rblad dan zegt: Lloyd George verzette
tegen de tot dusver gevot'gxle om-
Éachtige wijze van ooadog'voeren, en deed
een voorstel dat den steun zijner ambtge-
ncotem verwierf. Er ia nu ten mins:» kans
op, dlat een kMnore ooriJogsraad wordt
gevormd, waarop wij reeds verleden jaar
hebben aangedrongen, en dat deze den
oorlog krachtiger voeren zal." Dit is ook
de wettisch van de sprekers in de verga
dering der „British Empire Union", die
allen, aandrongen op kmachitigesr actie,
(vooral in den zee-oorlog, om Engeland
tegen feitelijke aanvallen te verdedigen,
de bCokkiadie strenger te maken en de En-
gelsdhe marine vrijheid te verleenien, oim
haar wettige rechten op zee uit te oefenen.
Onder die vrijheden behoort ook het voor
stel, oon aü-le EngeOsche koopvaarders te
bewapenen, ten eindte rich te kunnen ver-
xe&ten tegen de duikhooten, wat waar
schijnlijk zal leiden tot een verscherpten
duikhooten-oorlog van Duitsche rijide. Er
werden in die vergadering omtrent de En-
g«Cache marine en d'e admiraliteit uitdruk
kingen gebruikt, die blijk gaven van de
zeer groote ontevredenheid over „de air
toos sussend)©, damesachtige admiraliteit,
die den oorlog voor ons verliezen zal."
Dat door de (krachtiger blokkade de
moeilijkheden voor de neutraleen zullen'
toenemen, is duidelijk. En daarom is de
oplossing der Engalsche crisis ook voor
ons van zoo groot beCang.
De „Kediri".
De „Magdeb. Zftg," meCdt, dat het stoom
schip „Keidiri", dat op wejg naar Marseil
le in den grond! is gehoord, een lading
suiker voor Frankrijk aan boord had.,
Voor f 300,000 beboet.
De firma Jurgens te Oss is door de N.
O. T. wegens verboden uitvoer met
1300,000 beboet worden. De firma was
zelf onschuldig, maar een barer afne
mers had haar bedrogen, en als verant-
woordeflijko eerste-imp orteur heeft zij er
voor moeten biociden.
Het geüd is in de kas van het Kon. Nat.
Steuncomité gestort, „L. K."
Het wegvoeren van Belligen.
Het „Pel Teil.Ag." seint uit Pefcrograd1:
D,e „Nowoje Wremja," begroet met die
pe vcódloening het Nederlandsdh protest
tegen het wegvoeren van Balgen! Dit pro-
lest is dioor uitmuntende gevoetens ge
ïnspireerd. Op den dag van de algemeene
afrekening zal! rekening worden gehon-
Öen met deze daad van Nederiand!, dat
het Duiiiodhiand heeft herinnerd aan het
bestaan van recht en gerechtigheid!
Het blad is echter van meening, dat de
NederTandsdhe regeering haar nota zou
nieten' aanvullen, om te vermijden, dat
ook andere Belgen door Duifischlaud wor
den weggevoerd1 in plaats van de vroeger
naar Nederland gevluchte, waarvan Ne
derland nu den terugkeer vraagt, want
anders zal de Belgische bevolking voor
een nieuwe bproeving komen te staan.
rriTvuer van s <nra p e n vrë^dS^cTTr
Naar de „Vee- en Vleesdhhande£f" meldt,
zijn in do diagen van 20 tot 30 November
te Hoek van Holland ongeveer 3200 scha
pen en lammeren voor uitvoer naar Enge
land geslacht. Deze dieren waren alle af
komstig uit Noord- en Zuid-Holland.
Kolennood.
De minister van Landbouw, Nijverheid
fen Handel heeft aan. de inspecteurs der ar
beidsinspecties machtiging verleend om,
waar zulks gewensch wordt, de rusttijden
van jeugdige arbeiders, arbeidsters en
vrouwen, wegens de steenkolensèhaarschte
te verkorten.
De verplichte middagschaft van 1 a
uur, mag tot een half uur wordrn terug
gebracht, terwijl deee schaft niet buiten de
werkplaatsen behoeft te worden doorge
bracht.
Voor de maanden December en Januari
mag de werktijd niet vroeger aanvangen
dan te 7.30 's morgens, en in Februari niet
vroeger dan 7 uur via,
Achtereen mag niet langer dan 5 uur
worden gearbeid, en in een etmaal geen
girooter aantal uren, dan tot heden placht
te geschieden.
