m
21
De Oorlog.
No. 2318
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Intero. Telefoon 925. Poslbns 8.
DIT BLAD VERSCHIJNT EUEN DAG, UITGEZONDERD ZQN- EN FEESTDAGEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
Leiden II cent per week, fl.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per
laaL Franco per post fl.80 per kwartaaL
ta Net GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cen^
Iwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7Va cent
MAANDAG
MEI
19I7.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 10.23, elke regel meer 15 cent
ngazoiiden meiledaalingen van 1-5 regels fL5D, elke regel meer 30 cent, met gratie
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop (9ee®
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
Dj
Ier leering.
teers van ons blad hebben gelezen
Ie grootsche hulde welke den be
ul den N clerlandschen bouwmeester,
ivpers, op diens negentigsten ver-
Ie, lig is gebracht.
dit nummer vindt men onder de
?k „Letteren en Kunst" een verslag
Ie huldiging in het door hem ge-
de Rijksmuseum te Amsterdam,
verslag is kort; en daarom willen
ier wat breeder naar voren bren-
ien passage uit de rede, waarin dr.
rs dankte voor de hem gebrachte
jze woorden, ontleend aan een ver-
,,De Tijd", verdienen een aan-
[e lezing:
,Ik zou meenen ontrouw- te zijn
in mijn beginselen, indien ik niet
11 penlijk erkende en uitsprak, dat
- ujne dankbaarheid op dezen dag
I hoogste voorwerp heeft God, den
»ver van alle goed. en dat. wanneer
op het gebied der Kunst iets
)eds heb kunnen Lot stand bren-
a. de eer daarvan op de eerste
hts toekomt aan den groolen
tuwmeester en Kunstenaar. Wiens
jsheid en goedheid de talenten
nder de rnenschen verdeelt, en
iens heerlijkheid zich afspiegelt in
le werken zijner handen, hun tot
oorbeeld gegeven bij het beoefenen
beeldende kunsten. Hem zij
voor de gaven, mij toebedeeld;
ir den werklust, die mij den ar
id steeds leerde beschouwen, niet
een last, maar als een genot; voor
levenskracht, die het mij moge-
maakte vèr over de grens van
it gewone menschenleven mijn
Lieid te rekken; voor de bezieling,
mij het ideaal der schoone kunst
ld zoeken en vinden in Hem-zelf,
onvergankelijke bron van al wat
aar en goed en schoon is."
sprak de negentigjarige kunste
die op zijn hoogen ouderdom
kracht bezit als van een stoe-
lan; wiens geniale gaven
biedige bewondering afdwingen
in ieder
sprak deze Katholieke kunstenaar
kring, waarin zich ongetwijfeld
wonden volgelingen van het onge-
vaarin zeker ook onverschilligen
len Godsdienst waren opgekomen,
q meester der bouwkunst hun hul-
-1 ietuigen.
m leze klare woorden legde de juBi-
de doctor open: het Katholieke le-
Dgram......
het einde van het verslag le-
.\a het uitspreken van dit indruk-
ekkende dankwoord was een
31 irm doch zacht applaus gevolgd,
f Hen verkeerden zichtbaar onder
indruk van dit gebeuren, dat
negentig-jarig kunstenaar zóó
ïchtig nog in zulk een groote sa-
inkomst zulk een dankwoord
rak. En dat hij, de onafhankelijke
nslenaar. als nederig geloovige
1 r alle hulde terugbracht tot God.
verkeerden zichtbaar onder den
hoe verschillend is zulk een fiere
lir -olverklaring van die beginsel-
Jo e z e 1 i n g, waaraan zich óók
zoo vele Katholieken schuldig maken,
zoodra zij maar in een niet-Katholieke
omgeving verkeeren
Zij meenen daardoor achting te ver
werven zij oogsten echter minachting
in van een ieder, kdie maar iets dieper
doordenkt.
De nobele houding van den g e n i a-
1 e n dr. Guypers strekt tot leering van
velen, wier mindere begaafdheid helaas
ook samen gaat met een flauwere ge
loofsovertuiging!
