WOENSDAG
9
m
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
No. 2309
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus
DIT BLAD VERSCHUNT EL KEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
Leiden II cent per week, f 1.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per
rlaaL Franco per post f 1.80 per kwartaaL
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent.
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 71/» cent
1917.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels fOJ5, elke regel meer 15 cent
ngezanden madedeaiingeii van 1-5 regels 11.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aaniianiijke korting. Groots letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 ceot
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop (floet
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedera regel meer 5 cent.
i nimmer bestaat uit twee bladen.
Zij en wij.
onlangs gehouden algemeene
ikanten-vergadering zeide een der
üers, sympathie te gevoelen voor
naam... protestant-Katholiek. Hij
j zelfs de kennismaking aan met
leschrift (w e 1 k, hebben wij in het
ag niet gelezen), waarin, naar hij
,de Mis in haar eigenlijke beteeke-
oegelicht wordt, zoodat zij „iets aan-
telijks verkrijgt"....
licht der waarheid trekt de dwa
in, en zij zij blijven op een af-
j staan; in hun verdooling den wa-
«eg bijster geworden, kunnen of
en zij niet naar die schittering he
nellen.... En toch.... toch verlangen
ie koude harten zoo naar warmte,
de volle koestering van den zuive-
zorme-gloed der waarheidI En zij
„zich neer op een afstand, heel in
■trie, om enkele stralen van dat licht
L, mnen opvangen, zich er door te la
bellijnen.... Laten wij ons noemen,
linkt de slem van een in de verdoo-
naar waarheid smachtende, laten
dos noemen.... protestant-katholiek!
me zoekenden.....
en wij
jasten rond in de donkerte, blij van
zich in een flauwe licht-scheme-
le kunnen bewegen,
j leven in het onbevlekte en onbe-
i, in het gouden zonnelicht der
lieke waarheid. Voor ons is in
schoonheid wijd uitgespreid „de
jkkelijkheid van de Mis" en van
wat zich daar in het rijke Katho
den rondomheen beweegt....
wij....
Versmachten naar de waarheid. En
renmaden wij haar niét al te dik-
strijd in het Westen verslapt
opnieuw.
Ische herovering van Fresny?
ht. nslag op den Duitschen Keizer?
Atf|pentransport8Chepen door de Duit-
n tot zinken gebracht.
Overzicht.
|is een nieuwe rustpoos ingetreden
it W e s t e 1 ij k gevechtsterrein,
misschien hier en daar de aanval-
sr Franschcn door, grootendeels is
ïtrijd op het uitgebreide front ver-
Franschen en Duitschers aan de
De rusten nu op hun manier; maar
si Duitsche legerbericht zou men
en afleiden dat de Engelschen bij
hl weder bezig zijn het vuur aan
sen.
beurten doen Engelschen en
ichen hun groote en heftige aan-
lop het nog hechte Duitsche front,
waar hebben de Engelschen reeds
beurten gehad dan de Franschen,
dat waren dan beurtjes die niet
'den. In de naaste toekomst is aan
jijden van de S c a r p e de vijfde
sche stoot te verwachten.
Duitschers deelen mede, dat zij het
sFresnoy, tusschen Lens en de
e, hetwelk de Engelschen bij hun
6n aanval veroverden, .heroverd
6n en daarbij 200 krijgsgevange-
lol dusver binnenbrachten",
wel men dit wapenfeit van ecnige
henis kan noemen, bevreemdt het
een Engelsche mededeelin'g
ml deze verovering ten eenenmale
eekt. Wel bericht Londen, dat. de
diers met sterke strijdkrachten
aanvallen ondernamen op de nieu-
ntsche stellingen Zuidwaarts van
Souchcz en daar moet Fres-
[ok onder begrepen zijn doch
«lt tevens vast, dat geen Duitscher
'Ische loopgraven bereikte.
overige oorlogsfronten verloopt
"jd vrij kalm.