Deze regeling is slechts tot 1 Maart 1917
geldig.
Beperking van kunstlicht.
Ingevolge openbare kennisgeving van
'den Burgemeester van 's-Gravenhage ter
uitvoering van de verordening ter beper
king van kun&tDicht, zal met ingang van
Maandag 11 December a.s. in alle schouw
burgen, concertgebouwen en alle andere
gebcu'wen, waarin openbare vermakelijk
heden worden gegeven, de verlichting
slechts als volgt mogen worden gebruikt:
In elk der zalen en der foyers zal de
helft van het totale aantal geïnstalleerde
gaslichten mogen branden of bij electrische
verlichting de helfVvan de grootte van de
Installatie mogen worden gebruikt.
In het gedeelte, waar de voorstelling of
uitvoering plaats heeft of wordt voorbe
reid zal mogen branden het licht, dat in
verband met bet doel van de voorstelling
of uitvoering strikt noodzakelijk is, terwijl
vootr de buitenverlichting, de gangen en
trappen en verdere ruimten zullen mogen
.worden gebruikt de lichten, welke de com
mandant der brandweer voor elk geval in
verband met de openbare veiligheid nood
zakelijk acht.
De noodverlichting wordt niet beperkt.
Petroleum.
Tn den petroleum-handel is de laatste
jaren een hevige concurrentie gevoerd.
„Omstreeks 1900" zoo wordt urt de
kringen van dien handel medegedeeld
„was de American Petrouleum Company
er vrijwel in geslaagd het monopolie van
'den verkoop in ons land te verwerven.
Daarna kwam echter weder de concurren
tie met Rusland, Galicië en Roemenië, waar
door verschillende firma's cich in den eco
nomisch en strijd konden handhaven.
„In 1914 begon echter weder de misère.
„De aanvoer uit Galicië en Roemenië
hield spoedig op, terwijl de vrachten van
uit Amerika zóó opliepen, dat prijsverhoo-
ging niet kon uitblijven.
„De minister van handel meende in het
belang van het petroleum verbruikende
volk den prijs der petroleum te moeten
vaststellen op 12 cent per liter, zeker wel
in overleg met de betrokken maatschap
pijen.
„Toen die verkoopprijs werd vastgesteld,
dacht niemand er aan, dat de oorlog twee
jaren later nog zou woeden.
De concurreerende maatschappijen rede
neerden zoo: al moet door ons wat worden
toegelegd op den maximumprijs, zóó lang
zal het niet duren en wij behouden onze
cliënteele. Doch deee maatschappijen heb
ben misgerekend; de vrachten liepen on
rustbarend op, het importeeren van petro
leum werd een schadepost welke ongeveer
5 ct. per lr. bedraagt.
„Voor de A.P.C. echter niet, tenminste
niet in die mate. Deze maatschappij heeft
haar eigen tankbooten; wanneer het ver
lies dus voor het grootste gedeelte bestaat
uit vrqchtverhooging, dan vloeit deze som
in de kas der A.P.C. terug, terwijl de
overige importeurs deze hebben te betalen
aan de Holland-Amerikalijn of aan een z.g.
wilde vrachtvaart; de winsten van deze rijn
overbekend.
„Indien de bevoegde minister niet tijdig
maatregelen neemt om dat te voorkomen
dan zal de tijd niet verre meer zijn dat de
A.P.C. en de P.O.C. (deze firma's halen
de olie uit dezelfde tank) de alleenheer-
sclieressen rijn in Nederland; contract-
woede neemt weer een aanvang, men
spreekt b.v. even gerust over een vijfjarig
contract als over één liter petroleum, er
eullen jaren overheen gaan, voordat het
Nederlandsche, volk den prijs van 12 ct.
ziet gereduceerd tot, wat in normale tijden
de doorsneeprijs is.
„Het opstaan der gevallen concurrenten
zal lang op zich laten wachten.
Tot zoover onze eegsmani. Deze zou ech
ter willen dat is zijn remedie dat de
minister den maximumprijs verhoogde om
den concurrenten van de A.P.C. gelegen
heid te geven te blijven aanvoeren.
