R
1
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
Haal
-
- A.
D.
Wi
voeni
j-1
der
8e JAAF.6ANÖ
No. 2378
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 925. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden II cent per week
f 1.45 per kwartaal bjj onze agenten 12 cent per week, f 1.60 per kwartaal Franco per post
f 1.80 per kwartaal.
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 cent per
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent
WOENSDAG
AUGUSTUS
19I7.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f 0.25, elke regel meer 15 coat.
Ingezonden raededeelingen van 1-5 regels f1.5ft elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
KLEINE ADVERTENTIËN, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd
huur en verhuur, koop en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord
meer 1 cent.
jelui
Wederom: Ons vooruit
zicht.
Naast het vooruitzicht, of wij wei ten
einde toe buiten den oorlog zullen blij
ven, rijst de groote vraag, of wij slagen
zullen in een behoorlijke levensmidde
len- en brandstoffen-voorziening.
De voedselvoorziening als hoofdpunt
genomen, geeft reden tot nadenken.
Maar ook de kolenvoorziening heeft ons
doen begrijpen dat op aanvoer van bui
tenaf niet naar behooren kan gerekend
worden.
Duitschland zal de verbintenis, met
ons aangegaan, niet nakomen. Gevolg,
dat we deze maand 100,000 ton kolen
minder zullen ontvangen, en wie weet
hoeveel minder in de volgende maan
den.
Het motief van Duitschland's contract-
opzegging nu daargelaten, staan wij
voor het nuchtere feit, dat wij ons er bij
hebben neer te leggen. Om dan evenmin
te spreken van onze aardappelen en an
dere artikelen, welke in ruil voor kolen
naar Duitschland worden uitgevoerdl
Verlangen onze Oostelijke buren mis
schien gunstiger concessies? Ter wille
van onze industrie en van onze eigen
woningverwarming zullen wij tegemoet
(reden. Maar of het van harte -gaat?
't Moet echter. Anders liggen groote
ontberingen in het donkere verschiet
van den aanstaanden winter.
:u
-
In
alle
Drie jaren oorlog.
Slag in Vlaanderen.
De Geallieerden over de Yser.
Vordering der Centralen in hetOosten.
Rede van Balfour in het Engelsche
Lagerhuis over de vredeskansen -- De
fluitsche Keizer aan leger, vloot en volk.
Overzicht
De groote slag in Vlaanderen is be
gonnen. Een nieuwe inzet op den vier
den oorlogs-verjaardag! Dagen achtereen
is de artilleriestrijd met het hevigste ge
weld gevoerd. En eindelijk is de Britsche
aanval losgebroken tusschen User en
Lije. Eerst hadden Britsche vliegtuigen
nog do belangrijke punten achter het
front, o. a. Brugge, met bommen be
stookt.
De aanvaller heeft de eerste beoogde
.doeleinden bereikt en gevangenen ge
maakt.
Maar het blijft de vraag of deze krijgs
verrichtingen andere dan zuiver plaatse
lijke successen zullen opleveren, of zij
inderdaad „beweging" zullen brengen
in het Duitsche front.
liet verloop van vroegere soortgelijke
ondernemingen laat dit niet voorzien en
hét Duitsche bericht meldt zelfs, dat de
Britsche aanval is afgeslagen, terwijl
Reuter seint, dat de Geallieerden over
de IJser trokken.
Bil La Royères deden de Franschen
eveneens een aanval,, bereikten al de ge
stelde doelen. Doch volgens het Duitsche
bericht was het welslagen van den aan
val slechts maiig.
Daarentegen bezetten de Duitschers
belangrijke hoogten bij Cerny en maak
ten 1500 gevangenen.
In het Oosten blijven de Centralen vor
deringen maken. Het O.-Ii. bericht maakt
evenwel melding van aanvallen der Rus
sen in het Cassóendal, waar zij de voor
ste loopgraven der Oostenrijkers bezet
ten en voorts van belangrijken tegen
stand in de Boek'owina. Elders echter,
aan de boven Serelh en tusschen Pruth
en Djnestr, bleven de Centralen voort-
dnngen.
