5
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
Ce ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden II cent per week
f 1.45 per kwartaal bij onze agenten 12 cent per week, f 1.60 per kwartaaL Franco per post
f 1.80 per kwartaal.
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is alleen verkrijgbaar tegen betaling van 15 cent per
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 8 cent
DONDERDAG
JULI
1917.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.25, elke regel meer 15 cent.
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels F 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting, Groote letters naar plaatsruimte.
KLEINE ADVERTENTIËN, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd
huur en verhuur, koop en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord
meer 1 cent.
Be JAARGANG
2355
V Aan wie de schuld?
De opstootjes te Amsterdam zijn uit
gegroeid tot anarchistische straatoproe-
ren, aan wier hoofd staat het ophitsende
janhagel.
Nu de beweging deze richting is uit
gegaan, zullen de beter-gezinde elemen
ten zich er spoedig van afscheiden, en
zal, naar het ons wil voorkomen, de po
litie die ook hier weer een even zwa
re en verantwoordelijke als ondankbare
Haak heeft liet uitschot, voor wie plun
dering een aantrekkelijkheid is, spoedig
de baas zijn!
Aan wie de schuld van 'deze droeve
^gebeurtenissen, die, helaas, een toene-
/Snenü aantal slachtoffers met zich slee
pen?
De vraag is gemakkelijker le stellen,
dan te beantwoorden.
Doch dit kunnen we er wel van zeg
gen:
De schuld ligt. allereerst bij die so
cialistische en anarchistische volksmen
nersin wier gezelschap zich ook „De
Telegraaf" bevindt die 't het volk
'doen voorkomen, die het volk de val-
~sc li e bewering opdringen, dat gebrek
niet o n v e r m ij d e 1 ij k zou zijn! Er
zal in den komenden winter overal ge
brek worden geleden. En dat is n i e t de
schuld van regeerings- of plaatselijke
autoriteiten, maar een gevolg, een 6 n-
afwendbaar gevolg van den oorlogs
toestand, o. a. van dit feit, dat onze maat
schappelijke samenleving er niet op is
ingericht, dat tientallen millioenen man
nen jarenlang aan de productie worden
onttrokken.
En nu schrijft „Het Volk" van gister
avond wel, dat het „de plicht van ons
socialisten is allereerst, om bezinning te
rug te brengen overal waar zij verloren
is geraakt", maar hebben die socialisten
niet zelf medegewerkt, om de bezinning
le doen verdwijnen? Zij hoewel,, dit
zij eerlijk erkend, in veel mln d e-
v e, 'm a Le, dan de revolutionaire socia
listen,'de S.D.P.'ers, en de. anarchisten
zij hebben toch gespeculeerd op den
heers ellenden nood onder de massa ten
einde velen daarvan te kunnen inlijven
in d-e socialistische gelederen! DAt valt
niet le ontkennen!
Maar, nu we schrijven over de oor
zaken van de Amsterdamsche gebeur
tenissen, moeten we ook op heel iets
andens .het licht laten vallen. Ons in
ziens en we staan in deze niet alleen
doen de autoriteiten veel te wei-
nig om hel volk in te lichten omtrent
den werkelijken toestand. Een navol
genswaardig voorbeeld is eenige malen
gegeven door den burgemeester van
Leiden, toen deze een breed overzicht
gaf van de plaatselijke voedselvoorzie
ning. Dit moest meer gebeuren. En dit
moest zeker geschieden door cle regee-
rings-aulorileilen, door den betrokken
minister! Allerduidelijkst had deze tijdig
aan liet Nederlandsche volk.moeten ver
klaren, waarom er geen voldoende voor
raad aardappelen in hel land kan blij
ven en dat rijst of boonen eten toch
niet zoo erg is als honger lijden, hetwelk
ons zou wachten, indien Duitschland en
Engeland hun uitvoer naar ons land, zoo
-jnj hun geen aardappelen leveren, zou
den stop zetten!
SkMeer samenwerking, meer samenhoo-
ïlgheid tusschen alle autoriteiten en tus-
j#hen deze en het volk is beslist nood
zakelijk. Deze les moeten wij trekken
uit wat te Amsterdam nu geschiedt!
