Uit de Leidsche
Vroedschap.
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
Uit de Omgeving.
hjfld verschijnt eiken <lag, uilgez. Zon- en Fee3td.
Vboonemcntsprijs bedraagt, bij vooruitbetaling,
Leiden 11 ct. p. week, fl.45 p. kwartaal; bij
01 jcreóten 112 ct. p. week, f 1.60 p. kwartaal. Franco
1 A. Kj, Ke ®fi.80 p. kwartaal. Het Geïllustreerd Zondags-
Z. te 5 'is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 ct.
.'fv .waItaal, bij voortuitbetaling. Afzonderlijke nummers
M to ct riet Geïllustreerd Zondagsblad 8 ct.
h lento
rland,
i Zoelt
nummer bestaat uit vier
aden waaronder het geïl-
streerd Zondagsblad.
2. A.
- I
Mattfc
n, z.
Jacob
Not
Cornt
n P,
an, 25
Lubb
tl,
oote
eim.i
1(1
8e laargang. ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1917.
Bureau STEENSGHUUR 15 - LE3S3EM. Inferc. Telefoon ©35.
No. 2405
Postbus 6.
De Advertentieprijs bedraagt van 1—5 regels f&7l
elke regel meer 15 ct. Ingezonden mededeeiiDgot) 7*n
1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 ct., met gratis
bewijsnummèr. Bij contract aanzienlijke korting.
Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën, waarin betrekkingen worden
aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop eo
verkoop 40 ct. p. 30 woorden. Ieder woord meer ld
,öfteerveel ingekomen stukken, een zeer
gg agenda, maar toch kon de Raad,
no? geen drie uur vergaderd te heb-
nog geeti urie uur vergaderd
i, uiteen gaan. Indien de voorzitters-
k'a\dinier niet in handen zou zijn van
jnand, .als onze burgemeester, die
alle voorkomende kwesties terdege
do hoogte de discussies zakelijk-
weet te houden, zooiets ware on
gelijk.
,'crmelden we slechts de age.ndapun-
waarbij, telkens vrij diepgaand, is
iiscussieerd.
an de orde was de benoeming van
leeraar aan de afd. A der Ivweek-
erho voor onderwijzers en onderwij-
jen, waarvoor werd voorgedragen de
awoordige leeraar in de algebra, de
r Harlwijk. De heer Zwiers maakte
waar tegen deze benoeming niet
den persoon of de bevoegdheden
ir den voorgedragene (daarop was
Is aan te merken) doch, omdat door
ze benoeming het aantal lesuren in
algebra zou worden verminderd. Dit
ichiedde alleen om het aantal lesuren
de rekenkunde'te vermeerderen. Hoe-
;l het resultaat der rekenlessen, aldus
heer Zwiers, blijkens den uitslag der
imens niet gunstig is toch was
ir, er van overtuigd, dat het aantal les-
•n niet vermeerderd behoefde te wor-
|n; de methode dient te, .worden rier-
In, Den wethouder van ónderwijs, den
>r Van Hamel, kwam men te onvoor-
■id naar diens zin met deze techni-
Ife kwestie aandragen; hij kon daar
iar-niet zoo ineens zijn rnecning over
jgen. Slot was, dat dit punt van de
!nda werd afgevoerd.
jaarrekeningy*dienst 1916, van
(Stedelijke Fabrieken van Gas en Elec-
•ileit. ontspon zich een uitvoerige
:ussie tusschen de heeren Reimerin-
en nir. Van der Pot, als leden
Commissie van Financiën eenerzij'ds,
den voorzitter, die als oud-lid der
missie van Beheer dezer fabrieken
de v plaats trad van de leden dezer
li^je zelf, die tijdens- de.bph and fi
ler rekening ingevolge voorschrift
invet zich hadden verwijderd.
[De Commissie van Financiën wees er
dat de berekening van de'jaarlijksche
keering aan het vernieuwingsfonds
linaal voor het -eerst is geschied over
oorspronkelijk geleende kapitalen in
ijking met vorige jaren, toen relee-
gwerd gehouden met de gedane af
dingen, en dal dientengevolge de
duitkomst van de beide fabrieken in
jrgelijkihg met vroegere jaren met
",')00 is gedrukt. Zij wenschton, dat
e 131.000 op de gemeenterekening
.in 1918 zou worden overgebracht.
