ZATERDAG
5
MEI
1917.
BUITENLAND.
De Oorlog.
No. 2300
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
tnterc, Telefoon 935. - Postbus 6.
ju blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen
IJ0NNEMENTSPR1JS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
in II cent per week, f 1.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per
.Franco per post fl.80 per kwartaaL
GEÏLLUSTREERD ZONOAGSBLAO is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cent
rtaal, bij vooruitbetaling.
Wonderlijke nummers 5 cent, fnet Geïllustreerd Zondagsblad 7Ys cent
Do ADVEBTENTEPRLLS bedraagt van 1—5 regels fQ.75, elke rege! moer 15 coat
ngezonden mededeeiingen van 1-5 regels fUiO, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzianbjke korting, Groate letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop (9**1
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
nimmer bestaat uit vier
n waaronder het geï!-
erd Zondagsblad.
Propaganda-Comité
„De Leidsche Courant",
ingekomen giften.
lordwijk
f 40.80
r vrouwe eere.
ne gevoel, de reine smaak, om
tact het onbetamelijke, het on-
het zedenkwetsende te vermij
ter lioomsche vrouw eere.
?een voorrecht van wat wij „be-
f noemen. Het kan een aantrek-
:hoon zijn in de vrouw uit het
kan op afstootende- wijze wor-
ist bij de dame uit de hoogere
van nature is iedere vrouw
Schep »er gezegend met deze
•vrouwelijke eigenschap. Doch
ur wordt maar al te gemakke-
rerslechtering onderdrukt door
ige neiging. Zij wordt daaren-
k in veredeling opgeheven door
ng naar deugd.
n mogen wij zeggen, dat de
oemde zedelijke eigenschap de
eere is van ieder w a a r 1 ij k
sche vrouw.
irlijk echter laten sommige
ie vrouwen, vooral meisjes, zich
n met een wereldsche mode,
pijnlijk moest treffen haar hoog
m ware zelf-achting en passen-
waarde.
Stelijke adviseur van den Am-
cheiu Volksbond eindigde deze
oproep in de Katholieke Am-
che bladen om deel te nemen
Incycliek-meeting aldus:
it groeien der vakvereenigin-
ji vrouwen mag worden ver
at door velen harer zal worden
men aan onzen optocht van
3 Mei a.s.
ingend verzoek moge hier tot
den gericht, dat zij verschijnen
deeding, welke geen aanstoot
in overeenstemmine: is met eer
L
maning, in de laatste woorden
s, helaas, niet overbodig
ieven daarover verder niets te
- een ieder weet liet.
Irijding van de hedendaagsche
spatting wordt vaak veroor-
gebrandmerkt als preutsch.
"iheid is te vermijden, natuur-
it zij vergalt cle blijheid, ver-
jrechtheid.
Ier, die eerlijk wil oordeelen,
wel tusschen een preutsche
jheid en vitzucht en een ver
der moderne mode-excessen
il zien en voelen. Zeker
lijk Ptoomsche vrouw, die be-
n de ware levensblijheid; de
Ie deugd der vrouw eere.
ieg rijpelijk.
Iksvertegenwoordiging is voor
in één opzicht een gesloten
onoplosbaar raadsel,
id. begrijpt namelijk niet, kan
afdoende verklaring voor vin-
de Tweede Kamer, terwijl zij
en telkens duidelijk als haar
le kennen geeft, dat de Minis-
Oorlog lang niet is de rechte
Ie rechte plaats, dezen toch nog
ui het hoofd van 's lands defen-
baaft.
dzoo den indruk, alsof die felle
in soort spel is, een biljardspel
iet eenige doel is. raak te stoo-
bal voor een oogenbiik in den
%en, om dan weer van voren
beginnen.
ji indruk, zeggen we, meer niet.
jlijkheid zal de Volksvertegen-
ug natuurlijk wel niet met
'ge belangen een spel spelen,
ich, die indruk reeds stemt on-
m.
ilen, dal er alleen voor mobili-
aven, afgezien van de gewone
der Oorlogsbegrooting, reeds
)en gulden is uitgegeven
en.
het Nederlandsche volk mag
de zekerheid eischën, dat zoo-
eld op een doeltreffende wijze
Seed. En die zekerheid rnist
ldoor zwaarder zijn gaan druk
ke r s o o n 1 i j k e lasten, welke
1?<die van heel het land vordert,
fót deze betreft mist het Neder-
volk alle zekerheid, dat ze niet
'zijn, dan noodig of nuttig is!