Du i t s c h' 1 a n d beschouwt men
jj'slellen van 's Kanseliers rede in
riksdag, als een feit, noodzakelijk
'gaande aan een ophanden zijnde
'joende politieke gebeurtenis,
schijnt een toespeling op verbeter-
Jfjeskansen, maar er is nog geen
Jf'hng van, waarop dergelijke ver
ingen gegrond zouden zijn. Wel
'de nadrukkelijk warme toon van
jammen, tusschen Bethmann en
'enrijkschen minister van Bui-
tenlandsche Zaken gewisseld, te wijzen
op vernieuwde overeenstemming, maar
in hoeverre deze onmiddellijk dienstig
zal zijn aan den vrede, zoolang er geen
sprekende teekenen zijn van vredesge
zindheid bij de regeeringen der geal
lieerden...., nogmaals, hiervan is nog
geen voorstelling.
De verschillende socialistische groe
pen van Rusland zullen worden verte
genwoordigd op de Conferentie
van Stockholm. Dit kan van be-
teekenis zijn op hun verdere houding.
„Het Volk" vernam uit Stockholm, dat
Troelstra zich voor 10 dagen naar Petro-
grad zou begeven. Vermoedelijk staat
die reis in nauw verband met de vredes
pogingen.
Maar rnen mag slechts verwachten,
dat Troelstra's bemoeiingen en de be
sprekingen van de Conferentie te Stock
holm ten doel zullen hebben de Russi
sche socialisten te winnen als bemid
delaars bij de socialisten der meerder
heid in do andere Entente-landen, opdat
deze bij hun regeeringen aandringen op
de bekendmaking van een democratisch
vredesprogramma zonder inlijvingen.
Op Zee.
Transportschepen tot zinken gebracht.
Volgens te Berlijn ingekomen berich
ten hebben de Duitschers drie vijande
lijke transportschepen tot zinken ge
bracht en wel:
den 15den April ten Oosten van Malta
aan geheel bezet vaartuig, door twee Ita-
liaansche torpedojagers geconvooieerd,
metende 10,000 ton, met bestemming
naar Egypte;
den 20sten April ten Westen van Gi
braltar een Engelsch grijsgeschilderd
troepentransportschip, metende 12,000
ton, dat in Oostelijke richting koerste;
4 Mei in de Jonisehe Zee het Italiaan-
sche troepentransportschip „Lersco",
3935 ton, met soldaten aan boord van
het Giste regiment, dat ook van een tor
pedojager vergezeld was.
Duitschland.
Een beweerde aanslag op den Keizer.
Lange clen langen weg ZüridhRome
Loiidcn bereikt ons het bericht, dat toen
de Keizer per auto naar Berlijn reed een
individu drie revolverschoten) top 'hem
loste, Twee daarvan hadden de auto ge
raakt. De schuldige werd gearresteerd1
door d:e politie. De grootste geheimhouding,
werd bewaard.
Reuter seint uit Londen, dat de C o r-
rierre d'I t a 1 i a uit Zürich het bericht
vernam!
Een treinbotsing.
Bij het rangeeren ontstond een botsing
dein omdergrondschen spoorweg, Jt»e
Berlijn, 30 personen werden gewond, van
wie er twee 2waar gekwetst werden..
De opheffing der jezuïtenwet.
Dat de opheffing der Jezuïtenwet in
Duatschiand) niet overal welkom ontvangen
wordt, blijkt duidelijk (uit het volgende
kilediirzidlige en tot varzet prikkelende stuk
je uit de (Duiitsche) Wortburg.
