18 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. be JAARGANG LEIDEN. BUREAU: STEENSCHUUR 15, Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden II cent per week f 1.45 per kwartaal bij onze agenten 12 cent per week, f 1.60 per kwartaaL Franco per post f 1.80 per kwartaaL Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent WOENSDAG JULI I9I7. De ADVERTESTIEPRI1S bedraagt van 1-5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent. Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels 11.50, elke regel meer 30 cent, met gratie bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimten KLEINE ADVERTENTIËN, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd huur en verhuur, koop en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord meer 1 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Bij een Lustrum. Met groot enthousiasme is verleden toeek het tweede lustrum van den Haar- lemschen Hanzebond gevierd. Ingezet met een heerlijke kerkelijke plechtig heid,waarbij Mgr. de Bisschop celebreer de in de schoone kathedraal waarin, naar we hopen, spoedig het altaar van hel H. Hart, geschenk van de Hanze- leclen, zal prijken voortgezet in de feestelijk versierde vergaderzaal, waar iwoorden van opwekking, dank en belof ten weerklonken en werd gearbeid aan 'de voortzetting van het werk, tien jaren 'geleden begonnen, werd besloten met een broederdisch, waar gulle vreugde en blijde geestdrift heerschte. En is 't wonder, dat de vreugde op dit lustrum zoo hoog gestemd was; dat elke afdeeling zich beijverde zooveel moge lijk afgevaardigden te zenden naar het brandpunt van blij gedenken, van hoog oplaaiende blijheid! Wel laat, maar toch nog niet te laat, ging van den Katholiekendag te Delft, voor tien jaren gehouden, op het begees terend woord, door Mr. R. Regout z.g. gesproken, de middenstand aan den ar beid, zich veroenigèn, en daar sprak onze Bisschop: „Broeders, 't is mijn wil 'dat ook de R. K. Middenstanders zich vereenigen in principieele vereenigin- gen, waar aan hun geestelijke en stoffe lijke belangen zal worden gearbeid." En dit bisschoppelijk woord viel in goede aarde; de kiem werd gelegd en welig ontsproot de plant, die opwies tot een ïrisschen boom,welke onder zijn lommer reeds 6000 middenstanders verzamelt. Er is reden tot dankbaarheid, doch nog niet genoeg tot voldaanheid. En Mgr. dc Bisschop -wees' ttaarop ook in Zij.ter 'ieeslvergadering gesproken woord. Im mers, waar het" betrof het ledental, ver wachtte Mgr. dat Zijne tevredenheid zou toenemen, naarmate het getal van 20,000 léden zou worden nabij gekomen. Voorwaar een veelzeggende verkla ring. Zien wij eens rondom ons, wij be speuren nog zoovelen die, wars van alle verenigingsverband, zich vrij en los voelen, "doch in werkelijkheid geketend zijn aan de dwaasheid van het vooroor deel; futloos kampen tegen dingen, die 'de eenling toch nimmer zal vermogen te veranderen; namelooze zorgen dragen en voorbijzien het redanker hun toege worpen door de organisatie. Hier en in onze omgeving, in stad en dorp, hecht men nog vaak aan neutraal gedoe en een schouderophalen voor eigen instellingen vindt men bij velen. Men staart zich blind op wat door de neutrale organisa tie wordt gedaan en geboden en men is blind voor het meerdere wat in eigen organisatie kan worden bereikt, als men slechts door toetreding in massa de ge- I lederen versterkt. Immers 't kan toch t niet verholen blijven wat in die tien ja ren reeds is tot stand gebracht, 't Kan den man, die een open oog heeft voor wat rondom hem gebeurt, toch niet ont- güan, wat de Hanze al heeft gewrocht; hij zal dan toch zeker weten wat er nog' op het program prijkt in voorbereiding. En 't zal van weinig kennis 'van zaken blijk geven als men, dit alles ziende, geen man van z'n lijd is en in welbegre pen eigenbelang, uit goed geordende zakelijkheid toetreedt tót de organisa tie die zich zoo krachtig ontwikkelt en zoo groote beloften biedt voor de toe komst. 