BUITENLAND.
Vertraging der gevechtsactie op
alle fronten.
Dr. Adler, de moordenaar van den
voormaligen Oostenrijkschen minister
president, ter dood veroordeeld.
Luchtgevechten boven de Oostzee.
Nicaragua verbreekt de diplomatieke
betrekkingen met Duitschland, - Alge-
meene dienstplicht in Canada.
Overzicht.
Veel belangrijks is er dilmaal niet van
de diverse oorlogsterreinen.
De EngefSchen zijn zeer ingenomen
met het bezit van Bullecourt. Fteuter's
correspondent vindt dat dit bezit een
sleutel vormt tot belangrijke taktische
mogelijkheden. Men mag benieuwd zijn
naar wat de Engelschen met dezen sleu
tel zullen kunnen openen; het Duitsche
front wel niet; en zoolang dat niet
gaat, blijft het hopeloos bloedvergieten.
Bij Atrecht vielen de Engelschen op
nieuw aan in de streek van Monchy en
bijzonder krachtig ten Zuiden van de
Scarpe.
In Champagne weerstonden de Duit-
schers een infanterie-aanval der Fran-
schen op de stellingen bij Brave, tegwijl
een offensief der Duitschers bij Mesnil
eveneens mislukte.
Aan het Macedonische front hernieuw
de aanvallen der Entente-troepen, aldus
de communiqué's der geallieerden, doch
Berlijn zegt, dat de aanvallen niet her
vat zijn, en de artilleriestrijd zwakker
wordt. Dit is wel een zeer duidelijke
voorstelling van de stilte na den aan-
valsstorm. Nu houden de voorpostenge
vechten er den oorlog weer gaande.
Aan de Isonzo en ten Oosten van Go-
rizia zetten de Italianen hun offensief
voort, terwijl de Oostenrijkers krachtig
tegenstand bieden. Overigens is ook hier
de strijd tot een minimum beperkt.
Evenals bij 't Somme-oeffensief in 1916
heeft het allen schijn of ook het jongste
offensief der Geallieerden reeds'is ver-
loopen. De strijd begint meer en meer
te verslappen en van nieuwe aaneenge
sloten aanvallen is voor het oogenblik
niets meer te bespeuren. Ongetwijfeld is
hieraan niet vreemd de Russische revo
lutie, en de daaruit voortgevloeide in
activiteit van het Russische leger. Had
dit leger zich tegelijkertijd met dat der
Geallieerden in het Westen in beweging
gezet, dan hadden de Duitschers zich
naar alle waarschijnlijkheid niet kun
nen handhaven, daar zij immers nu
reeds, nu zij in het Oosten rnet een mi
nimum aantal troepen kunnen volstaan,
in het Westen gestadig moeten wijken.
Terwijl de Oostenrijkers de Russen en
de Italianen tegelijkertijd hadden moe
ten weerstaan.
De ontwikkeling der historische feiten
is evenwel anders geweest dan de gene
rale staven haar hebben voorzien en wij
staan aan den vooravond van een nieu
wen positie-oorlog, een stilstand op elk
front. Tenzij dat de'Italianen hun suc
cessen weten voort te zetten en er in
slagen door te breken naar Triest. Doch
een dergelijke gebeurtenis is evenmin
spoedig te verwachten, al zijn de Italia
nen er in geslaagd eenige voordeelen
van gewicht le behalen.
Het is weer een nieuwe Staat uit het
verre Amerika, dat de diplomatieke be
trekkingen rnet het Duitsche rijk ver
breekt. Nicaragua is het landje, 'dat zich
in de rij zijner voorgangers heeft ge
schaard. Nogmaals zij er op gewezen, dat
al deze besluiten, enz. voorshands geen
wijziging brengen in den bestaanden
oorlogstoestand. Zelfs de uitvaardiging
van de algemeene dienstplicht in Cana-
dat zal hierop alsnog niet van invloed
zijn.
Duitschland.
De Rijksdag.