Duitsche vliegers wierpen bommen op
Harwich; er waren 8 dooden en 22 ge-
wouden. -- Engelsche vliegtuigen bom
bardeerden Brugge en Lichtenvoorde. -
in het Britsche Hocgerhüis deed Lord
ïïlüner medecaelingen omtrent den uit
en invoer tusschen Engeland en Neder
land en Denemarken.
Overzicht.
De kracht der Russen is, na 'cle suc
cessen van hun offensief ten Z.W. van
Zborof het dorp a_,n den spoorlijn
Taruopol—Hemberg weer geluwd.
Hun aanvallen welke daarna plaats
hadden en welke zich in het bijzonder
richtten tegen de stellingen der Mid
dens talen bij Brzetsany, brachten iiun
geen resultaten van beteekenis.
Het jongste Fransche legerbericht
maakt melding van een hevigen aanval
der Duilschers, in de streek van den
Lliemin des Dames van een punt ten N.
«van jouy lot een ten O. van het plateau
■yan Calif'ornië. Na lang en hevig vech
ten hebben de Duilschers volgens liet
communiqué uit Parijs geen meier
grond gewonnen,
De Oostenrijkers hebben een klein
succes te boeken op het overigens kalme
Zuidelijke oorlogsterrein; bij Kastanje-
vizza veroverden zij een ltaliaansche
stelling en namen daarbij 270 Italianen
gevangen.
In den Duilschen Rijksdag zal waar
schijnlijk het amnestiebesluit van Kei
zer Karei ter sprake worden gebracht,
daar ook in Duitschland vele politici in
de gevangenis toeven, die het bij hun
uitingen over den oorlog niet naar den
zin der regeering hebben gemaakt. 'Wij
herinneren aan cle bewogen debatten
over den z.g. Schutzhaft en hetgeen
daarbij aan het licht gekomen is. Of de
Rijkskanselier bij .de a.s. zitting het
woord zat voeren, is nog niet bekend.
Het „Berliner Tageblatt meent dat de
heer Von Bethmann Hollweg beter zijn
mond houdt, wanneer hij niets te ver
tellen heeft, daar zijn recle anders cle
zaak van den vrede tocli niet bevorde
ren kan!
Op Zee.
Engelsche torpedojager gezonken.
Naar de Engelsche admiraliteit mee
deelt is een Engelsche torpedojager van
een oud type in de Noordzee op een mijn
geloopen en gezonken. Er zijn 18 men-
schen gerecl.
In de Zwarte Zee.
Volgens een Russisch slafbericht is in
de Zwarte Zee een torpedoboot van een
oud type op een mijn geloopen en ge
zonken.
In de Lucht.
Luchtaanval op Harwich.
Reuter seint d.cl. i Juli: Twaalf ii veer
tien vliegtuigen hebben vanochtend een
aanval op Harwich gedaan. Volgens de
laatste berichten zijn er acht dooden en
22 gewonden. Er is slechts-lichte stoffe
lijke schade aangericht. Het afweerge
schut. verbrak cle formatie van den vij
and, hoewel het uitzicht niet helder was.
Onze vliegers vielen den vijand aan, die
weer in de richting van cle zee omkeer
de zonder een poging le doen verder
binnenlands door te dringen. De aan
val heeft slechts enkele minuten ge
duurd.
Volgens cle laatste berichten zijn bij
den luchtaanval 11 menschen gedood
en 36 gewond.
Luchtaanval op t!e haven van Brugge.
Naar cle Engelsche admiraliteit'meldt,
hebben Engelsche zeevliegtuigen in den
nacht van 2 op 3 Juli "cle haven van
Brugge en het munitiedepot van Lich-
tervelde gebombardeerd. Verscheidene
tonnen bommen zijn met. goed gevolg
geworpen. De toestellen zijn ongedeerd
ingerukt.
Frankrijk.
Vredesprc-pogandau/erboden.