't Is den buitenstaander gezegd: voor- bit zal steeds „de Hanze" gaan; hare instellingen zullen krachtig bijdragen tot bevordering van de materieele be- I langen van de leden; de geestelijke ont wikkeling van den middenstander zal daarmede gelijken tred houden; de saamhoorigheid zal versterkt en de broe derschap bevorderd worden. Men werkt mee lot verheffing van z'n stand", tot ver meerdering van invloed, tot verbetering van maatschappelijke belangen en draagt bij tot een niet te onderschatten belang voor Kerk en Maatschappij. Laten de middenstanders uit Leiden en omstreken uit liet bovenstaande nu een nuttige les trekken. De velen, die nog buiten het vereenigingsleven staan, doen zeker daaraan verkeerd; hun ontgaan dc voordeelen die anderen genoegzaam genieten. Hun moeizaam arbeiden vindt met die voldoening die anderen, wel ge- organiseerden, in den schoot valt. Zij missen de hulpmiddelen die anderen ten dienste staan om tot verbetering van maatschappelijke positie te komen en hi een, misschien onbewust, zelfverwijt benijden zij wat anderen zich bemach tigen. .•Jammer, maar waar is, clat 'dezulken ernstig schuldig staan aan plichtsver zuim; vast staat, dat de enkeling steeds herven zal wat de vereenigden genieten, en zaak is, partij te kiezen voor. het te laat is; alle vooroordeel te verwinnen en door zich aan te sluiten „de Hanze" sterk te maken en tot eigen heil, naar het geestelijke en stoffelijke, de vruch ten te plukken, die den zijn tijd begrij penden middenstander zullen in den schoot vallen. H. W. SPENDEL'. V Herstemming in lil. Twee feiten zijn uit de herstemming in district III te Leiden vast te stellen. Eerstens de onbeteekenende groei van het socialisme na de gevoerde pro paganda, in deze tijdsomstandigheden, waarin zooveel ontevredenheid héerscht, is werkelijk het stemmencijfer niet ver heugend voor de S. D. A. P.! Vervolgens is met zekerheid vast te stellen, dat de rechtsche partijen zich loyaal aan het „laat zitten wat zit" hebben gehouden! In het stemmencijfer is dit duidelijk te zien. We hopen en vertrouwen dat de vrijzinnigen i n den Raad deze loyale, onverplicht- loyale houding niet" zullen vergeten! Moge he.t niel noodig zijn hun daaraan te moeten herinneren bij de aanstaande periodieke wethoudersverkiezing! De actie op de gevechtsterreinen: Kalucz weder ontruimd. De republiek in China hersteld. Gevecht in de Oostzee. Overzicht. Evenals gisteren, zoo woedt ook thans de strijd in hel 1 Vesten met groote he vigheid. De berichten van Fransche en Duitsche zijde over de gèvéchten in het W. van Champagne blijven met elkaar in strijd. Het bericht uit Berlijn zegt, dat de Thuringers er bij den Pohlberg in slaagden de Franschen uit het laatste stuk van de Duitsche stelling te verdrij ven en het bericht uil Parijs stelt bondig vast dat de Franschen hun ter reinwinst van 14 Juli in haar geheel be hielden. Verder maakt dit bericht mel ding van een succes bij de hoogte 304, waarbij de Franschen hun stellingen, die zij voor cle gevechten van 28 en 29 Juni bezetten, heroverden. In het Oosten doet zich bij de Russen een tegenslag gevoelen, welke sterk