24
De Oorlog.
BINNENLAND.
e JAARGANG
*NB NO. 2246
c £cid^oKc(2ou^omt
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefaon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEEST DAGE.'J
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
Jor Leiden II cent per week. fl.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per
artaal. Franco per post fl.80 per kwartaaL
H?t GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 een*,
kwartaal, bij vooruitbetaling.
Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 72/a cent
ZATERDAG
FEBRUARI
1917.
De ADVEBTE1ITIEPBIIS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ngezonden mededeelingen van 1-5 regals f1.5D, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Brooto letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- er Verkoop (9®ao
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent.
nummer bestaat uit drie
I aden en het geïllustreerd
indagsblad.
Propaganda-Comité
voor „De Leidsche Courant".
INGEKOMEN GIFTEN.
i Paters van d!e Hairtebrug" i 25.
iige Hanzel'eden 19.50
Hoofden koel.
[esNederlandsche schepen
torpedeerd schrik ern ontzet-
t maakten zich van ons meester, toen
hedenmorgen deze tijding vernamen,
l'e beweerden, helaas, niet te veel, toen
vóór eenige weken voorspelden, dat
roor ons land eiem. tijd zou aanbreken,
stiger, dan ooit te wren in diezen cor-
Die tijd is er, wij beleven dien
Iet is een tijd van ontzettende eillende,
ar laat deze ons niet v e r b ij s t e-
hoofden koe3.... Nu, en nu
iral! Wat o n s mu geschied, is ook ande.
j; n, raitivaiktn overkomen.,
tod kelp© oma voderiand, oipdait de ram-
i nog niet grooter worden; opdat wij
'verschrikkingen van den oorlog neg
meer van nabij zullen gevoelen
vaderland blijve da oioirlog heepaiard.
Onze Nederlandsche
Jaarbeurs.
e nijverheid kan vèèl bijdragen lot de
eht van een volk zij kan zijn we'er-
idsverroiogon stailen, beter dan geweren
kanóninien dit vermogen; zij helpt het
toon aan zijn levensbehoeften; zij
Wikkelt ziio initiatief nrïikkelt /ïatï
mdslag voor eigen handel.
Is een verheugend, verschijnsel, een
Mijdend feit, diait in de huidige cm-
ïdigjhfcden, te midden van een imteir-
LOiuale ontreddering, de Eerste Neder-
(Isdhe Jaarbeurs ba Utreidhf wordt ge
ïnd die moot demorst ree-ren de
dit, de o eco no mische kracht, van onze
leriiandsche natie!
M pfeai werd gebaren, toen er vex-
illendb markten voor onze nijverheid
toten werden en men ons belemmer
den aanvoer van grondstoffen, en
e'.e en hTalve fabrikaten. Om den afzet
het binnenland op te voeren heeft men
en eerst de Nederlandsche winkelweken
had, georganiseerd door een aantal de
i-terne nien van de Maatschappij van
jvertieid. Nu, op de Jaarbeurs, is het
et het publiek, doch zijn het de gros-
er en de winkdlier, die in onmiddellijk
mtact met den Nedertandsdben produ-
int zullen wonden gebracht.
.Gelijk de Nederlandsche week, zoo dient
>k deze onderneming om ons te leeran...
uzelf te ontdekken. AlliOeni Nederlandsch
brikaat of piroducten, welke in Nöder-
ind en zijn kotoniën een voldoende be-
erking hebben ondergaan, zullen worden
egelaten.
Ddlaiheiklcop is veatboden, om den tus
senhandelaar niet uit te schakoten1.
Niet zooaeler een tentoonstelling zal het
jn, als wel een beurs, waar fabrikanten
handelaren elkaar kunnen o-ntmoeten
en zaken doen. Een. beurs die in zoo
erro overeenkomst vertoont met een
mtoonstelliwg!, als die fabrikanten in. staat
eijn gesteld hun monsters, modellen of
inbeeldingen der waren in daarvoor inge-
ichte monsterkamers uit te stallen.
