SeSèkiócfve Qmxnmil
H.H, Adverteerders.
De Oorlog,
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
cM
BlS
^Christen-helden in Japan.
vVij noodigrn H.H. Adveiieerrters be-
M,l mi om zeker te zijn van plaatsing,
muur advertenties 'zoo vroeg mogelijk
e bezorgen.
Vanwege den grooten toevloed voor
iet nummer van Zaterdag, verzoeken
de advertenties reeds Vrijdags af te
Plaatsing geschiedt volgens ingeko-
iien volgorde.
DE ADMINISTRATIE.
t blad verschijnt eiken dag, uilgcz. Zon- en Feestd.
f'r. Abonnementsprijs bedraagt, bij vooruitbetaling,
I Unien 11 ct. p. week, 11.45 p. kwartaal; bij
r enten 1- ct. p. week, f 1.60 p. kwartaal. Franco
P"-*t1JSU P- kwartaal. Het Geïllustreerd Zondags-
M "is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 ct.
i-aiarLaal bij voortuitbetaling. Afzonderlijkenuinmers
P'", Geïllustreerd Zondagsblad S ct.
Se Jaargang. VR9JDAG 28 SEPTEMBER 19Ü7.
Bureau STEEMSGHUUR 15 - LEiDEM. Snterc. TeSefoon 935.
No. 2423
Postbus 6.
To Advertentieprijs bedraagt" van 15'regels f-©.7ï
"lke regel ineer 15 ct. Ingezonden jnetiedeelingeo r*u
j 5 regels f 1.50, elke regel meer 80 ct„ mei grati*
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting.
Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën, waarin betrekkingen worden
aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en
vei koop 40 ct. p. 30 woorden. Ieder woord meer let,
Miliiairisme.
de discussies in de Tweede Kanttïr
jaar aanleiding van de vragen van den
leer Rutgers over de kolenvoorziening is
I ui. de vraag gedaan, of de gemobiliseer-
jè mijnwerkers van den militairen dienst
uilen worden vrijgesteld, teneinde hun
rvhlen te kunnen geven aan de voor ons
,ni zoo noodïge kolenproductie in de Lim-
jiv.-clie mijnen.Van de zijde der regeering
daarop geantwoord, dat eerst geïnter-
irdeii aan den arbeid zullen worden
»iei en daarna, voor zoover nog noodig,
emobiliseerde arbeiders.
Put achten we een uiting van liet mili-
tiri-mê in zijn bekrompen en gevaarlijke
inziidigheid. Wat is er op .het ongenblik
an meer belang, dan een zoo uitstekend
iogelijk geregelde en een zoo hoog moge-
jk opgevoerde kolenproductie? Waarom
aan die productie niet teruggegeven
arbeiders, die daarin, ook wat de plaat-
•lijke omstandigheden betreft, volkomen
mis e.ijn, die onze Lirnburgsche mijnen
enneu als het terrein, waarop zij reeds
leerdere jaren hun dagelijksch brood heb-
verdierid. Neen dat kan niet, of,
uister gezegd: dat wil men niet. Eerst
seinden arbeiders, geïnterneerden, daar
erk verschaft, en daarna hebben kans
ïze stoere Lirnburgsche jonge mannenr,
nu misschien aan een of ander kust-
III gret wacht uren en dagen vermorsen
verslenteren.
Wij zouden «zelfs verder willen gaan
e uieenen, dat in het Nederlandsch be-
,N Aug, ter wille van onze nationale weer-
larlieid, verder moet worden gegaan.
Ij een feit, dat het vervoer van kolen uit
Ie LimbuFgsche mijnen veel te wenschen
sfi nverlaat, veel te langzaam geschiedt
V Irenzoo het vervoer van turf uit de Drent-
che venen. Waarom nu niet een deel van
in/e gemobiliseerde mannen laten werken
mi dat vervoer tc verbeteren en te vervol-
Baken. Waarom niet? 't Geldt hier toch
iwr! jk een nationaalbelang van
flioogGe beteekenis! Die arbeid zou toch
IJl «er nut voor het land hebben dan het
gelijks rechtsomkeer maken, het slootje
prjngen, enz. Maar een in eenzijdige op-
aiiingen, betreffende de nationale weer-
ISTheid, verstijfd en verstard militairis-
levewet zich daartegen.