ver moeden dóet, dat de veer van het offen sief afgeloopen is. Op den westelijken oever van de Lom- nitza hebben zij aan de tegenbeweging der Centrale troepen niet het hoofd kun nen bieden. Kalucz moesten zij weder ontruimen en zij waren bovendien ge noodzaakt hun troepen weder over de rivier terug te brengen naar den ooste- lijkcn oever. Het Russische legerbericht spreekt nog niet. van een ontruiming van Ka lucz. Wel meldt het, dat cfe Russen on der den druk van postenrijksclie reser vetroepen en wegens de groote verlie zen aan officieren gedwongen waren ten Z. van Kalucz wat terug te trekken, ten einde hun verband te herstellen. Dit legerbericht is echter van anderen datum dan die der Midden-Stalen, en dit „terugtrekken" in het. bericht uit Petrograd zal dan ook nog wel eenigen tijd na de verzending van het telegram voortgezet, en „het verband" eerst aan den oostelijken rivieroever verkregen zijn. In Rusland heeft weder een reorgani satie van het Kabinet plaats. Noch de jongste berichten uit Rusland, noch de portefeuilles welke het geldt, noch de namen der nieuwe ministers geven eenige aanwijzing omtrent de redenen voor de nieuwe verandering. De moeilijkste binnenlandsche vraag stukken, die de Russische regeering voor het oogenblik heeft op te lossen zijn de Finsche quaeslie en de regeling met de Oekraine. Het is niet denkbaar, dat dc gedeeltelijke crisis in cenig ver band slaat lot deze aangelegenheden. 0p Zee. Amerikaanscli stoomschip in den grond geboord. Het Amerikaansche stoomschip ..Gra ce" is door een onderzeeër in den grond geboord. Drie personen werden gedood en vijf gewond. Een gevecht in de Oostzee. In de Oostzee had een gevecht plaats tusschen de Russische torpedoboot „Lovky" en een Duitsche duikboot. Dc duikboot werd gesignaleerd door \lieg- tuigen, die draadloos bericht zonden aan de „Lovkv'L Op de plaats van het gevecht aangekomen, besloot de „Lovky" de duikboot te rammen, terwijl deze torpedo's afschoot, die echter hun doel misten, daar de „Lovky" voortdurend laveerde. Plotseling stoomde de „Lovky" toen de' duikboot dicht bij hem was, naar de boot en terwijl de matrozen den vijand met een stortregen van bom men overstelpten, verdween de duikboot onder de oppervlakte. .Duitschland. De nieuwe kanselier. De „Lokal Anzeiger" schrijft in een artikel over de verwachting betreffende het eerste optreden van den nieuwen Rijkskanselier óp Donderdag in den Rijksdag: ',,1-Iet is duidelijk, dat de nieuwe Rijks kanselier onmogelijk in nauwelijks zes dagen een uitvoerig program kan op stellen, en daarop voor de naaste toe komst openlijk zijn staatkunde kan vaststellen. In Rijksdag-kringen rekent men dan ook geenszins op een uitvoeri ge programrede, waarin de kanselier, hoewel over dc brandende quaesties in de binnenlandsche cn buitenlandsche staatkunde sprekend, zich zal wachten, zich nu reeds zoodanig te binden, dat de veranderde toestanden, die thans van dag tot dag kunnen voorkomen, hem niet zouden toestaan zijn houding' daar mede in overeenstemming te brengen." Het ..Berliner Tageblatt" meent, dat dr. Michaëlis weliswaar geneigd is in zijn aanslaande redevoering verklarin gen af te leggen, die ongeveer met den geest der vredes-motie overeenstem men: hij heeft echter zich tot nog toe niet voor de aanneming dier motie be reid verklaard. Zou hij die motie afwijzen, dan heeft hij dadelijk, in de eerste zitting van den Rijksdag, een.cl-:\Kve.