BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
8e JAAROANO
No. 2337
SUREAU: STEENSCHUUR 15. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, voor Leiden II cent per week,
f 1.45 per kwartaal bij onze agenten 12 cent per week, f L6Q per kwartaaL Franco per post
f 1.80 per kwartaaL
Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is allo en verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent per
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7Va cent
Os ADVERTEHTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent.
Ingezonden mededelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groots letters naar plaatsruimte.
KLEINE ADVERTENTIËN, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd
huur en verhuur, koup en verkoop 40 centen per 30 woorden, leder woord
meer t cent.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Godsdienst en beschaving.
Feilen vermelden allèèn is niet de
[aak van een Katholieke courant zij
plaatst die feiten in het licht der eigen
levensbeschouwing, zij brengt die feiten
ïaar voren.
Zoo willen we nu de aandacht vesti
gen op een couranten-bericht, dat we
gisteren in een der bladen op een ver
scholen plaats aantroffen.
Dit korte berichtje luidt:
Wegens de toenemende ontaar
ding der jeugd heeft de politie- te
Krefeld bekend gemaakt, dat perso
nen van beiderlei geslarcht beneden
den leeftijd van 17 jaar zich
's avonds na 8 uur niet zonder gel
dige reden op straat of andere open
bare plaatsen mógen vertoonen. Po
litie en hiertoe aangewezen burgers
zullen hierop toezicht uitoefenen en
tot dat doel bioscopen en dergelijke
bezoeker-
Wanneer zulk een maatregel noodig
tv als waarvan bovenstaand bericht
spreekt, dan moet de verwildering toch
nel peilloos diep zijn; wat is er dan toch
yel overgebleven van de beschaving,
üaarop onze tijd zoo lang prat is ge-
m?
Daar schreit u tegen, uit dat simpele
ïeriebt de schrijnende noodkreet: De
aenschheid zinkt, zinkt aldoor dieper
let dierlijke in den mensch ontrooft en
ilrukt hem den kroon van zijn adel-
stand, zijn koningschap over al het la-
De mensehheid van dezen tijd, zij glo
rieert niet meer in, zij kent .zelfs niet
leer: haar kindschap Gods....
Dcit is de diepste oorzaak, de eenige
orzaak van haar verval: zij is niet meer
odsdienstig. En ware bescha-
fing zonder godsdienst is een fictie, is
ito droombeeld!
De P.rkoanin^
ing vinden we weer in een' geheel an-
tr couranten-bericht, mededeelende een
speech van overste Vredenburg, com-
nndant van het opgeheven internee-
sdepot te Urk; afscheid nemende
van den gemeenteraad, getuigde deze
iverste in de raadszaal het volgende van
ie soldaten:
„De soldaten (allen Urker jongens)
hebben, op een zeer enkele uitzon*
dering na, steeds hun plicht gedaan
en ik heb dikwijls aan den Opper
bevelhebber gezegd, dat ik van de
Urker soldaten veel steun onder
vond. En ik ben er van overtuigd,
dat hun godsdienstige overtuiging
daarop grooten invloed heeft gehad.
Die overtuiging- heeft hun orde ge
leerd en plichtsbesef. Ik heb onder
vonden, dat menschen, die een goe
de godsdienstige overtuiging heb
ben, ook werkelijk goede betrouw
bare menschen zijn.
Ik hoop, dat Urk gespaard mo
ge blijven voor rampen en dat het
Urk goed moge gaan. Houdt de rich
ting, die ge zijt toegedaan, dan zal
het u zeker goed gaan."
Menschen van een goede, godsdiensti
ge overtuiging zijn ook goede betrouw
bare menschen dit heeft de ondervin
ding mij geleerd, aldus de kolonel.
Dit leert de ondervinding een ieder,
Je er zijn oogen voor wil openen. Dit
tn... helaas, ook het tegendeel. Waar
jeen godsdienst is, is geen zedelijkheid,
geen betrouwbaarheid, geen ware be
schaving!
bezit stelden van eenige toppen in het
gebied van den Monte Zebio en den
Monte Forno; 512 Oostenrijkers, onder
wie 7 officieren, vielen daarbij als krijgs
gevangenen in hun handen.