„Dus toch! Men kon, men wou het niet
gei'iooven, toen de geruchten van de a.s.
opheffing! van de Jeziuitenwet steeds vaste-
ren vorm aannamen... Zoo echter moet het
P.rolestantscihe volik dit besluit a's een slag
in het aangezicht gevoe'en. In het jubeü-
j-aai' der Hervorming wondt het als bizon-
dene feestgave de oipiheffing der Jczuiten-
wettn den school gelegd. In hetzelfde jaar,
waarin het Protestantsche volk zich zijn
I/utlher dankbaar herinnert, worden de
ergste vijanden van diezen Luther, die hem
ateeds met een waarlijk' duivelschen haat
Vervolgd! hebben, in het vaderl and der Her
vorming teruggeroepen... Van zelf spreekt
dat hierdoor de confessioneels godsvrede
ernstig in gevaar a© gebracht Niemand zal
toch van. ons verwachten,, dat wij, dn ver
trouwen op beloften van de rijiksregeering.
aamatonidis zrwijgen zullen. Wij vreezen de
Jezuiiten niet, iiuaar wij kennen ze voldoen
de om -te weten dat zware innerlijke strijd
ons te wachten staat. Wij hoopten op een
•anderen ontwikkelingsgang. De regeeiing
he elft het anders gewild. Nu spreken wij
met Luther: De tijd van zwijgen is voorbij,
en de tijd tot spreken is gekomen.
Italië.
Revolutie?
De „Koln. Ztg." verneemt uit het Oosten-
rijksch-Hongaarsche oorlc-gsperskwartier,
dat op SiciMë 20.000 verlofgangers van
het legj&r aan het muiten zijn geslagen.
Deze Italiaanische soldaten verzetten zich
gowapenderhand tegen terugzending naar
het front. De muiters hebben, te zamen met
deserteurs, een soort bij regeer ing gevoimd
In Italië worden d^ze gebeurtenissen ge
heim gelhouen, «Ibdhis tiet Duitsche blar.'.
Zweden..-
De conferentie te Stockholm.
De deden der Internationale socialisti
sche conferentie hebben hear eerste consti-
tueerende vergadering geli-uidear. Tot voor.
zifter werd gekozen Braniing en tot secre
taris Camilla Huysmansi j-Iet door Stau-
ning opgestelde progreatma van werk
zaamheden werd aangenomen. Te begin
nen met 15 Mei zullen verschillende afzon
derlijke conferenties van vertegenwoor
digers der afzonderlijke panden} worden
gehouden. Daardoor zal k'jiarheid in som
mige punten bereikt vvotfjSn, zoodat alle
deelnemers da conferentie v£n 10 Juni kun
nen bijwonen.
Vereenigde Staten.
De gedenkdag van de „Lusitania".
De geheele üjmerikaac^me pers drukt
een oorlogskreet af: „Gedfnk de Lusita-
nia". De bladen bevatten Rekeningen, die
op do ,,Lusitania" betrekking hebben en
de hoofdartikelen gevmjjfeiting aan de
bitterste anti-Duitsche gevo^lensi
Van het Vatidaan.
Gebed voor den vrede.
Uit nadere telegraipmeti blijkt, dat in
het schrijven des Pausen aan kardinaal
Gasparri de H. Vader ook den door
Pius X aan de Chilenen toegestanen af
laat uitstrekt over alle gezinnen, die zich
aan het Allerheiligst Hart toewijden.
Ten einde het einde van den oorlog
te verhaasten, dringt de ^aus aan op ge
bed tot het H. Hart van Jezus door be
middeling der Allerheiligste Maagd en
beveelt, dat van 1 Jürii al in de Litanie
van Lorette de bede: „Koningin des vre-
des, bid voor ons", zal-worden irtge-
lascht, gelijk reeds tijdelijk aan de bis
schoppen was toegestaan..
Verschillende oer 'berichten.
Een biddag in Polen. Op den eersten
Zondag iii Mei is in alle kerken van het be
zette Polen een biddag gehouden, om hulp
in dezen moeilijken tijd, alsmede om zegen
voor den arbeid aller memschen van goe
den wil voor het vaderland, het vrije on
afhankelijke Polen..
Een vredestijdschrift in Frankrijk. In
Frankrijk is een nieuw tijdschrift versche
nen onioicsr den naam van „La Paix Orga
nised", dat in (het hoofdartikel van zijn
eerste nummer zijn programma altlus
aangeeft: „„Verzamelen, ceniraiib-'eenefn,
daarna verspreiding van den denkbeelden,
de plannen en ontwerpen, welke zich ten
doel stellen de organisatie van den wereld
vrede".