-meerderheid tegen zich. De heer Michaëlis kan echter niet wenschen reeds bij het begin van zijn loopbaan als kanselier zulk een meer derheid tegeover zich te plaatsen. llij kan ook niet voorbijzien, dat de wijze waarop hij de bezetting der ver schillende re-geeringsposlen overweegt, zonder daarin den Rijksdag te kennen, niet geschikt is om hem den noodigen steun van den Rijksdag te verzekeren. Engeland. Nieuwe naam voor hei Koninklijk huis. De Koning heeft, naar Reuter seint, een bijzondere zitting van den ..Privy Council" bijeengeroepen, met het doel om 'sKonings voornemen, den naam van het Koninklijk Huis te veranderen, uit te voeren. Voor zich en zijn huis is de naam Windsor aangenomen. In 1714 is de laatste afstammeling van het huis Stuart, Anna (de schoon zuster van den Ilollandschen stadhou der Willem III, die ook koning van En geland was), overleden, met haar opvol ger George kwam het huis Hannover op den troon, waarvan koningin Victoria veer de laatste stamhoudsler was. Met Eduard kwam het huis Saksen-Coburg aan het bewind, waaruit de tegenwoor dige koning George is gesproten. Rusland. Een dreigende betoogïug. Eenige duizenden gewapende solda ten met machinegeweren, op rnotorlor ries hielden een belooging, waarvan de nadere berichten evenwel ontbreken. Vereenigde Staten. Poststempels als reclame. De postzegels worden in Amerika te- genwoordig afgestempeld met.... een reclame voor de oorlogsleening! In plaats van den gewonen"stempel, aanwijzend plaats en lijd van afzending, leest iedere Amerikaan op zijn brieven cle vermaning: „Doe uw plicht. Schrijf in op de oorlogsleening. Vervoeg u aan de naastbijgeleden bank of aan hel post kantoor. \Vie wat omvangrijke corres pondentie. heeft, leest dal een dozijn kee- ren per dag en deze reclame kost den Staat een futje. Toch vindingsrijke lui, die Amerikanen! Een duikboot-vernieler, Dc ..Daily News" verneemt uit Washington, dat een ingenieur, werk zaam onder regeeringsloezicht, een toestel verbeterde om duikbooten te vernielen. Het toestel beslaat uit een mijn, die door draacllooze ontsteking kan ontploffen. De uitvinder is dr. Whitehead, vroe ger ingenieur bij de Westinghouse-fa- briek. thans verbonden aan de afdeeling genie van de John Hopkins-University. Whitehead erkende, clat hij arbeidde 'aan een uitvinding voor de regeering. De uitwerking eter draacllooze rnijn is bij de proefnemingen goed gebleken en wordt geacht een verbetering te zijn van de draadlooze torpedo van John Ilays Hammond. Stikstof uit de lucht. De minister van oorlog. Baker, deelt mede, dat er weldra fabrieken zullen worden opgericht voor de producten van nitraat uit stikstof uit de lucht. Er worden ongeveer 4 millioen dollars hiervoor besteed. Minister Baker zeide, dat water niet de beweegkracht zal le veren, maar dat het toe te passen pro cédé „een wijziging is van reeds beken de procedé's". Het militaire vliegwezen. In de militaire commissie van den Senaat werd na ccn zitting van 45 mi nuten besloten, dat een gunstig rap port zal worden uitgebracht over het regeeringsontwerp op het vliegwezen, waarbij öiO millioen worden uitgetrok ken voor den bouw van aeroplanes. Het wetsontwerp is Zaterdag reeds aangenomen door het Huis van Afge vaardigden. China. De republiek hersteld. Blijkens aan het departement van Bui tenlandsche Zaken ontvangen bericht, hebben de troepen van maarschalk Toean Sji Joei, na een hevig binnen Pe king gevoerd gevecht, cle overwinning behaald op die van generaal Hsjang Hsoen, welke laatste zich sedert bevindt in het gebouw van het gezantschap der Nederlanden, onder dé bescherming van het te Peking geaccrediteerde corps diplomatique. Onder de tijdens