In dien geest werden door lien mo-
voorgesteld.
Commissarissen verdedigden de reke-
jng, zooals zij was overgelegd, op
ond, dat men op deze wijze de exploi-
|ie op een gezond-commercieelen
•ndslag* baseert. En zij wonnen het
leit; de rekening werd met 13 tégen 10
temmen goedgekeurd.
Wij erkennen, dat een goed beheer
au een bedrijf eischt, dat men het Ver-
ieuwingsfonds sterk tracht te maken,
jaar... men heeft daarbij ook steeds re-
fing te houden met andere factoren,
dit geval: met de gemeentelijke fi-
'";Sn dieo. i. zoodanig zijn, dat de
ancien,
)ro ^oor de toekomst niet tè Veel mag
pvorderen, waar het heden reeds zeer
rare eischen stelt!
Overliet afwijzend praeadvies van B.
1 W. op het verzoek van het Centraal
peau van Advies voor den Midden-
and om toekenning van een subsidie
'500, ten behoeve van zijn te Leiden
ivestigd filiaal, is heel wat gesproken.
De heer Vergouwen, directeur van dit
peau, die in de vorige zitting reeds af
weid had genomen, was nog eens te-
ug gekomen om het verzoek te verde-
heer Vergouwen hield een uilvoe-
■jo pleidooi voor deze instelling, waar
van de hoofdstrekking neerkomt op wat
pegd wordt in het tweede adres, het-
k het bestuur van genoemd bureau
gieren bij den Raad heeft ingezonden
j1 dat in zijn geheel in ons blad is ver
leid geworden.
be heer Pera verdedigde het voorstel
P b. en \v., eerstens, omdat het Ad-
1s-oureau in Leiden nog te weinig be-
endlieid heeft; vervolgens, omdat vol-
,'13. algenieene meening de midden-
Jnü zijn eigen instellingen moet in
una houden. (We willen hier even op-
jarken dat èn de regeering, èn de ge
braden van Amsterdam, Rolter-
Li e!} Deventer, die het Advies-bureau
-,,. jeerGn- er toch blijkbaar anders
,i r5eP^,en') De heer mr. v. d. Pot was
fcii-i cn w- eens' alleen om de
^„-'genoemde reden. De heer mr. Briët
voor het verleenen van subsidie
™m, ware het niet, dat 't speet
Epn, a1 ,te. /poelen zeggen zijns in-
len in .1®ld,in« van bureau te Lei-
ïeer PJP^'deskimclige 'handen is. De
aaLm mer1zei,:ie liever-in de eerste
iwii^n ngl die h'J bijwoonde, Te willen
l o maar voelde zich gedrongen,
verwondering JiiLen over de var-
klaring van B. en W., dat zij, ook al zou
het Advies-bureau inderdaad een voor
den middenstand gewenschte en noodi-
ge instelling blijken, tóch daaraan geen
subsidie wenschen le verleenen. Hij zou
stemmen voor een althans voorloopige
subsidieering, om daardoor deze
middenstands-instelling in haar eersten
groei te steunen, wat z. i. tot d^ taak
der overheid behoort, 't Bleek echter,
dat de Raad zich vereenigde met het ad
vies van B. en W. stemming werd
niet gevraagd en het advies werd bij ac
clamatie aangenomen.
Naar aanleiding van deze discussies
durven we met zekerheid voorspellen,
dat de georganiseerde Middenstand hier
ter stede spoedig duidelijk zijn oordeel
over het Adviesbureau zal uitspreken.
De -Raad toch dat slaat wel voor ons
vast heeft, althans in zijn meerder-
heid, het subsidie niet geweigerd, omdat
hij meende, dat de middenstandsinstel
lingen zichzelf maar moeten bedruipen,
doch omdat men in de meening verkeer
de, dat deze instelling .feitelijk niet be
antwoordt aan het doel hetwelk er mede
wordt beoogd. Welnu de georgani
seerde Middenstand, die deze instelling
financieel in het leven helpt houden,
hij zegge nu eens omonwonden, of hij
het met deze meening al dan niet eens
is! Als dit geschiedt, heeft de subsidie
aanvrage aan den Leidschen Raad nog
een onverwacht succes!