In de Volksvertegenwoordiging hebben
tels meermalen geluiden weerklonken,
afkeer en tegenzin te kennen gaven be-
iftende de militairistische maatregelen
regeering. Achter die toch nog slechts
wakke geluiden moet echter komen aan
bellen de machtige stem van het georga-
iheerde kiezerscorps, dat wèl offers, géér
•oote offers zelfs, wil brengen voor onze
yapende weermacht, maar voor wie ook
de.7e alle overdrijving uit den
is en verderfelijk. Wij vertrouwen,
[dit het kiezerscorps zich althans voor de
toezingen in 1918 hierover duidelijk
krachtig zal uitspreken.
hoil
icr
in
.eid
ee*
BUITENLAND.
dag in Vlaanderen duurt onverpoosd
(03rt. -- Rede van Asquith over den
pda. - Ce meening van Talaat Pa3cha.
Overzicht
D" '4 rijd in het Westen geldt nog
piner liet gebied van Vlaanderen. Met ge-
Mi brengen de Engeischcn slagen toe in
Te "mgeving van Yperen, «onder nog te
lijken.
ui de meer belangrijke plaatsen in de
t.u'he gevechtszone wordt Zoqnebeke
F"' de Engelschen als veroverd vermeld.
ri,;T' meldt, dat nog om de wegen, welke
Zonnebeke westwaarts voeren, 'wordt
treden en ontkent daarmede dus dat
Zonnebeke zelf aan de Duitschers is Ont
rukt, hetgeen echter later kan zijn ge
schied.
Tevens wordt van Duitsche zijde mede
gedeeld, dat Gheluvelt, aan den weg van
Yperen naar Mccnen, wordt aangevallen,
waarvan het Britsche legerbericht weer
geen melding maakt. Een andere vordering
der Engelschen, is de algeheele verovering
van het Polygone-bosch.
Ondanks de hevigheid der gevechten in
Vlaanderen zijn wij loch vol belangstelling
naar den afloop ervan.
De overige gevechtsterreinen geven voor
heden geen aanleiding ter bespreking.
Te Leeds heeft. Asquith een rede gehou
den, die een geheel anderen geest ademt
dan het gesprokene van den Engelschen
minister-president, in den laatsten tijd.
In hoofdzaak betoogde Asquith, dat aan
dezen oorlog geen gewone vrede een einde
kan maken, geen herhaling van het Ween-
schen Congres, waarop met allerlei lapmid
deltjes, geven en nemen, het aanziender
wereld werd gewijzigd. Dc nieuwe toestand
die in Europa moet ontstaan, moet gegrond
zijn op het recht, moet een einde m^ken
aan dc „territoriale bijeenvoegingen die
in haar oorsprong 7 ui er kunstmatig zijn,
en in strijd met de belangen van de be
volkingen, die er het ineest direct bij zijn
geïnteresseerd, en die, zoolang zij blijven
voortduren, aanleiding «uilen geven tot
complotten en misschien tot oorlog".
Zoo sprak Asquith en hij wil dat de vrede
aan dien toestand een einde «al maken.
Enkele voorbeelden besprak hij, doch ze
waren meestal eenzijdig, ideaal voor En
geland misschien, doch voor Duitschland
waarschijnlijk niet!
De nieuwe toestand, dien Asquith
wenscht, kan slechts tot stand komen door
gemeen overleg, door geven en nemen,
door gemeenschappelijke samenwerking
uit liefde tot den vrede.
Doch die toestand is nog ver, en uit liefde
voor den vrede wordt de strijd voort
gezet, tot uitputting toe.
Engeland.
Rode van Asquith over den vrede.
Asquith heeft te Leeds op een oorlogs-
doel-Éetooging het woord gevoerd.
Hij heeft allereerst het doel dezer verga
deringen uiteengezet., n.l. om in het vierde
oorlogsjaar klaar en duidelijk voor het
volk <k' oorlogsdoelen uiteen te zetten. «'Pro
paganda is daarmee niet bedoeld en zij
is ook voor het Engelschc volk niet noodig,
zeidc* hij.
Spr. sprak vervolgens over de door En
geland gebrachte offers, den toestand op
liet ïront, de onwrikbare standvastigheid
van het volk en zijn overtuiging, dat de
zaak, waarvoor liet strijdt, feclit is.