.mil ö|Jding der Tweede Kamer in
lllll liet land: onbegrijpelijk!
Het Engelsche Offensief in het
Westen.
De conferentie te Stockholm. - Betoo
gingen te Petrograd. - T urksche plannen
Overzicht.
Uit de oorlogsberichten van het W e s-
telijk gevechtsterrein blijkt, dat de
Engelschen offensief zijn opgetreden
tusschen Acheville en Quéant, een af
stand van ongeveer 30 K.M. Alleen in
het N. slaagden de Engelschen er in
een 2-tal K.M. terrein te winnen, waar
door meteen het dorp Fresnoy in hun
handen viel. Hun legerbericht meldt
voorts vorderingen ten W. van Gherisy
en ten W. van Quéant. Aangezien hun
linies echter deze plaatsen aan den wes
telijken kant bijna raken, kan deze voor
uitgang hier niet veel beteekenen.
Het blijkt allengs, dat de kracht der
Engelsche aanvallen afneemt, wat dus
evenzeer kan beteekenen, dat het weer
standsvermogen der Duitschers groeit
Zoo erkennen de Engelschen, dat zij ge
dwongen werden reeds veroverde ge
deelten van de Duitsche linie in de
streek van den weg AtrechtKamerijk
weder prijs te geven. Tot zoodanige er
kenning hebben de Engelschen den
laatsten tijd nog niet behoeven over te
gaan. Dat dit nu wel moet. is teekenend.
De Engelschen geven ditmaal niet het
aantal gemaakte krijgsgevangenen op;
de Duitschers zeggen daarentegen dat
zij ruim 1000 Engelschen gevangen na
men.
Van alle overige fronten is voor lieden
weinig of geen belangrijk nieuws te
melden. Alleen op het Sinai-front schijnt
eenige bedrijvigheid te heerschen. Zoo
wordt hier artillerievuur gemeld bij
Gaza, dat evenwel niet voldoende resul
taat bereikte.
In Duitschland spant het de laat
ste dagen, nu de Rijkskanselier ontstem
ming heeft gewekt, door zoolang het
zwijgen te bewaren.
Volgens een bericht der „Münch.
Neueste Nachr." zou de bedoeling van
den Kanselier zijn een toezegging tot-
„toekomstige''' bespreking der interpel
laties bij de 3e lezing van de begrooting,
maar hij zou geen juisten termijn kun
nen vaststellen voor de beantwoording
van de interpellaties.
Dit klinkt opnieuw als het zoeken van
uitstel, om de onvermijdelijke botsing te
verschuiven.
Reeds schrijft de „Vorwarts", dat het
antwoord van den Rijkskanselier van
onmiddellijke» invloed zal zijn op de
verhouding tusschen regeering en ar
beiders, op'de verhouding tot. Oostenrijk,
op de vredesbeweging in het buiten
land en op de conferentie te Stockholm.
Het antwoord van den Rijkskanselier
kan den weg effenen en van blijvende»
invloed zijn, maar ook alles bederven.
De R. u s s i s c- h e revolutie
laait weer opnieuw. Door verscheidene
detachementen soldaten werd een betoo
ging gehouden voor het paleis te Petro
grad, waar minister Miljoekow resideert.
