Staten-Generaal.
STADSNIEUWS.
én telegraafkantoor le Harderwijk, 3.
de Klerk, thans in gelijke betrekking te
Eetten;
benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Appingedam, J. van
der Bend, thans commies der posterijen
en telegrafie 2de klasse.
Bij Kon. besluit is aan G. J. ter Laag
op zijn verzoek, met ingang van i Juni,
eervol ontslag verleend uit zijn betrek
king van notaris te Rotterdam.
Bij Kon. besluit is benoemd tot direc
teur van de strafgevangenis te Rotter
dam, C. P. P. van der Linden, thans di
recteur van de bijzondere strafgevange
nis voor mannen te Leeuwarden.
Statenkring Gouda.
De heeren dr. A. C. A. Hoffman en
A. C. v. Berkel, resp. voorz. en secr. der
bestaande R. K. Centrale Kiesvereeni-
ging in het tegenwoordig Kamer- en
Staten-district te Gouda, hebben een op
roep gericht aan de R. K. Kiesvereeni-
gingen in den nieuwen kieskring Gouda
voor de P r o v. S t a t e n tot het houdert
eener constitueerende vergadering op
Zondag 20 Mei te Gouda en het verkie
zen van hoofdbestuursleden of comité
leden.
Tweede districtsdag in het Kamer, cn
Staten-di6trict Gouda.
Op den tweeden Roomschen districtsdag,
weïke door de federatie van R. K. Prop.-
clubs in het Kamer- en Staten-diistnict Gou
da, op den 2en, Pinksterdag te Bos-
koop zal worden gehouden zullen als spre
kers optreden de WeLeerw. pater Sigefri-
dus Ellerbeek O.F.M. en die Weleerw. heer
F. A. Moerel, penningmeester van den
Provincialen Bond van R. K. Kiesvereeni-
ginge-ii in Zuid-Holland.
De ontbinding der Kamers.
In paritementatire kringen wordt die ont-
birug der Staten-Generaal in de tweede helft
van Mei verwacht, liever gezegd! het
ontbind!ngsJbesluflt, want de datum der ont
binding zal door de Kroon moeten worden
bepaald.
Verondersteld wordt, dat de Eerste Ka
mer de ontwenpen-Grondwetahenzieniing in
de week tusschen, 14 en 20 Mei «al aanne
men en dat zear spoedig daarop het ont-
bindnnigjsbesluli.t aal voCgen. In Juni hebben
dan de verkiezingen voor de Eerste Kamer
(dloor de PrmincaaiLe Staten) en voor de
Tweedie Kamer (door de kiezers) plaatsi De
nieuwe Kamers zullen bannen twee maan
den na het ontbindingdbesluit, dus in ieder
geval vóór einde Jufli, hoogstwaarschijnlijk
zelfs in het 'began van die maand, bijeen
komen.
Vergadering van gisteren.
Volksvertegenwoordiging en buitenland-
8©he politiek. Interpellatie Marchant.
Dgzo oorLogsj'aren hebben hoe men 't
ook moge wenden en keeren geloeid,
dat hst op» den duur niet aangaat, dat alle
buiten landsdbe aangelegenlhec&enj, geheel
huiten de Voikaver tqg© n\voord!igin g cnm(
dloor de Regeeaing worden afgedaan.
De tijd, dat die lauitenlandische politiek uit
sluitend de taak der vorsten was, is reeds
lang voorin j. En ds tijd, idiat die buLten>-
landsdie politiek gelheel en al berust bij
een groepje diplomaten, is bijna voor-
bij.
Geheel dus in het kader van. deze huidige
tijdsomfltancUigheden kwam gasteren aan de
orde een motie van den heer Van
Leeuwen (S.-D.)