Hoewel dei Beurs reeds kedetn dloor den
limater van Landbouw, NijveiQueid
Handel is geopend, zal het publiek eerst
naden lOdlen Maart toegang verkrijgen.
Naar wat wij reeds vernamen over I et-
jé&n er op; de J aarbeuns te zien cal
zijn, venvachten wij, dat menige Ne der-
ander vergassing en bewondering .zail
bonen voor wat daar van eigen boclem
is en door Nederland era werd voortgie-
bracht.
BUITENLAND.
Aankandigingen van Lloyd George,
«eitsche oorlogscreilieten toegestaan.
Van de oorlogsterreinen.
Overzicht.
Wij duidden gisteren reeds het Mt aan,
*•*1 op het W e a t e lij k gevedhtsterrein
öfl berichten van Duitecho on van Engel-
sche zijdie met elkander in strijd zijn.
't Is een toer die verschillende ooirlog.s-
beriohten naar „juiste" waarde te echat-
ten. Wat heit gros der communique's be
treft: men doet verstandig er sceptisch
tegenover te staan.
Aan het Kaukasische front is een
der ve uk en rnngsof deelingen van demi Turk-
schen linkervleugel die vijiandelijke etel-
ü&ngien binnexngeidrougeai en is, na den
vijand zware verliezen te 'hebben toege
bracht., maar eigen linies teruggekeerd.
Op de andere fronten niets van belang.
0p Zee.
De verscherpte duikboatenoorlog.
Een Spaansch schip aangehouden.
Engelsche bladen vernemen uit Madrid,
dat het Spaansche s-s. „Victoria Eügenia",
dat titans te Barcelona ligt, ter hoogte van
Tarragona door een Oostenrijksche duik
boot is aangehouden. Een officier kwam
met eenige matrozen aan boord om de
scheepspapieren tJe onderzoeken. Zij ston
den op het punt acht Britsche passagiers
gevangen te nemen, tloen de gezagvoerder
zich krachtig hiertegen verzette, terwijl hij
erop wees ,dat het schip zich in Spaansche
wateren bevond; hij verklaarde liever het
schip in den grond te zien boren dan toe
te geven.
Officieus wordt) geméld, dat Duitsch-
land's aanbod om een scheepsverbinding
voor geregeld passagiersverkeer tusschen
Spanje en Fabnouth toe te laten overeen
komt met het aanbod aan de Vereenigde
Staten.
Een Zweedsch protest.
De Zweedsdhe regeerin'g droeg den zaak-
geöiastiigjde te Berlijn oip tegen het in eten
girond, boren van .dia Zwcedsche stoomboot
„Voering" en heit Zweedsdhe zeilschip
„Hugo Hamilton", ten noorden vain Enge
lland diaoir Duitsclbe duikbooten; onder
voorbehoud van alle aansprak en op scha
devergoeding, té protesteeren»
Engplschë'ö.s. .Twatih field" (3012 ton.) in
dien grond geboordaok de Engelsche bank
„Invercaarld (1416 ton.) is in den grond
gieJbaord,. De bemanning is geréd.
Het Engelsche s.s. Belgier" ('583
ton) is in dein grond geboord.
De Engélsciho vischbarken „Monarch"
en „Energy" zijn in den grond geboord.
België.
Z.H. de Paus en de ondersteuning.
Z.H. de Paus. levendig bekommerd
over den ongelukkigen toestand der Bel-*
gische bereiking, hoeft te haren gunste
stappen- gedaan, oma de instandhouding
van het anaersteuningsoomité te verzeke
ren.
Duitschland.
De ooriogscredieten toegestaan.
De Rijksdag nam het ontwerp tot rJe
aanvrage yam 15 mifiliard voor ooripgs-
credietem in alle drie die lezingen aan.
Tegen stemden de sociaal-democratische
Arbeitsgiemednecbaft.
Engeland.