Zij eischten het ontslag der voorloopige
regeering en drongen aan op een spoe
dige» vrede. Met het bewind werd toen
onderhandeld, en men was blijkbaar
voldoende bevredigd, want van verdere
relletjes wordt geen mededeeling ge
daan. 't Is teekenend dat de huidige re
geering, ondanks alle verleidelijke"voor
spiegelingen zich niet naar behooren
handhaven kan'
Op Zee.
Da „Arcofla".
Het Noorsche ministerie van buiten-
landsche zaken maakt bekend, dat vol
gens een telegram van het Deensche
consulaat te ^Rotterdam het Deensche
zeilschip „Areola", met een lading kolen
op weg van Engeland naar Denemarken,
in de Noordzee op een mijn is geloopen
en gezonken.
Twee man van de equipage zijn in
Rotterdam geland. Het lot van de twaalf
anderen is onbekend.
Duitschland.
Over do toekomst van België.
In de centrale commissie uit den
Rijksdag hebben de sprekers van ver
schillende partijen hun meening over
de toekomst van België gezegd, maar de
regeenng zelf liet er zich niet veel over
I uit. Een vrijzinnige wilde niet weten
.van een inlijving van België, maar acht
te het eenige-micldel, om te verhinderen,
dat België een aanhangsel van de en
tente wordt, het invoeren van een poli
tieke scheiding tusschen Vlamingen en
Walen. Nu in den oorlog i nest Duitsch-
lancL-zijn genegenheid voor de Vlamin-
en toonen.
De staatssecretaris van binnenland-
sche zaken verklaarde, dat hij zich in
hoofdzaak kon aansluiten'bij de opvat
tingen van den vorigen spreker over de
nationale en taaltoestanden in België,
die aan de politiek jegens de Vlamingen
ten grondslag liggen. Men moest echter
niet te snel te werk gaan en rekening
houden met de moeilijkheden. Verder
bracht hij hulde aan het Vverk van wij
len gouverneur-generaal Von Bissing.
Kolonel Marquard verklaarde, dat de
keizerlijke verordening over de terug
voering van de Belgische arbeiders in
het algemeen uitgevoerd is.
Een spreker van het centrum drong
aan op bespoediging van de bestuurlij
ke scheiding en een verstandige politiek
jegens de Vlamingen, die een trouw ka
tholiek volk zijn.
Een vrijzinnig spreker waarschuwde
nog, dat de leus, volgens welke de vre
de een belooning voor de gebrachte of
fers moest zijn, de offers sleehts ver
meerderde.
De Duitsche partij bepleitte de nood
zakelijkheid van een flankdekking voor
het Rijnsche industrie-gebied en wees
op het belang van de haven van Antwer
pen. Een België onder de oude dynastie
zou de Vlamingen aan de Walen overle
veren en voor Engeland een basis op
het vasteland scheppen. Duitschland
moest het met het Duitsch verwante
Vlaamsch aanmoedigen. Een gemeen
schappelijk voorstel van alle partijen
strekt, om den rijkskanselier te verzoe
ken, spoedig cle noodige maatregelen te
treffen voor het terugbrengen van de
Vlaamsche dwangarbeiders uit België en
Noord-Frankrijk naar hu:\ haardsteden.
Een conservatief zéidé, dat niets
Duitschland zooveel kwaad had gedaan
als het noodlottige woord (van den
rijkskanselier) over „het onrecht jegens
België". Men staat voor de vraag, of de
Vlaandersche kust onder Duitschland's
of Engeland's invloed moet komen.
Daarover had de staatssecretaris niets
gezegd. De kust moest onder Duitschen
militairen.invloed blijven.
Een sociaal-democraat verklaarde zich
tegen elke overweldigingspolitiek. Bel
gië diende hersteld te worden in een
vorm, die aan de wenschen van de Bel
gen zeiven, Walen en Vlamingen, be
antwoordt. Naar beide zijden moest Bel
gië onafhankelijk zijn. Het proclameeren
van een koninkrijk Vlaanderen, dat al
leen een minderheid onder de Vlamin
gen -wenscht, zou zeer verkeerd zijn.