Na een wijaigang iLuidlde deze motie al
dus:
,,De Earner, van oordeel, «dat het alge
meen belang verlangt-, dat regelmatig, over
leg wordt gep'lesgd tusschen de Regeering
en de Staten-Generaal inzake het bestuur
der hudteiralandsche betrekkingen en dat de
Instelling eener parlementaire commissie
voor de buitenlandsdhe aangelegenheden
no o dig ie, van oordeel <iat daartoe in ver
band) met de bepalingen van de artt. 57,
68 en 59 der Grondwet de toepassing van
art 119 dier Grondwet noodfig is,
(beefcuit een commissie te benoemen als
bedoeld in art 96 van het Reglement van
Ord'e der Tweedie Kamer,"
Van. Kathcl'iéke zijde werd over deze mo
tie het woord gevoerd door den heer Koo
ien (R.-K.) Deze sprak onverholen sym
pathie mt voor de kwee hoofdpunten op
het program van de centrale organisatie
vooo* een duurzamen vrede, namelijk: een
meer weatcdiadige controle op de buiten-
landscihe aangelegenheden en de nietig
verklaring van geheime tractatisn en ge
heime afeptrakem Zonder grondwetdheaizie-
ning achtte hij d'eze veranderingen ndet te
verwezenlijken. Maar reeds achtte hij een
plantje dat tot grooter afmetingen zou kun
nen- groeien-, mogelijk. Hij wenscht n.1. een
commissie in den trant der ..vaste commis
si ën", welke het «reglement van orde reeds
kent-, welke commasstie dioor de Kamer voor
overleg 'an besprekingen over buittenland-
eche zaken, zou worden benut.
Bi j dien heer D t e s e 1 h u y s (V,.-L.
vond den heer Van Leeuwen bijna enthou
siaste instemming met zijn voorstel, terwijl
echter een andere oud-liberaal, de heer
Visser van Yzendoorn, veel scep-
ttecüier tegenover deze aangelegenheid bleek
te staan.
Ook de heer Van LSmfourg (V.-D.)
de laatste spreker gasteren bledk n>3t
er^ geestdriftig voor het indegdaad wel
wat vage voorstel dies heeren Van Leeu
wen.
De heer Morcbant, bflijklbaar en te
recht I gegriefd over de houding van dein
Minister v>an Oorlog, vroeg verlof aan den
Minister vragen te mogen richten naar aan-
lert din^ van de oproeping der landstomm-
Jaarklassen 1908. Over dit vertof zou heden
worden txas'aei
Een export-centrale.
Naar wij reeds met oen enkel woord heb
ben gemold, 49 (bij de Twoodla Kamer een
wetsontwerp ingekomen, houdende bijzon
dere maatregelen tén aanzien ^h' bri goe
derenverkeer ruaax het buitenland.
Met dtit wetsontwerp beoogt de regeering
d!e bevoegdheid te verkrijgen om maatrege
len te treffen ten centralisering van de
leiding van het goederenverkeer naar het
buitenland, teneinde: 1
o. er voor te zorgen, dat de uitvoer wordt
geregeld in verhand met de eiscihcn van
het o ogenblik en in verband daarmede de
invoer van hier te lande benoodigde goe
deren wondt bevond end;
b. wanneer in hot buitenland voor de
overeenkomstig a uit te voeren artikelen
hoogere prijzen mochten zijn te. bedingen
diani bij v-erfkooft van deze artikelen voor
banner ïlondsdh verbruik, aan den uitvoer
van zoodanige artikelen voorwaarden te
veihindlen van geMelijkm of ara leren aard.
Ook kan door ons zoo luidt heit in
het wetsontwerp in die in den aanhef
gesteld© gevallen tot een bedrog vtan ten
hoogste 20 miiRioen, hezij dee'genicxmen
worden in het aancleriienkapibao.l eener in
verband met de in het eerste lid. sufb a
genoemde maatregelen, zoo rvoodig, op te
richten ibanik, hetzij de Nederlandseiie Bank
gevrij/waard word-en voor mogelijk verlies
uit het diisconteeren van handelpapier of
het bel'emen van effecten, dat in goederen
verkeer naar het bui ter.'and; zijn oorsprong
vindt.
