Mantelcostuums en Mantels,
Hollandia-Bioscoop
Jaïi¥0ssenste@g 77 en 75.
Dankbetuiging.
IC. M. LI
No. 1796
Een Degelparsdrukker
HOOGMADE.
Auto-Garage, Rijwielbergplaats. Stalling.
ORNAMENTEN EN LAMPEN
J.L.CREYGHT0N,Aalmarkt25
Hp't Is terwille eener Vrouw
fÉ MODERNE ROOFRIDDERS, gf
- H. M. PIERROT -
A. Vlasveld Zn,
Liefdewerk
Oud papier.
Land- en Tuinbouw.
De opbrengst der frambozen overtreft
dit jaar in de omstreken van Breda ieders
verwachting.
Naast den ruimen oogst, dien de Struiken
léveren, blijven de prijzen ongekend hoog
GO, 70, 80 cent per kilogram, zoodat een
landbouwer te Elten van 1 H.A. frambozen-
land reds f 6000 maakte, terwijl de oogst
nog niet geheel is afgeloopen.
De gevreesde kevertjes komen dit jaar
in lit geheel niet voor.
Mond- en klauwzeer.
Op zeer ernstige wijze maken de vee
houders weer kennis met deze bevreesde
ziekte. Tal van dieren zijn gestorven.
Meerdere beesten werden soms des mor
gens dood in de wei gevonden, zoodat men
dacht te doen te hebben met longpest, vee
pest, of andere kwaadaardige ziekte. Het
was echter de bijzondere giftigheid der
smetstof van het mond- en klauwzeer, die
den dood veroorzaakte. In zulke kwaadaar
dige gevallen sterven de dieren onver
wacht, meestal 4 tot 6 dagen na het ont
staan der blaren, schrijft de heer Kuiper,
veearts te Alphen a. d. Rijn, in het ,,N. L.
W." Ziekteverschijnselen zijn: loomheid,
spiertrillingen, tandknarsen, loopen slin
geren, onrust, angst, ademen met open
mond, trappen met de achterbeenen, ko-
liekverschijnsefen. De dieren lallen, stor
ten neer en sterven. Bij lijkopening ziet
men heel vaak aandoeningen van den
hartspier, groote vochtige longen, aandoe
ning van maag en darmslijmvlies.
De heer Kuiper raadt het volgende aan:
1. Zet de dieren direct op stal! Laat ze
dus niet een paar dagen nog loopen, maar
sta-l direct.
De stal moet zijn droog, en men zorge
▼oor fri§sche lucht, en goede ventlleering.
Geen tochtige stal.
2. Onthoud den patiënten 46 dagen
gras en hooi!
3. Voer slobber van lijnmeel, zemelen,
suikerpulp en doe er melasse of stroop
door!
4. Zorg ervoor, dat de zieke dieren goede
ontlasting hebben, en bevorder deze door
aan alle veehouders bekende hulpmidde
len. Is de ontlasting nog traag of hard,
raadpleeg dan den veearts.
Bij zulk een behandeling eten de dieren
gewoonlijk den ben dag gemaaid gras, en
kunnen zij den Sen of 9en dag weer naar
buiten. Bij de opstelling en strenge door
voering van het diëet daalt het sterftecijfer
enorm. Sommige dieren blijven eten; toch
is het goed ook aan deze slobber voor te
zetten, omdat anders vele dier dieren weg
zijn, voordat men er erg in heeft. Willen
ze er niet aan, men late ze dan gerust
vasten tot ze er aan beginnen, een paar
dagen vasten kan geen kwaad. Het reini
gen van mond en neus kan geschieden met
water, water met azijn, aluinwater, creo-
line oplossing van 1 pet. Is de neusuit-
vioeiïng hevig of stinkend, dan kan men
stoomen. Men wachte zich er vooral voor
de eerste 4 of 5 dagen der ziekte gras of
hooi te voeren! Zulk een behandeling geeft
heel wat werk, het schoonhouden van den
stal, het reinigen van mond en klauwen,
het voeren van slobber, het zorgen Voor
goede ontlasting; maar die moeite wordt
ruimschoots door het voordeel opgewogen.
Het laten doorzieken van zijn stal, door de
dieren te besmetten, is in zekeren zin een
paardenmiddel, maar de heer Kuipers
acht het toch een goed middel, omdat men
door de misère heen is. Vooral bij kalve
ren beveelt hij het aan. Hebben ze werke
lijk toDgblaar, dan sterven ze niet zoo
gauw, maar wel, als men afwachtende,
blijft voeren met melk en melkproducten.
