke,n hun messen, maar gaven er ten slotte
de voorkeur aan met achterlating van de
auto te vluchten.
Brandlsn. - Te Veldhoven brak een ern
stige brand uit in de stoomspinnerij der
firma F. Smeets.
Vele machines der spinnerij zijn ver
nield of ernstig beschadigd.
Te Haaksbergen brandde een boer
derij af, bewoond door den heer Lnarsvcld.
Vermoedelijk tengevolge van het spe
len met, lucifers door éen kind iis te Havelte
tot den grond afgebrand het 'huis van den
molenaar B. v. d. Vegt.
Te Middel-Beers brandde 'n gémeente-
lijke arbeiderswoning, bewoond door J. v.
G„ tot den grond af, Do oorzaak wordt gé-
weten aan het spelen van kinderen met lu
cifers. Niets is verzekerd.
Actie aan de groote fabrieken i© De(ft.
Do directies der Ne-d-. Gist- en Spiritus
fabriek, de oliefabrlckcn Calvé-Delft en
de Lijm- en Gelatinefabriek te Delft heb
ben enkele dagen geleden geweigerd, in
t©( gaan op de cischen dier moderne ar
beiders-organisaties In zake hooger loon
em vooral op 'n dwingende bepaling in
een geëischt collectief arbeidscontract,,
waarbij de moderne vakorganisatie óngo^
motive* rd zou worden bevoordeeld.
De R. K. FabriJckaorganisatio kan dolt
drijven onmogelijk steunen, ten eerste om
dat pas kort geleden de loonen tiicit onaan
zienlijk zijn verhoogd, en bovendien omdat
de fabrieken thans met groolte moeilijkhe
den, de valuta en exportmiddelen betref
fende, lie kampen hebben waardoor aan de
oliefabriekon Calvó-Delft needs een groot
getal werkllieden: moest (worden ontslagen.
De modern© vakorganisatie geeft echter
nog niet gewonnien co tracht dë grootste
agro-til© onidbr het personeel te A-uwek-
keni, Binnenkort zullen de modernen op
een vergadering hun -standpunt nader uiL
eenzetibem,
STADSNIEUWS.
HET SOCIALISME.
Wederom Avas op 'dezen, vierden ajologe-
üschen avond' d© groote Graanbeurs ge
heel en al bezet velen waren tevreden
met een staanplaats.
Socialisten ien commuri stort waren ge
trokken door het ondérweijp van dezen
avond'; „Heft- Socialisme",
Nadat de Voorzitter, de heer B. C. Klein,
dé bijeenkomst in stilte, eerbiedig had ge
opende met het „Geloofd rij Jezus Christus"
en eenige inleidende woorden had gespro
ken gaf hij htlt woord aan,' dien heer H. J.
Engels.
Spreker wilde in groote trekken bespre^
ken, wat een arbeider verstaat onder so
cialisme en Avat hij er van verwacht.
Spr. noemt het sc-cdaldsm© een wereld
macht, die miet helt katholicisme strijdt om
den voorrang. De inzet van den strijd is
de leiding der meiischheid over heel het
Iteirrein dos -levens. Bij het katholicisme
wordtt onder het leven ook en -wel in de
eerste plaats verstaan het leven hierna
maals, terwijl hdt socialisme allééni be
schouwt het leven op ddze wereld, en dan
nog wet alleen van den stoffelijken kant.
Wat het aan geestelijk-s biedt is slechts
surrogaat. De socialistische pers ©n de
leiden dei- -sociaal-democraten geven, toe,
dat zij verkeerd hebben gedaan, met aa-n
die massa het geloof te ontnëmen, terwijl
men -er niets voor in de plaats heeft -gege
ven. Het katholicisme wil ook de aardsche
belangen behartigen, als zeer voornaam,
doch maakt deae belangen ondergeschikt
aan het eeuwige; het katholicisme netmt
een standpunt in, dalt tijd en eeuwigheid,
ziel en lichaam omvat, en beider belangen
wil em kan behangen, terwijl bet socia
lisme alléén ziet naar het tijdelijke en het
stoffelijke'.
