BUITENLAND. JAARGANG No; 2368 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN* Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN Ce ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden II cent per week 1.45 per kwartaal bij onze agenten 12 cent per week, f 1.60 per kwartaaL Franco per post 1.80 per kwartaaL Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 cent per wartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent VRIJDAfji 20 JULI 1917. De ADVERTENTIEPRI1S bedraagt van 1—5 regels f 0.25, elke regel meer 15 cent. Ingezonden mededflalingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. KLEINE ADVERTENTIËN, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huur en verhuur, koop en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord meer 1 cent. Het Vredesverlangen. Met groote meerderheid is in den uitschen Rijksdag de vredes-motie ingenomen. üe was ook geheel in den geest van "de «de, gisteren door den Rijkskanselier ïhouden. Geen eisch op schadeloos- hellingen of annexaties, geen streven aar uitbreiding van grondgebied zoo scht de vredesmotie. Niet van Duitsche zijde, maar ook iet van de zijde der vijanden, zoo eeft de Rijkskanselier gisteren er bij erklaard, met name geen afstand-doen an Elzas-Lotharingen ten voordeele an Frankrijk. De basis der onderhandelingen is dus uidelijk gelegd door Duitsehland. De Entente heeft nu te toonen of zij veneens oprecht naar den vrede ver ligt een bl ij venden vrede, welke iet gegrond mag zijn op onderwerping an de een aan den ander, op offers van e eene natie aan de andere. Helaas wordt ook weer in deze rede an den nieuwen rijkskanselier verkon- igd, dat Duitsehland de oorlog is opge- ronge-n andere daarentegen dezen ebben gewild. Doch de toon, waarop eze dingen werden gezegd, is veel linder fel, veel minder tartend, an voorheen.... Een verheugende en on- ïiskenbare kentering valt in deze te anstaleeren. Ook i? opmerkelijk, dat, irwijl tot nu toe Engeland steeds werd angewezen als de aanstoker van den jrlog in deze rede Rusland als cle oofdschuldige naar voren wordt ge- rachl! vSte rk is het vredesverlangen in Uitschland clót blijkt zeer zeker uit e rede van den nieuwen Rijkskanselier a het aannemen der motie. Sterk is ook ontwijfelbaar zeker bet vredesverlangen in alle andere Men der wereld. Mochten ook dóór de geeringen in overeenstemming met lit verlangen handelen! S- lussische stellingen doorgebroken? ede van den Duitschen Rijkskanselier: een vrede met het prijsgeven van lz?.s-Lotharingen. - Nauwere samen werking tusschen Regeering en Rijksdag angekondigd. - De vredesresoiutie aan- enomen. -- De woelingen te Petrograd edaren. - De neutraliteitsverklaring an Chili. Overzicht. De strijd in hei Westen slaat weer in id leeken der aanvallen cn tegenaan- 'allen. Zoo hebben de Duitschers een peces te boeken, dat zij ten Z.W. van >1. Quentin behaalden. Een Fransche testelling van 1 K.M. breedte ging net eenige gevangenen en machinege- eren in Duitsche handen over. Volgens de Fransche voorstelling had le aanval plaats over een front van 800 il. breedte, en werden de Duitschers veder grootendeels uit de veroverde roorste Fransche linies verdreven. Aldus wisselen de loopgraven bij oorlduren van bezitter. Dit zelfde kan jezegd van hel terrein in Galicië, op het 'iostelijk gevechtsterrein. Althans het uondensch bericht meldt, dat de Russen N'ovica opnieuw bezetten, doch vervol- ens het oostelijk deel er van weder noesten ontruimen. bit staat echter vast dat de Russen