In plaats hiervan geve men hun walër met
meel, zemelen, met melasse er door.
Gelijk men weet, is er laatst een Staats
commissie tfenocmcf fn zake het mond- en
klauwzeer. De Minister heeft aan deze
Commissie, waarvan voorzitter is Mr. C.
P. Zaaijer, tot voor kort ook voorzitter
van het Landbouw-Comité, de volgende
vragen gesteld:
1. Is de bestrijding van het mond- en
klauwzeer van Staatswege, met het oog
op de gevaren voor den Nederlandschen
veestapel van het economisch nadeel, aan
deze ziekte verbonden, gewenscht?
2. Is het voor de bestrijding en de gene
zing van het mond- en klauwzeer nood
zakelijk, dat een nader onderzoek wordt
ingesteld naar de ziekte en haar verschil
lende eigenschappen, zoo ja, op welke
wijze moet het onderzoek plaats vinden,
en hoe kan de regeering daaraan bevor
derlijk zijn?
3. Hoe kan in afwachting van de resul
taten van dit onderzoek of bij ontkennen
de beantwoording van de tweede vraag,
het mond- en klauwzeer op de beste wijze
worden bestreden?
Naar aanleiding van de opdracht heeft
de heer M. de Haas, te Sommelsdijk,
een schrijven gericht aan rar. Zaaijer,
om hem en de overige Commis-
sieleden'1 zijn meening kenbaar te
maken. In dat schrijven, wat met toestem
ming van den heer Zaaijer is gepubliceerd,
vraagt de schrijver allereerst, waarom
mond- en klauwzeer niet is vrijgegeven
in het najaar van 1918, of uitgesteld tot
September a.s. Ieder deskundige toch
weet, dat de oppassing van het vee op stal
van af de maand September en verder den
geheelen winter door, veel beter is en veel
gemakkelijker gaat dan 's zomers in de
weide of op den stal. Het sterven der aan
getaste dieren is op stal percentsgewijze
veel en veel minder dan in de weide. De
deskundigen hadden den Minister hierop
attent moeten maken, opdat de tongblaar
in September of October ware vrijgegeven.
Nu het mond- en klauwzeer zooveel slacht
offers maakt, is dit. wellicht naar den zin
van sommige voorstandei's van hot af-
maaksysteem, die zullen denken: ,,Zoo
gaat hot goed straks komen de boeren, die
thans hun vee moeten missen, zonder dit
verlies vergoed te krijgen zeif vragen om
het afmaaksysteem maar weer in te voe
ren'*. De schrijver is verder zoo vrij, naar
aanleiding van de vragen, door den Mi
nister gesteld, enkele opmerkingen te
maken.
Vraag 1. Hij acht het afmakingssy-
steem het allergrootste gevaar. Bij de be
strijding der ziekte op die wijze werden
in de laatste jaren duizenden en duizen
den beesten afgemaakt, vele miillioenen
heeft dit aan het Rijk gekost (in 1911 werd
de begrooling van de uitgaven van het M.
en KI. met ruim 8 millioen Overschreden),
en het resultaat was volgens het Verslag
der Regeering: dat het niet mocht geluk
ken de ziekte geheel uit te roeien, tot dat
zij uit zich zelf week. Men kon dus de
epidemie niet meester worden. Door het
afmaken wordt aan den reëeien veehou
der, die het grootste deel van zijn levens
jaren zich heeft heeft toegelegd op het ver
krijgen van een goeden veestapel, nooit zijn
verlies vergoed. "Hij ziet in een paar uur
tijds vernietigd de vrucht van jarenlanger
arbeid, van doelbewust fokken; iets wat
hij met geld niet koopen kan. De nïet-
reëele veehouder daarentegen, die zelf
niet Tokt en doorgaans dan ook niet zulk
goed vee heeft, ziet zich van Staatswege
voor zijn afgemaakt vee goed betaald.
Zoo'n veehouder is dan ook niet bang voor
de besmetting...
VriEhg 2. Een nader onderzoek acht de
schrijver zeer gewenscht en zou b.v. enke
le tonnen gouds willen uitloven door de
genen die ons de oorzaak der ziekte doen
kennen en de bestrijding daarvan op de
gemakkelijkste en zekerste wijze.