De vraag is of dit middel niet ergor is dan
de kwaal. En is het afdoende? Wanneer
d© maximum-prijs verhoogd wordt en de
A.P.C. blijft desniettemin leveren voor 12
cent, dan zullen de andere aanvoeren toch
spoedig gestaakt worden. Bedenkelijk lijkt
het inderdaad, dat de handelaars gedwon
gen worden voor vijf jaar te contracteeren
tegen den nu geldenden oorlogs-maxhnum-
prijs. Maar, men bedenke wel.het is ni e
het publiek dat deze verbintenis aangaat.
Zoodra de concurrentie na den oorlog
er in slaagt lager aanbiedingen te doen,
4zal het publiek zich óf van de A.P.C. af
wenden, óf zal deze maatschappij uit lijfs-
'behoud de contracten moeten an nuleeren.
Kunstmest.
De regeerings-kunstmest-commissie heeft
De moeilijkheden omtrent derT"aanvoer
van superfosfaat zijn thans opgelost; de
achterstand kan echter niet meer worden
ingehaald. De commissie heeft daarom
twee posten superfosfaat in de Vereenigde
Staten gekocht. Een schip ligt aldaar reeds
xoor Nederland te laden, en met
eenige reederijen wordt ondeirhan-
deld over (het verdere vervoer.
Indien er zidh' geen verdere groote
moeilijkheden voordoen, bestaat er gegron
de hoop, dat er vrijwel voldoende superfos
faat voor alle hesteers zal komen.
Hoewel omtrent de aankomst in Ne
derland van zw. ammoniak en chilisalpe-
ter slechts gedeeltelijk zekerheid bestaat,
meent de commissie gegronde redenen te
hebben om een geregelden aanvoer te mo
gen verwachten. Het blijft echter twijfel
achtig, of de geheele hoeveelheid, welke
besteld werd, zed kunnen worden getoverd,
aangezien er telkens nieuwe bezwaren
rijzen.
Het is vrij zeker, dat de leveringen door
al deze -invloeden eerst laat in het voor
jaar kunnen afloopen, zoodat alle land
bouwers moeten zorg dragen, hetgeen tel
kenmale beschikbaar wordt gesteld, ter
stond te betalen en af te nemen, daar hot
anders niet mogelijk zal zijn, in Februari
en Maart alles te bestemder plaats gele
verd te hebben.
Het zal noodzakelijk zijn, aan een ge
deelte van de afnemers den plicht op te
leggen eerder dan de overige afnemers af
te nemen. Zoo zal bij de tweede verc(eeling
van superphosfaat, welke 30 percent der
bestellingen zal bedragen en welke thans
aanvangt, aan afnemers in Zeeland, Zuid-
Holland, Noord-Holland en Groningen de
plicht worden opgelegd vóór 15 Jan, 1917
te hebben afgenomen, terwijl voor het ove
rige deel van Nederland, waarvoor de
meststoffen daarna ter beschikking komen,
tot 15 Febr. gelegenheid tot afneming wordt
gegeven.
Omtrent een dergelijken maatregel bij
de tweede distributie van chilisalpeter zal
later een med-edeeling volgen.
Elke eerste-hands-handelaar heeft echter
de bevoegdheid, het aandeel voor één of
meer lijsten voor vervroegde levering aan
te vragen. Zoo mogelijk zal daaraan wor
den voldaan.
De commissie dringt er ernstig opgaan,
zoo spoedig mogelijk de beschikbaar gestel
de hoeveelheden af te nemen. Doet men dit
niet op tijd, dan gaan die hoeveelheden
voor den hesteller verloren, daar er niet
nageleverd wordt.
Kamerverkizïng Tiel.
Bij de stemming voor een lid der Twee
de Kamer in het district Tiél (vac.-Tyde-
man) zijn gisteren uitgebracht. 5525 gel
dige stemmen. (Volstrekte meerderheid
2763.)
Hiervan verkregen de heeren jlir. J.
Beeóaerts van Blokland (a.-r.) 1G04; rpr.
H. C. Dreeiseflhuys (V.L.) 2800; mr. A. G.
A. ridder van Rappard' (V.-L., gesteld door
«enige landbouwers 67, en L. M. Hermans
(S. D. A. P.- 1064.
Zoodat gekozen is de heer ma*. H. C.
Dresselhuya
Bekend is, dat de heer Van Rappard. den
kiezens verzodht had, geen stemmen op
hem ui/t te brengen.