Volgens het jongste Oostenrijksche le-
gerbericht duurde de strijd daar nog
voort, doch vermochten de Italianen
geen verdere voordeelen te behalen; de
Italiaansclje terreinwinst bleef dus be
perkt tot eenig terrein ten N.W. van
Asiago. Het Italiaansch legerbericht
legerbericht spreekt reeds niet meer
van infanterieactie daar, maar bepaalt
zich er toe, mede te deelen dat weersin
vloeden de oorspronkelijk zeer hefti
ge artillerie-bedrijvigheid belemmer
den.
Op het Karstplaleau is van een op
handen zijnde actie op groote schaal
nog niets te bespeuren.
Hst geschut werkzaam ap de
Westelijke en Zuidelijke
fronten.
De ft131'ikaansche nota aan China en
aan ih geallieerde i. -- Regeeringsver
klaring van den Oostenrijkschen minis-
1 r-pre&ident.
Overzicht.
Aan hun terreinwinst op het Vlaanv
sc/ie front hebben de Engelschen noL
een stukje toegevoegd. Bij de Poterie
hoeve in de streek "van Meessen
namen zij volgens hun legerbricht over
een front van i mijl een Duitsch loop
graven-complex. Hun jongste bericht
maakt echter geen melding meer van
voortgang in dit gebied, ondanks de be
drijvigheid van geschutvuur aanhoudt.
De aanval van het zesde Ilaliaansche
leger op het Trentino-fronttusschen de
Brenta en de Adige, is niet meer ge
weest dan een krachtige plaatselijke
actie, waarbij de aanvallers zich in liet
In het verre Oosten kan de Russische
débacle nog tot belangrijke wijzigingen
aanleiding geven. Een Japansch staats
man heeft n.l. gezegd, dat Japan onmid
dellijk zal optreden, zoodra Rusland een
afzonderlijken vrede mocht sluiten.
Maar ook afgezien van zulk een feit, zul
len de belanghebbende mogendheden,
bij het sluiten van den vrede ook het
Oostersche vraagstuk moeten regelen.
Dit vraagstuk is dringend geworden
tengevolge van de jongste gebeurtenis
sen in China. Deze hebben de regeering
der Ver. Staten aanleiding gegeven om
een nota te richten tot de geallieerden en
tot China, waarin zij de geschillen in dit
"land betreurt en pleit voor een gezamen
lijke nota, aan de officieele Chineesche
regeering te richten.
Naar uit een Reu ter-telegram uit To
kio blijkt, hebben de Ver. Staten ook
een nota aan China gezonden, en is men
in Japan ten zeerste daarover ontstemd.
Japan is nu eenmaal China's „adviseur"
geworden en het vindt, dat Amerika zich
Sht'rröê" wel ojVèehrnahièr, die
den toestand in China ten nadeele van
Japan kan wijzigen.
Op Zee.
Een schip gedecoreerd.
Volgens bericht uit Bordeaux is het
schip „Njemen", hetwelk den 2ien Maart
bij de Spaansche kust door een onder
zeeër was aangevallen en dapper gestre
den had, met het oorlogskruis begiftigd.
Duitschland.
Een krasse maar verdiende straf.
Het gemeentebestuur van Ragnit in
Oostpruisen heeft bekend gemaakt, dat
huiseigenaren, die weigeren hunne hui
zen aan kinderrijke gezinnen te verhu
ren, van de stedelijke levensmiddelen-
distributie worden uitgesloten.
De straf is streng, maar.... verdiend.
De stand van den oogst.