De redactie constateert, dat men geen
gunstiger omstandigheden zou hunnen
vinden dan de tegenwoordige voor de ver
wezenlijking van de organisatie van clen
wereldvrede, want „do hoop, dat uit dezen
oorlog zullen voortkomen de waarborgen
voor den toekomstigen vrede, is de reden,
dat de strijders van de geallieerden vol
houden."
De gemeenteraad van Antwerpen. Naar
Fransche bladen melden, heeft de gemeen
teraad van Antwerpen een krediet van
40,000 francs toegestaan, om behoeftige
ouders in staat te stellen hun kinderen
voor de eerste plechtige H. Communie be
hoorlijk te kleeden.
Olie uit lijken. Afgevaardigde dr..
Heekscher stelde in den Rijksdag de vol
gende „korte vraag": Inhei Engelsche La
gerhuis achtte een lid van het kabinet lord
Cecil het bericht, dat de Duitsche regee
ring vet laat ftvbr ice eren uit soldaten-lij-
hen, niet ongeloofwaardig. Wat denkt de
rijkskanselier te doen om deze erbarmelijk
ste van alle Engelsche lasteringen actief te
gen te gaan.
Wanneer vrede? In White Hall Place
(Londen) moeten voor regeeringsdoelein-
den gebouwen worden afgebroken. Als
termijn voor den, aanvang van die afbraak
werken schijnt te zijn gepaald: twee jaar
en negen maanden van den eersten kwar
taaldag., volgende op het sluiten van den
vrede.
Vanwege het departement van. openbare
werken is nu als 11 auwlceurigst-moge 1 ij ke
datum van den afbraak genoemd: 1 Juli
1921. Daaruit volgt dns, dat bedoeld depar
tement van meening is, dat 1 October 1918
de vrede er zeker zal wezen.
Vet uit koren. Wolff" meldt, dat het
gelukt is vet en eiwit uit koren te berei
den. Thans worden in vijf oliefabrieken,
met verlof van het oorlogslevensaniddelen-
departement spijsolie bereid. Het tegelij
kertijd uit de kiem verkregen eiwit heeft
31/2 maal de voedingswaarde van vleesch.
20 gram kunnen een kippenei vervangen.
De meelvoorraad! wordt hierdoor niet ver
minderd. maar de qualite.it verbeterd. omdat
de vetzuren verdwijnen. Een spoorweg
wagon graan bevat grondstra y or \i.jf cen
tenaar margarine.
Aan militairendie buiten hun garni
zoen vertoeven kullen dagrant so enkaar-
ten worden uitgereikt.
De minister van Landbouw heejl een
Toewijzing s commissie voor kaarsen
schemerlichten enz. ingesteld.
De beugschippers te IJ muiden varen
niet uit met het oog op het gevaar voor
torpedeering. Ook de visschersvloot te
Vlaardingen is stilgelegd.
De houding der Regeering
ten opzichte van de Voor-
loopige regeeriag in
Rusland.
Op de schriftelijke vraag van het Ka
merlid mr. Van Leeuwen naar de houding
die' onze regeering heeft aangenomen ten
opzichte van de Yoorloopige regeeiring in
Rusland heeft de minister van Buitenland!-
sche Zakc-n het volgende antwoord inge
zonden:
Op 19 Maart 1917 heeft de Russische ge
zant aan de Regeering medegedeeld, dut de
Tsaar afstand had gedaan, van den troon
voor .zichzelven en voor clen Grootvorst-
Troonopvolger, en dat, zoolang een bij een-
te roepen Constitueer en de Vergadering nog
niet had.beslist ten aanzien van den regee-
ringsvorm, Vict hoogste gezag berustte bij
het op initiatief van de Staatsdoema ge
vormd voorloopig bewind.