'Bij die laaste algemeene verkiezingen,
in 1913 wenden 5832 geldige stemmen uit
gebracht. De heer Tydeman werd toen ge
kozen met 3279 stemmen, de heer Smeenk
(a.-r.) haalde 1000 en de heer Hermans
953 stemmen.)
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van gisteren.
De grondwetsherziening ten einde. De
ond er w ijzerssalar issen
Aan het stelsel der Evenredige Vertegen
woordiging (waarvan^ wij spoedig een zoo
dtidedijk mogelijke uiteenzetting zullen
geven) is gisteren nog eens de schaaf ge
zet. Een amendament-D r i o n (V.L.) (voor
komende te veel versnippering bij het
toekennen der restanten in de Evenredige
Vertegenwotordiging) werd, na een kleine
wijziging door den minister overgenomen.
Eveneens werd overgenomen een amende-
mentrA il b e r d a (S.D.), dat (gesubamen-
deerd door den heer Van Bereeteijn,
U.-L.) beoogde, de gedeeltelijke aftreding
van d© raadslieden niet alleen voor de groo-
tere maar voor alle gemeenten te doen
vervallen en de groote gemeenten (van
meer dan 20,000 zielen) ter vergemakkeilij-
king van het kieswerk' in kieskringen te
verdeelen. Na het in werking treden van
de Grondwetsherziening zullen, dus de
raadsleden, even-alls de Kamerleden, voor
vier jaren zitting hebben en te gelijk af
treden.
En eindelijk werd ook nog een aan en de
ment-S noeck Henkemans (C.H.)
overgenomen, diat een eind zal maken aan
het verschuiven der gemeenten binnen de
kiesdistricten voor Staten- en Kamerver
kiezingen. Gemeenten die tot een bepaal
den Prwnciqiten Kieskring behooren, zul
len ook voor de Kamorverki ezingen in dat
zelfde verband, wordlen gehouden al wor
den die verbanden dan, voor de Kamer,
weer tot groot ere saaangevo-egd. De orga
nisatie van het werk der kiesivereenigngen
wordt hierdoor vergemakkelijkt; het zal
niet meer kunnen voorkomen dat een ge
meente voor de Staten in dit en voor de
Kamer weer in een ander verband wordt
saamgevoegd met andere gemeenten. Want
elke Kamerkieskring zal worden gevormd
dioor een aantal Provinciate Kieskringen,
zoodat de opbouw organisch is.
Ten slotte kwam in behandeling het laat
ste dei- Additioneefle (aan de Grondwet toe
gevoegde) artikelen, waarop de heer v. d.
Molen (A.R.) een amendement heeft
voorgesteld. De regearing stelt in dit arti
kel vast, dat er binnen drie jaar een
wetsvoorstel moet zijn ingediend, bevat
tende bepalingen tot het doen inwerking
treden van de Grondwetsherziening inzake
ondOTwrjev^Menjette^ binnen drie ja-
diend. Het tijdstip van het inwer
king treden van dat wetsvoorstel
zlou dan nog weft een paai- jaar kunnen
worden uitgesteCdl Dat zou kunnen. En
daar een onderdeel van d'e' nieuwe onder-
wijsregeling de betere salarieering der
onderwijzers zeer urgent is, heeft de
heer v. d. Molen een amendement inge
diend, bepalende dat na t w e e jaar v a n-
z e l f, dus zonder nader wetsvoorstel, een
tijdelijke nieuwe onderwijzersrsaTiari.eering
zou moeten worden ingevoerd, in afwach
ting van de definitieve', zoo deze dan nog
niet tot stand mocht zijn gekomen. Die sa-
larieeiring was in het amendement-v. dt.
Molen vastgelegd.
Als sprekende cijfers voor de noodzake
lijkheid van salarisverbetering gaf de
voorsteller, dat van de openbare onderwij
zers 43.7 procent, van de openbare onder
wijzeressen 60 4 procent, van' de bijzondere
onderwijzers 77.4 procent, van de bijzon
dere onderwijzieressen 96.1 procent minder
dan 1000 gulden ontvangen Met macht
van talrijke andere argumenten mocht de
heer Van der Moten al pleiten, op zijn
aandrang is de Premier niet ingegaan. De
minister verklaarde het volstrekt o n-
aannemelijk". Het lichtte, uit de
voorstelen den- Staatscommissie; die als
één geheel moesten worden beschouwd en
behandeld, één onderdeel (de salarisrege
ling), het wüde nu reeds vastleggen dat
men binnen twee jaar de millioeiien voor
dat onderdeel zou vote eren, terwiji er nog
altijd oorlog is en men niets weet van de
naaste, toe-komst onzer financiën, en het
zou, zonder dat de Raad van Sta.te was
gehoord en zonder dat er schriftelijke voor
bereiding was geweest, in den vorm van
een amendement feitelijk een wetsvoorstel
tot beslissing brengen.