In de Memorie van Toelichting, dde de
ond'erteekemng draagt van de ministers
van Landbouw, Nijverheid en Handel, van
Financiën, van Oorlotg, van Buitel ïlandsohe
Zaken en van Koloniën, wordt o. m. opge
merkt, dat het niiet de bedoeling is, plan
nen te beramen tot concentratie van den
geheeüetn in- en uitvoer in de handen van
een centraal Mdh-aam. Dit lidhaam zou
daarmede een taak krijgen van zoodanigen
omvang, dat wel van te voren zou vast
staan, dat het die niet zou kunnen vol
voeren.
Komt een centralisatie van den uitvoer
tot stand, dtan wordt ook het overaichi van
de voorraden en de controle, dat er v&n
bepaalde ond'erdeelen daarvan niet le veel
over de grenzen gaat-, zeer vergemakke
lijkt.
Door* centralisatie van den export te
stellen tegenover reeds gecentraliseerden
import elders, wordt men economisch ster
ker tegenover het buitenland. Hoewel het
streng doorvoeren eener oompensatiepoli-
tiek geenszins beoogd, wordt aldus toch
die kracht grooter om te trachten tegenover
den export onzer producten een overeen
komstig en import van artikelen, waaraan
wij behoefte hebben, te verkrijgen.
Voor zoo vei* dit onderdeel der voordeelen
eener export-centralisatie wordt verwezen
lijkt, heeft het nog een bijkomend belang
van niet geringe beteekenis. Kan men dooi*
aandrang uit één centrum met meer succes
er toe bijdragen, d&t tegenover export van
goederen ook aanport varu waren staan zal,
dlan zaïl dit in de eerste plaats noodig zijn
voor onze nij/veihefld, welke dan kans heeft
meea* grondstoffen en. hulpmiddelen te ver
krijgen dan thans. Doch daarnevens zal bij
die belading van waren met waren door
het buiteriand mdndsr 'behoeven te worden
gesteund' op het crediet onzer bankinstel
lingen en zullen de Nederlandsche crediet-
middeien dus ook minder voor buitenJand-
acilie crediiethehoeften werden in beslag ge
nomen-.
Is eenmaal de expwt-centralc tot stand
gekomen, dam zuüflten ook de uitvoer con
senten voor voortbnengseLen. onzer nijver
heid door haar handen moeten gaan.
Tenzij de aanvoer van grond.- en'hulp
stoffen voor onze binnenl'andsche behoefte
dit veredscht, zaïl <zij zdcli echter niet be
moeien met de afzetgebieden, waarheen
deze hare producten kan en wil heenbren
gen. De onderhandelingen onzer industri
ëlen door middel hunner vertegenwoordi
gers of agenten blijven geheel buiten die
centraffie omgaan. Dit lichaam zal in dien
regel eerst optreden ate er, op grontli van
door de belanghebbenden afgesloten trans
acties), vooropgezet, dat deze den aanvoer
niet in den weg staan, kan worden over
gegaan tot den fedtehjkan uitvoer. Zoolang
die buitengewone omstandigheden duren,
zal de uitvoerceiïti-ale alsdan daaivoor
consent moeten geven en tea* wille ven. de
eenvoudigheid der controle waarschijnlijk
zelf® het goed) op (haar naam moeten ne
men, maar zij aal stlechs dtan verder gaan
dan bloot formeel haar tusschenhomst vei-
leenen, wanneer blijkt, dat de verkoop naar
biet buitenland geschied* tegen hoogere
prijzen dan. in het binnenland zouden zijn
te bedingen, en dat met zulk een uitvoer
giroote \vinsten worden behaald, dat het
onhillijk zou zijn die niet ook evenals
thans reed® geschiedt bij den export van
verschillend® land- en tuinbouwproducten
voor een. deel te doen strekken tot ver
mindering diea* toosten van d'e in het alge
meen belang van regeeriragiswege ter hand
genomen, distributie van levensmididelen en
huishoudelijke artikeöien.
Niet miders staat de zaak tan aanzien
van d3 hier voortgebrachte, dodi van el-
ders geïmporteerde goederen. Met den im
port van dieze waren, bemoeit zich Üian® op
lofvvaaaxüge wijze die N. O. T. en het zal
noodig zijn, d'at er in het vervolg een der
gelijke samenwerking zij tuBschen de N. O.