Drie jaren oorlog.
Nu wij heden het vierde oorlogsjaar
aanvangen, is.het niet ondienstig, een
fclcm staatje te geven, waaruit blijkt
welke landen tegenover elkander staan,
welke oppervlakte deze landen en hun
koloniën vertegenwoordigen, en welk
net aantal inwoners der verschillende
oorlogvoerende mogendheden is.
De geallieerden.
t Oppervlakte Aantal
manden (met koloniën) inwoners
K.M2.
gngeland 32,432,946 440,32G,000
'rankrijk 536,400 38,600,000
nusiand 22,840,546 169,374,000
iff1* 1,876,792 36,074,000
£e'flé 2,394,542 22,493,000
673,631 72,206,000
Portugal 2,184,710 15,291.000
87,303 4,490;000
Montenegro 14,180 435,000
ttoemeniö 139,093 7,602,000
Ver. Staten 9,693,590 106,722,000
KI. Z.-Am. Staten 10,000,000 25,000,000
82.924,383 938,613,000
De Centralen.
Het Duitsche Rijk 3,455,340 77,208,000
Oostenr.-IIongarije 076,615 51,390,000
Turkije 1,853,980 21,625,000
Bulgarije 114.005 4,767,000
Totaal 6,100,440 154,990,000
Duizelingwekkende cijfers dus, in wel
ker beschouwing wij ons maar niet ver
der zullen verdiepen. Ze spreken voor
zich.
Z. H. Paus Pius X z.g. die van den
aanvang van den Europeeschen oorlo^
tot zijn dood toe onverpoosd gewerkt
heeft om den vrede te doen weerkeeren,
heeft in verschillende gesprekken met
kardinaal Merry del Val verzekerd, den
tegenwoordigen oorlog te hebben voor
zien.
De kardinaal zegt hiervan, volgens „La
Croix":
Reeds in 1910 sprak Z.II. mij daarvan.
Dikwijls wanneer wij de gebeurtenissen
van den dag bespraken, zeide Z. II.:
„Wat U mij daar vertelt is inderdaad
droevig, maar het is vrij niets in verge
lijking met den grooten oorlog „ii guer-
rone" die weldra komen zal."
Toen in 1912 de Balkanoorlog uitbrak,
zeide ik tot Z.H.: „Heilige Vader, wat U
vopruitzaagt, is werkelijkheid geworden.
De vreeselijke oorlog, welke U zoozeer
vreesde, is uilgebroken."
„Neen, neen", antwoordde levendig de
II. Vader. „Dezen bedoelde ik niet."
Eenigen tijd later zeide hij mij:
„Eminentie, de groote oorlog nadert.
Wij komen het jaar 14 niet zonder oor
log door."
„Maar", antwoordde ik, „er is in 't ge
heel geen reden voor deze vrees. Alle re
geeringen willen den vrede."
„Eminentie, u is te optimistisch."
De maand Juni 1914 brak aan. We
gens de groote warmte verlieten de ver
schillende gezanten Rome en kwamen
voor hun vertrek nog even een bezoek
aan het Vaticaan brengen. „Heilige Va
der", zeide ik toen, „geen enkele gezant
heeft eenigen twijfel omtrent zijn terug
keer in October laten blijken. Bovendien
is de helft van het jaar reeds voorbij, cn
er is dus niet veel tijd meer over om een
oorlog te beginnen."
Pius X schudde ongeloovig het hoofd
en zeide nogmaals nadrukkelijk: „Emi
nentie, wij komen het jaar 14 niet zon
der oorlog door."
Thans woedt de oorlog reeds drie volle
jaren, en nog is het einde niet te voor
dien.
Duitschland.
Proclamaties van den Duitschen keizer.
Aan heit Duitsche volk! Drie jaren van
zvvaren strijd liggen achter ons. Met smart
gedenken wij omize -dood-en, met trots
onze strijders, met vreuigde alle arbeiden
den, met 'bezwaard' gemoed hen, die in de
gevangenschap zuchten. Maar boven, al
de gedachten staat de vaste wil, dat deze
strijd van recht vaardige verdediging tot
een goed einde zal 'worden gebracht.