De politie nam eenige dagen geleden
het blad „Libertaire' in beslag, dat bij
zonder heftige artikelen voor cle vredes-
propaganda bevatte. Op bevel van den
minister van Buitenlandsche Zaken zijn
thans 7 redacteuren en de directeur der
drukkerij in arrest genomen.
Engeland.
De Engelsche uitvoer.
In het Iloogerliuis vroeg Portsmouth'
om officieele rapporten, welke in bij
zonderheden den uitvoer aantoonen
van voedingsstoffen en meststoffen van
Engeland naar Nederland en Denemar
ken en van cleze landen naar Duitsch
land en Engeland, over cle jaren 1913
en 1916.
Lord Milner zeide: „De regeering ont
hield zich en moet zich blijven onthou
den cle rapporten te publiceeren, enkel
omdat eenige informatiebronnen uiterst
vertrouwelijk zijii en hun publicatie een
wenk zou geven aan den vijand, wat
hem een gedragslijn zou aanduiden, clie
berekend is op de verijdeling van het
voornaamste doel onzer politiek.
Al wat spr. kon doen, was cle conclu
sies mede te deelen, welke, naar bij
meende, ieder die liet rapport zorgvul
dig las, zou moeten trekken. In de eer
ste plaals, wat ook het geval mocht zijn
geweest in 1915 of het begin van 1916,
was er gedurende vele maanden geen
uitvoer geweest van voedingsstoffen en
meststoffen van Engeland naar Neder
land en Denemarken.
De toestand wat betreft den invoer van
Nederland en Denemarken was niet ge
heel bevredigend, maar aanzienlijk be
ter dan in 1915. In dien tijd hadden suc
cesvolle operaties van cle groote Duit
sche aankoop-organisaties plaals in
Nederland en Denemarken, maar deze
waren in 1916 aanmerkelijk verminderd
en dit jaar was cle. toestand nog verbe
terd. Sinds cle helft van 1916 had een
groote \erbetering plaats bij den invogc
van Nederland naar Engeland en tegen
woordig bleef deze invoer, in weel wil
van cle buitengewone moeilijkheden bij
de verscheping, een bevredigende uit
breiding toonen, hoewel er gelegenheid
is tot verbetering.
Wij kennen den aard van den invoer
van voedingsstoffen van Nederland en
Denemarken naar Duitschland. Wij heb
ben geen directe middelen om deze te
doen ophouden. Die middelen waarover
wij beschikken, als beperking der voor
raden die deze landen bereiken, oefenen
wij in den vollen omvang onzer macht
uit.. Natuurlijk wenschen wij niet op
eenigerlei wijze dé onzijdigen te kwet
sen, maar wij zijn beslist gedwongen
om zooveel mogelijk Le voorkomen dat
voorraden den vijand bereiken.
Verkoop van aardappelen.
De beperking op 'het afeeven van
aardappelen in openbare eetgelcgenhe-
:len is naar Reuter d.d. 3 dezer uit
Londen meldt opgeheven. Voorlaan
mogen aardappelen iederen dag aan de
bezoekers verkocht worden.
Diamanten verbeurd verklaard.
Reuter seint uit Londen d.d. 3 dezer:
Van een pakket met diamanten, geadres
seerd aan een bank in het .-Oosteinde van
Londen, is heden namens de Kroon voor
het hooggerechtshof verbeurdverklaring
geëischt. Een in Nederland, te Scheve-
ningen, woonachtige Rus,.Schamis ge
naamd, had cle diamanten, ter waarde
van 933 pond sterling gezonden aan een
zekeren Weinbaum. Toen het pakket
door de censuur werd geopend bleek het
diamanten uit Duitsch Zuidwest-Afrika,
clie te Antwerpen waren geslepen, te
bevatten.
De jury heeft den cisch van cle Kroon
ingewilligd en cle diamanten zijn ver
beurd verklaard.
China.
De omwenteling:.
Het verdient cle aandacht, dat cle Euro-
peesche bladen berichten over cle Chi-
neesche omwenteling nog met een
vraagteeken voorzien en dat zij omtrent,
de beteekenis van het gebeurde niet we
ten, wat er van te moeten denken.