Over den stand van den oogst in
Duitschland schrijft-de „Morgenpost":
Men kan thans reeds zeggen, dat die
bijzonder goed is. De landbouwers zijn
tevreden. Het koren staat reeds tamelijk
hoog en schiet ook goed aren, die naar
haar uiterlijk recht geven het beste te
hopen. Dat het koren ondanks den stren
gen winter zoo goed staat, is aan een
reeks omstandigheden toe te schrijven.
Om te beginnen was de rogge reeds voor
het begin van de strenge vorst vrij
krachtig opgeschoten. De gemiddelde
hoogte bedroeg toen reeds van 5 tot 10
c.M. Daarom kon het ook goed dc koude
uithouden. Voor de koude echter begon,
viel er een sneeuwdek op, dat buitenge
woon lang bleef liggen en het beschutte,
zoodat het onder uitstekende omstandig
heden overwinterde.
Dc koude heeft echter nog andere
voordeelen gehad, die men vooral bij
den aardappeloogst zal merken. Door de
vorst is de aarde stukgevroren en los ge
worden, waardoor de voedingsstoffen
die hij -bevat, de planten bijzonder ge
makkelijk bereiken. liet smelten van de
vele sneeuw en ijs hebben de aarde goed
bevochtigd. Dit was ook weer gunstig
voor de ontwikkeling van de planten.
Door deze vochtigheid hebben de plan
ten ook geen schade geleden door de
droge weken van Mei.
De vruchten beloven een goeden
oogst. Voor appels en peren kan men
het nog niet zoo goed beoordcelen als
voor kersen, maar ook deze vruchtboo-
men hebben zeer veel bloesem. De ker
sen staan buitengewoon goed, zoodat
men vooral een heerlijk kersenjaar
mag verwachten.
Oostenrijk-Hongarije.
Zitting van het Huis van Afgevaardigden
Bij het begin van de zitting in het
Huis van Afgevaardigden, gisteren ge
houden, wenscht de voorzitter, dat het
Huis onder het nieuwe reglement van
1 prcle tegenover zich zelf en den Staat
^echt zal doen wedervaren. Het Huis be
gon daarop de eerste lezing van het
voorloopige budget, die de minister-pre
sident Clam Martinitz inleidde met een
Regecringsverklaring.
De minister-president verzekerde dat
de regeering alles in het werk zal stel
len om er harerzijds, toe bij te dragen
dat de bijeenroeping van den Rijksraad
het vaderland een machtigen steun zal
verschaffen.
Wat den buitenlandschen toestand
aangaat en de mogelijkheden van het
sluiten van een eervollen vrede, wijst de
minister-president op de troonrede en
gaat vervolgens over tot de bespreking
van de vraagstukken der binnenlandsche
politiek. Hij houdt zich eerst bezig rnet
dc, bij de opening afgelegde, verklarin
gen waarin de afzonderlijke rechten
worden besproken.
De nationale hartstochten.
Dit valt te verklaren uft de, door den
wereldoorlog opgerakelde, nationale
hartstochten, doch de les van dezen oor
log is waarlijk een andere. In geen pe
riode der geschiedenis hebben de volken
van Oostenrijk hun onoplosbare saam-
hoorigheid krachtiger getoond en hun
aaneengesloten staats.wil met grooter
kracht verdedigd dan in den wereld
oorlog.
De onnationale toestand.
Indien in de reeks van verklaringen,
bij de opening van den Rijksraad afge
legd, het saamhorigheidsgevoel met
den staat niet zoo duidelijk op den voor-
'grond trad, als ik het na bijna drie ja
ren gehoopt had, dan moet de oorzaak
daarvan misschien gezocht worden in
den onnationalen regeeringstoestand.
De nationale programma!s- onuitvoer
baar.
De hier gehoorde nationale program
ma's kunnen reeds daaï-vm niet verwe-
zrjnk' aüuncrulsen. uewoi'Kcn van uoaic»-
rijk zouden, indien zij hun wenschen
in zulk een vorm trachtten te verwezen
lijken, veroordeeld zijn hun krachten in
een eindeloozen strijd zonder uitzicht te
verbruiken.
Ilel program der regcering.