Strijd aan den föonte San Gabrlele •-
Duitse!,e persstemmen over Wilson'?
antwoord. - De Fransche Minister van
Binnenlandsche zaken, Malvy, heeft zijn
ontslag ingediend.
Overzicht
Het Zuidelijke front blijft nog steeds
het belangrijkste, omdat daar een offen
sief krachtig nu methodisch wordt
voortgezet. De Italianen geven het niet
op; nog altijd trachten zij. zich een weg
naar Triest te banen. Echter lijkt het,
of de Italianen weinig of niet meer vor
deren; ook zijn luin legerberichten der
laatste dagen veel zwakker van toon.
liet laatste zegt, dat do Italianen voor-
deelen behaalden op de noordelijke hel-
lingenSTi'hrdën Monte SoCft" Ga'oriele èn
bij Brestovizza. De Weensche berichten
zeggen, dat de Italianen nergens eenig
voordeel behaalden; waar de Italianen
op den San Gabriele binnendrongen,
werden zij weer verdreven. Intusschen
leert dit geschil over een paar loopgra
ven, dat er van geen geweldige gebeur
tenissen sprake is.
Op het Roemeensehe front zijn weer
gevallen van tuchteloosheid onder eenige
Russische régimenten voorgekomen. Het
gevolg is geweest, dat de Centrale legers
enkele dorpen hebben bezet.
Op het Westelijk front is niets van be-
teekenis voorgevallen.
Frankrijk.
Aftreden van Malvy.
Malvy heelt aan Ribot zijn ontslag in
gediend als minister van Binnenland-
sche Zaken.
Het aftreden van Malvy,- Fransch mi
nister van Binnenlandsche Zaken, komt
geenszins onverwacht. Toen hij eenige
weken geleden plotseling Parijs „wegens
ziekte" verliet, werd zijn aftreden voor
speld. Teruggekeerd in Parijs, vond hij
de hoofdstad in beroering over de „af-
faire-Alrnereyda". Naar aanleiding \an
dit proces zijn in de pers zijdelingsche
aanvallen op het beleid van Malvy ge
richt. Wellicht heeft deze geheimzinnige
zaak. waarbij Léon Daudet met de roya
listische „Action Frangaise" optreedt als
redder van het vaderland, het heengaan
van den minister verhaast.
Vereenigde Staten.
De corogssiemming.
Daniels, minister van Marine, zeide in
een toespraak, dal het beste middel voor
een spoedigen en goeden vrede voorbe
reiding yaii leger en vloot was. Er mocht
geen vertraging zijn in Amerika's be
drijvigheid tot den vrede was geteekend.
Men hoefde niet bang te zijn, dat de
regeering zou worden misleid door een
droombeeld van vrede en zijn werk zou
vertragen. Amerika vecht niet aileeen
voor de democratische natiën maar ook
voor het volk van het Duitsche rijk.
Brvan, die tot nog toe de meest op den
voorgrond tredende pacifist van Ameri
ka was, is een rondreis begonnen om
den „oorlog tot het inde le propagee-
ren.
Te Chicago sprel&nde zeide hij: Ieder
verschil tusschen ons ten aanzien yan
de voortzetting van den oorlog, zal de
strekking hebben dien* te verlengen,
hem kostbaarder! aan menschenlevens
en aan geld te maken. Hoe meer iemand
den vrede wil bevorderen, hoe loyaler hij
de regeering behoort le steunen, als
eenig middel om den vrede te verhaas
ten. Er kan slechts één einde van den
oorlog zijn en dat is de nederlaag van
Duitschland. Wij zullen natuurlijk den
oorlog winnen.
Vredespogingen.
Het vredesvoorstel van den Paus.
Duitsche persstemmen over Wilson's
antwoord
De „Kölnische Zeitung" schrijft over
het antwoord van Wilson: De Duitsche
lezer zal op den eersten blik geneigd
zijn in een schaterlach uit te barsten
over den geweldigen onzin, dien Wil
son aan 't Duitsche volk en zijne regee
ring ten beste geeft. Doller kan de wer
kelijkheid niet voorgesteld worden.