Asquith kwam vervolgens op het Duit
sche antwoord. Hij haalde er de zinnen
van instemming met het Pauselijk voor
stel uit, wees bijzonder op de voorwaarde
„vereenigbaar met het levensbelang van
het Duitsche Rijk cri het volk" en sprak de
rneening uit, dat deze bekeering veel lijkt
op die van Bismarck, die, nadat hij geen
kanselier meer was, oolc is~~geworden, wat
men in onze dagen een pacifist zou noe
men. Zelfs gelukkige oorlogen, schreef Bis-
marek in zijn „Mémoires", kunnen niet ge
rechtvaardigd worden, tenzij ze worden
opgedrongen.
Ik wil maar vragen, vervolgde Asquith,
of er in het Antwoord of in ecnige gezag
hebbende verklaring van de Duitsche Re-
geeving eenige aanwijzing is, dat men deze
fout wil herstellen of eenigen practischen
stap doen, om voor de Geallieerden den
weg tot een duurzamen vrede te openen?
Wil Duitschland herstellen wat het toen
genomen heeft? Is het bereid België in zijn
volledige, politieke en oeconomische onaf
hankelijkheid te hei on, «onder ecnig
voorbehoud en het volledige schadevergoe
ding te geven zoowel voor de verwoesting
van liet grondgebied als voor 't lijden, dat
de bevolking heeft ondergaan? Eem beslist
antwoord, dat in twee zinnen kan gegeven
worden, zou op het oogenblik een heele'
kolom vrome gemeenplaatsen waard zijn.
Het is niet goed den wereldvrede tir~„las-
teren" en ik wil niet verkeerd begrepen
worden. Natuurlijk blijven er altijd quaes-
ties ter regeling over, nadat de strijders
besloten hebben, de wapenen neer te leg
gen. Het is niet voor dergelijke bijzaken,
dat de Geallieevden den oorlog begonnen
of voortzetten.Neem, als ik zeg dat we voor
vrede vechten, bedoel ik de regeling, welke
ik nog eens in het kort, in haar negatief
en positief karakter, wil uiteenzetten.
Het is ons doel niet en het is dat nooit
geweest (eooals de Ai-Duitschers beweren)
op vernietiging van Duitschland of ean
duurzame vernedering van het Duitsche
volk aan te sturen.
Asguith kwam hier even op dc oorlogs-
methoden en de onthullingen en hij meent,
dat de daarbij gebleken dingen nog lang
zullen nawerken op bet oordeeL der wereld
over Duitsch karakter en Duitsch tempe
rament.
Rusland.
Kerenski en Tsjernof.
Volgens een bericht uit Petrograd kan
men er op rekenen, dat binnenkort ornsUge
gebeurtenissen zullen plaats vinden. De
strijd tusschen de aanhangers van Tsjernof
en Kerenski wordt steeds meer verbitterd.
Kerenski zal deze week uit het hoofdkwar
tier naar Petrograd terugkeeren.
Naar men zegt brengt hij de lijst van
zijn Ministerie mede en is hij besloten haar
desnoods met geweld door te zetten.
Volgens de „Kólnische Zeitung" deelt de
St. Petersburgschc correspondent van de
„Temps" mede, dat, volgens geruchten, de
Sovjet met 331 tegen 40 stemmen heeft be
slaten den raad van vijf voor te stellen
Kornilof en de 33 atidere bij den opstand
betrokken generaals vrij te laten.
De bladen uit Milaan vernemen hierom
trent, dat de Sovjet zijn voorstel steunt op
de verklaring, dot Kornilof slechts de in
structies van Kerenski heeft opgevolgd.
Kerenski zou dus moeten worden aange
klaagd.
Turkije.
Een rede van Talaat Parcha.
Bij 'Ie 'Sluiting van het Turkech Congres
hield de voorzitter, de groot-vizier Talaat
Pascha, yen rede, v.'aaraan het volgende
is ontleend:
„Daar onze natie doordrongen is van
de overtuiging, dat een voortduren van
het lijuen ch de offers slechts dienen moet
tot het hechter inaken van de grondslagen,
waarop de .staat is gebouwd en tot in
standhouding der onafhankelijkheid en
daar wij alle opgelegde beproevingen
en moeiiijik!icden met vasten wil verdra
gen, zou werkeloos blijven ten opzichte
van ac/.cn oorlog, die op groote hervor
mingen in de politieke verhouding wijst
en zich met den rol van toeschouwer te
vreden stellen gelijk staan arret zich op
een weinig eervollen dood voorbereiden.