In plaats van al de onderlinge tegen
strijdige programma's, wil de regeering
een programma aanbieden, dat al het
geen die voorstellen Bevatten aan wer
kelijke volksbehoeften en aan Ie vervul
len wenschen, samenvat en tot onder
linge overeenstemming brengt. Dit pro
gramma bevat gemeenschappelijke be
langen.
De noodzaak der toekomst.
In de oplossing van deze vraagstuk
ken van binnenlandsche politiek ziet de
regeering een der meest waarachtige
noodzakelijkheden van de toekomst.
Weliswaar niet de eenige.
Economische verbeteringen.
Niet minder gewichtig als de hervor
mingen der politieke samenstelling is
de uitbreiding van de eeonomsche
inrichtingen. De minister-president be
handelt uitvoerig het probleem der oor-
logs-economie en wijst op de op dit ge
bied getroffen maatregelen.
De keizer en de geneesheeren.
De keizer van Oostenrijk heeft een le
gerorder uitgegeven, waarin hij er op
wijst, dat ten. gevolge van de krachtige
bestrijding van de epidemische ziekten
het leger slagvaardig is gebleven en
daardoor in staat is geweest de succes
sen te behalen, waarop het thans fnag
bogen.
De keizer brengt daarom dank aan de
geneesheeren, aan de medische commis
sies en aan de medische faculteiten, die
aan de gneesheeren niet alleen een de
gelijke wetenschappelijke opleiding heb
ben gegeven, maar bij hen ook de hooge
opvatting van hun beroep hebben aan
gekweekt, waarvan zij in dezen oorlog
zoo veelvuldige blijken hebben gegeven.
Frankrijk.
Het 42e vliegtuig.
De vorige week werden, volgens be
richt uit Parijs, door den kapitein Guy-
ncmer vier vijandelijke vliegtuigen om
laag gescholen, waardoor hij het aantal
zijner overwinningen tot 42 vermeer
derde.
Rusland.
Het Kiesrecht.
De commissie in Rusland, die de wet
betreffende de constitueerende vergade
ring voorbereidt, heeft 18 jaar vastgé*
steld al- dc leeftijd, waarop men kiezer
wordt. Zij is van meening, dat, daar de
jongelieden van dien leellijd thans het
vaderland verdedigen, men hun het
recht niet mag onthouden aan het poli
tieke leven van hun land deel te nemen.
Albanië.
Onafhankelijk en toch niet.
Naar Reuter verneemt, is de Italiaan-
sche uitroeping van Albanië als een pro
tectoraat slechts een militaire maatregel.
De toekomst van Albanië blijft onder
worpen aan de besluiten, aangenomen
op de conferentie van Londen.
Japan.
De nota der V. S. aan China.
De nota van Amerika aan de regeering
te Peking heeft eenige beroering ge
wekt in de pers en bij het publiek te To
kio. Gematigde en welingelichte politici
hellen over tot de meening, dat de nota
zal leiden tot vergrooting van de partij-
geschillen in China en tot-verscherping
van.de bestaande tegenstellingen. Som
migen denken, dat zij de den vreemde
lingen vijandig gezinde elementen in
China zal prikkelen en juist het tegen
overgestelde van hetgeen er van ver
wacht wordt, zal uitwerken.
Gematigde Japaneezen zijn ontstemd,
omdat zij de nota beschouwen als een
inmenging van de zijde van Amerika in
de internationale politiek van China.
Van het Vaticaan.
De H. Stoel en de mogendheden.
De Ilaliaansche „Messagero" maakt
gewag van plannen, die bij den H. Stoel
zouden bestaan om een hervorming der
pauselijke diplomatie in te voeren. Deze
wijziging der "vertegenwoordiging van
den H. Stoel bij de verschillende staats
hoofden der wereld en een tot dezen te
richten uitnoodiging om van hun kant
naar het Vaticaan vertegenwoordigers
te zenden voorzooverre dezen daar
nog worden gemist geschieden met
het oog op de vroeg of laat aan te knoo-
pen vredesonderhandelingen. Wij geven
dit bericht geheel voor rekening van den
i tr.i.-ndip het- behoeft nauwe-
ding van kerken] wtf aa.i&^vC
over het algemeen- niet zeer betrouw
baar is.