laar ten Z. van den Dnjestr nu weder jeliecl in de verdediging teruggedron gen zijn en in de streek van Brzetsa- iy, waar aanvankelijk hun offesief be gon, is de storm geheel gaan liggen. Zooals men in de rede van den Duit schen kanselier kan lezen, werd tijdens tie Rijksdagzitting van den veldmaar schalk volgend telegram ontvangen: „Door het Russische offensief uit gelokt is op het Oostelijk front h'e- uen een nieuwen krachtigen aanval begonnen. Onder de persoonlijke leiding van den veldmaarschalk, prins Leopold van Beieren, zijn de Duitschers, gesteund door de Oos- tenrijksch-Ilongaarsch troepen door de Iiussische stellingen bij Tslelsof gebroken Bevat dit telegram waarheid, dan wijst de toestand in het Oosten op een belangrijke kentering ten gunste der Middenstalen. Op het Zuidelijk oorlogsterrein fieerscht weder veel bedrijvigheid van artillerie en verkenningsdetachementen en in de lucht. Er gaan geruchten dat zich hieruit een Italiaansch offensief zal ontwikkelen, dat ten doel moet hebben ve Russen bij te springen, in verband met bovenstaand succes der Duitschers, vragen wij ons af: Is het offensief van Italië niet te laat? Dr. Michaëlis heeft dan zijn „maiden speech" in de Duitsche Rijksdag-zitting gehouden. De inleiding betrof een hulde aan eten „hoogst verdienstelijken" voor ganger. Van. den eigenlijken inhoud is slechts dit belangrijk, dat Duitsehland geen vrede wil sluiten met een vijand, die „Elzas-Lotharingen eisclit". Voorts dat de Rijkskanselier al het mogelijke zal doen om den band tusschen het Parle ment cn de Regeering nauwer toe te halen, terwijl vertegenwoordigers der partijen van de regeering deel uit zullen maken. De Rijkskanselier is echter niet voor nemens om zich de leiding uit de hand te laten nemen, 't Was wel verstandig van dr. Michaëlis deze mededeeling te lanceeren, waardoor hij wilde aantoo- nen, dal er met hem niet te spotten zal zijn. Van veel beteekenis is het feit, dal de vredesresoiutie reeds eerder hier be sproken is aangenomen. Wij herha len het: dit is van groote beteekenis. Immers de voornaamste punten der resolutie luiden: „De Duitsche Rijksdag begroet de Russische verklaring voor een vre de zonder geweld, zonder annexa ties en zonder schadeloosstelling cn geeft zijn uitdrukkelijke toe stemming, om vredesonderhande lingen aan te knoopen. De Rijksdag verklaart, dat het vol strekt noodzakelijk is voor het waarborgen van Duitschlands oor logsdoeleinden, om onmiddellijk een coalilie^ministerie te vormen en zoo snel mogelijk over te gaan lot de invoering van het rijksdagkies- recht in Pruisen en geeft te kennen zoo lang samen te willen blijven, tot de regeering zich met deze be ginselen heeft vereenigd bn de ver wezenlijking ervan heeft gewaar borgd." De regeering is dus door de meerder heid van den Rijksdag genoopt lot een verklaring, die voor het eerst een con ditioneel afzien van annexaties en oor logsschattingen beduidt. Ilèt blijkt, dat de onlusten te Petro grad van ernstiger aard zijn, dan aan vankelijk wel werd verondersteld. En liet feit, dat de regeering overweegt om de hoofdstad te verlaten en haar^ zetel naar Moskou over te brengen, zal er niet toe bijdragen om haar gezag te be vestigen. De toestand is te ernstiger, daar de moeilijkheden op voedingsgeibi<ed nog toenemen en het volk opnieuw groote ontberingen wachten. Wanneer men bedenkt, dat de onmid dellijke aanleiding tot de groote om wenteling in Maart j.l. juist het gebrek aan levensmdidelen is geweest, dan wordt het duidelijk lioe