Beperking der invoer.
Lloyd George heeft in een gisteren ge-
bomden rede in hiet Lageihuis verschil
lende invoerverboden ^afgekondigd.
De regeetrimg hoopte daardioor 900,000
ton jaarlijks aan sobeepisnuimite te bcspa-
rons 'welke besparing noodzakelijk wordt
geacht, daar da sdheepisruimte door duik-
bootem en mijnen zeeir is verminderd.
Vereenigde Staten.
De beslissing nadert.
President Wilson heeft besloten den
Senaat in buitengewone zitting -bijeen te
roepen tegen den vijfden Maart.
Verschillende oorlogsberichten.
„Heldenhainie". In Duitschland pro-
pagieert een genootschap, diat zich
beitsgameónscliiaft für Deutsdulamids Hel-
denhiaine" noemt, het denkbeeld om vóór
ie deren gesmeutvóMe een etik te planten
De DiLibsahe bladen puib'lioeeren brieven
van Hindenburg, von Stedn en Gröner, die
het iplami steunen.
Gebrek aan nikkel. De „Reichsanzei-
ger" maakt bekend, dat de rijkskanselier
gemachtigd, is om de nikkelen 5-pfennig-
stukken in te trekken en te vervangen
door uit aluminium vervaardigde, tot een
bedrag van 20 miïLioen mark.
Na den oorlog zullen die) munten weer
worden ingetrokken.
Ook de tinnen deksels van bierglazen
moeten worden ingeleverd bij de ma
gistraal.
Duurder vleesoh. Het „Beifliner Ta-
geblatt" d'edit mede, diait in plaat© van de
door het departement van volkwoodirig
ionlangs aiangekonjcTi|gde verlaging der
vioeschprijizien, oveir eerge dagen een
vcöhooging van die prjaen zal plaats
vinden, die 'ongeveer 33 'a zal bedragen.
«Deze voihoojgiing van dn groothandel
prijs zal, zioo merkt het blad op, <<ok cp
•de kleirilbandalprijzen hann invloed doen
gelden. Varkens van 10 pond, die let
voojr kort sKechtfi wordcn g-elkooht cm ge
mest te wordeffi', moeiten thians worden
gesilacht.
Vreemd bier. Het Oistenrijksch Mi
nisterie voor Volksvoeding hééft toege
staan, dat Hongaarsdhe plardebooneu bij
het brouwen- van bier winden gebruikt.
Een prüimenkaart. Budapest heeft
een... pruiimemkaart gek/egenl
Nederland en dj Oorlog.
Zes Nederlandsche scheen vergaan.
Officieel. Door dei Minister van
Birmen 1 aaxd&che Zaken i» een telegram
onitvamgen Aian. Hamer Majeteits gezant te
Londen, meldende, dat deije eten telegram
had ontvangen van de Scilly-eilanden,
van kapitein De Koning, van het Nedor-
lanidsolie suliip „Noordejdijk", dat de
schepen „Nooa'derdijik", „taandijk", „Ja-'
caitra", „Bandoeng", jfeémDamid" en
„Gaasteailamid", die 22 dezeu1 van Plymouth
te zomen waren vertrokken, te vijf uur
namiddags vamT den 2ï^ten dezer door
Dui'tsche duikboot en zijji getorpedeerd.
De 'Minister heeft dadelijk;telegrafisch in
lichtingen gevraagd omtient het lot der
bemanningen.
Wij veirnemi^ïi. doi. njf
Mary op de Scilly-eilanden.
Naar wij vernemen, is het stoomschip
,,MenadK>", dat op derszelfden dag als ae
thans gfitorpediceiide schapen uit Falmouth
vertrok, aan liet gevaar ontkomen, door
dien dat schip wegens averij aan de
machines uit zee naar de haven had
moeten terugkeken.
Wij vernemen nog, dat de „Menado" te
Falmouth is binnengesleept.