Het deporteeren van Belgische arbeiders
had aan alle verzoeningspogingen ern
stig afbreuk gedaan. Die maatregel
moest ongedaan gemaakt worden.
Dankbetuiging der Duitsche Jezuïeten.
Bij gelegenheid der opheffing van de
Jezuietenwet. in Duitschland heeft cle
provinciaal der Duitsche orde-provincie,
de Iloogeerw. Pater Ludwig Kosters, het
Duitsche volk zijn voormannen, zijn
vertegenwoordigers en zijn pers van
harte"bedankt voor de tallooze bewijzen
van genegenheid, gedurende de 44-jari-
ge ballingschap ontvangen, alsmede
voor de ijverige bemoeiingen om de
harde Jezuietenwet tot val te brengen.
„Aan allen", aldus de provinciaal, „die
ons in hunne gedachten hebben gedra
gen, en die mede hebben gewerkt tot
onzen terugkeer, brengen wij onzen in
nige» dank, welke wij zullen bekrachti
gen door ons gebed, en door onzen op-
offerenden arbeid ter eere Gods e» voor
het ware heil van ons vaderland."
Spanje.
Ontevredenheid.
Volgens een particulier schrijven uit
Spanje, moet de ontevredenheid der
Spaansche bevolking een groote afme
ting aangenomen hebben. In de buurt
van Bilbao heerscht eene levendige agi
tatie onder de werklieden, matrozen én
visschers. In de steden houdt men so
cialistische manifestaties, terwijl op het
land de beweging meer het karakter
heeft van eene Garlislische beweging.
De meerderheid der ontevredenen pro
testeert tegen de voortzetting vari den
oorlog en beschuldigt de landen der en
tente er van Spanje in den strijd te wil
len betrekken. De pers van Madrid toont
zich zeer gebelgd over de Amerikaan-
sche tusschenkomst en beschuldigt Wil
son Zuid-Amerika voor de zaak der En
tente te bewerken. In de havenplaatsen
van de Middeltandsche Zee ligt de han
del zoo goed als stil. Daar ook is de on
tevredenheid groot. Te Barcelona zijn
de arbeiders en visschers zeer geprik
keld.
De autoriteiten kunnen ternauwer
nood de orde handhaven, lot dusverre
heeft cle beweging nog geen anti-dy
nastiek karakter aangenomen, maar een
groote oppositie is waar te nemen tegen
het gouvernement, dat men van zwak
heid beschuldigt.
Turkije.
Turksche pi'annen?
Een I-Iavas-bericht uit Parijs meldt,
dat volgens telegrammen uit Alexan-
driö, Syrische kooplieden, in visschers-
barlcen in Egypte aangekomen, mede-
deelen, dat de Turken voornemens zijn
alle voorwerpen van waarde in de ker
ken en heilige plaatsen in Palestina in
beslag te nemen.
Zweden.
De conferentie te Stockholm.
Iluysmans verklaarde in „Svenska
Dagbladet": De sociaal-democratische
conferentie, die te Stockholm vergader
de, zal zoolang bijeen blijven, tot de
vrede gesloten wordt.
Huysmans zeide ervan overtuigd te
zijn, dat België afgevaardigden zal zen
den en dat Engeland de conferentie niet
tegenwerken zal, daar men in Engeland
ook wel zal inzien, dat het niet de taak
van de conferentie is een Duitschen
vrede, doch een Europeeschen vrede te
bewerken. Engeland moet ook den aan-
gekondigden economische» oorlog na
het sluiten van den oorlog opheffen,
daar een dergelijke economische oorlog
na den militairen strijd voor de kleine
neutralen een vernietigende uitwerking
zal hebben.
Men seint uit Stockholm aan ..liet
Volk":
De Hollandsche delegatie bij het Inter
nationaal Socialistisch Bureau bericht:
De voorbereidende conferentie met de
afzonderlijke partijen der Internationale
beginnen op 15 Mei. De algemeene con
ferentie zal niet vóór 10 Juni plaats
vinden.