Vooral 'lurkije. dat" als verbindingsgelid
tusschen Azië en Jiuropa eeuwen lang
voor Europa het schild tegen brutale
Moskovitische invallen was en dat fn den
loop der oc-uwen «ivcrmalen direct of in
direct ïn de Europees'che oorlogen betrok
ken is geworden, mocht ziulk een afwach
tende 'houding niet aanvtemcu.
Ons leger heeft in de drie jaren van
oorlog die sindsdien voorbijgingen,. de
bewondering der geheele wereld weten te
winnen. Als onze vijanden ions recht van
bestaan in deze niet erkennen willen, zul
len wij hen daartoe onder de bescherming
van Alen Almachtige dwingen. We zullen
dan den oorlog voortzetten tot we hem
daartoe bekeerd hebben. Herhaaldelijk
hebben, wij er den nadruk op gelegd, dat
we slechts strijden voor ons bestaan, onze
onafhankelijkheid en voor een vrije ont
wikkeling en vooruitgang.
Wij zullen bereid zijn onderhandelin
gen aan te 'knooipen, op het oogenblik
dat onze vrjttnden ons doen weten, dat zij
geneigd zijn deze principes te aanvaarden.
Onmachtig op het slagveld het dappere
Oltomaansche leger te verslaan, houden
zij niet op in hun eigen land zoowel ale
in het buitenland een vloed van laster
te verspreiden. Zij vchrikken voor geen
enkele soort vam propaganda terug als
het er om gaat de openbare meening te
vergiftigen. Dit werk wordt slechts on
dernomen om een gunstig terrein to hanen
voor hun bedoelingen bij een eventueelen
vrede.
China.
Een nieuwe op9tand.
Het garnuzoen van den strategischen pas
van Lïling, in het Z. gedeelte van Hoenan,
heeft zich onafhankelijk verklaard van de
centrale regeering. De opstand is aange
sticht door leiders uit het .zuiden, die
daardoor pogen de macht te krijgen over
Hoenan, waarover een generaal uit het
hoorden, onlangs tot gouverneur is be
noemd. Troepen uit Kwangsi rukken op
naar lloenan om de rebellen te steunen.
Amsrika.
De handelsvloot.
Volgens een officieele verklaring, waarin
het scheepsbouwprogram van de V. S.
wordt geschetst, zal Amerika binnen iets
inecr dan een jaar een handelsvloot hebben
van meer dan 1600 schepen met een geza-
menlijken inhoud van 9,200,000 ton.
Groote cijfers.
Respectabele Aijfers willen we de volgen
de getallen niet noemen, omdat het doel,
dat met die sommen gelds wordt beoogd,
niet respectabel is, maar Amerikaansch-
groot zijn ze zeker.
De „Daily Telegraph" verneemt uit New-
York, dat de minister van Financiën Mc
Adoo en oud-president Taft, die een rond
reis door de V. St. houden om belangstel
ling te wekken voor onderwijszaken, te
Atlantic City een vergadering hebben bij
gewoond van drieduizend aanzienlijke ban
kiers, die te .zamen een belegd kapitaal
van 4,000,000,000 dollar vertegenwoordig
den. Dp die vergadering werden de midde
len overwogen om dc tweede groote Ame-
rikaausche oorlogsleening voor te bereiden,
welke Maandag a.s. wordt uitgegeven en
600,000,000 dollar groot zal zijn. De voor
bereiding vordert goed.
Om de leening te doen slagen moet
zooals de president van de Amerikaansche
bankiersvereeniging gisteren bij opening
van de conventie opmerkte het Ameri
kaansche volk tot het besef gebracht wor
den, dat dc oorlog een nationale zaak is;
hij moet ieders zaak worden.
De Vercenigde Staten leggen jaarlijks
gwoonlijk 1,000,000,000 dolllar over; en
volgens de begrooting «uilen de kosten van
den oorlog over het eerste jaar (met inbe
grip van de voorschotten aan de geallieer
den) 4,000,000,000 dollar bedragen.
Ergerlijke ontduiking.
Men verzekert aan „Het Volk", dat door
de Koninklijke Haavlemk;he Brood- en
Meelfabriek, aan de Bakenesaergracht te
Haarlem, geregeld dagciijks zuiver witte
brood van ongebuild. onvermengd tarwe
meel gebakken wordt ten behoeve van den
hoofd-directeur dier fabriek, den heer Sluij-
terrnan van Loo, vice-consul van Perzië,
wonende aan de Weteringschans te Am
sterdam, alsmede ten behoeve van eenige
commissarissen en aandeelhouders der fa
briek. In de fabriek is hiertoe nog een zeer
groote voorraad onvermengd tarwebloem
aanwezig.