De gezant voegde aan cijn mede dee ling
die eveneens aan den gezant der Neder
landen te Petrograd is gedaan toe, dait
het voorloopig bewind hoopte dat de be
trekkingen tusschen Rusland en Nederland
onder iliet nieuwe régime nog inniger en
vaster zouden worden.
Bij liet bericht van ontvangst dier mede-
deeling. vcerd aau den- ïfessiscben ge/..tut
de verzekering gegeven, dat tie Nederland
sche Regeering er harerzijds prijs opstelde
de tusschen beide landen bestaande vriend
schappelijke betrekkingen te handhaven en
tót nog meerdere, .ontwikkeling tie bren
gen. De gezant, te Petrograd heeft met de
mededeeling van bovenstaand antwoord
opdracht gekregen officieuze betrekkingen
met het Voorloopig Bewind te onderhouden.
In aanmerking nemende den loop dei-
zaken en ir.aondeirheid d'e omstandigheid
dat de bijeenkomst van de beraamde Con-
istitueerende Vergadering en in verband
daarmede de vaststelling van een defini
tieven regeeringsvorm nog niet binnen
korten tijd kon worden tegemoet gezien,
is sindsdien een nieuwe stap gedaan en
aan den gc-zar.t der Nederlanden opgedra
gen met het Voorloopig Bewind in Rus
land in officieeel betrekkingen te treden.
De gronden voor de houding door de
Regeerrng ten opzichte van het Voorloopig
Bewind in Rusland aangenomen, liggen
in het aan den Russisch en gezant kenbaar
gemaakt verhangen aangaande de nt
wikkeling der vriendschappelijke betrek
kingen tusschen Nederland en Rusland.
Dagrantsoen kaarten voor
militairen.
De minister van Landbouw heeft tot
de burgemeesters de navolgende circu
laire gericht:
Naar mij is gebleken, is hel wensche-
lijk te achten, maatregelen te treffen ten
aanzien van de verstrekking van som
mige levensmiddelen aan militairen, die
lijdelijk buiten hunne garnizoenplaats,
verblijf houden.
In verband daarmede is in overleg met
den minister van Oorlog een regeling
getroffen, volgens welke, de militaire
autoriteiten aan dergelijke personen
dagrantsoenkaarten zullen verstrekken,
recht gevende op de aanschaffing van 1
K.G. aardappelen.
Deze kaarten zullen worden ingericht
in den geest als de plaatsbewijzen van
verschillende trammaatschappijen, zoo
dat zij slechts voor een door inktpoot-
lood aangewezen dag dienst kunnen
doen.
Deze militaire dagrantsoenkaarten
zullen geldig zijn voor alle gemeenten
van het rijk" en zullen bij de aanschaf
fing van het op de kaart vermelde rant
soen aan den verkooper moeten worden
afgestaan.
Ik verzoek u aan het bovenstaande de
noodige bekendheid te geven en er voor
zorg te willen drageh, dat deze regeling
in uwe gemeente behoorlijk toepassing
vindt.
Distributie van kaarsen.
De minister van landbouw heeft tot de
burgmeesters de navolgende circulaire
gericht:
Ik heb de eer u te berichten, dat het
in mijn voornemen ligt, regelend op te
treden ten aanzien van de distributie
van kaarsen, schemerlichjten enz. In ver
band hiermede is door mij ingesteld
eene Toewijzingscommissie voor deze
artikelen, gevestigd Parkstraat 109, Den
Haag.
Het komt mij het meest wenschelijk
voor, de plaatselijk distributie van deze
artikelen aan u op te dragen, waarbij
er rekening mede zal moeten worden
gehouden, dat zooveel mogelijk gebruik
wordt gemaakt van den bestaanden tus-
schenhandel. Uwerzijds dient derhalve
te worden nagegaan hoeveel kaarsen,
schemerlichten enz. in uwe gemeente
benoodigd zijn en op welke wijze deze
het best zouden kunnen worden gedis
tribueerd, terwijl aanvragen om toezen
ding van de benoodigde hoeveelheden
voor uwe gemeente kunnen worden ge-i
richt tot de Toewijzingscommissie voorw
noemd.