De Rijksdag is tot 5 Juli verdaagd. De
zomervergadering zou, naar het „Berl.
Tagebl." meldt, slechts drie dagen du
ren, waarna de Rijksdag- opnieuw waar
schijnlijk tot den herfst zal worden ver
daagd.
Luchtgevechten boven de Oostzee.
Een officieel Duitsch Wolff-bericht
meldt: De herhaalde pogingen van Rus
sische vliegers om van Lebara, aan de
Oostzee, uit, de werkzaamheden van
onze voorposten-schepen te belemme
ren, leidden den 18en Mei tot luchtge
vechten, waarbij het twee van onze
zeevliegers gelukte, een vijandelijke hy
droplane tot dalen te brengen. Boven
dien werd met zekerheid geconstateerd,
dat twee vijandelijke vliegtuigen in bot
sing kwamen en loodrecht neerstorten.
Een ten Noorden van het vliegstation
van Lebara liggende Russische militaire
inrichting werd door Duitsche lucht-
schepen beschoten en met bommen be
stookt.
Oostenrijk-Hongarije.
Diplomatiek bezoek.
De minister van Builenlandsche Za
ken, graaf Czernin, heeft een bezoek ge
bracht aan het Duitsche hoofdkwartier
ter voortzetting van de besprekingen
met von Bethmann Ilollweg te Weenen
gehouden.
Terdoorlveroordeeiing van Dr. Adler.
Na de zelfverdediging van dr. Adler,
den beklaagde, het pleidooi van den
ambtenaar van het openbaar ministerie
en van den verdediger, trok het ge
rechtshof zich in de raadkamer terug om
vonnis te vellen. Na een beraadslaging,
die een kwartier duurde, las de presi
dent het vonnis voor, volgens hetwelk
beklaagde wegens moord ter dood werd
veroordeeld.
In de motiveering van het vonnis
wordt gezegd, dat het gerechtshof op
grond van de bekentenis van beklaagde
en om de getuigenverklaringen tot de
overtuiging van beklaagde's schuld was
gekomen.
Wat de beweegredenen tot de daad
betreft, heeft het gerechtshof de door
beklaagde opgegeven motieven als de
juiste aangenomen. De verklaring der
deskundigen liet geen twijfel omtrent
de toerekenbaarheid van beklaagde over.
Het geval van sluipmoord nam de recht
bank niet aan, daar beklaagde geen list
had aangewend om zijn slachtoffer in
een bijzonder moeilijken toestand te
brengen.
De verdediger verklaarde, dat hij zich"
bedenktijd wilde voorbehouden.
Vereenigde Staten.
President Roosevelt.
Volgens een telegram uit New-York
heeft Rethman, de gouverneur van New-
York, kolonel Roosevelt den rang van
generaal-majoor bij de New-Yorksche
militie aangeboden. De ex-president
heeft besloten om deze onderscheiding
te aanvaarden. Als president Wilson er
van afziet vier divisies vrijwilligers naar
Frankrijk te zenden, waartoe de wet op
den dienstplicht hem volmacht geeft, zal
Roosevelt aan het hoofd van de New-
Yorksche contingenten naar Frankrijk
vertrekken.
Brief van kardinaal Mercier-
De „Metropole" meldt, dat de „Every
body's Magazine" te New-York een
schrijven van kardinaal Mercier aan dit
tijdschrift publiceert, waarin hij hulde
brengt aan het Amerikaansche volk,
voor al hetgeen dit voor België en de
Belgische bevolking gedaan lieeft.
Dienstplicht in Canada,
Borden, de minister-president van Ca
nada, heeft de onmiddellijke invoering
aangekondigd van algemeenen dienst
plicht, met uitzondering van bepaalde
groepen van personen.
Nicaragua.
Nicaragua en Duitschland.
Nicaragua heeft de diplomatieke be
trekkingen met Duitschland verbroken.
Van het Vaticaan.
Schrijven van don-Paus aan kardinaal
Mercier.