Beteekent, vraagt de „Vorwarts" cleze
staatsgreep voor de crisis in China een
ontwarring of een nog ergere verwar
ring? De berichten stellen nog niet in
staat tot een antwoord op deze vraag.
Er zij evenwel aan herinnerd, dat de
monarchistische beweging, die voor on
geveer twee jaar Joeansjikai tot Keizer
verhief, in de Vereenigde Staten haar
ijverigaten voorstander en in Japan haar
beslisten tegenstander had. Moet cle toen
mislukte en thans opnieuw beproefde
verkeizerlijking van China het middel
zijn, waarmee de Wilson-politiek het
groote Rijk voor Amerika, d. w. z. En
tente-belangen, hoopt te kunnen ver
eenigen?
Palestina.
Bommen «p Jeruzalem.
Het Telegraaf-Agentschap Milli meldt
uit Ko'nstantinopel:
Verscheiden Engelsche vliegers heb
ben de vorige week meer dan 70 bom
men op de stad Jeruzalem geworpen.
Er zijn. geen verliezen aan menschenle-
vens en ook is er geen aanzienlijke
stoffelijke, schade. De schade is toege
bracht aan enkele van de heilige plaat
sen.
Wij laten het aan de openbare mee
ning over te beoordeelen of een derge
lijk optreden niet spot met alle beginse
len van beschaving en mcnschelijlcheid.
De „Züricher Morgenztg." schrijft
naar aanleiding van den aanval van
Brilsc.he vliegers op den Olijfberg: Er
bestond voor de Engelschen geen aan
leiding om dit, door de geheele Chris
tenheid als heilig beschouwde oord met
bommen te verwoesten.
Nederland en de Oorlog.
lief Ned s.s. Bestevacris door een
Duitsche duikboot lol zinken gebracht.
De toestand in Amsterdam blijft zeer
ernstig.
Door de regeering is een lagere aard
appelprijs vastgesteld.
Vroege aardappelen.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft,, met (Ingang, van 5 dezer,
vastgesteld een maximum-klednhandëlprlj»
voorvroege aardappelen'van il cent per
K.G.
Aardappelen.
Gisteren is door de politie te Vlissingen
op de gemeentelijke veiling aldaar een
groote partij aard appelen, die door beoren
voor uitvoer naar het buitenland waren
aang-ehbdun, in beslag genomen, omdat de
opkoop er s voor- Enge. and' en Duitschland
de partij te veilen aardappelen te gering
vonden, waarop cle boeren weigerden 5U
pCt. van clen door ben aangeboden voor
raad ter beschikking van het binnenland
te stellen, zooals bij voorschrift is bepaald.
De politie heeft daarop bedoelde 50 pCt.
aan cle inlandsche kleinhandelaren \er-a
kocht, terwijl de andere 50 pCt. ter be
schikking van heit butenland werden ge
steld.
Door ingrijpen der politie werd voorko
men;, flat Vlissingen heden ook zonder
aardappelen zou zitten.
Verhoogde m e 1 k p r ij s.
Da centrale commissie uit de plaatselijke
arbeiders-organisatie te Arnhem, clie belast
is met de controle op de uitvoering der
Distributiewet, heeft aan clen minister van
Landbouw een adres gericht naar aanlei
ding van de verliooging van clen melkprijs
tot 14 cent per L. liet door 1650 huisvrou
wen mecle-onderteekende adres, vraagt zoo
spoedig mogelijk maatregelen te nemen
tot verlaging van dezen prijs, daar deze
thans, vooral voor de minvermogenden,
veel te hoog is.
Uitvoer van kersen.
Voor de week, eindigende 7 dezer, is
voor kersen vastgesteld: binnenland 40
pCt., buitenland 30 pCt. en fabrieken I5«l
pCt..
Onze scheepvaart.
Het stoomschip „Drechlerland"van de
Kon. Holt. Lloyd, keerde met een volle
lading muis uiiit Buen ös-Ay res, waarheen
het 20 December van het vorige jaar van
Amsterdam vertrok, Maandag te LTmui-
den terug. Naar Java staken dien dag de
vrachtbouten. -Sumatra" en „LmnboV"
van de Mij. „Nederland van ÏJmuiclen in
aee.