kritiek, de toe stand wellicht ook thans nog worden kan. De huidige crisis is ontstaan tenge volge van het uittreden van drie Kadet- ten-minislers uit het ministerie wegens het verschil van inzicht tusschen hen en de" socialistische ministers, inzake de autonomie der Oekraine, welke ter verduidelijking slechts ten dee-le is toegestaan. Vandaar de betoöging, welke legen de regeering-is op touw ge zet, en welke een zeer anti-militairisti- tisch karakter draagt. Op Zee. In den grond geboord. Door een der Duitsche duikboolen zijn in het Engelsche Kanaal drie stoom schepen en twee zeilschepen vernietigd. Daaronder bevinden zich twee bewa pende en beladen vrachtstoombooten van Engelsche nationaliteit en de En gelsche schoener „Ocean", België. Protest van Kardinaal Wïercier. Kardinaal Mere ter heeft aan den gou- verneurgeneraal van België een krachtig protest gericht tegen de bestuurlijke schei ding en verdedigt de ambtenaren, die, op gevaar gearresteerd en weggevoerd te worden, weigerden ziöh aa.n het nieuwe régime te onderwerpen. ï)e kardinaal schrijft: Ik zou Uwe Excel lentie willen verzoeken, zich het protocol van de Haagsche conferentie van 1899 te laten voorleggen. Uwe Excellentie zou dan zien, dat deze conferentie met algemeene stemmen den bezetter |het recht ontzegd, om ambenaren in den bezetten slaat di rect of indirect te dwingen tot het weder- opnemen van hun functies. Duitsehland. Retle van den nieuwen Rijkskanselier. In de gisteren gehouden zitting van den Rijksdag hield de nieuwe Kanselier dr. Michaëlis, zijn aangekondigde rede. Allereerst wees hij op de critiek en haat, welke zijn „hoogst verdienstelijk©" voor ganger te verduren had. Hierna sprak dr. Michaëlis o. m. het volgende: De oorzaak van den oorlog. Wij moeten ons dagelijks de gebeur tenissen van drie jaar geleden, welke geschiedkundig vast staan, voor oogen houden, en bewijzen, dat wij tot den oorlog gedwongen werden. Ruslands bewapening en zijn heimelijke mobili satie waren een groot gevaar voor Duitsehland. Om aan de conferentie deel te nemen, terwijl deze mobilisatie werd voortgezet, zou een politieke zelfmoord geweest zijn. Niettegenstaande de Engelsche staats lieden wisten, naar uit hun blauwboek blijkt, dat de Russische mobilisatie tot den oorlog rnet Duitsehland moest lei den, richtten zij geen woord van waar schuwing tegen de militaire maatrege len tot Rusland. De opmarsch van het Russische leger dwong ons naar het zwaard te grijpen, ons bleef geen keus over. En wat voor den oorlog zelf geldt, geldt ook voor onze wapenen, in liet bijzonder voor het duikbootwapen. De duikbootenoorlog. Wij wijzen het verwijt van de hand, dat de duikhootenoorlog met het volken recht. in strijd is. Engeland gaf ons het wapen in de hand, door zijn met het volkenrecht in strijd zijnde versperring der zee. Het verhinderde den handel der onzijdigen met Duitsehland en kondig de den uithongeringsoorlog af. Onze zwakke hoop, dat Amerika aan de spits der onzijdigen de Engelsche met het recht in strijd zijnde handelin gen zou beletten, werd met vervuld en de laatste poging, die Duitsehland deed om door een eerlijk gemeend vredes aanbod het uiterste te véiiaijdeu, mis lukte. Toen moest men het laatste mid del kiezen en deze maa-tregel tot het uiterste doorvoeren ter verkorting van den oorlog. De duikboolenoorlog levert datgene op en nog meer, wat men van hem "ver wachtte Hij schaadt Engelands handel met de oorlogvoerenden, hetgeen van maand tot maand toeneemt, zoodat de behoefte aan vrede niet