Het historisch materialisme, het grond
beginsel van het -socialisme, is de leer,
dat er niets anders bestaalt- dan stof; er is
geen God, Die dieize stof schiep. De bewe
ring leidt tot verandering en ontwikkeling
der uit stof gevormde dingen. Hoe is deze
beweging zelf te verklare-n? De welt van de
[negatie der piegai.de van Hegel heeft geen
bevredigende oplossing kunne-n geven,
omdat zij on verklaart liet, hoe het. hoogere
uit het lagere ontstaat. Toen is de theorie
van Darwin gekomen, die de evolutie lieer
de, de ontwikkeling van uit een oer-kicm;
de mensch zou ten slotte rijn voortgekomen
uit ©en aap. lliorbij was echter nog niet
de verklaring gekomen van het geestelijk
voorsftelli-ngsvérïnogenv.in den mensch. zijn
voortdurende drang naar [het hoogere. Bij
alle volkeren treft men aan begrip van
goed en kwaad en Godsgeloof. De Duit-
sche Avij ageer Feuerbach leerde, dat bui
ten de natuur en üe menschen ni-ets he-
ftaalt. De hoogere wezens, diie onze gods
dienstige verbeelding ons schiep, zijn
slechts die phantastisch© weerspiegelng van
ons eigen wezen:. 6pr. Weer-légt deze mót
het gezond verstand strijdende theorie,
Het historisch materialisme, het weten
schappelijk socialisme, strijdt tegen hot
Christendom. Tusschen socialisme en: Chris
tendom kan niet de minste aanraking be
staan.
Marx en1 Engels hebben h-et historisch
materialisme toegepast op de maatschap
pelijke verhoudingen. Godsdienst en ethi
ca zouden niet een gevolg zijn van ernstig
nadenken of van toepassing van GoddoliJ.
ke en m&nschelijke wetten, doch een ge.
volg van de wijze, waarop de productie
plaats hoeft, het productie-iproces. Ook
deze theorie weerlegt spr. -Duidelijk is het,
dat groots mannen en Godsdienstige stol
sels de maatschappelijke vorming hebben
gele-id.
De eene maatschappij zou voortkomen
U'Ilh' 'dot andere en dan In e-on b oogeren
vorim. Het. middel van die ontwikkeling is
de klassenstrijd. Dat ge,en udelijk sarnon-
leven- tusschen patroon en arbeider moge
lijk i-s, is niet vol te houden. Spr. is vier
en tAvintig jaar arbeider geweost; uit eigen
ervaring -ontkent spreker, dat de werkge-
"ver de natuurlijken vijand is van den
werknemer. Dat- is een bewuste 'leugen'. Er
is veel1 onrechtvaardigheid in de Avereld,
Van1 Godswege hebben wij den strijd op
t© nemen- tegert het onrecht; de Katholle,
ken hebben zulks gedaan, voordat er spra
ke was van 'socialisma Doch dat werkge.
ver en Avorknemer van naturo elkanders
vijanden rijn, is niet waar.
Marx heeft in ,,Das Kapital" uiteenga,
zót, hoe bij over do Maatschappelijke ont-
wikkeling denkt-, Dc waard© en meerwaar
de theorie is de basis- van zijn oocineimi.
scho leerstellingen, HIJ onderscheidt ge
bruikt en rulhvaarde en noemt do ïna-'A
Aran maatschappelijkon arbeid i«n een artl.
kei dé maat voor do bepaling vaan de ruil
waard© van dat artikel; Spr. weerlegt zulks
in een voorbeeld, waaruit blijkt, d-at
zaken, waaraan dezelfde arbeid Is be-
sleed, verschillende ruilwaarde hebben,
Do „m-eö-nvaurde" verklaart.Marx aldus:
„Een arbeider heeft. bijv. met zes uur w©r.
ken voldoende, om zich te onderhouden;
die patroon /laat hem nu bijv. tien uur
werken; dat is do „meopwaarde", welko
de patroon tot- zich trekt, en' zoodoendo
wordt het kapitaal gevormd. Spr. toont
aan, dat ©en arbeider ze-lcor niet altijd pre
cies zooveel ontvangt, diat hij kan- loven,
de a. g. „ru'i'hvaarde" van zijn arbeid.
Uit de' opeenhooping van het kapitaal
zou ontstaan 'n grooto concentratie van be.
drijven, De ondervinding bewijst, dat. er
zijn gebleven en grooie-n middenstands- en
kleinbedrijven.
Uit deze opeonhoofpinga-theorie volgt do
z. g. verarmings-theorie, met d'e' ijzeren
loonwet van Larsalle, die zegt, dat een
werkgever precies zooveel loon- geeft, dat
een arbeider niet sterft van honger. Spr,
toont aan d!at deze theorie leugenachtig is.