T. en de exportrcentrale.
De export-centraïe zal zioh met die pro
ducten evengioed bemoeien als met de
voortbnengsdlen van onzen eigen landbouw
en onze eigen nijverheid, in dezen zin, dat
afij, voor zoover zij wocfer werden uitge
voerd, ook door de handen dezer instelling
zulten moeten gaan.
En omdat het bi) de uitvoering dezer
geheaflto zaak zoozeer aankomt op verstan
dige koopmanschap, heeft die regeering ge
meend, dat van de op te dichten centrale
geen staatsfliichiaam moest worden gemaakt,
maar dat de regearing de totetandkoming
moet bevorderen, van eon vennootschap,
welker inrichting en héb ear zou wonden
geregeld door vertegenwoordigers van
landbouw, ndjveiheéd en handel zelve.
Uit het gehee'e band zal ongetwijfeld een
zucht van verhchting opgaan, wanneer
Stdhamen qSIa de N. (X T. en de op te rrch-
ten. export-oen trol e hun werkzaamheden
zulten kwtöteh staken. Zij rullen geen. dag
langer daft fitrikt noodBakellJk te «ttogtn
worden in «ftandl göhioudterL
Het zou edhtea* geheetl onjuüöt zijn hier-
uat af te fiiedden, dat zij, zoodra de vtrede
aal zijn taruiggekeeaxl, auMen kunnen ver
dwijnen. Integendeel zal er na bet sluiten
van den vrede eerst e«n tijdperk aanbre
ken, waarin er meer nog dan thaite nood
zaak zijn zal ei* tegen te waken, dat het
èamd' worde uitgezogen dloor budtemLamdBohe
woag. tegen bruiteaispoatige prijzen.
Ten stotte zegt de regeuring, te vertrou
wen, dat bekte Kamers die urgentie van
deze. zaak zullen eakennea en deze wets-
vxKxrdnacht ate een zaak, die dringend woor-
2Üemiïg veredscht, zulten béhand'eJen.
Gemengde berichten.
Een winkel leeggeplunderd, In het
huis van bewaring te Maastricht zijn,
meldt de ,,N. R. Crt.", vijf Duit-aclhe deser
teurs omgesloten, die te Scaiaesheng een
schoenmaker,sAvinke! zouden hebben leeg-
gephuixlerdi. Voor eenige hoaidtrden gul
dens schoenwerk was op een eenzame plek
begraveni
Köpenickade iri Indië. Uit Weltevre
den wordt aan die „Tel." geseind: De a/uto
bandiaten, die te Gaisee den kapitein ran
Köpendok hadden nageaxdlgd', zijn gearres
teerd. Eén ontvluchtte in de ateht'ing van
Djomibang,; hij wordt adhtei-volgd. De ont
vreemde geldswaarden en juweel en zijn
teruggevonden.
Nekkramp. In dse gemeente Ka*v.oude
is een geval van nekkramp geconstateerd.
Academienieuws.
LEIDEN. Met gunstigen uitslag afgelegd
het aanvullingsexamen diea.-- en delfstof-
kunde door mej. A. C. Roem, Leiden.
GEMEENTEZAKEN.
Gemeenteraad.
Aan de agenda is nog het volgende
voorstel toegevoegd:
a. tot aankoop van een bouwterrein,
gelegen aan en nabij de Bronkhorst-
straat, de verlengde' Mauritsstraat, de
Molenstraat, de Gasstraat, enz., kad. be
kend gemeente Leiderdorp, Sectie A
nos. 3548, 3555 ged., 3033 ged., 3645 ged.,
en 3678 ged.;
b. tot aankoop van een perceel wei
land, kad. bekend gemeente Leiderdorp,
Sectie A nos. 3553, 3554, 3555, 3678 en
3633 alle gedeeltelijk. 3558, 3559 en 3560
alle geheel;
c. tot kostelooze aankoop van het res-
teerende gedeelte van perceel 3554 en
perceel 3552 geheel;
d. tot beschikbaarstelling van de voor
die .aankoopen benoodigde gelden.
