19 b BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. JAARGANG No. 2317 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. dit blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen «ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering Leiden II cent per week, fl.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.80 per öaL Franco per post f 1.80 per kwartaaL Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent- partaai, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7J/a cont ZATERDAG MEI I9I7. De ADVEBTEHT1EPBUS bedraagt van 1-5 regels 10.20, elke regel meer 15 cent ngezonden mededeelingen van 1-5 regels flüO, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur. en Verhuur, Koop- er Verkoop CS83" Handeis-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent. nummer bestaat uit vier ien waaronder het geïl- leerd Zondagsblad. Je t is veel geschreven, veel gespro ker wat men noemt; Standenverte- [Dordiging. taltijd echter kwam daarbij, nauw- ig omlijnd, tot uitdrukking, wat eigenlijk wilde. idenvertegenwoordiging wil er mee zeggen, dat in de vertegen- Égende lichamen, waarin iedere aardigde heel het volk vertegen- jigt, de personen dier afgevaar- A moeten zijn gekozen uit de ver ende, zoo veel mogelijk: alle stan- jer maatschappij; het denkbeeld is j e k e n d. nienvertegenwoordiging bedoelt mede, dat iedere stand, zoo ver jgelijk is, naar de vertegenwoor- Dde lichamen zijn afgevaardigde(n) zenden, die daar zullen zijn a 1 s degenwoordigers dier standen; het beeld is gevaarlijk, f-i iets over de eerste uitlegging ?n, we mogen wel zeggen: alom to wensch naar standenvertegen- liging. ie begrijpen en te verklaren, dat Rlillende groote groepen in het mappelijke, het oeconornische le- - arbeiders, middenstanders, land- rs in een lichaam, hetwelk het vertegenwoordigt, zoo als Tweede ir en Gemeenteraad, ook personen zien uit de eigen kringen, reden van deze voorkeur voor ver- ivoordigers uit den stand, waartoe behoort, is hierdoor (e verklaren, len denzulken gemakkelijker of we ii kunnen zeggen: met meer ge- n zijn vertrouwen schenkt, niet IQI3 uit sympathie voor den eigen a waan an zij deel uitmaken, doch 0| imdat men gelooft, dat zij bij de leeling van het algemeen belang fecial e belangen van den stand, iit zij zijn voortgekomen, zooveel lijk (wij cursiveeren deze woorden in straks nader aan te geven reden), intact laten en zullen behartigen, stekend noemden we Jiierbo- denkbeeld, om vertegenwoordi- it de verschillende, zooveel moge- Si ie standen, af te vaardigen, ir wij moeten hierbij toch onmid- leen beperking maken. Men vaar- aar een algemeen vertegenwoordi- ichaam nooit een middenstander leen o m da t hij middenstan en zich in middenstandsaangele- ien uitstekend heeft ingewerkt; en een arbeider, alleen omdat beider is en over het arbeiders- luk met groote kennis van zaken oordeelen. een persoon toch zal een aajige- candidaat zijn voor een groeps- idsvertegenwoordiging zal niet plaats wezen in een "college, het- eeft te oordeelen over algemeene tukken, van dikwijls zeer inge- den aard. Al heeft gelukkig niet afgevaardigde den plicht het iel is eerder waar! over alle jmende kwesties te praten en er sht over te laten schijnen hij ir toch voldoende „in" zijn, om ten geheel zelfstandig zijn „voor" of te kunnen bepaicn.