Onze vijandien steken de handen uit
naar Dui/usch gebied', zij zullen het echter
nooit krijgen; zij drijven steeds weder
andere volken in den oorlog, maar dat
boezemt ons geen virees in. Wij -kennen
onze -kracht en zijn vast besloten ze te
gebruiken.
Zwaire beproevingen kunnen ons nog te
.wachten staan, met ernst en vertrouwen
gaan wij ze tegemoet.
Wat ginds aan het front wordt vol
bracht, loont he't vadei'land door onver-
moeiden arbeid.
Nog moot doorgestreden" worden en
moeten wapens worden gesmeed, ons volk
zij er echter zeker van, dat niet voor een
schaduw'van ij-dele eerzucht het Duitsche
bloed en. de Doitso'he vlijt op liet s$él
worden gezet-, niet voor plannen tot ver
overing en kneveling, maar voor een sterk,
vrij rijk, waar onze kinderen veilig kun
nen wonem.
Te velde, 1 Aug. 1917, WiLhelilm I. R."
„Aan het Duitsche leger, de marine en
de koloniale troepen:
Het derde oorlogsjaar is ten einde. Het
aantal onzer vijanden is toegenomen, trim
kans op een eind-succes echter niet.
Roemenië hebt gij helt vorige jaar ten
on.d)e: gebracht, het Russische rijlk trilt
thans opnieuw onder iuwe slagen. In Ma
cedonië hebt gij krachtig de vijandelijke
bestormingen getrotseerd, in- het westen
zijt gij meestér van den toestand geble
ven.
Ook mijne marine behaalde groote suc
cessen. Zij betwistte dien vijanden de heer
schappij tor zee en bedi.-eigt hun tevens-
zetnuw.
Ver van het vaderland verdedigt een
kleine Duitsche troep het Duitsche kolo
niale land tegen een overmacht. Ons zal
de etindelijke zege blijven.
Met bewogen harte breng ik u uit mijn
naam en dien desr vaderlands dank voo-r
hetgeen gij ook in het laatste oorlogsjaar
■tot stand hebt gebracht. Met eerbied ge
denken wij daarbij de dappere gesneuvel
den en gestorvenen, die voor die grootheid
en veiliglhedd van het v -derland hun leven
hebben gelaten..
De oorlog d.uurt voort en blijft ons op
gedrongen^ Wij strijden voor ons bestaan.
Met ïiet zwaarder worden van onze taak
neemt onze kracht toé. Wij zijn niet te
overwinnen, wij willen overwinnen. God,
de Heer zal met ons zijn.
Te wide, 1 Aug. 1917. Wilhelm,"
Oosienrijk-Hongarije.
Russische wreedheden in Galicië.
liet „Korr. Bur." meldt uit Lemberg,
dat blijkens een medcdceling in de offi-
cieele „Gazeta-Lwöska" de Russen in
Tarnopol bij den terugtocht meer dan
250 personen hebben doodgeschoten.
Terwijl de stad in brand stond cischten
de kozakken van de wcerlooze inwoners
geld cn kostbaarheden; ook kleeding-
stukken en levensmiddelen werden ge
roofd.
Engeland.
Minister Balfour aan het woord.
In antwoord op een vraag om een
duidelijke verklaring af te leggen betref
fende de politiek ten aanzien van an
nexaties, antwoorde Balfour in het La
gerhuis, dat hij er met zeker van was
of het raadzaam geacht kon worden,
hiepaan gevolg le geven.
Dc groote- beginselen, welke ons lei
den, zijn door den gewezen minister
president en door den tegenwoordigen
premier, evenals door den vroeger en
minister van Buitenlmndschc Zaken,
uiteengezet. -.
Spreker geloofde niet, dat er veel twij
fel bestond ten aanzien van dc groote
beginselen, waardoor zij, die sinds 4
Aug. 1914 deel hebbSïr uitgemaakt -van
de regeering, zich laten leiden. Natuur
lijk hangt liet van tallooze omstandig
heden en zeer ingewikkelde kwesties af,
op welke wijze deze groote beginselen
zullen worden toegepast. Deze omstan
digheden zijn zelf afhankelijk van het
geen in de verbonden landen omgaat en
van hetgeen in de vijandelijke landen
voorvalt, evenals van de krijgskans en
van de wijzigingen in den maritiemen
en militairen toestand der wereld.