Iedere trek in Wilson's nota is groteske
nonsens. Het toppunt van al die nonsens
is, "dat het Duitsche volk onder een wree-
de regeering versmacht. Heeft niet ge
heel.het Duitsche volle, arm en rijk, so
ciaal-democraat en conservatief, altijd
opnieuw herhaald, dat het pal staat voor
Keizer en Rijk? Is het Duitsche volk een
kudde, die zich de vreselijkste offers
door een autocratische regeering opleg
gen liet? Zijn al zijn zegepralen slaven
werk, zijn al de geteettfcnae milliarden
afgeperst?
Het is absurd, zelfs'voor eerr Ameri-
kaansch geschiedenisprofessor. De op
lossing van het raadsejr is, dat Wilson
de oorlog door wil zetten. De zakenwe
reld van Amerika heeft de oorlogscon
junctuur noodig. De toekomst van"Ame
rika heeft een groot leger noodig,- dat
pas in wording is.
De oorlogsstemming in Amerika is be
neden nul. Men weet daf de fronten der
Gentralen onoverwinnelijk zijn. Daarom
moet de leugen uitkomsi geven. Wilson
concludeert een tegenstelling tusschen
het Duitsche volk en de regeering. Ilij
hoopt op oneenigheid in Duitschland.
Daarom biedt hij het Duitsche volk den
vrede aan, ten koste van den val van de
Duitsche regeering. Deze truc is le door
zichtig. Men rekent dat het Duitsche
volk zich thans tegen dezen huichelaar
nog .vaster om den Keizer schaart.
De „Kölnische Volkszeitung" zegt: Het
antwoord van Wilson staat in tegen
spraak met zijn vroegere houding. Wil
son laat zich nu eenmaal, zelfs niet door
het meest, onjuiste bewijs, van den on
heilvollen weg afbrengen, omdat bij niet
wil. Hij weent eenige krokodillentranen
over de meuschlievendheid van den
Paus, maar laat het daarbij. Hij wil ab
soluut de vernietiging van den tegen
stander en eischt een Engelsch-Ameri-
kaanschen vrede. Het antwoord van Wil
son moet als een jammerlijk maaksel ge
karakteriseerd worden. De man, die
vroeger als .vredestichter optrad, blaast
nu de wildste, oorlogstrompet, Hij, die
'den vrede zorraer zegfpKWr verkondigd
had, wil thans de volkomen vernietiging
van den vijand.
Ten slotte vraagt het blad: Wie heeft
in de Vereenigde Staten Wilson op
dracht gegeven de vredesnota van den
Paus af te wijzen? Waar blijft het \eel-
geprezen democratisch beginsel, dat ook
de meening van andersdenkenden geldig
moet zijn; óf het geheele Amerikaansehe
volk is legen een Pauselijke vredesnota,
óf Wilson heeft maling aan de gevoelens
van dat deel van het Amerikaansehe
volk. dat de staatsmacht niet alleen op
sabel en geweer gevestigd wil.
Wilson gedraagt zich als de grootste
autocraat der wereld, als een zelfheer-
scher, wiens macht nog grooler is dan
die van den vroegeren Czaar van Rus
land.
Z. II. de Paus bedankt den Nederl.
Anti-Oorlog-Raad voor diens telegram
van hulde.
De Eerste Kamer heeft heden z. h. sl.
het door den heer Visser v. IJ zendoorn
verdedigde initiatie f-voo rs tel-M are hant
c.s. tol verhooging der minimum-sala-
ri'ssen der onderwijzers aangenomen.
Nederland en de Oorlog.
De Paus aan den N. A. 0. R.
De Nedcrlandsche Anti Oorlog-Raad
ontving van 'kardinaal Gasparri namens
den Paus het volgende telegram van
dank voor de zijnerzijds den Paus ge
brachte hulde:
„Bijzonder getroffen door de betuiging
van hulde en erkentelijkheid van den
Nederl. Anti Oorlog-Raad spreekt de
Hooge Priester van ganscher harte zijn
dank en zegen uit en, zich verheugende
over uw heilzame actie, wenscht hij le
vendig, dat dank zij de veelvuldige po
gingen van de kinderen van God, een
goede geestesgesteldheid, noodzakelijk
om de vredesboodschap te kunnen ont
vangen, eindelijk de zielen der volkeren
moge verwinnen en verhaasten moge de
heerschappij van het recht en van de
christelijke beginselen.