Ên dat is niet kelijk, lang niet gemakkelijk g wel eens geconstateerd, daar er zen tijd haast meer menschen open, die meenen, dat zij dit wel dan die zich daartoe onbe- weten! willen dus zeggen: Vaardigt af nstanders, arbeiders, landbou- tuinders, onderwijzers, ambtena- L personen uit zooveel mogelijk Mildere standen, indien en in zo'o- tfif-ij er van overtuigd zijt. dat de- 'niet slechts de belangen van een !en stand, maar ook en zelfs eerst! de algemeene belan- ilgens de Katholieke beginselen op ewetensvolle wijze zullen laan en behartigen, rnen deze vereischte scherp in het houdt. zullen in sommige, gevallen misschien, zelfs ich het sterkst bewust zijn- lassc-personen, er toe komen, 1, die niet lot hun groep I. ile voorkeur te schenken boven 'Hdgenoot. Ileeft b.v. niet de so ciocratische arbeider s-partij advocaat als haar eersten verle- prdigcr?! Ill It noemden het een g e v a a r 1 ij k ild, dat iedere stand, zoover als lelijk is, zijn eigen afgevaardig de(n) moet zenden, om dien stand in Kamer, Staten of Gemeenteraad te ver tegenwoordigen. Gevaarlijk is dit denkbeeld zelfs van het allergrootste gevaar! Eerslens, omdat het in de practijk niet te verwezenlijken is. Waar zou de grens zijn van de standen-scheiding? Vervolgens, omdat een politieke par lij dan niet meer zou zijn een krachtig en machtig geheel zooals, wij mogen het rnet fierheid getuigen, de Katholieke Staatspartij in ons land op het oogen- blik inderdaad is%doch zou te aan schouwen geven een verbrokkeling in elkaar bekampende belangen-groepcn! Op de derde plaats is dit denkbeeld zoo gevaarlijk, omdat het in strijd is met het wezen, rnet het karakter van de al gemeen vertegenwoordigende lichamen. In deze toch heeft ieder lid tot taak en plicht naar objectief inzicht en best ver mogen de algemeene belangen voor te staan. En daarom zeiden we ook hierboven, dat een afgevaardigde uit (niet: van) een bepaalden stand de be langen van dien stand slechts zooveel mogelijk zal kunnen behartigen n.l. in zoover dit past in het, kader van wat in de concrete omstandigheden feitelijk liet algemeen belang vordert. Samenvattend, kunnen we op de vraag, wat denkt ge van standenverte- genwoordiging, als volgt antwoorden: Standenvertegenwoordiging in den zin fan: vertegenwoordigers van de standen beslist af Ie keuren. Standenvertegenwoordiging in de beteekenis van: vertegenwoordigers uit de standen uitstekend, zoo de betrok kenen zich daarbij laten leiden door een breed inzicht in de eischen, welke aan vertegenwoordigers van het geheele volk moeten worden gesteld. Buiiecourt in handen der Engeischen. Heftige tegenaanvallen der O.-H. troepen op het Italiaansche front. Honduras verbreekt de diplomatieke be trekkingen met Duitschiand. Een Engelsch transportschip getorpedeerd.- Het proces tegen Or. Adler. Overzicht. De twijfel welke gisteren nog bestond omtrent de bestemming van Buiiecourt de plaats op -het West front, waarvan de laatste dagen sprake was is thans opgeheven, want officieel wordt gemeld, dat de Duitschers hier de puinhoopen ontruimd hebben. liet geschiedde op be vel, een bevel dat niet afgekomen zou zijn indien de Duitschers zich daar had den kunnen handhaven. Het is een gebeurtenis welke vrijwel onopgemerkt had kunnen voorbijgaan ware het niet dat om het bezit van dit dorp wekenlang een hevige strijd ge voerd is. Nu is het dan Engelsch. Een duidelijk voorbeeld om aan te geven waar het groote Engelsche voorjaarsof fensief tot heden op uitgeloopen is, op plaatselijke gevechten van groote heftig heid om stukken muur. Van het Zuidelijk oorlogslooneel mel den de Oostenrijkers, dat de slag aan de Jsonzo voortduurt. Na tweedaagsche, zeer verbitterde èn wisselvallige gevech ten hebben zij de hoogte Kultbij Plava, moeten ontruimen. Verder doen de O.