de ge vechten gewonde vreemdelingen bevin den zich geen Nederlanders. Verschillende Oorlogsberichten. Bijna 1000 Pond Sterling per seconde! Do „Daily Ne>\vs" van 5 Juli selfT Ij ft: „De oorlog kosl ons thans 7*.200.003 pér dag. Dat Leteekent 300.000 pond per uur, 50.000 pond per minuut en 833 pond, 13 sh. 4 d. per seconde.Ruw berekend betalen wij duizend. Pond Sterliing voor 1 1/3 seconde'. De invoer van lucifers <n Engeland stop. gezet. Naar wij in de „Morning Post" van 7 Juli lcaen, verklaarde de Engelsche minister van handel, sir Albert Stanley, in antwoord op eene desbetreffende vraag, dat de regeering, ten einde de bestaande laadruimte uitsluitend te reserveeren voor goederen voor den. invoer absoluut nood zakelijk was, gemeend had den invoer van lucifers tot nader orde te moeten ver bieden. Het gelag, Bij het begin dezer maand jhad' men in Italië refcds 09.000 oorlogfSpen- isioenen verleend. Op dat oogeniblik waren er bi.i het Departement van Financiën, bij het Departement van Ooricg en bij de Al- gemcine Rekenkamer nog 133.000 verzoe ken om oorlogspensióen aanhangig. Nieuwe ontdekking van Ediscn. Eclison de be&ig een fabriek to bouwen, die door lic-oge muren omringd' zal worden. Daarin zullen 1000 arbeiders aan het werk gezet worden, die weliswaar hooge loon en zullen ontvangen, doch dich moeten ver plichten gedurende 10 maanden in de fa briek te wonen en geenerlei gemeenschap met de LuiUonweirekl te onderhouden. Het gaat hier om den aanmaak van een nieuwe geheime uilvinding, dde, naar men zegt, het krachtigste strijdmiddel zal blijken, clat tot dusver uitgevonden werd. De vliegmachine als wapen. De New- York Times" bevalt het telegrafisch ver slag uit. Dayton van oen interview met Or vil le Wright, den beroemden uitvinder, die gezamenlijk met zijn broeder Wilbur cle Wright's"-vliegmachine heeft uitge vonden, de eerste die werkelijk een vlucht cleed. Hij verklaarde overtuigd te zijn. dat het mogelijk zou zijn om met 10.000 vlieg machines in 10 weken den oorlog uit te maken. Men zou met d!it aantal d.e DuiV schcrs geheel uit de lucht kunnen verjagen en dus de Duitsche artillerie „blind" kun nen maken. De Vereenigde Staten behooren, naar Wright's meening, een groote vloot van kleine gevechtsmachinesK c or één man, be wapend" met een machinè.geweer, te bou wen en die nog vóór liet einde van het jaar naar 'het front te zenden. Driehonderd Russische couranten zonder papier. Naar den Ben Ju'.i uit Hapa- randa aan „Aftonblailet" gemeld wordt, deelt de Ky-pmene Papierfabriek mede, dat dc Rufc&ischeminister van marine, met lint oog op bet gebrek aan laadruimte, geweigerd! had het absoluut noodwendige materiaal voor de papierfabricaitiie van New-Vork naar Archangel: k te laten ver voeren. Voor liet geval dit verbod niet werd teruggenomen, zou de fabriek genood zaakt zijn hare papierleverancier aan 300 couranten, stop te zetten, met het gevolg, dat deze daardoor niet zouden kunnen verschijnen. Het bierprobleem in Engeland. In de „Daily News" van 10 Juli bestrijdt dr. Salcoby de opvat tiug^ dat bier óók als voedsel is te beschouwen. Hij acht het onverantwoordelijk, in deze dagen van graangebrek mout te misbruiken voor do bereiding van bier. Wanneer men het ala veevoeder gebruikt, wordt de melkproduc tie erdoor bevorderd, wat den Engelschen kinderen in den aanstaanden winter tan goede zal komèn. Dr. Saleeby eindigt eijn wakker pleidooi met de volgende woorden: ,,0nae kindéren vermageren, ons oorlogs- biood schaadt de gezondheid der verbrui kers, maar de regeering staat