langer meer wordt tegengewerkt. De militaire toestand. De Kanselier brengt hulde aan troe pen en bondgenoolen, en verklaart, dat de berichten over den militairen toe stand in het Westen zoowel als in het Oosten zeer gunstig zijn. liet doel der Russen aldus dr. Mi chaëlis was Lemberg en de petro leum bronnen van Drobobysk, ten einde onzen duikbootenoorlog te schaden. Broessiloff bereikte ten koste van ont zaglijke offers slechts geringe voordee- len. Èen half uur geleden ontving ik een telegram van den" veldmaarschalk: „He den is een door het Russische offensief uitgelokte krachtige aanval ingezet. On der persoonlijke leiding van veldmaar schalk prins Leopold van Beieren, heb ben de Duitsche troepen, gesteund door Oostenrijk-IIongaarsehe troepen, de Russische stellingen bij Zloczow door broken. (Geroep van links: Stemming makerij! Onrust en geroep van foei!} De voordeden zijn hiermede vereffend." Griekenland werd door geweld ge dwongen zich in den oorlog tegen ons te storten. Ons gemeenschappelijk met de dappere Bulgaren verdedigd front houdt stand. De Italianen zullen zelfs in den elfden Isonzoslag tegen onze be proefde Ooslerijksche wapenbroeders niet datgene kunnen bereiken, wat zij wenschen. In den Kaukasus, Irak en Palestina verslapte de strijd tengevolge van het jaargetijde; wanneer hij weder opvlamt zal de vijand het Turksche leger nieuw toegerust en vol vertrouwen vinden. De hoopvolle stemming der Entente-lan den over het ingrijpen van Amerika, zien wij aan zonder ons er over druk te maken. Men kan uitrekenen hoeveel scheepsruim te er noodig is om een Ame- rikaansch leger naar het vasteland te brengen en hoeveel noodig is voor het onderhoud daarvan. Frankrijk en Engeland kunnen hun eigen legers nauwelijks onderhouden zonder hun oorlogseconomie nog meer te belasten. Volgens tot nu toe behaalde successen zullen wij door onze vloot.ook dezen toestand meester worden. Dat is onze vaste overtuiging. Wij en onze» bondgenoolen kunnen dus elke verdere ontwikkeling van de krijgsgebeurtenissen met rustig ver trouwen tegemoet zien. liet vredesvraagstuk. Doch de vraag in alle harten is, hoe lang de oorlog nog duren zal? Ik kom hiermee tot hetgeen het middelpunt van de belangstelling van iedereen vormt en daarom de kern is van onze huidige beraadslaging. Duitsehland wilde den oorlog niet en streefde niet naar een gewelddadige ver grooting van zijn macht. Daarom zal het den oorlog geen dag langer voeren, in dien het een eervollen vrede kan krij gen, alleen om gewelddadige veroverin gen te maken (hoort! hoort! bij de socia listen). De tegenwoordige generatie en de komende geslachten moeten dezen tijd van oorlogsbeproeving, als een tijd van onbegrensde energie en offervaardigheid van ons volk en van onze legers in ge dachte houden gedurende eeuwen. Een volk, van nog geen 70 millioen, dat aan de zijde der trouwe bondgenoo len voor de grenzen van het vaderland stand hield tegen een overmacht van volken met wapens in de hand, heeft bewezen onoverwinnelijk te zijn. De oorlogsdoeleinden. Hieruit komen de oorlogsdoeleinden voort. In de eerste plaats is het gebied van het vaderland onaantastbaar. Met een tegenstander, die het Rijksgebied eischt, kunnen wij niet onderhandelen. Wanneer wij vrede sluiten, moeten wij in de eerste plaats datgene bereiken, wat de grenzen van het Duitsche Rijk voor alle tijden veilig maakt. Wij moeten op den weg van overeen stemming en verdragen de levensvoor waarden van het Duitsche rijk op het vasteland en overzee waarborgen. De