Wij verwachten, dat deze mededeeling
tot een onmiddellijk onderzoek, een onver
wijlde beëindiging der ongeoorloofde prak
tijken en een afdoende bestraffing der
overtreders zal leiden. Het gaat niet aan,
dat, terwijl de gebeele bevolking op een
broodrantsoen van- minderwaardige hoe
danigheid gesteld wordt, enkele vermogen
de bevoorrechten doen alsof de broodvoor
schriften voor hen niet gelden.
De 1 u c i f e r s p r ij s.
De Centrale Commissie uit de arbeiders
beweging voor de levensrniddclenvoor«ie-
ning te Amsterdam heeft in een telegram
aan den minister van Landbouw, Nijver
heid en Handel geklaagd over opdrijving
van de prijzen der lucifers en verzocht,
door spoedige vaststelling van een maxi
mumprijs dozen woekerhandel tegen te
De aanvoer van st een kool.
Het Persbureau Vaz Dias verneemt:
Ofschoon de benoodigde scheepsruimta
voor het halen der door Engeland toege
zegde 100,000 ton kolen is gerequireerd, zal
eerst dan voor de Regeering worden geva
ren, als Duitschland een vrije vaargeul
voor het kolenvervoer heeft toegestaan.
Heden was dit nog niet het geval, zoodat
ook niet is te zeggen, wanneer doze sche
pen in ballast zee zullen kiezen. De gemid
delde prijs der Engelsche kolen bedraagt
thans te Londen 30 shilling per ton.
Permanente commissie.in
zake crisismaatregelen.
De Permanente Conunissie inzake Cri
sismaatregelen zal op Zaterdag 13 October
a.s. in dc groote zaal van café „Buiten-
lust" te Utrecht een groote vergadering
houden met de vertegenwoordigers der
plaatselijke verecnigingen en commission
waarin de wensclten voor den komenttea
tijd. den grondslag van de ba^rrekingjea
«uilen vormen.
Graan en alcohol.
Het Bureau voor Mededeelingen inzafeé
de Voedselvoorziening meldt:
Herhaaldelijk wordt in vergaderingen
en in de iper» dwang geoefend, dat geen
broodgraan zal verstrekt worden aan bier
brouwerijen, branderijen en alcoholfabrie-
ken. Daarbij wordt vaak de voorstelling ge
wekt, als «ouden in dit opzicht de toestand
dezelfde zijn als voorheen, d.w.z. dat d«
bedoelde industrieën vrijelijk graan kan
nen bekomen. Niets is echter minder waaf.
De bierbrouwerijen ontvangen sinds 1!>16
in het geheel geen graan meer, dat voor
broodbereiding zou kunnen ^dienen. Ten
aanzien van de branderijen en de gist- on
spiritusfabriek is het probleem eenigszina
moeilijker. De naam der zooeven genoem
de fabriek wijst reeds uit, waarin de moei
lijkheid schuilt, n.l. in de gist, die als be
langrijk nevenproduct wordt verkregen bij
het stoken van graanspiritus, terwijl d«
branderijen bovendien groote hoeveelheden
spoeling opleveren," die uitnemende dien-
aten bewijst als veevoeder.
Is de spoeling wellicht niet volstrekt noo
dig, met de gist is dit wel het geval. De
bakkerij kan die niet missen. Bij het ver
strekken van graan aan de branderijen en
de Gist- en Spiritusfabriek nu wordt als
basis aangenomen de behoefte aan dit pro
duct. Vandaar dat de graanverstrekking
sinds langen tijd gesehiedde op de basis
van 50 pCt. van de normale productie der
industrie, omdat aldus voldoende gist werd
verkregen voor de binnenlandsche behoef
te. Met de vermindering van de broodcon
sumptie door verlenging van den duur der
broodkaart tot 11 dagen is dan ook gepaard
gegaan een verlaging van die basis, zoo
dat thans slechts graan wordt verstrekt
voor niet meer dan 42 pet. der normale
productie.