De kaasvoorziening.
Men schrijft uit Alkmaar aan de „Tel.":
Nu de kaasmarkten tengevolge van het
niet verstrekken van consenten voor den
uitvoer van kaas sinds eenige weken niet
doorgaan, is daardoor ook de aanvoer van
kaas voor binnenlandsch gebruik opge
houden. Aangezien deee toestand langer
duurt dan aanvankelijk verwacht werd,
zijn maatregelen getroffen, die het moge
lijk zullen maken de distributie tooh te
doen doorgaan. Daartoe tzusllen de gewone
weekmarkten in de week van 2 tot en met
8 September doorgaan. Producenten mo
gen evenwel in' die week niet meer aan-
l voeren dan de productie van een week,
tot een maximum van de.grootste hoeveel-
2toeid2 welke door ben in de maand Juli
1917 in een week ter markt is aangevoerd,
en wel in marktrijp e kaats.
Indien voor dien tijd geen maatregelen
zijn genomen, waardoor het koopen door
exporteurs weder zal plaats "vinden, zal
alle aangevoerde kaas worden gekocht
door de sub-commissie voor Noord-Holland
uit de Kaasvereeniging tegen een prijs
van f 57 per 50 K.G. (voor den geheelen
stapel zonder splitsing in binnenlandsch
en buitenlandach gedeelte) voor eerste
kwaliteit; mindere kwaliteiten naar ver
houding. De beoordeeling der kwaliteiten
zal geschieden door een daartoe te benoe
men commissie.
De handelaren zijn zeer ontstemd over
de intrekking van de consenten. De regee
ring legde den handel de verplichting op
om 2/3 van het export vrije gedeelte aan
Duitschland te leveren t.egen een vastge-
stelden prijs van f 77 per 50 K.G.
Door de intrekking van de consenten
kan do handel aan deze verplichting nog
niet voldoen en lijdt hij groote schade
door indroging, enz. Aangenomen wordt,
dat de regeering in het algemeen belang
zoo moest handelen, doch de kaashande
laren oordeelen het onbillijk, dat zij de
schade alleen moeten dragen en dringen
aan op het treffen van maatregelen, waar
door dit geregeld wordt.
Wij spraken een handelaar, die verplicht
is 10 waggons aan de D. II. H. te leveren
en nu per week. door de stagnatie, daarop
14009 schade lijdt.
Voor de binnenlandsohe kaasvoorziening
treft de sub-commissie uit de Kaasvereeni-
ging de volgende week, zoo als uit het
bovenstaande blijkt, in ieder geval een
regeling. Op de markt was ook heden niet
aangevoerd.
Bruinkool in beslag
genomen.
NaaT de „Gooi- en Eemlander" meldt,
zijn te Hilversum o-p last van de Brand
stof fcncommissie 10.000 K.G. bruinkolen in
be-slag genomen, die die door een drietal
aanzienlijke ingezetenen tersluiks waren
ingevoerd.
Biergebru i'kt
„Het Vad." verneemt, dat de omzet van
het bier met 75 pCt. is verminderd.
Hels s. W a a 1 d ij k".
Wat hét ss. „Waaldijk" betreft deelt
men ons mede, dat de deklast ervan,
welke eenige dagen geleden is gelost,
wegens te hooge premie der verzeke
ring,, heden wederom op het s.s. is ge
laden.
Verder vernemen we, dat. het s.s. nu
reeds 7 dagen oponthoud heeft. Pogin
gen lot vergunning tot'afvaart worden
in het werk gesteld.
Groote propaganda-vergadering.
Op Dinsdag 11 September e.k. des na
middags te 1 uur, zal in de groote zaal
van het gebouw „Salvatori", Amstel bij
de Halvemaansteeg, een groote propa-
ganda-vergadering worden gehouden,
belegd door den Ned. R.-K. Gem. Politie-
beamblenbond „St. Michaël" en den
Bond van Christelijke Gemeente-Politie
beambten in Nederland.