Vraag 3. Zoolang echter de oorzaak niet
is gevonden, men den vijand niet kent,
ziet hij in bestrijding weinig heil, etn ia
hot zijus inziens het beste, het mond- en
klauwzeer te schrappen van de lijst der;
besnibtte/lijke veeziekten.
Da beantwoording van vraag 3 lijkt ons
niet gelukkig. Al kernt men ,,den vijand"-
niet en zal eém rationeele, afdoende ba-
strijding n'og niet mogelijk zijn, daarom
kan men toch, evenals de heeren Kuipers
in de hierboven vermelde adviezen, zijn^
toevlucht nemen tot de middelen, welke de
ervaring als goed heeft leeren kennen, en
trachten daardoor zooveel mogelijk dei
schade en naweeën te voorkomen.
Nadat we het artikel "over mond- erj
klauwzeer geschreven hadden, lazen WS
in het v,Ne'd. L.W." de nog belangrijke
iriededeejling van de Redactie. Deze ver-
telde* wat ze vernomen had van den heer
Joh. Plet, veearts te Heerenveen. Doza
had een koe lijdende aan mond- en klauw
zeer, onder verschijnselen, welke met die
van de melkziekte overeenkwamen, den
nier volgepompt met lucht. Evenals dus
bij melkziekte geschiedt. Het dier, waar
voor de slager al was besteld, genas: na
een paar uur liep het weer te vreten. Een
25-tal andere dergelijke geyallen werden
eveneens met succes behandeld; in drie
gevallen zag de heer Plet geen resultaat;
hier geschiedde de behandeling waar
schijnlijk te Iaat. De veearts concludeert,
dat in gevallen als bovengenoemd, waan
aan tongblaar lijdende dieren verschijn
selen vertoonen als bij melkziekte, de ver
melde behandeling is aan te raden, en
zonder gevaar kan geschieden. Niet dus
in alle gevallen, onder alle omstandighe
den. Het optreden van nierontstekingen
zou dan het gevolg kunnen zijn. Bij doel
matige toepassing echter kan het sterfte
cijfer aanmerkelijk kleiner gemaakt wor
den. C. B.
wr
Koopt steeds uw LEDER en FOURNITUREN in den Goedkoopen Leerhandel
Geheele en lialve croupons, pep stuk en ook per uitsnijding volgens ieder patroon. Aanbe- Id A y ABd BAfl ||f Tplpl
Flinke voorraad Veters, Gummi-Hakken, Schoencreams, Zoolbeslag, Spijkers, enz. velend, li Iwïlj SülCl
Ondertrouwd:
H. J. HARTWIJK,
Leeraar in Wiskunde
9005 en
C. M. ALLEMAN.
Leidex, 5 Augustus 1919.
(In plaats van kaarten).
Getrouwd:
FRANS VERBURG
en
MARIE VAN NIEKERK,
die mede namens wederzijdsche
familie dank betuigen voor de
betoonde belangstelling bij hun
huwelijk ondervonden. 8089
ZOETERWOUDE, 5 Aug. 1919.
Voor de vele bewijzen van
belangstelling bij zijn 40-jarig
Huwelijksfeest, betuigt onder-
geteekende mede namens de
familie zijn hartelijken dank.
8090 N. BLONK.
Leidschendam, 30 Juli 1919.
9002 Arts,
Hooge Rijndijk 9,
is aangesloten bij tele-
phoonnet onder
lil
is tot nader aankondi
ging niet te consul
teeren.
Dr. KINGMA B0LTJES
neemt waar. 9001
8^" Gevestigd
OEGSTGEEST
ie
8083 Arts.
Voor Genees-, Heel- en
Verloskunde.
Spreekuur van 1-2,
behalve Zondags.
Gevraagd een nette
R. K. DIENSTBODE,
Adres: IJ. A. BOEKRAAD,
Nieuwstr^at, Boskoop. 8093
TERSTOND GEVRAAGD
J
(Intern), leeftijd 18 a 20 jaar.
Adres: Nieuwe Melk- en
t Zuivelinrichting W. F. A.
i BAKKER, Langstraat, Tel.
90, Wassenaar. 803G
Aan eene Pastorie bij
Leiden gevraagd, een
Dagmeisje,
van 15 jaar, om de dienst
bode behulpzaam te zijn.