Niét volgens de heoriön van het socia
lisme, maar door don: oaring U de maai-
schappij in-eengezonken1. En het snolali».
mo heeft di-en ontredderden tosstand ver
ergerd. Spr. wijst op een wantoestand
waarbij bijv. ,een putjesschepper meer-ver-
di&nt dan een dokter.
Na de pauze betoogt spr. dat van de te.
genwoordige socialisten slechts Aveinigen
meer de theoriën van Marx aanhangen.
Gekomen zijn de z.-g. revisionisten, dio
langs parlemenairen AA-eg. door sociale
wetgeving de gewenschte hervorming wi'.
len brengen. Duifcschland, Italië, Spanje,
Bolgië, Frankrijk al deze lande,, l« nnen
twee partijen in het- socialisme, ïn ons land
heeft me-n dé S. D. A. P., die van hfd ge
welddadige van het moord-revolutionair-
socialistisch optreden van de partij van
Wijnkoop niets wil hebben. In Rusland
bieeft de partij van Wijnkoop een groot
moordhol gemaakt. Van'de komst der so-
cialistiiinché hn'aatschappijzooals door
Marx Aroorspelt, is niets te zien. I)e i jeuwe
wereldorde is nog ver te zoeken.
„Socialisatie'' is ©en s'lagwoord, waar- I
mede men de arbeiders tracht té paaien.
Een congres van het N. V. V. op 6 Febi ua-
ri te Amsterdam, heeft het standpunt der
S. D. A. P. tegenover de socialisatie aan-
gegeven. Men wil ©vergaan tot stelaejma.
tige onteigening van de productie-midde.
len, die in handen komen van dc gemeen
schap, tegen een zekere vergoeding. Het
eigendom der productiie-middel'enmoet
niet in handen komen van d'e arbeiders
(omdat er dan. ©én onbegrensd groeps
egoïsme zou komen, groe-ps-egoisme- van
de arbeiders!), maar in handen van cle
gemeenschap- Waar haalt men het geld
vandaan voor dqf orfüöigenfngen vraagt
spreker. Over een bedrijf staat een Raad
van Beheer, bestaande uit vertegenwoor
digers van de betrokken vakvareenigingen,
de consumenten en (ini een gemeente) een
wethouder.
In een gesocialiseerd bedrijf zal (nota
ïenel) een toonstelsel hecrschen als in de
7- g. kapitalistische bedrijven. Weten,
schappelijk bedrijfsleven (Taylorsysteflm)
behoeft niet uitgelaten to zijn. De' loonen
befootven niet hooger te zijn, dan die wel
ke in soortgelijke kapitalistische bedrijven
worden gegeven! Spr, vraagt: Wal hebben
de arbeiders dan aan, die z.g.n. social',
satié.
Proefnemingen met socialisatie van be
drijven noemt spr. gevaarlijk. In een ge
socialiseerd bedrijf zal niet meer ©n beter
geproduceerd worden. Do ervaring met-
overheidsbedrijven is, dat- men schrikt
van de bureaucratie em lijn-trekkerïj.
Wij riem i-n de socialisaJtie een aantas
ting van privaat-bezit, welke leidt tot af
schaffing van hrt privaat-bezit.
Het socialisme i-s en blijft oen aan den
Godsdienst vijandig systeem. Do leuze
„Godsdienst is privaatbaak" brjjft door
het socialisme aangehangen, a-.li erkennen
tal van socialisten, dat, zij hot, betreuren,
dn-t zij den arbeiders dom Godsdienst heb-
ben ontnomen. Het socialisme zal, als het
do macht heeft, het Katholicisme trach
ten te bestrijden pp alle wijze. En daarom,
aldus spr., willen wij niéts te maken heb-
bem met het socialisme, maar houden- wij
ons aani'ónzie Katholiek-sociale ideeën. Har
telijk applaus en oen dankwoord van den
voorzitter volgdé op deze m'et groote dui
delijkheid en do-ordringeind0' overtuiging'
uitgesproken rede.
De vo-lgemidé cursusavond zal zijn Dins
dag 9 Maart. Wij vernemen, 'dat, do slot-
avond zal wordén gehouden in do groote
Stadsgehoorzaal, Waar pater Borromaeus
d© Greeve zal spreken over de schoonheid
van ons Roomsóh geloof. De dat-urn is vM'
gesteld' op 13 April',