Kaarsen en schemerlicht
t e n.
De minister van landbouw, nijverheid
en handel heeft bepaald, dat het aan fa
brikanten van kaarsen, schemerlichten
en dergelijke verboden is te verkoopen
of af te levéren:
a. kaarsen, schemerlichten en derge
lijke;
b. de grondstoffen, die zich onder
hunne berusting bevinden en welke
dienen voor het fabricceren van de on
der a. genoemde producten, tenzij door
de Toewijzingscommissie voor kaarsen,
schemerlichten en dergelijke daartoe
vergunning is verleend.
Kunstmest.
De minister van landbouw heeft, on
der intrekking van zijn beschikkingen
van 28 December 1916, 4 April 1917 en
10 April 1917, verboden, kunstmeststof
fen, in welken vorm of van welke soort
ook, af te leveren, le verhandelen, ten
geschenke te'geven of op ecnigerlei wij
ze te vervreemden, tenzij in opdracht 0!
met goedkeuring van de commissie, be
last met de zorg voor den aanvoer en
korter genoemd „Kunstmest-Ciommissie.
De bomaanslag op
Zierikzee.
Op de schriftelijke vragen van den'
heer Patijn naar aanleiding van het wer
pen van bommen uit een vliegmachine
op Zierikzee, luidt het antwoord van den
heer Loudon, minister van buitenland-
sclie zaken:
De regeering is tot haar leedwezen nog
niet in staat mede te deelen, van welke
nationaliteit de vliegmachine was, waar
uit den 30sten April jl. bommen op Zie
rikzee zijn geworpen.
Zij twijfelt niet, of de regeering van
het land, waartoe het vliegtuig zal blij
ken te behooren, zal volledige vergow
ding voor de geleden schade en veront
schuldiging voor het hoogst ernstig feil
aanbieden.
De regeering heeft, nadat uit een amb
telijk onderzoek overtuigend gebleken
was, dat de bommen van Engelsch!
maaksel waren en zulks ook door den
Britschen marine-attaché alhier was er
kend, door tusschenkomst van den Ne-
derlandschen gezant le Londen aan de
Britsche regeering mededeeling gedaan
van het voorgevallene en van den uit
slag van het voormeld onderzoek,' mei
het verzoek te willen nagaan of ook het
vliegtuig van Britsche nationaliteit was.-
Naar aanleiding van zijn stappen heeft
de gezant aan het Foreign Office verno
men. dat de Britsche regeering de rap
porten van haar marine-attaché niet ge
noegzaam afdoende achtte orn harerzijds
le kunnen erkennen, dat de bommen,
hoewel blijkbaar van Britsch maaksel,
geworpen waren uit een Britsch vlieg-!
tuig.
Een grondig onderzoek is gaande cn'
zal vergemakkelijkt worden door het
feit, dat slechts een marine- en niet een
legervliegtuig boven Zierikzee geweest
kan zijn. Het onderzoek zal met de
grootste voortvarendheid worden voort
gezet en mededeeling van den uitslag}
ten spoedigste volgen.
De scheepvaart.
Het stoomschip „Noordam", van da
Hollund-Amerika-lijn, zal zeer waar-J
schijiilijk op 15 dezer naar Amerika ver-;
trekken. Deze reis heeft in hoofdzaak
plaats om de hiei verblijvende Amerika
nen, die naar hun land terug wenschen
te lceeren, daartoe in de gelegenheid ta
stellen.
Volgens de directie van den Rotten
damschen Lloyd, is omtrent liet vertrek
van haar stoomschip „Ophir" naar In*
dië, nog niets bekend. De onderbande*
lingen daaromtrent zijn nog stoedar
gaande, maar van ecnig praktisch re*
sul laat is nog geen sprake.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot direc
teur van liet post- en telegraafkantoor
te lerseke P. C. Pervoosz, Itians commies
de.r posterijen en telegrafie 2e kl
benoemd lot directeur van het posk