Balfour vroeg, hoe hij thans in bijzon
derheden kon treden cn voorspellingen
doen omtrent het werk, dat verricht zou
worden door de definitieve vredesconfe
rentie, die den oorlog ten einde zou
brengen.
Niemand beschikt over liet vermogen
om te zien in welke omstandigheden de
wereld zich zal bevinden, wanneer er
over deze vraagstukken Hbeslist moet
worden.
Is hel ^ftrslandig, zoo vroeg Balfour,
meer le doen, dan deze groote beginse
len van politiek uit te spreken?
Ik betwijfel ten zeerste of dit juist is.
Ik meen, dat wij ons zelf en onze op
volgers aan banden zouden leggen door
omtrent dit punt en andere beginselen
bepaalde verklaringen af te leggen. Spr.
verklaarde niet te kunnen begrijpen hoe
iemand die Frankrijk gesteund heeft, die
gedurende al den tijd dat de oorlog
woedt, in Frankrijk heeft geloofd, er
aan kan twijfelen of Engeland door moet
gaan met Frankrijk te helpen, om het
land weder te maken tot wat het was
vóór den aanvang der periode in 1869
door Bismarck geleid.
Als we de kaart van Europa gaan her
zien als resultaat van dezen oorlog, zou
dat, indien het geschiedde als wij wen-
schen, een bestendiger kaart geven dan
eenig congres ooit ontwierp. Kan iemand
er aan twijfelen, dat een der gebieds
wijzigingen, die moest plaats hebben,
het teruggeven aan Frankrijk was van
datgene, wat het 40 jaren geleden ont
roofd is?
Mijn eigen meening is, dat als Frank
rijk voor Elzas-Lolharingèn vecht, wij
het moeten ondersteunen. Frankrijk
strijdt natuurlijk niet om Elzas-Lotha-
ringen alleen. Het strijdt om zijn be
staan.
De strijd, die Frankrijk wordt opge-
drongen, omvat dit andere vraagstuk,
dat zoo nauw verband houdt met de
historie van den jongsten tijd. Daarom
zeg ik: Als wij besloten hebben er voor
te zorgen, dat Frankrijk niet verbrok
keld zal worden, zit in dat besluit een
gevolgtrekking.
Maar ik moet de.h'dop lïerlïalen, dat
de belangstelling-, die wij allen in haast
ongeëvenaarde mate in deze problemen
hebben, nooit den vorm zal aannemen
van een vraag aan de regeering om in
bijzonderheden af te dalen over de toe
komstige regelingen, die' niet afhangen
van deze regcering alleen of van "de
regeering van eenigen anderen afzon
derlijken slaat. Hoe het evenwicht der
krachten zal komen, als de vrede ernstig
zal worden besproken, niet door hen,
die er over spreken met het doel het
verbond der geallieerden te verbreken,
maar met veel moeilijker doel om een
einde te maken aan de gruwelen, waar
onder de wereld zucht, zal niet eenvou
dig afhangen van de bespiegelingen of
wenschen van een of ander van ons, of
van deze natie of die in het bijzonder.
Niemand kan met zekerheid zeggen,
hoe en in welken vorm het spel dezer
machten het lot van het menschdom
zal bepalen.
Door de regeering te vragen, uitvoe
rige verklaringen lot in de kleinste bij
zonderheden toe af te leggen, verzoekt
men haar een weg te bewandelen, wel
ken geen enkele regeering met succes
kan inslaan. Wel echter moet de wereld
welen, dat wij niet strijden om den oor
log zelf. Wij verlangen evenzeer den
vrede als ieder ander, die door den oor
log lijdt. De -vrede, dien wij verlangen,
moet er een zijn, waarop de toekomst
der naties kan worden opgebouwd, en
niet een, die slechts zal duren, totdat het
volk de gruwelen en ontberingen van
den oorlog heeft vergeten.