Sprekers: mr. J. B. Bomans, lid van
de Tweede Kamer en den Haarlemschen
gemeenteraad, en mr. A. Bruch, lid van
den Haarlemsehen gemeenteraad.
Onderwerp: „De politie en hare rechts
positie".
Korte Kroniek.
In de vergadering van den gemeente
raad te Utrecht is Donderdag een begin
gemaakt 'met de behandeling van een
voorstel van B. en W. om de rechtskun
dige commissie uit te noodigen, een ver
ordening betreffende de afschaffing van
den bakkersnachtarbeid te ontwerpen.
Na drie maanden te hebben ge
duurd is de staking aan de machinefa
briek IJzer- en Metaalgieterij Staalwcrk
te Zaandam opgeheven. Toegezegd wer
den een loonsverhooging van 2 cent per
uur en de instelling van een ziektever
zekering, in de kosten waarvan beide
partijen de helft zullen bijdragen. Zoo
dra de grondstoffen zijn aangekomen
zullen alle werklieden weer aan het
werk kunnen gaan.
Op de Rotterdamsche begrooting
van 1918 is een tekort van f 3,400,000.
liet percentage van heffing bij de ge
meentelijke inkomstenbelasting zal
waarschijnlijk van 5 op 8 stijgen.
Aan B. en W. van Utrecht is 80.000
gulden toegestaan yoor het inrichten
van een centrale keuken.
KERKNIEUWS
Gewijzigde wetten.
Op menig punt heeft de bestaande ker
kelijke wetgeving door den nieuwen Co
dex, die in werking treedt met Pink
steren 1918, een merkelijke verandering
ondergaan lezen we in een samen
vatting in „De Limb. Koerier".
Op alle Vastendagen, dus ook op.
Goeden Vrijdag,- zal geoorloofd zijn het
gebruik van eieren, melkspijzen en met
vet bereide spijzen.
Geheel in de lijn der nieuwe bepalin
gen, is het opheffen van het verbod:
vleesch en visch bij eenzclfden maaltijd
te nemen.
Voorts houdt de verplichting op van
zekere gebeden te bidden op alle dagen
der groote Vasten, of het brengen van
een geldelijk offer met Paschen.
Een nieuwe bepaling is: dat op
Paasch-Za.teröag mét den middag het
vasten en de onthouding gedaan is.
Onder te vieren feestdagen dei
Brandstolfencommissie»
Leiden.
Binnen ons district wordt tot zee*
hoogen prijs te koop aangeboden zoo go*
naamde darieturf, afkomstig uil Noord-
wijk en Lisse.
Deze turfsoort is minderwaardig en
wij maken het publiek er op attcnCdal
betaling met f 0.65 per 100 K.G. ruim voi-
doende is.
Namens de Brandstofjencommissié
De waarn. Secretaris
KRAMER.
heele kerk zijn opgenomen H. Sacra^
mentsdag en St. Jozef.
Het bestaande voorschrift omtrent de
Paasch-communie in eigen parochiekerk
wordt aldus gewijzigd: Wel moet den
geloovigen worden aangeraden in de
eigen parochie te communiceeren, doelt
een ieder kan in een andere parochie
Paschen houden, mits hij daarvan zijn
pastoor in kennis stelle.
Het is aan le raden, dat iemand, dio
in stervensgevaar verkeert, nog eena
communiceere, ais hij dien dag reeds da
H. Communie heeft ontvangen.
Men mag de H. Mis op zijn vroegst
beginnen één uur vóór den dageraad, er<
op zijn laatst één uur nè den middag.
Omtrent het H. Oliesel: In geval van
nood is één zalving op het voorhoofd
voldoende met de voorgeschreven korto
formule; evenwel blijft de-verplichting,
zoo het gevaar geweken is, de zalvingen
afzonderlijk aan te vullen. De zalving
der voeten kan op iederen redelijkeu
grond worden nagelaten."
Herplaatsing wegens misstelling.)
Lanil- en Tuinbouw.