De „Eemland", <le „Bandoeng" en de
„Zaandijk" moeten nog drijvende zijn.
Van de bemanningen zijn 200 op Pen ran-
i geland. Ook dé rest van de bemanningen
moet in veiligheid zijn.
Tot zinken gebracht.
Volgens te Rotterdam ontvangen particu
lier bericht is de Noorsche viermast bark
„Falls of Aiton", kapt.. Pedersen, van Bue
nos Ayres naar Rotterdam met 2985 ton
lijnzaad, geconsigneerd aan de N.O.T., in
het Engelsche Kanaal tot zinken gebracht.
De lading was te Rotterdam verzekerd.
Landt verlof.
Naar wij vernemen heeft het Tweede Ka
merlid, de heer Schitnmelpenninck, bij het
legerbestuur inlichtingen ingewonnen of er
maatregelen genomen worden met. het oog
op de behoefte aan werkkrachten ten plat.
telande, om den grond voor de nieuwe
productie gereed te maken als de vorst uit
den gi'ond zal zijn, en of men voornemens
is in verband daarmee op ruime schaal te
blijven voortgaan met het verleenen van
landbouwverlof.
Broodkaarten voor militairen.
Het is gebleken, dat er bezwaren bestaan,
in de uitvoering van iie betrekkelijke aan
schrijving van den Opperbevelhebber, wel
ke daarin gelegen zijn, dat de militairen,
die na afloop van den dienst met verlof
vertrekken, zóó laat in de plaats, waarheen
het verlof verleend is, aankomen, dat de
broodbureaux aldaar gesloten zijn.
In verband daarmede is nader bepaald,
dat de broodkaarten voor met verlof van
korter dan een week vertrekkenden aan
hen uit het kantonnement moeten worden
medegegeven, waartoe een voldoend aantal
aan dc gemeentebesturen in de legerings
plaatsen, door de betrokken compagnies
commandanten moeten worden aange
vraagd. Bedoelde officieren overtuigen
zich na terugkeer van verlof, dat niet meer
broodkaarten zijn verbruikt, dan waarop
recht bestond. Bij verloven, langer dan
dagen, eorgt) de betrokken militair in de
plaats van het verlof zelf voor zijn brood
kaart.
De gestrande duikboot.
De Duitsche duikboot, die bij Domburg
strandde, is gisterenmiddag te Vlissingen
bnnengebracht. Zij is kleiner dan die, wel
ke voor eenige .weken hier binnenkwam,
en later weer werd vrijgelaten. Naar
schatting is de boot 350 Ion groot. De be
manning is grooter, dan aanvankelijk uit
(Domburg werd bericht; wij telden reeds
25 personen. De boeg van de boot is
eenigszins ontzet. De boot is in de binnen
haven gemeerd, in afwachting van orders,
wat met boot en bemanning moet worden
gedaan. De commandant is door den ver
sperringscommandant gehoord.
Een adirig met tarwe uit
Amerika.
Het Nederlandsche stoomschip „Laren-
•berg" van de maatschappij „Hillegers-
berg is gisterenmiddag met een lading van
ongeveer 4600 ton tarwe, geconsigneerd
aan de Nederlandsche regeering, van New-
York te IJmuiden binnengeloopen.
Post aangehouden.
Het stoomschip .KrakOitau", 13 dezer
van Batavia te Amsterdam aangekomen,
iheeft op last van de. Engeiscihe autoritei
ten <ie post te Falmouth moeten lossen.
Uitvoer van groenten.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft bepaald, dat een expor
teurs van groenten, ingeschreven bij de
Rijkscommissie van toezicht op de vereeni-
G r oent ene e ntr al e, vergunningen zul
len worden verleend voor den uitvoer van
bepaalde partijen pastinaak, prei, selderij,
en peterselie, onder voorwaarden nader
door genoemde Rijkscommissie, onder
goedkeuring van den minister van land
bouw, nijverheid en handel, vast te stel
len.
Gebrek aanzout.