Wij wenschen een vrede, die het in
het vervolg zeer moeilijk voor de vredes-
verstoorders zal maken, een grond te
vinden, waarop 't fatale zaad kan wor
den uitgestrooid-, en wij zullen er voor
zorgen, dat dit zaad dan nog lang niet
zooveel kracht zal hebben, als liet nu en
in den tijd onzer voorvaderen heeft ge
had.
Zoolang Duilschland niet ofwel mach
teloos ofwel vrij gemaakt is, geloof ik
niet, dat de vrede van Europa kan wor
den verzekerd. Indien de oorlog eindigt
met een Duitschen vrede, zal die vrede
slechts liet voorspel zijn van een nieu
wen oorlog. De oorlog moet eindigen
niet met een Duitschen vrede, doch met
een vrede, die uit zich zelf aanbevelens
waardig" voor Amerika én G root-Brit a n-
nië is. De minister noemde bepaaldelijk
deze landen, omdat liet de eenige lan
den zijn in deze q'uaestie die geen zelf
zuchtige belangen hebben. Een niet-
Duilsche vrede zal vermoedelijk voor
Duitschland even zegenrijk zijn als voor
de overige mensehheid en in elk geval
de eenig duurzame.
Duurzaam niet enkel voor het ge
slacht, dat dezen vreeselijken oorlog ge
wonnen heeft, doch duurzaam totdat
wij' een tijdperk zullen- hebben bereikt
van internationale ontwikkeling, die een
herhaling van deze gruweldaden voor
onze kinderen ondenkbaar zal maken.
Zweden.
Zweedcsh-Russïsch grensincident.
Aan de Tornea-rivier, tusschen Ilapa-
randa en Tornea, had een grensincident
plaats; dc Russische .grenswacht schoot
op Zweedsche visschers en bracht ze
gevankelijk naar het Russische gebied.
Rusland.
De toestand in Finland.
„Allelianda" verneemt uil Ilaparanda,
dat de Russische regeering van plan is
de leden van den Finschen Senaat en
van den Landdag te doen arresteeren.
De afsluiting. -
De „Lokal Anz." verneemt uit Stock
holm, dal de afsluiting van Rusland door
de regeering bereids tot in alle bijzon
derheden is -uitgevoerd. Behalve het
personenvervoer wordt ook het geheele
postverkeer aangehouden. Dagbladen
mogen niet het land uit. Ook het groot
ste deel der particuliere telegrammen
wordt aangehouden. Als aanléiding voor
de maatregelen wordt in Russische
kringen algemeen aangenomen, dat Ke
renski gedurende dezen afsluitingstijd
de anarchie gewelddadig wil onderdruk
ken. Ilij moet blijkbaar van oordeel zijn
binnen 14 dagen flen strijd te kunnen
beslissen.
Vereenigde Staten.
Spoorwegmateriaal aan Frankrijk,
Er is te Washington een belangrijke
overeenkomst geslolei> tusschen den
hoogen commissaris der Fransche re
publiek en de Amerikaansche regeering
omtrent een belangrijke hoeveelheid
materiaal voor spoor- en gewone wegen,
liet doel dezer overeenkomst is om zoo
spoedig mogelijk genoemd materiaal
naar Frankrijk ie transporleeren en het
daar te installeeren.
De Tweede Kamer heelt dc motie-Van
den Tempel, in zake de levensmiddelen-
politiek met 34 legen 22 stemmen aan
genomen.
De zeilloggers leggen weder op.
Nederland en de Oorlog.
De» bommen op Zie. rikzees
Wolff wijst er op dat nu eindelijk de
Britsche regeering tot de erkenning is
gekomen, dat het toch Britsche vliegers
zijn geweest die in den nacht van 30
April bommen op Zierikzee hebben ge
worpen. In verband daarmede herinnert
Wolff aan het offic-ieele bericht door
Reuter op 15 Mei openbaar gemaakt,4
waarin stond dat na een zeer nauwkeu
rig onderzoek gebleken was dat er in
dit geval geen sprake van kon zijn dat
Engelsche vliegers de bewuste bommen
hadden geworpen, en dat het niet on
waarschijnlijk was, dat Duitsche vlie
gers buitgemaakte Engelsche bornmen
hadden laten vallen gelijk zij ook al eens
vroeger hadden gedaan in Zwitserland.