toe, diat deze kostbare hoeveelheden mout war len ge bruikt voor de vervaardiging van bier. Het komt niet te pas, dat men den kinde ren het brood onneemt en het den brou wers toewerpt." De stijgende moeilijkheden der Russi- Gche industrie. Naar den 10an Juli uib Haparanda aan „Aftonbladet" geseind wordt, deelde liet ministerie van Nijver heid in Petrograd mede, dat ver%chTlenda fabrieken gesloten werden uit gebrek aan kolen en grondstoffen. Zoo was b.v. de groote fabriek van de vereenigde Russi sche ijzerirudustirie, die 5000 arbeiders wenk verschafte, stopgezet. Eveneens was de lo« comotievenfabriek i,n Charkow gesloten, nadat zij reeds tengevolge van de lieer- se hen de crisis drie millioen roebel ver loren had. Een certificaat van cnrieugcfe'ijkheid. Een lezeres van de „Daily News" lieoft aan de redactie van dat blad een mon stertje meel gezonden, dat van bijzonder slechte kwaliteit was. De juffrouw schreef erbij: „Van zulk goedje .zou een- beest dood gaan, laat staan dan een mensch". De juffrouw is al S?4 jaar getrouwd en haar man liad nog nooit èèn dag op zijn werk verzuimd!., totdat hij oorlogsbrood begon! te eten Nederland en de Oorlog. De opbrengst van 's Rijks middelen bedroeg in Juni van. dit jaar f 4,200,00(3 meer dan in Juni 191G. Uit ccn Britsch vlootbericht blijktdat vier van de bij Egmond aangevallen Duitsche handelsschepen naar Engeland zijn opgebracht. Het zeegevecht bij Bergen. Reuter seint uit Londen: De admiraliteit meldt: Enkele van onze lichte kruisers, die patrouilleerden op de Noordzee, zagen een aantal Duit sche stoomschepen en seinden om to stoppen en de schepen te verlaten. Er werden schoten afgevuurd vóór den boeg dezer schepen. De Duitsche sche pen gehoorzaamden hierop niet cn zet ten koers naar de Nederlandschc kust. Twee bereikten het strand zwaar be schadigd door ons vuur; de overige zijn onderschept en genomen door onze tor- pedobootjagers, die er een prijsbeman- ning aan boord plaatsen en ze onder eigen stoom wegbrachten. Twee van deze schepen zijn door de bemanning verlaten, van de andere twee zijn de bemanningen gevangen genomen. De vier schepen, die nu in een Brilsche ha ven liggen, zijn de „Pelworm", „Briet- zig", „Marie Horn" en „Heinz Blum- berg". Men meldt nog uit IJmuiden: De „Lavinia" is door de groote sluis geschut en in het binnen toeleidingska- naal gelegd. Van de „Magdalena Blu- menthal" is men begonnen den deklast cokes in zee te werpen om het schip te lichten. De „Renata Leonhard" was bij het afzenden van dit bericht nog niet vlot. De Engelsche vlootactie op onze kust. 198. Tn een territoriale zee moet een vreemdeling, zelfs bij volslagen afwe zigheid van eenige macht, om het gezag op dit territoir te handhaven, zich ge dragen, als bevindt hij zich-op het grondgebied van den Staat. Hij mag daar niets ondernemen, dat de regeering van dien Staat het recht zou hebben te be letten, als makende inbreuk op diens veiligheid. 199. De Staten bezitten op de terri toriale zee niet een recht van eigendom, maar een recht van onbeperkt gebruik, van toezicht en van rechtspraak, in het belang hunner veiligheid en tot bescherm ming hunner fiscale rechten." Zij kunnen binnen hun territoriaal zeegebied alle maatregelen nemen en voorwaarden tot toelating stellen, welke zij voor hunne veiligheid noodig achten. Op deze onze rechten volgens Den Beer Poorlugael is gisteren op zeer ern stige wijze door cle Engelsche vloot in-: breuk gemaakt. Of dc Engelsche oorlogsbodems zeil

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1917 | | pagina 1