Brieven franco bureau van
dit blad onder No. 8085.
Ter Drukkerij „DE SLEUTEL
STAD" te Leiden, kunnen ge
plaatst worden, voor directe
indiensttreding
Alleen van uitmuntende ge
tuigschriften wordt nota ge
nomen.
Aanbieding in persoon. S0S8
Bij de Nederiandsche
Maatschappij tot het
verrichten van Mijn-
bouwkundige wer
ken te Heerlen kunnen
geplaatst worden
Een zeer bekwame
DRAAIER
alsVoorman(speedman)
eenige bekwame
DRAAIERS en
MACHINEWERKERS
zoomede een Fraiser
Brieven onder opgave
van leeftijd en met bij
voeging van copie-getuig-
schriften te richten aan
het bureau der Maat
schappij te Heerlen. g066
Etaleur.
Jongste Bediende.
In courante Manufacturenzaak
wordt voor terstond gevraagd
een Prima ETALEUR voor
I a 2 dagen per week.
Tevens een flink en onder
nemend Jongmensch, circa
17 jaar, om in het vak te worden
opgeleid.
Brieven aan bureau van dit
blad onder 9003.
Tegen 1 September gevraagd
een 8097
R. K. BOERENARBEIDER,
goed kunnende melken en
ploegen. Hui3 en Tuin op de
woning disponibel, 10 minuten
van school en kerk, bij JAC.
VAN HAASTER teLeimuiden
TE KOOP
een houten roeiboot, voor 25
gulden, bij N. HEMERIK,
Utrecht3che Jaagpad No. 228,
Zoeterwoude. 9004
Adverteren doet verkoopen.
Door omstandigheden te koop
een gebruikte doch zeer best
gedamaseerd dubbelloops jacht
geweer, kaliber 16.
Brieven bureau van dit blad
onder No. 8095.
TE KOOP
een nieuw Rijksmodel revolver,
zwaar kaliber en een buks met
patronen.
Brieven bureau van dit blad
onder No. 8094.
TE KOOP
een beste 2y2-jarige bruine
Merrie, mak in alle tuigen en
goede draver. Aan hetzelfde
adres Eigenheimers Zandaard-
appelen verkrijgbaar.
Adres B. VAN DER HORST,
Stompwijk aan de Vliet. 8092
Een net oppassend Jongeling
vraagt voor één jaar
500 gulden ter leen
tegen 6 pCt. Brieven bureau
van dit blad onder No. 8096
TE KOOP AANGEBODEN
Voeraardappelen (nieuweoogst)
prima tegen zeer concurreereude
prijzen, in groote en kleine
hoeveelheden. Adres: Fa. L. C.
DE JONG t/o „de Leerhoeve",
Alphen a/d Rijn. 80SS
Hennen
en Kloeken met Kuikens te
koop. ADR. SLINGERLAND
Zoeterwoude Noord A.
8091
Prima Posteleinzaad f12.
per kilo, Amsterdarasch Bak
f10.per kilo. Alle andere
zaden zeer billijk. Aangeboden
door 8069
JAC. BERBÉE,
Voorhout.
Het BESTUUR noodigt de
leden en allen, die voor een
feestviering in Hoogmade
zijn, uit tot een
Bijeenkomst
op Donderdag 7 Aug.
des avonds te half acht bij
den Heer C. HILLEBRAND.
S0S7 Het Bestuur.
Breesfraat 97
Teleloon Interc. 483.
Doet Uwe Inkoopen
bij hen, die in dit
blad adverteeren.
prima Stoffen, werkelijk spotprijzen, vanaf 112.50 tot 138.50
HEERENCOSTUUMS vanaf f 18- tot 1 38.50
Speciale afdeeling voor zeer fijne
CONFECTIE, prijzen lol I 75.00
Heeren- en Damescostuums naar maat, vanaf f 39.-
gegarandeerd uitstekende pasvorm. 80S4
®agr beslist spotgoedkoop,
G. JASPER, Oude Singel 242, Zzgkiï.
OUDSTE BEZIENSWAARDIGHEID.
STEEDS le KLASSE CONSUMPTIE
HEERLIJK ZITJE TERRAS EN CLUB
LOKAAL. GEDURENDE DE ZOMER
MAANDEN VOOR BEZOEKERS,
GEBRUIK MAKENDE VAN BOVEN
STAANDE LOKALEN, BEZICHTIGING
BURCHT GRATIS. r?