Verschillende oorlogsberichten.
Geen hooge laarzen meer Naar de
„Daily Mail" meldt heeft de regeer Ing in
verband met de schaal schte aan leer den
sciioenmakersbond verzocht er bij zijn le
den op aan te dringen om bestellingen op
abnormaal hooge laarzen met aan te
nemen, tenzij de bovenstukken van ieiS an
ders dan leer vervaardigd worden.
Verboden uitvc-er. De uitvoer van ko
per. nikkel en chemicaliën uit Amerika is
verboden.
Alleen papieren geid. Ter voorberei-
ding van het buiten omloopstellen der zil
veren en nikkelen munten zijn de Duitsche
nost- en telegraafkantoren nu reeds ver-
plicht deze munten tol elk bedrag tegen
papieren geld in te wisselen
Geen Ilaliaansche socialisten. De Ita-
liaansche socialistische partij heeft beslo
ten aan de conferentie te Stockholm/eel
te nemen, doch de minister van Br/nen-
landsche Zaken heeft verklaard de afvaar
diging geen passen te zullen geven.
Nederland en de Ooriog.
Te Rotterdam z\\n aangekomen de
Diebresmet een lading tarwe en de
Noordwijkmet lijnkoeken.
Tc IJ muiden zijn aangekomen: van
Viao dr Hollandiavan de Kon. IIoil.
Lloyd en van New-York de „Hecto* met
een lading tarwe.
De rechtbank te 's-Gravenkage heeft
andermaal niet-ontvankelijk verklaard
den eisch ingesteld door een prijsuun-
ricr tegen Lotisicoals hebbende de over
eenkomst tusschen partijen geen geoor
loofde oorzaak.
De politie is thans in \iet bezit van be
langrijke aanwijzingen omtrent de da
der van den moord in de Alexandcr-
kazerne te s-Gravcnhage.
De .,Eemdijk".
Het is thans gebleken dat de „Eem-
diik" van de Rotterdamsche firma Solle-
veldt, v. d. Meer en Van Hattums
Stoomvaartmaatschappij door een duik
boot tot zinken is gebracht.
Inladin-g van groenten.
Aan de lijst van stations, bedoeld in
de* besch. van den minister van Land
bouw enz., van 2 Juni 1916 houdende
bepalingen betreffende den uitvoer van
diverse soorten groenten waar inlading
van groenten 'onder ambtelijk toezicht
kan geschieden', worden toegevoegd:
Deventer,
hoorn.
Gorinchern en Alfen-Oud^
Sajet.
wij vernemen zijn verschillend-
sajetfabrikanten genoodzaakt door dó
toenemende schaarschle en daarmedr
gepaard gaande buitengewone prijsstiv
^nfu^er STondstoffen en verdere benoo-.
digdheden, alsmede door de steeds hoo-
ger wordende exploitatiekosten, de prij
zen der sajetten voorloopig met twintig
procent te verhoogen. „Msbd."
K o n. N a t. S t e u n c o m i t
Volgens de lijsten van bijdragen voor
het Kon. Nat. Steuncomité 1914 van 21
Mei tot en met 2 Juni 1917 is ingekomen
f 4061.21, makkende met het totaal der
vorige lijsten ad f 4,816,232.35, een to
taal-generaal van f 4,820,293.^6.
Zoo zijn onze manieren!
Wij lezen in „De Tel.": „Het Vulk", da<
zijn nieuws over het spoorwegongeluk,
trvan de Koningin bijna het slachtoffet
is geworden, aan verschillende blade®
moet ontleen en, doet dat naar de regelen
dier kunst. Alleen: alles wat op de sym-.
pathieke houding van de Koningin betrek
king heeft, is angstvallig weggelaten.