Aankoop terrrin voor woningbouw.
Eenigen tijd geleden bood de naam-
looze vennootschap „Nationaal Grond
bezit" te 's-Gravenhage aan de gemeen
te Leiden de volgende in de gemeente
Leiderdorp gelegen perceelen grond te
koop aan:
a. een door haar aangelegd bouwter
rein, gelegen aan en nabij de Bronk-
horststraal, de Verlengde Mauritsstraat,
de Molenstraat, de Gasstraat en verder
zich aldaar onder de gemeente Leider
dorp bevindende straten, kad. bekend
Sectie A nis 3548, 3555 ged., 3633 ged.,
3054 ged. en 3678 ged., ter gezamenlijke
oppervlakte van plm. 6662 c.A., tegen
den prijs van f 5.50 per c.A.
b. het daarachter gelegen weiland on
der de gemeente Leiderdorp, kad. be
kend Sectie A nis 3553, 3554, 3555, 3678
en 3633, alle gedeeltelijk en nis 3558,
3559 en 3560, alle geheel, ter gezamen
lijke oppervlakte van plm. 1 H.A., 9i A.
en 94 c.A. tegen den prijs van f 0.90
per c.A.;
c. onafscheidenlijk van a en b, het
resteerende gedeelte van het kadastrale
nummer 355-4, zoomede no. 3552 geheel,
zonder betaling van koopprijs.
De koopprijs bedroeg derhalve voor
het bouwterrein plm. f 36,641 en voor
het weiland plm. f 17,274.60 of in totaal
bijna f 54,000.
Na ingewonnen advies van den direc
teur van Gemeentewerken en de com
missi van Fabricage is door B. en W.
overwogen, of zij den Raad moesten ad-
viseeren op de gedane aanbieding al
dan niet in te gaan.
Afgezien van den gevraagden prijs
kwam hun aankoop van de verschillen
de perceelen al dadelijk in hooge mate
gewenscht voor. Met de commissie van
Fabricage toch leek hun de aanbieding
van „Nationaal Grondbezit" een welko
me gelegenheid voor de gemeente, om
zich -den eigendom le verzekeren van
een flink complex gunstig gelegen
bouwterrein, geschikt voor den bouw
van arbeiderswoningen.
Zooals den Raad bekend is, wordt het
gebrek aan arbeiderswoningen in deze
gemeente steeds grooter en dreigt het
bedenkelijke afmetingen aan te nemen,
tengevolge van de vrij sterke toeneming
van de bevolking in de laatste tijden.
Weliswaar zijn door eenige bouwver-
eenigingen reeds verschillende wonin
gen gebouwd en zijn door den Raad be
sluiten genomen, teneinde verderen
bouw van arbeiderswoningen te bevor
deren, doch in den bestaanden woning
nood wordt hierdoor nog niet op vol
doende wijze voorzien, aangezien een
groot gedeelte der nieuwe woningen in
de plaats van onbewoonbaar verklaard»
en afgebroken krotten is gekomen.
Van particulieren kan in de tegen
woordige tijdsomstandigheden niet
worden verwacht, dal zij bouwterrein
in exploitatie zullen brengen; tegen een
rendeerenden prijs is geen arbeiders
woning meer te bouwen. Evenals in an
dere gemeenten moet dus ook onze ge
meente de behulpzame hand blijven
bieden.
Bé femeenle bezit eclïter geen terrein
dat voor den bouw van arbeiderswonin
gen in aanmerking kan komen en dat
aan vereenigingen, die zich den bouw
van arbeiderswoningen ten doel stellen,
ter bebouwing kan worden verkocht.
In deze omstandigheden verdient de
aankoop van de aangeboden terreinen,
die onmiddellijk grenzen aan een be
staande uitgestrekte arbeiderswijk, al
waar de woningen zeer in trek zijn, en
een flinke huur opbrengen, alle aanbe
veling. De ligging der Terreinen onder
de gemeente Leiderdorp, behoeft geen
beletsel tegen den aankoop te zijn. Ook
hebben de terreinen uitstekende toe
gangen.