VOOR GAS EN ELECTRISCH LICHT 6789
HEBBEN WIJ IN R UIM E K E U Z E IN VOORRAAD
SPECIALITEIT IN BADEN EN GEYSERS
P| ORANJEGRACHT. - TELEPH. 37. §|i
(WITTE BIOSCOOP).
Nog slechts 3 avonden de prachtfilms:
LAAT Uw PIANO stemmen
door MATLA SIEGELAAR
I PIANOHANDEL 1
per keer of abonnement door vakkandig personeel.
DEN HAAG, 7403 LEIDEN,
Weimarstraat 53. P. K. Koorsleeg 16.
horlogemaker.
SHAARSNIANSSTEE6 14 - Tel. 1293
Steeds grootste sorteering Uurwerken op ieder gebied
Zie onze keuze Carillons,
gwaer»Vertrouwd en aanbevolen adres voor reparataën
aan alle soorten Uurwerken. 6906
SLEEPERIJ. VEEVERVOER en
per uur, per dag, per week
en per aanneming.
Kantoor Oude Vest 109.
Teleloon 1320. 5305
SANGUINOSE
het beste middel tegen
bloedarmoede en zenuw
zwakte.
Sanguinose grijpt met
vaste hand de oorzaak
van een groot aantal
kwalen, die in schyn ver
schillen. maar inderdaad
een zelfden oorsprong
hebben.
Doordien de Sanguinose
het bloed vernieuwt, ver
nieuwt zij ook het leven;
en geeft u dat heerlijk
gevoel terug van jeugd
en kracht waardoor het U
een lust is te leven.
Prijs per flacon f2.—,
6 fl. f 11.12 fl. f21.—
Wacht U voor namaak!
R VAN DAM Co.
S De Riemerstraat 2c/4,
Den Haag.
I Te verkrijgen bij Apo-
Q thekers en Drogisten.
Adverteeren doet verkoopen.
Bewaar zorgvuldig al uw OUD
PAPIER, op uw verzoek zal het
steeds gaarne geregeld worden
afgehaald. 87
Werkverschaffing en meerdere
liefdadige instellingen worden
door het liefdewerk krachtig
gesteund.
Boodschappen voor he t afhalen
worden gaarne ontvangen te
LEIDEN: Zita-Vereeniging.
Noordeinde 50, Teleph. 1193,
HOOGMARE: H. E. J. Bank.
HAZERSWOUDE (Dorp): J. W.
Timmermans.
HAZERSWOUDE: Rijndijk, M.
Menken.
HAZERSWOUDE (Groenendijk)
K.-K. Pastorie.
KATWIJK a/d RIJN: W.J. van
Leeuwen.
LEIDERDORP: C. P. Paarde-
kooper, Zoeterwoude, Hooge
Rijndijk.
NOORDWIJK: H. v.d. IJsel
NOORDWIJKERHOUT: C. Hul-
kes, Voorzitter der afdeeling.
OEGSTGEEST: L. J. van Dou-
veren,
OUD-ARE: J. F. Hendriks,
OUDE-WINTERINGS. Hoekstra
RI.1PWETERING: P. Bloem.
VOORHOUT: P. Hoogduin.
VOORSCHOTEN: W. Wolfl.
WARMOND: A. TH. Bader.
WASSENAAR: R. K. Jongens-
Patronaat.
ZOETERWOUDE(Dorp): J.
Schouten.
ZOETERWOUDE: C- Laserberg,
aan den Vliet.
Geplaatst
Maatschappelijk kapitaal
f4.000.000.—
Reserves
f 1.056.329.85
te VEENDAM.
OPGERICHT IN 1890.
Directeuren: Mr. M. 1. BOS en R. D0JES (tijd. dir.)
Bykantoor: Swcelinckplein 1, 's Gravenhage.
Hypotheken 31 Dec 1918 ruim f 38.000.000.
Pandbrieven 31 Dec 1918 ruim f 37.000.000.
Prik van uitritte der 5 pandbrieven 101
Prijs van uitgilte der 96»/a%
Hypotheekrente vanaf 5y4
Inlichtingen verstrekt de Heer J. P. VERGOUWEN.
Leiden, Heerengracht 53. 09
N.B. Deze Bank niet te verwarren met de 15 jaar
later eveneens te Veendam opgerichte Veend.Hyp.Bank