Chilisaipeter en de oorlog.
Dat chili salpeter in den landbouw nieS
maar dat dieeelfcfie stof ook in de in
dustrie wordt gebruikt, is aan velen niet
industrie wordt gebruikt, is aan velen niet
bekend. En tooh wordt er heel veel chili-
salpetea* aangewend voor de bereiding van
springstoffen. Vóór den oorlog werd
van al liet geproduceerde chili salpeter
(ruim 2Va millioen tons van 1000 K.G.)
voor bemesting gebruikt, de rest ging naar
de industrie. In de oorlogvoerende landen
wordt thans haast al het beschikbare
chilisaipeter voor de bereiding van spring
stoffen aangewend en zoo komt er gebrek
a&n deze Tnéstsfof. Tiiéftegenstaande OhiU
in 191G een half mil'lioen tons meer uit
voerde d,an in 1913.
In September 1914 reeds heeft onze rd-
geering een onderzoek ingesteld, om na
te gaan hoeveel chilisaipeter hier te lande
jaarlijks in den land- en tuinbouw wordt
gebruikt, en daarbij bleek, dat wij elk
jaar ongeveer 100.000 tons noodig hebben.
Er is toen een commissie in het leven ge»
roe^ien, die voor den aankoop en de <11»
trübutie van chilisaipeter en andere kunst
meststoffen zorgen zou. Ondanks alle moei
lijkheden, welke zich voordeden, kon de
kun stmestcomm i ssie in 1915 ongeveer
47.000 tons en in 1916 zoow'at GO tot 70.000
tons aan de landbouwers afleveren. Maar
de tijd1,-waarop dez9 meststof in handen
der 'boeren kwam, was niet altijd de mees!
geschikte. Wat- hiervan Qe oorzaak waaj
laten wij thans 'buiten beschouwing. Slaan
wij liever een blik in de naaste toekomst.
Wellicht is er tengevolge van late aan
komsten daardoor »e late distributie nog
een kleine hoeveelheid chilisaipeter bij#
enkele verbruikers in voorraad, wellicht'
beschikt de commissie ook nog over een
klein kwantum. Zeker is, dat er voor 1918
niet voldoende chilisaipeter aanwezig ia.
Hoeveel is er voor het volgende voorjaar
reeds aangekocht" Zijn de noodige schepen
vöot het vervoer reeds uitgezonden cn
mogen we op tijdige aankomst rekenonT
En kan de onmisbare meststof dan in tijds
worden gedistribueerd? Met de regeering
zijn wij er van overtuigd, dat ons heil
gelegen is in een intensieve productie '-an
voedingsartikelen, graan en aardappels.
Maar is dat mogelijk zonder chilisalpeterl
En nu wordt ons medegedeeld, dat er in
1918 misschien geen chilisaipeter te krij
gen zal zijn en dat de productie in Chili
groote moeilijkheden zal opleveren. wclkB
van invloed zullen zijn op den prij's. En
de oorlog maakt de moeilijkheden niet ge
ringer. Maar zouden regeering, kunst-
mestcommis'sie en N. O. T. niet kunnon
samenwerken om voor den landbouw te
krijgen, wat hij niet missen kan? Mogen
onze eigen schepen geen salpieteT uit Chilf
halen, om het dreigend spook van den
honger te bezweren? Onze landbouwer*
mogen de aandacht daarop wel vestigen.
In het voorjaar hebben wij het chilisai
peter reeds noodig. Er mag dus geen tijd
verloren gaan.
HAZERSWOUDE.
Ned. R.-K. Bouwvakarbcidersbond.
In een gisteravond gehouden vergade
ring van de afd. Hazerswoude-Koud»<
kerk, afd. Ned. R.-K. Bouwvakarbeider»-
bond St. Joseph, werd het onlangs geko
zen voorloopig bestuur met algemeen»
stemmen gehandhaafd. Het bcstuuü
kreeg in opdracht bij de gemeente stap-*
pen le doen tot oprichting van een gem;
werkloozenfonds. De vergadering was
van meening, dat een adres om tot in
het leven roepen van een dergelijke iiv
stelling in een lang gevoelde behoefte
zal worden voorzien,*