-H. troepen moeite, om door tegenaanvallen de door de Italianen behaalde voordec- len ten noorden van Görz weder te ont nemen. Zoo wordt uit Rome gemeld, dat de Oostenrijkers heel Görz in puin schieten met geschut van zwaar kaliber en gasgranaten. Volgens hetzelfde be richt wijken de Italianen evenwel geen duim breed. Wanneer de Italianen in slaat blijken de toppen in hot gebied ten N. van Görz tegen die inspanning der Oostenrijkers te behouden, dan mogen zij met eenige voldoening op het eerste stadium van hun tiende Isonzo-offensief terugzien. De terreinwinst en de 4000 gevangenen vormen tezaam wel niet zoo heel veel, vooral niet bij de gedachte aan den hevi- gen strijd waarmede die voordeden be haald moesten worden maar men die- ne daarbij te bedenken, dat de Oosten rijkers het grootste gedeelte van hun beschikbare kracht op het zuidelijk front konden concentreercn, nu de Russen op het oostelijk front politiseeren in-plaats van vechten, en aldus indirekt als bond- genooten van hun tegenstanders optre den. Het blijkt nu meer en meer dal op den Karst het offensief nagenoeg niet tot ontwikkeling gekomen is, Van het gevechtsterrein in Macedonië meldt Berlijn dat de nieuwe groote aan val van Sarrail's leger gefnuikt is. „Den 11 den had het opnieuw een geduchte artillerie-voorbereiding ingezet, die zich dagen aan één stuk cloor aanhield. In den ochtend van den 17en steeg het vuur van geschut en mijnwerpers tot buitengewone kracht. Twee forsche aan vallen tegen het midden van de stelling in bocht der Tserna werden gekeerd. Een flink aantal machinegeweren is buit gemaakt. In de gevechten om hoogte 1248 zijn 15 machine- en snellaadgewe- ren veroverd." Opriïerkelijk, dat de ge allieerden wederom Verzuimden van dit wapenfeit melding te maken! Zoowel de Duitsche; als de Engelsche pers is ingenomen met de Russische mi- uisterswisseling, daar men in den nieu wen minister Kerenski den staatsman ziet, die een groot vertrouwen bij de Russische arbeidersklasse geniet en die als Minister van Oorlog voor de reorga nisatie van het leger Van groot nut kan zijn. Opmerkelijk is ook dat zoowel de Cen trale Mogendheden ais de Geallieerden, bij monde van hun staatslieden, telkens weef verklaren dat hun oorlogsdoelein den eigenlijk dezelfde als die der nieu we Russische Regeering zijn. Hieruit zou logisch moeten volgen dat ook de oorlogsdoeleinden der Centrale Mogend heden gelijk zijn aamdie der Geallieer den, doch dit blijkt npg steeds niet het geval Honduras breekt met Duitschiandal dus seinde Reuter gisterenavond uit Washington,. Wo zijn wel benieuwd, of weldra oorlogsverklaringen zullen vol gen van deze en ancfëre kleine Arneri- kaansche Staten, die reeds eerder de di plomatieke betrekkingen rnet het Duit sche Rijk. opzeiden* dc^lrijd: vier tegen dertien, en woaldtis: CENTRALEN. GEALLIEERDEN. 1914 Oostenrijk. 1914 Servië. 1914 Duitschiand. 1914 Rusland. 1914 Frankrijk. 1914 Engeland. 1914 België. 1914 Montenegro. 1914 Turkije. 1914 Japan. 1915 Bulgarije. 1615 Italië. 1916 Portugal. 1916 Roemenië. 1917 Ver. Staten. 