Van bevoegde Duitsche zijde wordt aan
nou van /.out a... o
door de Hollandsche reéders met Enge
land gesloten contracten betreffende ver-
sche visch en haring. Het Duitsche zout
toch wordt gebruikt om de versche visch
fe conserveeren en deze visch wordt
grootendeels naar Engeland venzonden,
tengevolge waarvan de uitvoer naar
Duitschland bijna geheel ophield en de
prijzen in Nederland werden opgedreven.
Gemeentel ij ke voedsel-
v e r s t ir e k <k i ng.
Te Amersfoort wordt binnenkort van
gememteweg;e warm middageten beschik
baar gestéilfT hetwelk bereid wórdt in de
Onderlinge Keuken, naar opgave van de
cctrir.é der Huishoudschool aldaar. De
prijs zal ongeveer 12 cent per L. bedra-
gen.
Koren voor gedistilleerd
en bier.
Dezer dag.jm werden tot- c'.en Minister
.-.an Landbouw, adressen gericht met het
verzoek maatregelen te willen treffen tot-
beipevk ing van het beschikbaar stellen
van het graan voor branderijen en brou-
erijen.
Aan. het Centraal Bureau van den Volks
bond tegen drankmisbruik is intusscnén
bij onrtorzoeik gebleken, datsedert October
1916 geen karen van Regeeringswege aan
jeneverstokerijen of bierbrouwerijen is
•erstrelkt. terwijl toch de Regeering den
geheelem invoer van koren aan zich beeft
getrokken ter diisti iibutie en oip dien gehee-
len Nederland scben (korenoogst beslag
heeft gelegd. De jeneverstokerijen en bier
brouwerijen verschaffen eiiidh dan ook cp
andere wijze hunne grondstoffen,welke
thans dus niet meer kunnen bestaan in
•koremi, voor de volksvoeding gtóschikt. De
jenever wordt thans gemaakt o.a. uit
maïs, het. bier zoo goed als uitsluitend uit
mout, welke' geregeld uit Amerika wordt
aangevoerd.
Een maatregel, om ook in het gebruik
van maïs enz. door de jeneverstokerijen
van Regeringswege in t'ei grijpen indien
voor de volksvoeding oo"k maïs» mocht on
misbaar worden, zal natuurlijk niet dan
in dien uitersten nood worden genomen.
Men denke slechts aan de gist, welks fa
bricage geheel van de spiritusfabrieken
(jeneverstokerijen) afltankelijk is en aan
de spoeling, als voedsel voor onzen vee
stapel zoo belangrijk, om nog niet te ge
wagen van het gevolg dat duizenden dtor
plotseVinige stopzetting' van het bedrijf
hunne broodwinning zouden verliezen.
„VacL"
tuinttouwgewassen, teneindef in deze
moeilijke tijden de getzd/mruen tegemoet te
komen in de kosten van levensonderhoud.
Aan ied'er gezin kan een stuk grond
van 10 bij 30 meter voor dit doel worden
afgestaan. Onder het personeel hebben
degenen, die met-dien t'linlbouw Lekend!
waren, zich tot een comité vereenigd,
teneinde hpn kameraden bij de aanplan
ting voor te Lichten., terwij'l de fhïrma ver-
schillendi materiaal voor de bewerking
van den grond, en zoo noodig deskundige
leiding, ter beschikking steJi. Het js in
derdaad te wenschen, dait alle firma's,
dde hiertoein de gelegenheid zijn, dit
voorbeeld navolgiem.
Industrieterreinen voor
tuinbouw.
Dc HoZfandeche Draad- en Kabelfabriék
te Amsterdam heeflt haar onbebouwde in-
■dustriete rr ei reen ovei- het IJ beschikbaar
gesteld aan het gehuwde personeel vc co-
dén aanbouw van groenten en andere
Planten vezels voor de
borstelindustrie.
Naar wij vernemen,, is de aanvoer van
plantenvezels, benoodigd voor die borstel-
industrie, weer toegestaan.