De branderijen en de Gist- en Spiritusfa
briek ontvangen derhalve graan, niet ten
behoeve der alcoholproducue, maar alleen
om de voldoende hoeveelheid gist te krij
gen.
Stop ge «et.
De Deventer Katoenrnaatschappij heeffr
stopgezet: 200 werklieden zijn hierdoor
werkloos geworden.
Men deelt ons mede, dat de afdeeling
katoenweverij van de firma Diddens en
Van Asten te Helmond wegens ko'engebrek
viïprloopig wordt stop gezet. Een 50-tal
werklieden zal hierdoor werkloos worden.
Noodvoorzieningen.
„Hel Volk" maakt melding van een ge
rucht, dat de minister van Financiën be
zwaar rnaakt om het hooge bedrag, dat
minister Posthuma vraagt ten behoeve van
de loopende en nieuwe noodvoorzieningen,
toe te staan.
iBe perking van den bouw van
gewassen in 1918.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel brengt ter al-genieene kennis,
dat het in de bedoeling ligt, den verbouw
van elk der hieronder genoemde groepen
vari gewassen te beperken tot liet achter
elke groep vermelde percentage jan den
gemiddelden verbouw in de jaren 1913,
1914 en 1915.
Groep A: Karwijzaad, mosterdzaad,
blauwmaanzaad, kanariezaad, /.aai- en
pootuïen cir^isjalotten 49 pCt.
Groep B: Westerwoldsch raygraazaad,
spinaziezaad, radijszaad, knollenzaad,
koolraapzaad, sluitkoolzaad, uienzaad,
ramimenaszaad, selderijzaad en andera
groentenzaden 70 pCt.
Groep C: Suikerbieten 89 jtCt.
Groep D: Vlas 50 pCt.
Groep E: Cichorei 100 pCt.
Groep F: Tabaik 100 pCt.
Groep G: Kool, peen, spinazie, snij-
boonen, qpevsieboonen, prei, selderij, pa«-
tinak en andere groenten 50 .pCt., behalve
in zuivere tuinbouwbedrijven.
De maatregelen tot beperking van den
verbouw van koolrapen en knollen, al«-
ook van voederbieten en mangelwortelen,
zullen nog nader worden bekend gemaakt.
Uitvoer van deze gewassen, versrh en ge
conserveerd, zul in geen geval worden
toegestaan. Overwogen wordt den ver
bouw voor voeding van eigen vee vrij te
laten, doch hetgeen meer verbouwd wordt,
tegen betrekkelijk lage prijzen in beslag
te nemen pn te distribueeren.
bet
diva.
lEtf
FEUILLETON.
';ij liebt gelijk: Hij en mijn man zijn
?<r méér le beklagen. Maar wat denkt
El-hans te doen? Waar wilt gij heea?
w vader zucht in de gevangenis, en
nebt geen thuis meer! Wij beiden
rc'e k'nderen heen. De vorst
ai Tsehikoengo zal ons aan zijn Hof
f' 'tymnen. In. dit onteerde huis blijf
met!"
!Wu, jUèja. wij blijven hier," ant-
B» Lucia kalm. „De Vorst zou u
i»! heengaan, en de kinderen nog
n mmder. Uw plicht houdt u hier ter
tf ue van de kinderen, en ook ter wille
J' den Vorst; want slechts aan u kan
^hikken, hem le' brv gen van den
ia weg, waarop hij zich in dit oogen-
niimn'1 oolc mijn plicht is op
le zoo lang mijn on^e-
bfJi n man m'j niet geweld ver-
tePvJ en a'iöen ben zijn rech'™a-
hw'irllv/' en nooit of nimmer zó
A ltlS wijken voor een andere.'
„Maar wij moeten hel uiterste beproe
ven om mijn man van de verschrikke
lijke misdaad terug te houden. Gij weet
misschien nog niet, dat de bisschop hem
met den ban bedreigd heeft? Dc Vorst
houdt zich wel alsof hem dit onverschil
lig is, doch ik ken hem beter. Hij wil
Christen blijven, en vreest de eeuwige
verwerping. Vandaag heeft hij nog een
boodschap gezonden naar pater Sotelo,
den franciscaner-missionaris, die \an
koninklijken bloede is. Gij weet, dat de
Spaansche monniken met den Portugee-
schen bisschop op niet al te besten voet
verlceeren. en vandaar dat hij door hen
tegenover den bisschop in het gelijk ge
steld hoopt le worden. Hij vergist zich.