De zeilloggers leggen -
weder op.
Ten' gevolge van het tot zinken bren-:
gen van een aantal Seheveningsche log
gers, zullen de op lJrnuiden varende
loggers van Scheveningen en het mee-
rendeel der loggers van Kat w ij k
voorloopig niet uitvaren.
De Reeders-Vereeniging „Vuurbaak"
te K a t w ij k besloot om voorloopig haar
vaartuigen niet meer naar de trawïvis-:
scherij te doen uitzeilen. liet torpedee-
ren van vele dergelijke vaartuigen in de
laatste dagen is hiervan de.oorzaak. De
onderlinge molest-verzekering is boven
dien opgeheven.
De h a r i n g v i s s c h c r ij.
Van Vlaardingen zijn gisteren de eer
ste stoombeugers weder naar zee ver
trokken.
Maximumprijzen mei 16
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft goedgevonden nader
vast te stellen de maximum melkprij
zen, opgenomen in dc navolgende lijst:
Melkprijzen zomer 1917.
Ilaarlcmmerliede c. a. consumptieprijs
13 ct. per liter; Linscholen 13 ct., VaL
kenburg (Z.-II.) 13 ct., aan huis bezorgd.
Voor zooveel noodig wordt er aan her
innerd dat bovenstaande bedragen zijn
maximumprijzen.
B o o n c n.
De Rijkscommissie van toezicht op dö
Groenten-centrale heeft bepaald, dat in
dien de prijs der smjboonen, welke voor
het binnenland worden geveild, loopt
beneden 12 ct. per K.G., de desbetreffend
de partij voor de fabrieken mag worden
overgeveild. Indien de prijs der dubbel®
spercieboonen, welke voor het binnen
land worden geveild, loopt beneden 8 ct<
per K.G. en de prijs der enkele spercie
boonen loopt beneden 12 et. per K.G.,
mag de desbetreffende partij voor de fa
brieken worden overgeveild. Indien de
prijs der'pronkboonen, welke voor het
binnenland worden geveild, loopt bene
den 6 ct. per K.G., mag de desbetreffen
de partij voor de fabrieken worden
overgeveild.
Ten aanzien van deze overgevende
boonen geldt dus niet het verbod tot in
zouten en drogen.
Vroege aardappelen.
Thans is bepaald, dat de groote aard
appelen aan de veilingen 5 ct. per.K.G.
moeten opbrengen, de poters (drielin
gen) 3 cent. Daalt .de prijs daar beneden,
dan mag de partij overzee overgeveild
worden.
Uitvoer van fruit.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft bepaald: aan de lijst van
stations, waar inlading van fruit onder
ambtelijk toezicht kan geschieden, wordt
toegevoegd: Schoonhoven.
O p d r ij~v i n g p r ij z e n voeder
bieten, koolrapen, e. d.
De minister van Landbouw brengt ter
kennis:
In verband met het feit, dat de prijzen
van voederbieten, koolrapen, e. d., ten
gevolge van aankoopen door speculan
ten, die voor deze producten in voor
koop buitensporige bedragen besteden,
worden opgejaagd, worden maatregelen
overwogen om dit tegen te gaan.
Evenals zulks reeds is bekend ge^
maakt met betrekking tot stroo, zullen
de te nemen maatregelen ook hier waar
schijnlijk beslaan in het vaststellen vaat
maximumprijzen.
Daar bij deze maximumprijsrcgeling
geen rekening zal worden gehouden
met gesloten voorkoopcontractcn, word!
belanghebbenden aangeraden zich van
het opknopen van deze producten te ont-i
houden.
Slop gezet.
Ter besparing van steenkolen zullen
de fabrieken der Vereenigde Koninklij
ke Papierfabrieken der firma van Gel
der Zonen te Wormer, Apeldoorn, Vel-
sen en Renkum, werkende in totaal mef
ongeveer 1700 man, aanvankelijk écn