1917 Cuba. 1917 China. Wie zal nu volgen, om den wereld brand nog voor eenigen tijd van „brand"-materiaal te voorzien? Op Zee. Een Engelsch transportschip getorpedeerd. Officieel wordt gemeld, dat het Brit- sche transportschip „Cameronia" (5936) netto tons) met troepen aan boord op 15 April door een vijandelijken onderzeeër in het Oostelijk deel der Middellandsclie Zee is getorpedeerd. Eén militaire officier en 128 man schappen, alsmede twee officieren en 9 man van de bemanning worden ver mist. Duitschiand. Honduras verbreekt de betrekking met Duitschiand. Honduras heeft de diplomatieke be trekkingen met Duitschiand verbroken. Oostenrijk-Hongarije. Het proces togen Dr. Adter. Voor het „Ausnahmsgericht" is het proces begonnen tegen dr. Friedrich Adler, wegens den moord op den Oos- tenrijkschen minister-president graaf Stiirgh. De akte van beschuldiging eindigt als volgt: „Niet alleen politieke verblinding, maar ook het innerlijk verval van Adler, van wien zijn eigen partijgenooten ten gevolge van zijn hartstochtelijke aan vallen op de sociaal-democratie zich af wendden, hebben de gedachte lot het plegen van den moord doen rijpen." Engeland. Een Engelsch blad over de rede van den Rijkskanselier. Schrijvende over de rede van den Duit- sehen .rijkskanselier, zegt de „Manchester Guardian", dat hij om twee redenen geen vrede&voarwaaraen dlun'file te noemen. In de eerste plaats durft hij geen keus te doen tusschen de tegenstrijdige doelen van jonkers en socialisten, in de tweede plaats heeft de Duitsche regeering geen beginse len bij haar beschouwing van oorlog en vrede. Zij is oppoirtuniistósch. A's de overwinning koan't, zal zij het program van de jonkers aamaarden en me <yI o ogenloo s d/e rechten van iedere natie k met voeten treden, die binnen het bereik van haar laars ligt. Als er geen overwin ning of ean nederlaag komt, zal zij het socialistische program overnemen en ver kondigen darti zij uit zelfverweer gevochten heeift. De Duitsche regeering begrijpt niet, dat dit appotrlunisme de overtuiging van die wereJidi, dat Duitsdhliawd de vijand vam dien vrede en de beschaving is, sterker maakt. Vereenigde Staten. De eerste duikbootjager van' stapel geloopen. Officieel wordt uit New-York gemeld, dat de „Haejax", de eerste Amerikaan- sche duikbootjager, van stapel is geloo pen. Den 2den April was hij op stapel gezet. Het bouwen ervan heeft dus maar zes weken geduurd. Verschillende oorlogsberichten. Afschuwelijke haat. De Daily Maili" bevat, onder het opschrift: „Lijkevel", een ingezonden stuk van iemand, die naam en adres voluit teekent en op de lij kei fabel ald!U9 toepast: „Ik zie, dat Z. K. JI. de Kaiser wenschb, idjat het stoffelijk over schot van zijn skiomiimklijlkiem verwant prins Karei (den vlieger, diie aanzijn wondien is bezweken) onmiddellijk naar Duitachland terug wordt gezonden. Mag men nu„ ver mits de familie Hobenzollem zich alle deugden aanmatigt, aannemen, diait de Kaiser verlangt, uit tiet lijk. van den pains al de essence te halen, die het bevat, om uitsifuitepd te gebruiken voor zijn zwijnen stal le Postdam?" V/at de oorlog kost-In „Die Soziallo Bilanz der Krieges" toerekent Parvus de kosteni van den oorlog a's "volgt: OotriLogsleeningen 35U milMoen mark. Do oden en gewonden 24 mihoen mark. Dood om alleen 7 mihiioen mark. In/val ie len 5 rnilliioen mark. V er li es door achter uitgang (der geboor ten 9 millaoen De wanst' aan goud van de wereld becij fert zich sedert) vfhonderd jaren op 62 nihil Hard mark, dus met het vijfde van de oorlogsleidingen. Om de 350 milliard oor logskosten in goudstukken van 20 mark uit te betalen, zou men een negenvoudigen hordei om den evenaar kunnen aan.'eggen. De Staatsschuld van Europa bedroeg vóór den oorlog 104 milliard1 mark. Na drie oorlogsjaren zal zij tot 450 milliard mark gestegen zijn. De 7.000.000 dooden zouden een rouw stoet van Parijs naar Wfcadivostok in Si berië kunnen vormen. De papiernood. Ook in Italië begint de papiernood zich danig te doen gevoe len. De „Gorrière delta, iSera" en de „Se- colo" bi jvoorbeeld! 