Rusland.
Onderwijs in het leger.
De vereeniging van Zemstvo's heeft
een bijzondere commissie ingesteld en
een fonds van 200,000 Roebels aangewe
zen, om in het leger nuttige kundighe
den te verspreiden. De commissie zal
twee afdeelingen vormen, een letterkun
dige en een voor de propaganda.
Het ministerie van openbaar onder
wijs is voornemens bij wijze van proef,
het gemengd onderwijs in te voeren voor
de beide sexen, in de middelbare scho
len.
Verkwisting in het leger.
Het ministerie van oorlog maakt een
ontwerp gereed voor de vermindering
der salarissen van hooggeplaatste offi
cieren, die onder het ancien-regime on
gelooflijke afmetingen aannamen, voor
al onder vefschillende fictieve voor
wendsels. Zoo ontving een generaal het
fouragegeld voor 25 rijpaarden.
De Revolutie in Rusland.
Botoogingen te Petrograd voor den vrede.
De nota van Miljoekof aan de geallieer
de regeeringen, waarin hij kennis geeft
van het besluit der Russische regeering
om geen afzonderlijken vrede te sluiten
en verklaart dat zij vast besloten is tot
eene veilige en beslissende overwinning
door te vechten en ontkent dat zij den
gemeenschappelijken strijd minder
krachtig zou voeren, werd gisteren te
Petrograd gepubliceerd en lokte krach
tige beloogingen voor en tegen de re
geering uit.
Een enorme menigte verzamelde zich
voor de ministerieele bureaux. De mi
nisters Schingaref en Rodzianko hiel
den onder geestdriftig gejuich der me
nigte toespraken. Later, toen de arbei
ders uit de fabrieken en werkplaatsen
kwamen, hadden er tegen-belooginger
plaats, waarin het aftreden der voorloo
pige regeering werd geëischl. Verschil
lende regimenten sloten zich bij deze
betoogers aan.
's Avonds om tien uur had -een ge
meenschappelijke vergadering van de
voorloopige. regeering en van den Raad
van arbeiders- en soldatenafgevaardig-
den plaats, ten einde den toestand te
bespreken.
Gedurende eene schorsing der zitting
sprak Miljoekof van, liet balkon af eene
enorme menschenmenigte toe. Hij ver
klaarde, dat Rusland nooit in een afzon
derlijken vrede mag toestemmen, opdat
niemand ooit het recht zal hebben Rus
land van trouwbreuk jegens zijne bond-
genooten te beschuldigen. De voorloopi
ge regeering bestuurt het schip, dat ech
ter niet vooruit komen kan zonder
den wind, die het vertrouwen des volks
heet. Hij deed een beroep op de burgerij
om vertrouwen te stellen in de re'gee-
ring, welk beroep met langdurige toe
juichingen begroet werd.
Verschillende oorlogsberichten.
Staking te Woolwich Den 30 April
zijn meer dan 1000 klerken aan hot Royal
Arsenal' en de RoyalDoc-kyardj te Wool-
widh tot staking oveiigegaan, omdlat zij
geen an.t\vooa*d hadden gekregen op huil
verzoek. 0111 dien oorlogstoesilag van 5 sSh».
per week te ontvainikei\, weilke aam adilia
anid!er|e regeer!nigslanib e&die r,s womdt uilthBfc
taald.
Paniek in een bioscooptheater te Londen.
Tijdens eene voorstelling in een bios-
cooptheaAer in- Dap Hord (Londen) ontstond
pHo.tsaünig op oniv-ehkVaartoare wijze eeai
paniek. Onder het puMek waren velé
Minderen, wier moeders queue maakten
om aardappelen <to koop.en. In het gedrang
werden vier tkinid'eren doodgetrapt en 15
•anderen train of meer ernstig gewond'.