Naar de „Metropole" meldt, heeft Z. H.
de Paus een schrijven aan kardinaal
Mercier gericht, waarin Hij Zijn spijt
uitdrukt, dat de kardinaal niet hij de
plechtigheid van de zaligverklaring van
de gelukzalige Anne de Saint-Barlhéle-
my kon tegenwoordig zijn. Verder
spreekt Z. H. de hoop uit dat door de
voorspraak van de gelukzalige weldra
een eind moge komen aan de beproevin
gen van België.
BINNENLAND.
De schoener „AnneMa" van Amster
dam naar Havre is getorpedeerd.
Engeland vordert de onzijdige scheperi
op wanneer veel Britsch kapitaal in die
schepen is gestokenhet opvorderen ge
schiedt dan. omdat die Britsche belan
gen niet kunnen worden beschermdf
zoolang die schepen onder neutrale viad
en onbewapend varen.
Men is het te Washington eens ge
worden over het rantsoeneeren der,
Europeesche onzijdigen. Bepaalde be
slissingen zijn echter nog niet bekend
geworden.
Nederland en de Oorlog.
Requireeren van Hollandsche schepen.
Reuter seint uit Londen:
Met betrekking tot het requireereit
van onzijdige schepen, verneemt het
Reuler-agentschap, dat de Britsche Re
geering met het oog op de bescher
ming van Britsche belangen zichzelf
het recht voorbehoudt om onzijdige
schepen te requireeren (in die gevallen,
waar een aanmerkelijke hoeveelheid
Britsch kapitaal vertegenwoordigd is in
het bezit van zulke schepen) daar deze
belangen onmogelijk beschermd kunnen
worden, zoolang zulke schepen ongewa-i
pend varen onder een onzijdige vlag.
Rantsoeneering van Nederland.
De „Associated Press" meldt uit
Washington:
De rantsoeneering van Nederland,
Scandinavië, Zwitserland en Spanje
werd officieel besproken in een confe
rentie op het Ministerie van Buitenland-
sche Zaken, waar Balfour en Lansing bij
aanwezig waren.
De thans geboden noodzakelijkheid
werd overwogen om den uitvoer naai1
deze landen le beperken, zoowel met het
doel om te verhinderen, dat de goederen
hun weg vinden naar den vijand, als om
de scheepsruimte van de Geallieerden te
behouden. Een algemeene overeenstem-i
ming werd verkregen.
De volledige deelneming van Amerika'
aan het rantsoeneeringsstelsel is reeds
uitgewerkt, doch de plannen zijn afhan-i
kelijk van een wettelijke bekrachtiging
door het Congres.
Een beschouwing kunnen we aan
nog \age bericht niet wijden Alleen
dringt het tot deze korte kantteekening:
Ei- dreigen voor Nederland ernstiger
gevaren, dan ooit te voren in dezen oor-*
logstijd gevaren niet van militairen
aard, doch van oeconomische betee»
kenisl
De bommen op Zierikzee.
(Officieel.) Het Ministerie van Buitens
landsche Zaken deelt het volgende mede:
Op verzoek van de Britsche regeering
is aan den kapitein-luitenant ter zee
Graig gelegenheid geboden een onder
zoek in te stellen naar de scherven der,
bommen, welke in den nacht van 29 op;
30 April op Zierikzee werden geworpem
De heer Graig is te 's-Gravenhage aan-;
gekomen.
Een aanval op het stoonn
schip „B a t j a n".
Het Nederlandsche stoomschip „BaL
jan", van de Maatschappij Nederland,
FEUILLETON.
p vrouw in het wit.
pclit wist den naam; in het be-
ik stond de datum! Met die ge
le feiten, benevens Fosco's ver-
spoedde ik mij naar het kantoor
ëfai is Kyrie, na vooraf te hebben
roken, dat John Owen drie dagen
oc ier beschikking zou staan,
itl al niets zeggen van notaris Ivyr-
rbazing, toen hij mijn geheele op-,
vernam en de onweerlegbare be-
voornamelijk sir Percival's brief
aaf Fosco, voor zich zag. 't Is ge-
vermelden, dat hij mijn plan,
'Mar Cumberland te gaan en daar
rst de identiteit mijner vrouw
stellen, niet slechts uitstekend
maar dat hij zich breid verklaar-
Idaarheen te vergezellen.