De voor het aangelegde bouwterrein
tevraagde prijs van f 5.60 per M2., en
ie van f 0.90 per M2. voor het daarach
ter gelegen weiland kwam B. en W.
aanvankelijk te hoog voor, weshalve zij
adressante dan ook met die zienswijze
in kennis stelden. „Nationaal Grondbe
zit bleek echter niet genegen haar bod
te verlagen.
Dat B. en W. desniettegenstaande
toch meenen te moeten adviseren tot
den aankoop te besluiten, vindt zijn
grond in het volgende.
In gewone omstandigheden moge een
prijs voor f 5.50 per M2. voor laag lig
gend bouwterrein, waaraan nog een be
drag van ten minste f i per M2. voor
ophooging moet worden ten koste ge
legd, hoog worden genoemd, thans is
volgens deskundigen een gunstig gele
gen (errein voor eenzelfden prijs een
voudig niet in handen te krijgen. De
gemeente dient dus wel, nu zij drin
gend behoefte heeft aan terrein, ge
schikt voor den bouw van arbeiderswo
ningen, toe te happen.
Trouwens hier komt nog iets bij. Bij
door den wethouder van Fabricage ee-
voerde besprekingen met een der hier
ter stede gevestigde vereenigingen tot
bevordering van den bouw van arbei
derswoningen is gebleken, dat die ver-
eeniging bereid is het terrein geheel,
of althans ten deele, weder van de ge
meente voor denzelfden prijs aan te
koopen, indien zij voor den door haar
voorgenomen bouw van arbeiderswo
ningen de noodige voorschotten van
Rijk en gemeente overeenkomstig de
desbetreffende bepalingen der Woning
wet kan bekomen. Ook hieruit blijkt,
dat aankoop der terreinen zeer bevor
derlijk kan zijn voor den bouw van
nieuwe arbeiderswoningen.
Op het aangelegde bouwterrein kun
nen volgens den Directeur van Gemeen
tewerken ongeveer 140 boven- en bene
denwoningen worden gebouwd. Meer
dere woningen kunnen le zijner tijd op
het achterliggend weiland, hetwelk op
korten termijn is verhuurd, worden ge
bouwd. Ook van dit terrein moge de
koopprijs niet laag zijn, in vergelijking
met den prijs dien de bouwvereeniging
„Eensgezindheid" voor het land aan den
Zijlsingel heeft moeten betalen, is de ge
vraagde som zeker niet hoog.
Gelet op den heerschenden woning
nood, het gemis aan gemeenteterrein,
geschikt voor den bouw van arbeiders
woningen, en de gunstige ligging der
beide terreinen achten B. en W. zich
derhalve verplicht den Raad voor te stel
len op de gedane aanbieding in te gaan,
ook al zou de gevraagde koopprijs in ge
wone omstandigheden wel wat aan den
hoogen kant genoemd kunnen worden.
B. en W. zijn er echter van overtuigd,
dat voor een lager en prijs thans geen
aan het doel beantwoordend terrein in
handen te krijgen is.
R.-K. Coöperatie.
Onder leiding van den heer Van Lith
waren gisterenavond talrijke belang
stellenden bijeen in het gebouw „Predi
ker", ter oprichting van een R. K. Coöpe
ratie.
De heer Van Lith heet de aanwezigen
welkom en wijst op het feit dat gelijk
met deze, nog 4 vergaderingen worden
gehouden. Vandaar dat nog vele voor
standers van een R. K. Coöperatie ont
breken. Spr. zet zakelijk het doel van
samenkomst uiteen, en doet voorlezing
van het rapport, dat in de laatste verga
dering van den R. K. Volksbond was be
handeld. en waarvan wij reeds eerder
een en ander mededeelden.
Aangezien de commissie uitsluitend
vóórstanders van een coöperatie ter ver
gadering had uitgenoodigd, deelt de
voorzitter mede, dat aan tegenstanders
het woord niet zal worden verleend.