'komen thans slecht» met twee bladzijden uit. Oorlogsmunten. De Duitsche Bonds- raad heeft het versmelten of verwerken van rijksmunten verboden en strafbaar gesteld met ten hoogste een jaar gevan genisstraf en 15.000 mank boste. Met de zelfde straf wordt bedreigd ieder die voor- weapen, waartoe kennelijk munten zijn gebezigd, te koop aanbiedti verkoopt, of op andere wijze in den handel brengt. Dit ge'dt niet aNeén A-oor gouden en zilveren munten, maar ook voor de ijzeren oorlogs munten, die, naar is waargenomen, veel voor broches, dasspelden of gespen wor den gebezigd. Op buiten koc-rs gestelde munten heeft het venbod geen betrekking. Ook niet op reis! De spoorwegdirectie te Keulen maakt bekend;, dat Pmksterrea- zen en uitstapjes dit jaar achterwege moe ten blijven, omdat die locomotieven en wa gens voor legerdoeleinöen en ton behoeve der volksvoeding noodig zijn. Ex tra-treinen worden niet in dienst gesteld, zoo dat men er bp moet rekenen onderweg achter te blijven e»n niet terug te kunnen keeren. Men. gebruike het spoor aMeen aoor de all! ern o o dzak eli jkste reizen. Nederland en de Oorlog. De Tweede Kamer en de land- s t o r m il i c h t ,i n g 1908. De ..Vereenigiing Aan Landstorm,plichti- gen van Nederland" had gisteravond alle landstormp'achtigen uitgenood igd tot een •openbare Aergadering dn „d'Geelvinck'' te Amsterdam. De eerste spreker, de heer C. M. J. van Boekhoven, gaf een uitvoerig overzicht van de oproeping der jongste militielioh- tingen en landstorm! idht.ingen. Aan de hand van het gebeurde kwam spr. tot de conclusie, dat. Avannecr de Tweede Kamer er niit in slaagt, de oproeping van de landstovm-jaa rik losse 1908 ongedaan te ma ken, zij daarmede te kennen geeft haar eigen grondwettige rechten niet te kunnen handhaven. Tevens kom't dan, in hel alge meen het grondwettig recht van .petitie in gevaar,. Immers maakt men gebruik van dit. recht- van petitie, ib.v. bij de Tweede Kamer, bestuit deze tot 'hetgeen geA-raagd wondt en kom't er d'an toch niets van te* recht, dan Avordt ook liet recht van petitifl tot een wassen neus gemaakt. Een, som bere vrees uitte ejpir. iDe mogelijkheid id z. i. n.1. niet uitgelaten, diat vele Kamer leden niet voor die motiedVIarchand ge stemd hebben om d)e zaak der landstorm- plichtijgen te dienen, maar aMeeri om dezd zaak te explbiteeren om den minister tea Aial te brengen. Da/t zal noi spoedig blijken wanneer lliet onderwerp weder in, da Kar mer ter isprake zal komen. Krijgt de regeeu ring haar zin, d)an da daarmede uitge maakt, d'ait voortaan iedere minister A'an Oorlog doen kan, wat hij avil, mèti of zon der dc Kamer. Maair, zegt spr., blijkt dij inderdaad het geval; zal dit om echt hei begin zijn van een nieuwe neieks ongerecht tigiheden, dian is de regeering er zelf de schulid A"an ais daar ongelukken uit voort komen. Spr. wekte ten slotte alle aanwezigen op "Zich aan te sluiten bij de VereenigLng van LandstormpJichtigen, die reeds- over het geheele land' georganiseerd is en in, alle kazernes van NedeiHand haar leden heeft. De volgende ispreker, die