vrede moet den grondslag vormen voor de duurzame verzoening der vol ken. Hij moet, zooals dit in uw vredes resoiutie is uitgesproken, de verdere vijandschap der volken, tengevolge van economische afsluiting, voorkomen en ons er tegen vrijwaren dat het wapen bondgenootschap der tegenstanders groeit tot een economisch verbond te gen ons. Deze doeleinden zijn in het kader der resolutie, zooals ik die opvat, te bereiken. Wat de binnenlandsche quaesties bel reft, houdt de Rijkskanselier zich op hetzelfde standpunt. Hij is niet van zins, zich de leiding uit handen te laten ne men. Op het einde van zijn rede zeide dr. Michaëlis: Wat wij wenschen is een heerlijk Duitsehland, niet een Duitseh land, dat de wereld met wapengeweld wil terroriseeren, neen, een zedelijk gelouterd, godsvruchtig, vrij, machtig Duitsehland, dat wij "allen liefhebben voor hetwelk onze broeders ginds hun bloed vergieten en sterven. Zulk een Duitsehland willen wij hebben, trots alle vijanden." Vredes-resolutie. Na den Rijkskanselier nam Fehren- bac.h het woord en diende namens het Centrum, de vrijzinnigen en de soc.- dem. de bekende gemeenschappelijke resolutie in, welke werd aangenomen met 214 tegen 116 stemmen en 16 ont houdingen. Michaëlis in den Bondsraad. In de zitting van den bondsraad be groette dr. Michaëlis de vertegenwoor digers der verbonden regeeringen en sprak waardeerende woorden over het werk van zijn voorganger. Hij beloofde vertrouwelijke betrekkingen te zullen onderhouden met de bondsregeeringen, met eerbiediging van al hun grondwet telijke rechten. De Beiersche gezant, graaf Lerchen- feld, dankte namens den bondsraad en beloofde diens volledigen steun in de leiding der staatszaken, welke de Rijks kanselier in bijzonder moeilijke tijden overneemt. Betoogingen te Berlijn. Door kwaadwilligen worden geruch ten verbreid over onlusten, die te Ber lijn hebben plaats gehad, ten gevolge van eenige vergaderingen,' die door on afhankelijke sociaal-democraten werden gehouden. Naar het Wolff-bureau ter zake van bevoegde zijde verneemt, zijn deze ge ruchten uit de lucht gegrepen. Waarheid is, dat Dinsdagavond in het Noorden van Berlijn van het vergaderingslokaal af zich een stoet van nog geen 500 per sonen in beweging zette, die spoedig vanzelf uiteenging. Op zichzelf staande deelen van dezen stoet begaven zich in omnibussen en in trams, naar de bin nenstad en trachtten daar onder aan voering van bekende Landdag-afgevaar digden op de gewone wijze door lawaai te demonstreeren. Deze groepen, ter sterkte van te zamen nog geen 300 man, werden door de po litie gemakkelijk zonder incidenten ten Zuiden en ten Noorden van de Linden verstrooid. De autoriteiten doen een onderzoek naar den oorsprong der overdreven ge ruchten. Oostenrijk-Hongarije. Voor een vrede door overeenkomst, In een vergadering over de oorlogs bedoelingen, bijeengeroepen door een reeks parlementsleden van verschillen de richtingen, is eenparig een motie aangenomen, waarin verlangd wordt, dat de Oosten rij ksch-IIongaarsche re- gcering, die zich het eerst voor de for mule van een vrede bij overeenkomst verklaarde, op dezen weg zal voortgaan, want alleen een vrede, die bij geen van de strijdende partijen een gevoel van nederlaag en dcemoediging achterlaat, geeft den waarborg van duurzaamheid en vormt den grondslag, waarop de or ganisatie der wereld als beschavings-ge- meenschap kan worden opgebouwd en waarop alleen het economisch herstel der staten mogelijk is. Oostenrijk verlangt echter niet slechts de