Consenten voor dezen aanvoer, welke
verleend mochten zijn tusschen 30 Juni
1916 en 22 Februari 1917, zijn verval'en en
moeten door nieuwe warden vervangen.;
Aanvoiör van kolen:
Naar wij vernemen is door de kolentrei-
nerio welke naaf Duitschland zijn gezon
den, gietcoke© aangevoerd.
Kolen nood.
Te Oude-Pekela is de cartonfabriek Aa*
stroom gisteren stopgezet.
Soldaat-smokkelaars.
Dc Krijgsraad te Assön heeft 6 soldaten
van het garnizoen aldaar, wegens smok
kelen veroordeeld ieder tot 4 maanden ge
vangenisstraf.
Zon dag ©arbeid in de m ij n e n.
De Directies dei- particuliere mijnen in -
Limburg hebben besloten geen Zondags-
arbeid door hun ipe-rstoneel té laten, ver
richten, daar er niet .voldoende waggons
dooi- de S.S. beschikbaar worden gesteld.
De tijdelijke voorzitter van den mlnisïèr-
.raad, d9 heer Cort van der Linden, heeft
gisterenmiddag in cle Tweede Kamer de
volgende verklaring afgelegd:
Ik meen aan de Kamer verschuldigd te
zijn, mede naar aanleiding van de door
den'heer Troelstra gestelde vragen, dat
door mij de beteekenis worde toegelicht
van de persoonsverwisseling aan het depar
tement van financiën. Deze persoonsver
wisseling beduidt noch eenige wijziging in
de tot dusver door de regeering gevolgde
politiek, noch eenige reactie tegen het vo
tum der Kamer, tengevolge waarvan de
tegenwoordige minister van financiën was
afgetreden. Het aftreden van den heer Van
Gijn is het gevolg van een verschil van ge
voelen over de uitgaven voor de distributie
van levensmiddelen, waartoe de minister
raad had besloten. Dat verschil van gevoe
len betrof niet het bedrag van het aange
vraagde crediet, noch het aangenomen stel
sel van de beschikbaarstelling van levens-
middelen. De afgetreden minister van fi
nancien had zich, hoewel zeer roode, zoo
wel bij het stelsel als bij dat. bedrag neer
gelegd. De afgetreden minister was.echter
van meening, dat hem over de doelmatige
besteding van het toegestane crediet een
overwegende invloed toekwam. Deze mee
ning was in strijd met het gevoelen van
de overige leden van den ministerraad. Dit
verschil van opvatting was aanleiding, dat
de heer Van Gijn aan H. M. do Koningin
heeft verzocht van «zijn ambt te worden
ontheven.
Kilometerkaarten.
De Directie der Staatsspoor maakt be
kendclait to beginnen mot. 1 Maart a,s.
oip do kilometerkaarton geen route meer
wordt ingevuldonverschillig naar welk
ötation men reist. De reiziger mag reizen
over den reisweg, welkiein. hij verkiest, met
dit vooribelhoiuicL evenwel, dat hij niet mag
.reizen in die riohtLng naar bet station van
vertrek, en evenmin andermaal mag ei-
zen over een gedeelte van den reeds door
hem afgelegiden weg. Heeflt de reizige^
in een somelltreini plaats genomen, dan moet
hij met dezen de reis voortzetten, totdat
hij over den door hem gekozen reisweg
niet verder naai* zijn bestemming kan rei
zen, in welk geval hij den eerstvertrekken-
den sneltrein kan afwachten. Hoeft .hij
plaats genomen in een personentrein, daa
mag hij onderweg uitstappen en met den
eerstvertrekkenden sneltrein zijn reis over
den door hem gekozen reisweg voortzet
ten. Deze bepalingen gelden ook ten aan
zien van .reizen in kilocncierboekjes inge
vuld met den maximum-afstond van 20Q
K.M. (tijdelijk *240 K M