Onze v i s s c lï e r ij.
De Vlaardingsche beugschepen, die 1 :n-
nenlkort naar zee zouden vertrekken, zul
len, als gevolg van de uitbreiding der ge
vaarlijke zone in de Noordzee, niet uit
varen.
Tot zinken gekracht.
In Den Haag is bericht ontvangen, lat
het atiöomsdh'lp „Bestevaer", van <Je Maat
schappij Stoomschip Beslevaer (Ph. van
Ommeren) te Rotterdam, gisternacht door
een Duitsche duikboot in de Noorzee lot
zinken is gebracht. De schokker Sch. 482
heeft heden te Scheveningen 9 man van
cle uit 18 man bestaande bemanning aan
gebracht.
Zelfs dé Wide, wordt goud
w aar d.
Hoe groot de voedselnood voor onze huis
dieren in den aanstaanden winter dreigt
te worden, kan blijken uit het feit, dat in
Limburgsche bladen pier advertentie ge
droogde eenjarige heide wordt gevraagd
tegen f 50 per 1000 K.G., een bedrag dat
ongeveer driemaal zoo hoog is als de nc r-
male prijs van gras- of klaverhooi.
Kamer-moties.
De Tweede Kamer voerde eenige moties,
die bij haar zijn ingediend, af. Dienten
gevolge bleven voor behandeling over de
moties van:
1. De Commissie va.n Rapporteurs voor
Hoofdstuk V (Binnenlandsetie Zaken) der
Staatsbegrootrng1 voor 1917,' betreffende
■het aanbrengen van de te-eken- en kunst-
nijverheidsscholen, van cle afdeel in g Kun
sten en, Wetenschappen naar cle afdeeting
Middelbaar Onderwijs (scholen voor vak
opleiding en teefcêniscbolen).
2. Den heer Duymaer van Twist be tref
fen tie gelegenheid tot nader onderzoek, bij
afwijzing1 van verzoeken om vergoeding
va.n bedrijfsschade, ten gevolg© van maat
regelen tegen het mond- en klauwzeer.
3. Den heer Gerhard c.s. betreffende een
algemeen alcohol-verbod in, Ned.-lndïë
voor de inlandse lie bevolking en de daar
mede gelijk gestelden.
4 Den heer Duijs c.s. betreffende her
ziening van de voorschriften omtrent het
brengen van den militairen groet.
5. Den heer Van Beresteijn c.s., betref
fende een algemeen werkplan voor het
stichten of inrichten der gebouwen voor
departementen of andere instellingen van
algemeen bestuur.
6. Van. den lieer Rog aardt betreffende
het opiumgebruik in Ned.-Inhi
Mr. Dr. H. van Groenendael.
Mr, Dr. II. van Groenendael, li.cl van de
Tweecle Kamer voor Weert, -sinds 1908
griffier der Staten van Overijsel, heeft
voor laatstgenoemde betrekking zijn ont
slag aangevraagd in verband met zijn be
noeming tot directeur va.n e?n bruinkc»len-
mijü in Limburg..
„De Brandstoffencommissie Leiden"
maakt bekend, dat voorloopig turf nief
anders meer afgeleverd mag worden,
dan op bons.
Gezinshoofden, die turf wenschen te'
ontvangen, gelieven onder opgave vaij
redenen, schriftelijk hunne aanvrage bij
geoemde Commissie, Hooigracht 14, in
te dienen.
Meer dan 25 K.G. harde turf (indien
deze brandstof beschikbaar is of komt)
of 50 stuks lange turf per week en per
gezinshoofd wordt niet toegestaan, ten
zij de noodzakelijkheid hiervan ten ge-
noege der Brandstoffencommissie kan
worden aangetoond.
De maximum-prijs van turf blijft voor--
loopig gehandhaafd op f 0.60 per 25 K.G.-
en f 0.70 per 50 lange turven, afgehaald
of thuis bezorgd.
Mindere hoeveelheid tegen evenredi
gen prijs.