heer H. van der Ploeg, uit Leeuwarden, merkte op, dat de heer Bosboom wel niet het ijzeren krui a op het veld van eer verdiend heeft, maar toch van al),e landstorm ens het heilige kruis heeft nagëJkregen. Sterke argumen ten voor de oproeping mn de landistorm- j aarklasse 1908 vóór de mihtidichting 1918 heeft minister Bosboom nimmer naar voren gebracht, bv. dat de militaire orga nisatie daardoor geheel in de war zou wor den gestuurd of dat het vaderland in ge- A-aar zou komen. Niets daarvan. Trouwe os, dlan zou d'e K amer zeer zeken- haar "goed keuring niet hebben gehecht aan dc motie- Mardbant. Ook deze spreker betoogde, dat, wan neer de Tweede Kamer a.s Dinsdag niet •krachtig optreedt,, zij zich zelve zal hebben geblameerd. Maar nog kan spr. zich niet AOOrstsJlein, dat dc Kamer Staan blijft. Zij toch weet, dait de groote massa van het Nederlandische yioük och tea' baar slaat. Ten slotte werd de volgende motie aan- genomen: „De openbare vergadering enz., kennis genomen hebbende van de feiten inzake de oproeping der landstorm jaar* klasse 1908. gehoordi oe uiteeaizettingen van de spre kers; van moaning, dat, indien de Tweede Ka mer, nadat zij eerst herhaaldelijk heeft be slist. dat deze jaarkfasse niet vóór de mi- lilidichting 1918 mug worden opgeroepen, dat besluit niet tegenover den minister Aveet te handhavent hot grondwettig -recht van pjetitde voo-r de landsitoiraupliichtLgen waar- detoos wordt; overwegende, dat daardoor het streven der militairen naar verbetering hunner positie A^an de Avettelijke wegen zou Avorden afgedrongen en onwettige vormen zou mosteu aannemen-; van meenitig, dat dit in alle opzichten' ongewenscht moet heeten; dringt er bij de Tweedie Kamer ten Sterk ste op aan, aan 'hare besluiten in de on- fterhaAige aangelegenheid ast te houden en op den minister van Oorlog ad interim zoodanigen aandrang uit te oefenen, dat a.'isnog het genomen besluit wordt uitge- voerd1." I n d u s t r i e m e l k. De minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft vastgesteld een nieuwe regeling voor industriemelk, welke re geling is opgenomen in Staatsct. no. 115^ Edammer Kaas. Het bestuur der „Kaasvereeniging"' deelt mede, dat Edammerkaas van sei zoen 1916 niet meer kan worden ver strekt, daar de voorraden uitgeput zijn.- Art. 75 Oorlogswinctbelasting. De Eerste Kamer heeft gisteren met 25 legen 8 stemmen aangenomen het wetsn omtweqp tot, wijziging en aanvulling Aan art. 75 der wet op de Ooirogiswinstbelas ting 1916 (toepiassing van gijzeling ingeval A'an Avegmaking Aan goed ter Aoorkoming van beslaglegging). Weinig belangstelling. Iri een aantal bladen wairen tegen gister* morgen de kind- en tuintoouwens opgeroe pen. door den PJaittehandslbond Agrarische| paiiijt om in hét American Hotel te Am sterdam besprekingen te liouden over dé afvaardiging van liand- en tuLnbouweira naar de Kamers en Provinciiale Stat an. Aan dien oproep ter bespreking v-an dlib ond er werp hadden 2, zegge t w, e e, belang stellende gehoor gegeven, terwijl achter da bestuurstafel eveneens twee leden plaats namen. R'egens gebrek aan belangstelling ging die bijeenkomst du» niet door. Wie ons hoofdartikel in dit nummer leest, begrijpt, dat wij ons over die Avei- njge toelangsteliling nieit kunneri berli-oevent De land -en tuinbouwers b1 ij ken te veiv stendig te zijn, om hun schouders té zettléa 1 ojjd£T politieke ustie,veiè"fc

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1917 | | pagina 1