Geen christen priester kan een geldig
gesloten huwelijk ontbinden. En ik heb
ervoor gezorgd dat de meest aanzienlij
ken onzer christen-vazallen heden hier
tegelijk met Sotelo aankomen, om ha-
mens de Christenen den Vorst te ver
zoeken, zich aan de uitspraak van den
bisschop te onderwerpen. En ten laatste
zal ik hem dreigen, hem met de kinde
ren te verlaten, indien hij inderdaad
voor den ban niet terugschrikt."
Terwijl de beide Vorstinnen nog te
zamen spraken, kwamen de vazallen
aan. 't Waren Adriaan Tafakati, de heer
van Obaina en de grijze Leo Kanjcmon.
Reeds te Meako hadden beide edellie
den vernomen van den hartstocht van
prins Michaël voor de dochter van Jye-
yas en hem op :t onrechtmatige daarvan
met verschuldigden eerbied gewezen.
Dat hij nu, na zijn huwelijk, trouwbreuk
zoude plegen, hadden zij in hun chris
telijke gezindheid voor onmogelijk ge
houden. Nog veel minder konden zij zich
voorstellen, dat vorst Protasius deze
trouweloosheid ooit zou billijken. En nu
hoorden zij tot hun smart vorstin Jusla
't ongelooflijk bevestigen, hel geheel
ongelooflijke nieuws, dat zich reeds als
'n loopend vuurtje door hel gehccle land
had verspreid.
„Wie had dat vroeger ooit van onzen-
heer kunnen denken!" zei de grijze Kan
jernon op treurige» loon. „Protasius was
het sieraad der christen Vorsten! Zeker,
wij zullen hera vragen, dat hij zijn roem
als beschermer dor Christenen loch niet
zelf verwoeste. Meer dan vragen laat
echter onze positie niet toe."
„En zelfs dat kan voor ons gevaarlijk
Worden, wel niet bij den Vorst, maar
toch bij diens zoon, wanneer hij eens
eenmaal de regeering aanvaardt", voeg
de Tafakati erbij. „De ongelukkige Prins
moei allen met den dood bedreigd heb
ben, die zijn verbintenis met prinses
Hime onrechtmatig zouden noemen.
Gisteren had hij zijn bedreiging aan Leo
Hajuschida bijna uitgevoerd."
„Meld dat den Vorst!" zei Jusla. ..Ha
juschida ligt liem na aan het hart, en hij
zal dan niet nalaten met den Prins een
ernstig woord le spreken."
Dc vorst van Arima ontving de beide
■edelliedc i niet zeer welwillend. Daar zij
echter hun verzoek op de meest voor
zichtige wijze inkleedden, bedwong hij
zijn wrevel en hoorde hen kalm aan. Ilij
verzekerde hun. dat het denkbeeld aan
afval van het Christendom niet bij licm
opkwam, en dal hij zelfs zijn zoon be
dreigd had met onterving, indien, deze
afvallig werd. Diens scheiding van de
dochter van den ongelukkigen groot
admiraal en zijn huwelijk met prinses
Himc "kwamen hem echter voor als 'n
politieke noodzakelijkheid, en hij tv.ij-
feldc niet in 't minst eraan, of dc Por-
tugeesche bisschop zou het nieuwe hu
welijk, indien het maar eenmaal geslo
ten was, als geldig en rechtmatig er
kennen.
De beide vazallen waren geen godge
leerden, en het scheen hun daarom niet
zoo onmogelijk, dat de bisschop toch de
bevoegdheid bezat zulk een ongelukkig
huwelijk te ontbinden. Zij verwijderden
zich dan ook volkomen tevreden gesteld,
en waagden nog slechts het verzoek te
doen, dat de Prins met zijn nieuwe
bruid zijn intocht in het kasteel van
Arima eerst zou houden, nadat pater,
Sotelo van den bisschop was teruggen
keerd. „Want Uwe JJoogheid kan hel
zich niet voorstellen, welk een ontstel
tenis de tijding van dit nieuwe huwelijk
in het land verspreid heeft", zeide Adria-
nus Tafakati. „De edele dochter vaa
Tsoekami-Dono wordt door iedereen,
voornamelijk door de armen, bemind mi
vereerd als een heilige. In groepen van
honderden verdrongen zij zich om ons,
toen wij naar het paleis reden. i. JZcukSl
(Wordt vervAgd.)