Dit nu noemen we klein.
Uit den mond van onverdachte getuigen
is onomstootelijk gebleken, dat H. M. blijk
heeft gegeven van4 zeer groote koelbloedig
heid cn buitengewone hulpvaardighecd.
Men .zou iedere andere vrouw, dié uldu9
optrad de eer geven, die haar toekomt.
Het Volk" zou dat zeker ook doen. Nu
het de Koningin geldt, moet het v enz weg en
worden.
Wij aarzelen niet dit journalistiek te
tnoemen van bekrompen benepenheid.
Gemengde berichten.
terbeek de"leVaQ, -sienrLddas:
van het. stoffelijk overschot van liet slacht
offer van den op de uitspanning Wollhc-za
gepleegde®» moord, den onbezoldigd rijks
veldwachter en jachtopziener M. van Beek.
Er waren vele belangstellende® op do be
graafplaats bijeen, bnder wie werden op
gemerkt de waarnemend bui genieester van
Renkum, de heer Prins, oud-kolonel dor
marechaussees, de officier van justitie te
Arnhem mr. De Josselin de Jong, do in
specteur van politic te Oosterbeek de heer
De Wit en een achttal agenten van politie,
de diretcteur vanhet hotel Wolfheze-, de
heer Ogtcrop en vele anderen. Een viertal
kransen dekten die baar. Aan dc groeve
sprak dr. A. J. 't Hooft, predikant te
Oosterbeek, troostvolle woorden tot de
weduwe en jeugdige kinderen van den
overledene, vervolgens voerde de burge
meester het woord lot het brengen van
hulde aan de nagedachtenis van- dezen zoo
wreed van het leven beroofden jongen
man». Ten slotte schetste mr. De Josselin
de Jong den overledene als een plichtge
trouw ambtenaar, die bij de vervulling
van zijn plicht stierf.
Diep tragisch was de aanblik van de
weduwe en kinderen die de teraardebestel
ling van man en vader bijwoonden.
De moord in de Alexanier-kazerne. -
Nader meldt men omtrent Jel'e Schaap:
Sch is de zoon va® vrij welgestelde ouders.
Hij leidde sedert z-ijn desertie c m zwer
vend vagebonden rend leverv overnachtte
dan 'in dit, dan weer in een ander loge
ment.. Maandagavond beeft de politie hem
bijna te pakken gehad. Zij scheen er ce
lucht van gekregen tel hebben, dat lil) ver
toefde in het volkslogement „De Vriend
schap", van Zwitser, in de ZutlmgMioa»
in Den Haag. Recherche in- en po it le
stenten hadden den omtrek lie. >ge-
ment afgezet en een dwspecteur en mi#
re- hereheurs gingen naar tinne-.. Dc v g-1
was echter enkele minuten te voi n ge. o.
een en met een der in het logement ver-
toevende personen naar een bioscoopcp
i.et Spui gegaan, waar luj latei doore
ander was gewaarschuwd, dat de politia
naar hem zocht.
Bezoekers van heb logement tenklarcn.
Sat zii S.. dien zij zeiden goed te kennen,
onschuldig achten, aan den moord De -ver
dachte die den kost verdient met liedjes-
zingen op straat cn in enkele koffiehuizen,
is lü eens in handen van de politie gevatten
wegens het zonder de vermochte vergum
„ing uitoefenen van i.et bedrijf van-straat
muzikant, doch heelt toen door het op
geven van een valschen naam wetai to
dat, men 'hem vasthield a'la
roorkomer
deserteur.
- Er wordt verteld, dat S.
fcijn door ee®, vrouw,
er ra den zou
met; wie hij vroeger
omgang ViadTen die hij later, had verlaten.
Gevangene losgebroken. Toen gisten,
middag de rijksveldwachter De Vries te
\rnhem een arrestant naar het station
bracht wist deze op hot Stationsplein Ja
ontkomen. De rijksveldwachter vreeede, ia*