Afwijking door handelaren of parti
culieren van deze en andere door de
Commissie uitgevaardigde voorschrif
ten, kan onthouding van toewijzing van
brandstoffen voor korteren of langeren
tijd ten gevolge hebben.
De Voorzitter: J. HARTEVELT Azn*
De Secretaris: J. C. STAM.
Leiden, 5 Juli 1917.
Centrale Raad R.-K. Middenstand.
Donderdag 26 Juli zal in het IhoiteL de
„l'Europe", Vredenbuxg, te Utrecht, de
jaarvergadering1 wordien gehouden van
den Centraleni Raad van den Bond van
R.-K. Vereeni gingen van den Midden et and',
in het Aartsbisdom Utrecht
De afdeel ing Baarn heeft een voorstel
ingediend) betreffende de op richting van
eeru Centraal Bureau.
Spreuken op broodkaarten.
De Federatie van R.-K. Diocesane Bouw
den tot bevordering dor christelijk© matig-
hcfid "en tot besnijding van liet. alcoholisme,
zal, in «urnen we iking met de N. C. A,,
aan de RageeiNng verzoeken- op de brood
kaarten. anti-alcohalspreuken te doen,
di uk kern.
Diocesaan Tertiarissen-Congres.
Een vrodtfjkc zomerzon, wier felle
stralen getemperd werden door frissche
windstooten, begroette den dag van het
eerste diocesaan congres der Derde
Orde.
Gistermorgen om tien uur werd ter
opening van het congres in de Mozes
en Aarön-kerk, op het Waterloopléin
een gelezen li. Mis opgedragen door Z.
D. II. Mgr. A. J. Gallier, Bisschop van
Haarlem.
Z. D. H. werd bij het opdragen van
het II. Offer geassisteerd door den hoog-
eerw. pater Paulus Stein, provinciaal
der minderbroeders en den hoogeerw.
pater Anastatius, provinciaal der Min-
derbroederscapucijnen.
Onder de II. Mis werd de feestpredi
katie gehouden door den weleerw zeer-
gel. pater Fr. Cassianus llentzen O.F.M.,
licentiaat in de sociale en politieke we
tenschappen, lector in de gewijde wel
sprekendheid te Venraai.
Spr. schetste den eenvoud van Sint
Franciscus en wees erop, dat wij in on
zen tijd zoo noodig hebben den Fran-
ciscaanschen geest, die voor duizenden
bezitloozen het prikkelende en het neer
drukkende van de armoede; voor dui
zenden rijken de trotschheid van het
bezit weggenomen heeft.
In zijn peroratie wendde de gewijde'
redenaar zich tot den Bisschop, den
wensch uitend, dat van dit congres
nieuw Franciscaansch leven moge uil
gaan over het bisdom.
Onmiddellijk na de II. Mis begaven
de Congressisten zich naar de kerk van
den II. Willebrordus aan den Amstel-
dijk, waar de eerste vergadering werd
gehouden.
De vergadering werd om ruim 12 uur
geopend door den Weleerw. Pater Fr.
Petrus Nieten, Commissaris der Derde
Orde en voorzitter van het Dagelijkscli
Bestuur.
De aanwezigen werden hier allereerst'
toegesproken door den Hoogeerw. Pa
ter Paulus Stein, Provinciaal der Min
derbroeders, die de Congressisten be
groette met den Seraphijnschen groet;
De Hoogeerw. spreker wees erop, dat
.geen enkele godsdienstige vereeniging
zoo herhaaldelijk cloor de Pausen is aan
bevolen, als de Derde Orde-
Welkom heette spr in het bijzonder
de aanwezige geestelijken en den tertia
ris prof. Aalberse.
Hierna kréég "de Weleerw. Pater
Baptista Reynenberg het woord, dia
sprak over „Wezen en karakter, der
Derde Orde".
Spr. ontwikkelde het karakter van
Sint Franciscus, hetwelk den tertiaris-,
sen lot voorbeeld moet strekken.
le. I-lij was man van de daad;
2e. was man van zelf doen;
3e, hij was man zonder persoonlijk^