beëindiging van dezen ontzettenden oorlog, liet wil ook een vrede in het bin nenland. Een Oostenrijk dat een natio nale regeling heefl lot stand gebracht, zal bij de vredesoderhandelingen in staat zijn zijn belangen krachtig te ver dedigen en zijn culluurtaak nadrukke lijk te bepleiten. De vergadering draagt daarom den bijeenroepers op onmiddellijk een or ganisatie tot stand te brengen, die tot taak heeft de openbare meening te win nen voor den eisch naar hernieuwing van Oostenrijk op den grondslag van do ware democratie en de ware gelijkheid van rechten. De zaak-Adler. De Oekrainsche sociaal-democratische afgevaardigde Wilyk heeft, naar uit Weenen wordt bericht, tot den presi dent van liet Huis van Afgevaardigden dr. Gross in de aangelegenheid van dr. Friedrich Adler een interpellatie ge richt, waarin o. a. wordt gezegd: „In dien men dr. Adler voor het volksge recht zon slellen, dan zou de uitspraak ongetwijfeld luiden: „Niet schuldig"! Is u, als president van dit Huis, dat vele kerkers voor de smachtcnden heeft ge opend, genegen om ook in zake dr. Adler in Le grijpen?" Rusland. Het Kabinet naar Moskou. In een buitengewone vergadering heeft het Kabinet beraadslaagd over het voorstel, om den zetel der voorloopige regeering naar Moskou te verplaatsen. Proces tegen den gewezen Tsaar. Naar uit Stockholm aan de „Ivölni Ztg." wordt geseind, wordt, daar men in Pelrograde met hel welhoek van strafrecht in de hand de meeste gear resteerde ministers niet kan vonnissen, liet- voorstel gedaan, een niet wettelijk, maar politiek gerecht in te slellen. dat in de eerste plaats de staatsgevaarlijke actie van Nicolai Romanoff moet on derzoeken. Aan dit gevaarlijk voorstel wordt ver- zachlendcr wijze toegevoegd, dat de veroordeeling niet in een bestraffing in den vorm van een crimineele strafzaak, maar in een publieke brandmerking zal bestaan. Een verzoek van den in de Pe ter en PaulsvesLing opgesloten generaal Ronnenkampf om in vrijheid le worden gesteld, werd geweigerd, de reden tot zijn opsluit me is namelijk niet te zoe ken in zijn handelwijze in den tegen- woordigen oorlog, maar in zijn optreden tegen de revolulionnairè beweging in Transbaikaliü in 1906. De Tsaar krankzinnig? Volgens een bericht uit Petrograde aan de Romeinsche „Gorrespondenca" zou de vroegere tsaar, Nicolaas, krank zinnig zijn. Hij zou onder strenge be waking staan, wijl men vreest voor zelfmoord. De woelingen in Petrograd1. In aan slutting met d'e mededceliingen omtrent die gebeurteni'.ssen te Petrogtradi, meldit het P. A T. nog: Den geheelen dag beraadslaagden de minister-president, prima Lwoff, en d'e andere doden der regeering in het etafgebouw van den miliilaiiiresn gouverneur van Petrograd, dieflinttiieve» maatregelen uitwerkende om de onlusten te onderdrukken. De regeeninig zond met dit dioel uiit del omsifreken dor hoofdistad: verseheidieaae legerafdelingen, waarvan dadelijk na aankomst een gedeelte gezond,en werd naar het Taurische paleis, waar de me- ndgte den raad van arbeiders-, soldaten- en bóeren-afgevaardigden, waaronder zichi eenige ministers bevonden, belegerde.^ Onderweg werden deze troepen, die ge schut bij zich hadden, onder een kruis vuur van geweren en mitrailleurs geno men en leden daarbij gevoelige verliezen.- De artillerie gaf daarop een sa'jvo af, joeg de menigte uiteen en baande zich oogen- b'dkkelijk een weg. Een gewapende menigte poogde zich meester te maken van een burca-u voor mi-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1917 | | pagina 1