[Volgenden morgen vertrokken wij
i ochtendtrein. Laura, Marianne,
Kyrie cn ik. in één rijtuig. John
met een klerk van den notaris in
Ier. Op de plaats van onze be
ing aangekomen, gingen wij het
naar Todd's Corner,
as vast besloten, dat Laura slechts
nicht van Farlie diens woning
>u blreden. Toen wij vrouw Todd
f hoogte van het doei van onzen
hadden gebracht, en nadat de goe-
Hiw van haar stomme verbazing
ton was. vertrokken Kyrie en ik
pmmerhuis.
'onderhoud met Farlie boezemt
4 thans nog zooveel weerzin en
if
verachting voor dien egoist in, dat ik
het niet in bijzonderheden zal beschrij
ven. Toen hij tegen wil en dank door
feiten en bewijzen overtuigd was, be
gon hij zich aan te stellen als een kind,
dat verontschuldigingen zoekt om de
welverdiende straf te óntloopen. Hij kon
het toch niet helpen, dat hij dacht, dat
Laura dood was, wanneer men hem dat
gezegd had! Hij wilde Laura wel erken
nen, maar was daar zoo'n haast bij? Ik
maakte in eens een einde aan zijn meer
dan vervelend gehuil, door hem te vra
gen, of hij dan liever gedagvaard wilde
worden voor het een of andere gerechts
hof. Dat hielp. Als wij hem dan met rust
wilden laten, mochten wij doen wat wij
wilden.
Van dat verlof maakten wij ruim ge
bruik.
Het was den anderen morgen tamelijk
vroeg, toen Laura weer de oude ontbijt
kamer binnentrad.
Daar bevonden zich al de pachters uit
den omtrek met hunne vrouwen, de ge
heele dienstbare stoet van Farlie's wo
ning, en de beklagenswaardige Farlie
zelf een weinig achteraf, gedragen in
een stoel, een beeld van hulpeloosheid.
Zijn knecht stond bij hem met een
reukfleschje, en zelf hielcj hij zijn gelaat
verborgen in een zakdoek, gedrenkt met
eau-de-cologne.
Ondersteund door zijn knecht, stond
hij een oogenblik op en sprak met zijn
krakende, fleemende stem de volgende
woorden: „lk stel u mijnheer Hartrnond
voor. Daar ik een invalide ben. is hij zoo
goed voor mij te spreken. Luistert, als
het u belieft, rïaar hem en maakt geen
leven!"
Ik begon mijn verhaal; een uittreksel
uit het verhaal van de misdaad, zooals
die hier beschreven is. Ik wees hen op
de datums, die alleen het komplot ver,-
rieden, en liet daarop Marianne haar
verhaal over Laura's ontvluchting uit
het krankzinnigengesticht doen. John
Owen gaf het getuigenis, dat hij geven
kon, en notaris Kyrie zeide dat hij, een
advocaat, hen verzekerde, dat de bewij
zen volkomen wettig en overtuigend
waren.
Terwijl hij die woorden sprak, pakte
ik Laura om haar middel en hief haar
een weinig op, zoodat alle aanwezigen
haar konden zien.
„Denkt gij er allen eveneens over?"
vroeg ik, een weinig vooruitkomend.
Een luid hoezee volgde dat buiten door
de schooljeugd werd herhaald.
Mannen wuifden met de mutsen,
vrouwen verdrongen zich om Laura en
mij, om haar de hand te drukken. Ten
laatste was zij door al het leven en de
ontroering zoo uitgeput, dat ik met haar
de deur uitging. Buiten gaf ik haar over
aan de goede zorgen van Marianne, die
even als altijd ook nu het kalmst was
en bleef en geen oogenblik het hoofd
scheen te verliezen.