Een gewond aviateur door zijn vadei-
gered, Zondag j.L moest eem Duitsdhl
•vitieger hij een proefvlucht een noodlan
ding uitvoeren. Zijn machine tnof een
boom. viel vervolgens op een koetehuüö en
ge raadt te in torawdi. iHet koetshuis hdhoordd
aan den vader van d.en vlUieger, dlie naar
buiten snelde en zijn zoon kon redden.
Belden haddien ernstige brandwonden op-
;eloopen.
Op z'n Amerikaanse». In Amerika
straft men ook blijkbaar in 't groot. Ta
Liverpool is n.l. een kapitein, die solda
ten voor het leger moest keuren, tot 21
maanden gevangenisstraf veroordeeld, om
dat hij van een koopman in het geheel
875 pond sterling had' aangenomen om ver
schillende vrijstellingen te verleenen. De
koopman, een rijk man op leeftijd, werd
tot een jaar veroordeeld Vier medeplich
tigen -kregen straffen van drie tot negen
maanden; een werd vrijgesproken, maar
moest dadelijk onder de wapenen komen.
De kapitein bood vergeefs aan, naar het
front te gaan en zijn straf uit te dienen:
als hij terugkwam.
Duitsche krijgsgevangenen. In Enge
land heeft men nu ook de Duitsche krijgs
gevangenen aan het werk gezet. Tot na
tc^s had! imen dit niet gedaan, vanwega
de liaat der bevolking tegen de Duitschers.,
Engelsche hondenTengevolge van het
verbod om liondenbeschuit te maken- van
tarwe of -gerst, zullen in Engeland vela
honden moeten worden afgemaakt. Er zijn
er niet minder den drie millioen in Enge
land.
Staten-Generaal.
TV/EEDE KAMER.
Vergadering van gisteren.
De lichtingen 1908 en 1918. Vierdaagsché
oproe ing. Lichtingen naar huis.
„De Soldatencourant
Laten wij uit cle rede des ministers
hier nog even naar voren brengen, dat
de lichting 1911 van de onbereden en
de lichting 1909 van de bereden wapens
binnenkort met klein verlof zullen wor
den gezonden, behalve de onderofficie
ren, die nog eenigen tijd in dienst zul
len moeten blijven. Dat bij een zooda
nige regeling de lust, om voor liet kader
te worden opgeleid, verslapt 't is niel
te verwonderen.
In antwoord op een vraag, waarom
de landweer gedurende 4 dagen moet
opkomen, heeft de minister van Oorlog
gisteren in de Kamer geantwoord, dat
het hier geen herhalingsoefening betreft
en evenmin een mobilisatieproef. Het
zal zijn voor een inspectie, en lot ineen
schakeling van de elementen en kennis
making met de officieren.
Ook heeft cle minister medegedeeld,
dat de inschrijving van de 30 tot 40-jari-
gen alleen geschiedt, om gereed te zijn,
indien er oorlog mocht komen. Zoo
lang er vrede blijft, is van oproepen gee-iï
sprake.
Het antwoord van den minister opi
alle de gedane vragen bevredigde da
Kamer allerminst.
De lieer Marchant (V.D.) was na
tuur! ijk in liet geheel niet tevreden ge
steld. De minister had eenvoudig geant
woord, dat de lichting 1918 eerst in Juli
zou kunnen worden opgeroepen en dal
vóór dien tijd de lichting 1908 noodza
kelijk was voor de legerversterking. Bo
vendien, hij achtte het noodzakelijk zoo
veel mannen binnen te halen en te oefe
nen als hij kan. (Een openhartige ver*
klaring!)
Minister Bosboom verklaarde dan ook',
dat hij de motie van den heer Mar
chant onmogelijk zou kunnen uitvoe
ren.
Werd de motie aangenomen, dan zou
hij dit beschouwen als een votum
van wantrouwen in zijn be-
leid.
Deze verklaring werd na eenig debat
en speciaal op aandringen van dr. N 0-
lens (R.K.), door den minister terug
genomen, maar hij zeide nu, dat hij
bij aanneming der motie, zich volkomen