Na enkele besprekingen die de sanctie
op 't voorstel tengevolge hebben, wordt
de bestaande commissie (de heeren Van
Lith, Wijtenburg, Bisschop en Roekers)
uitgebreid met de heeren Wetter en
Strijk.
Aan de coöperatie wordt de naam ge
geven van „Broodbakkerij, Spaar- en
Verbruiksvereeniging de Eendracht". De
coöperatie wordt aangegaan voor den
tijd van 29 jaar; de plaats van vestiging
is Leiden, terwijl ook andere plaatsen
zich eventueel kunnen aansluiten.
Hierna -fcordt voorgesteld het aandeel
ten bedrage van f 10 te voldoen in
verschillende termijnen, welk voorstel
wordt aangenomen.
Na een korte rondvraag volgde slui
ting.
R.-K. StiKtenten-vereeniging „Sanclus
Augustinus".
Maandag 1.1. hield bovengenoemd© ver
een igin'g een feest\ ergadering ter gelegen
heid van. den 24oteai dies natal is, weike
■word bijgewoond door afgevaardigden dei*
zustervereenigingen Sanctus Thomas Aqui
nas, Veritas em Sanctus Virgilius.
Nadat praeses Niemöller alle aanwezigen
had welkom geheeten en een overzicht had
gegeven van het laatste zeer gunstige ver-
eenigimgsjaar, werd aan die oudi-bestuurs»
leden Jos. Spooremberg. mej. I. Langezaal,
P. v. d. Velden en F. var. Buchem het in-
aigne van oud-bestuurslid uitgereikt, ter
wijl aan den modorator prof. P G Groenen
eveneens een eereteeken werd uitgereikt.
Daarop verleende 'de pratte» bet *0*
aam den aprdker van dien avond J
M. J. van Roov, jtot het houdetci tig
lezing over: „De Roomwhe leek ale aw
geet".
Spr. heiinnerde in den aanvang
redé aan het betoog, dat hij voor ruim s f
jaar in S. Thomas Aquinas te Ametenj
had gehouden, toen hij, met feiten
cijfers aangetoond m bewezen heeft,
de verwachtingen, die met reden ea g
voor circa twee decennia mochten
gebouwd op de toen in de Roomsche studt
temvereenigingen opgroeiende jongelig
schap, niet in< voLdo-epde mate bevreify f
zijn geworden* l
Strekking ven zijn betoog wds toea (eb
werken een intensiever krachtsontplooiij UU
bij de jonge Rcomsche mannen, die eerfy
van de Academie in de groote maatscha»
zullen treden.
Tot aanvulling en verdere ontwikkel], i
van zijn /rede dn S. Thomas wilde spr. tbaj
een blik werpen op het nuttige en hei;:,
werk, dat de Roomsche leek als apoloy
in (het maatscha.ppel'ijk/3 leven verrict:
kan.
Na de teekening van een treffend ge, j
uit de praktijk van een Roomsch doei
dat leid/de tot de bekeerimg van een i
strekt ongéloovige patiënte, ontwikkel
spr. zijn gedachten over den aard vaal tn'
apologetisch en arbeid, die door leeken n 1
richt kan worden. Hij wilde dien arfy 5
niet alleen en strikt opgevat zien als ond,
wijs in godsdienstleer, doch hij gaf daarai
een veel breeder doel, door ook het stres 'ïCl
om bij don andersdenkende betere kern
omtrent den inhoud, de moreele krachi 01
de sociale beteekenis van het Katholid
me te verbreiden, tot de apelogetische n
ping van den ontwikkelenden leek te rd L3
m.