Ik begaf mij daarop weer naar binnen
en vroeg de aanwezigen mij te volgen;
ik geleidde ze naar het kerkhof waar
een steenhouwersknecht, dien ik ontbo
den had,mij met zijn werktuigen wacht
te. Een wenk van mij werd door hem
begrepen, en onder zijn beitel verdwe
nen, terwijl de omstanders in ademloo-
ze stilte het gadesloegen, de woorden;
„Laura, lady Glyde". Later werd het ge
heele opschrift weggehouwen en kwam
daarvoor deze regel in de plaats: „Anna
Catrijn, 25 Juli 1850".
Toen ik op Lommerhuis terug kwam,
wachtte mij daar de volgende onbe
schaamde boodschap van den heer Far
lie, dien ik, zooals men begrijpen kan,
in een staat van algeheele uitputting en
zeker ook van verkropte woede achter
gelaten had: „De heer Farlie's geluk-
wenschen, en of wij van plan waren
nog lang in zijn huis te vertoeven?" Ik
gaf den bediende op hoogeen toon de
volgende boodschap terug: „Dat ik van
plan was in niemands huis te vertoeven
dan in het mijne, en dat de heer Farlie
niet in het minst behoefde te vreezen
nog ooit iets van ons te hoorën of te
zien".
Ik verbleef dien nacht nog op de hoe
ve en vertrok reeds vroeg den anderen
morgen naar Londen. Mijn doel was
bereikt.
Toen de blauwe heuvels van Cumber
land in het verschiet verdwenen, verge
leek ik dit vertrek mét mijn vroeger af
scheid van Lommerhuis. Hoe geheel
verschil lend 1 Toen vervulde wanhoop
mijn ziel, bitterheid mijn hart, en thans
stond ik op de hoogte van mijn geluk.
Onwillekeurig knoopte ik hieraan de
gedachte vast, of niet de omstandigheid,
dat ik arm was, veel had meegewerkt
tot het welslagen mijner plannen. Im
mers, zoo redeneerde ik. indien ik rijk
ware geweest, zou ik mij op de wet heb
ben trachten te beroepen. Schatten gelds
en jaren tijds hadden in het proces kun
nen verdwijnen, misschien zelfs zonder
eenig resultaat. De wet zou mij nooit da
voordeelen van het onderhoud met
vrouw Catrijn hebben verschaft. De wet
zou nooit Pesca als middel hebben kun
nen gebruiken, om den graaf tot zijna
bekentenis te dwingen.
Nog twee gebeurtenissen moeten al3
schakels aan de keten van het verhaal
gesloten worden, voor deze van het be-<
gin tot het einde sluit.
Mijn zaken, die meer en meer vooruit
gingen, noodzaakten mij, spoedig na het'
juist verhaalde voorval in Cumberland,
een reisje te maken naar Parijs. Ik liet
dus Laura nog eens (maar onder hoa
geheel andere omstandigheden!) aan da
zorgen van Marianne over. De gedachte
aan Marianne's toekomst drong zich bij
die gelegenheid aan mij op. Hadden wil -
wel het recht om de toewijding van dal
onbaatzuchtige leven geheel voor ons ort
te eischen? Was het niet onze plicht
thans geheel aan haar te gaan denkent
Ik trachtte dit aan Marianne bij miiö
vertrek te zeggen. Zij greep echter bij dfl
eerste woorden mijn hand en legde mij
het zwijgen op.
„Na al wat wij te zamen geleden oil
doorgestaan hebben", zeide zij, „kan efl
nooit van een scheiding tusschen ons
sprake zijn. Mijn geluk, Walter, kan
slechts huizen in de nabijheid van Laura'
en u. Wacht, tot er kinderstemmen aart
den haard weerklinken. Ik zal hen lee-
ren spreken in hun moedertaal, en dö
eerste les, die zij bij hun vader en moe*
der opzeggen, zal zijn: „Wij mogen onzal
tante niet ontzienl"
(Wordt vervolgd.)