De VTaag, hoe het best door den Rob 11
schen leek in dien zin Apologetisch vil f
verricht kan worden., werd in den bres f
behandeld). Met nadruk wees dé spr. en
hoe de beste vruchten te wachten zijn i l
een rustige bezonken bespreking van li
tot leek, buiten oog en oor van andej j|
Dan zijn de kansen tot liet bewerken: j
betere inzichten zeer veel grooter, dan)
het luidruchtig dispuut over geloof;
ken in groote gemengde gezelschap^
Daarbij moet dan psychologisch gehand
wonden, waardig en met kalmte, zond
dweepzucht en rigorisme. e
Bij de leeken «al, door het gemakkelij in
contact met andersdenkenden, het apol.;
tisch initiatief moeten liggen. Zij zulko
echakel moeten zijn tusschen de zoekeni
de dw al enden en onze priestera LI
Spr. wekt dan zijn hoorders op tot i
dieper besef van de taak als Apologeet, -c
den Roomschen leeken, in deee tijden v. n
al wacht. Hij beschrijft hoe alles in i 3
huidig wereldgebeuren verandert, enl 6'
het komt tot een „umwertung" aller w -
den. 33
Eén waarde, zal niet veranderen,e f
stelsel zal toonen deszelfs onbewogenhi
ook voor het felst en ontzettendet werelj c
beuren. In de bladen, waarop in goui -D
letteren de waarheden van het Katholn |r
me staan neergeschreven, zal geen con 'e
tie worden aangebracht.
De wereld voelt dat nu reeds. Niet
miskennen is de alom oplevende belangt!
ling voor wat Rome leert. Van Engeii -
komen treffende cijfer®-. Amerika geelt 'ff
dit opzicht nog sterkere reden tot verli
dende belangstelling. Wat Petrus Canis
bekend maakt aangaande ons land, i e
plicht ons tot ge-spannen oplettendheid.
De Rooin&clie leek mag a! die goedei f,
kenen ndet miskennen.
Ook op de apologie van het voorts ei
wijst spr. en (hij toont in venband den b
zaimen invloed van een pater de Groot m
aijne wa'ldra zilveren -profeesonraat aan r
Aonisite.nd!aimis'che Hoogesohool. isi
Ten sfliotte herinnert spr. aan een w d;
van Veuillot: En d'autres temps il faü
Tegütoe un bras séculier; il lui 1 I
aujourdibui une voix séculière. l
Spa*, wekt met warmte op, dat de R«
sch/e leeken die voix séculière, vooral
•diesze tijden doen klinken, in eenvoud, H
steloos, en natuurlijk, doch tevens roen
en vo31 krndht, zoodat zij gaat heersd
over de onrustige gemoederen. Hij tob1 3
en ontwikkelt hoe zegenrijk hun wei* !j
Apologeet lean zijn. 1
Hij eindigt met de bede tot de leden1 8
St. Augusthuus!, dieee ééne gedachte tó
waren, als herinnering aan zijn bel 1]
Voor een lid of oud-lid van St. Augusü J
moet het een vurig verlangen en eene h s
lijkei illusie zijn, door zijn toedoen jj
zoo mogelijk meer dan, één, dde leeft'
stoken van die bronnen der waarheid, c
doen beleven, wat de patroon den
eonagdng St. Aug.uistiniu®, met Gods gei! 6
beschoren werd: Te rijzen uit de duisld
van ongeloof tot het licht van het Ka
ffieSsme. i(
Een lufld; applaus dankte de a spfi
voor zijn begeesterende en zeer praeft
rede. g
In zijn dankwoord naaide de Pr'
bet woord aan door dr. van Rooy g®!
ken op het Thomae-Lufetrum: het m
de toekomst zóó worden, dat het lid^
schap eener Roomsche Stud. Vereent;
een zedelijk recht geeft op vriendschap
steun van aJle leden dier vereemg'-ng.
nu wordt door hem uitgebreid tot een
derkeerig recht van de leden aller Be
sche Studenten. Vereenigingen, waart r
dr. van Rooy reeds meerdere malei
vooitoeekl' gegeven had.
VpcvnAgen.c dankte de Proeses den 8
ker voor zijn schoono rede. Il
Een idijk sadering, opgeiö^ I
door het Thomae^strijkje, besloot d«*!
eenkomst.
Dezen middag half één had op
graafplaats te Warmond de teraar»1
stelling plaats van den heer G. H.s
hoff, in leven directeur van de^
„Leidsch Dagblad".
Aan de geopende groeve werj
woord gevoerd door prof. Knappe
de wensch der familie te kennen gal
zoo bescheiden en min mogelijk