De Minister meende, dat de rechterzijde
tevreden moest zijn met de wijziging die
hij had aangebracht en waardoor nu, bin
nen drie jaar na de afkondiging, wetsvoor
stellen tot uitvoering van art. 192 moeten
zijn ingediend!.
Zoowel yan rechts af s van links onder
streepte men echter het betoog van den
heer v. d. MoLea vrat betreft, de noodzake
lijkheid eener betere onderwijzers-solariee-
ring. De minister hiefid echter voet bij stuk,
waardoor de hem- v. d. Molen werd gedron
gen zijn amendement jn te trekken.
l>e heer Ter Laan (S.D.) diende nu
een motie-in om de minima der omderwij
zerssalarissen onmiddellijk roet 200 gld. te
verboogen. Op voorstel van den Voorzitter
en met instemming van den heer Ter Laan
zal de motie in bespreking komen bij de
behandeling van Hoofdstuk V der bêgroo
ting (dc Minister zei trouwens dat hij
thans geen salarisvenh-ooging wilde bespie
ten die niets met de Grondwetsherziening
te maken heeft).
Zoo is dan na 8 weken vergaderen
dc Grondwetsherziening aangenomen. De
eindstemmingen over de drie ontwerpen
(dei kieör echt ar t i k el enhet ondeawijisarUkcl
en de Additioneele artikelen) .zullen later
worden gehouden. Maar de discussies zijn
nu voor goed achter den rug.:
STADSNIEUWS.
Sempre Crescendo.
Met gjrooten luister viert hot Studenten-
Muziekgezeftsdhiap Sempre Crescendo haar
85-jarig bestaan. Uit de geschiedenis van
S. C. diepen wij eenige belangrijke bijzon
derheden op en zien dat in den nazomer
van 1831 eenige studenten besloten tot de
oprichting van een muziekgezeSöchapdat
den naam ontving S. C. Om de 14 dagen
werden uitvoeringen gegeven, die door de
elite van Leiden gaarne bezocht werden.
Langzamerhand echter werd S. C., ge
dwongen door de omstandighedende uit
voeringen te beperken en later geheel te
schorsen. Dit was in 1883. In 1888 waren
de schulden gedelgd esn werden de onder
broken uitvoeringen weer hervat. Van toen
af kon S. C. rich handhaven, heerlijke
concerten gerven, met de meesb beroemde
solisten, haar lustrum schitterend vieren
en den Led-den aars avonden van groot mu
zikaal gemot verschaffen. Als directeuren,
traden op de Gehr. Wehrens, F. Boers, J.
Q. Manse en 16 jaar reeds zwaait F. Koe
berg den dirigeerstaf. En dat hij dit doet
met. talent, dat hij den leden S. C. weet te
trainen, weet te voeren tot succes, bewees
hel nriddiagconcert, gisteren in die groote
Stadszaai gegeven. Een met smaak geko
zen program weTd zeer te pa-ijzen ten ge-
hoore gebracht. Concerto Grosso van Han
del; Andante Cantabile een* vari&zioni
van Beethoven en Deutsche Tanze van Fr.
Schubert, waren succesnummers, waar
mede S. C. roem inoog-stte en eefk warm,
waard eerend applaus van de talrijke loe1-
hoorders( essenAls solist trad op de bcea*
C. J. Kleyn, ah-actis van S. C., die door
zijn weldoordacht, meesteriljk dilettanten-
spet het oor bekoorde en blijk gaf van
groote muzikaliteit en technische vaardig
heid. De Ciacconi van Vitali en Caprice
Viennois van Kreister en Le Menetrier, Ma
zurka, van Wieniawsky, deden de groote
gaven van dien heer Kleijn als violist naar
buiten treden en werden dioor het audito
rium met wairmte begroet, terwijl eenige
reuzen-kransen den kranigen speler werden
vereerd.
Door dien heer G. J. Kronenburg, ver
kend -lid van S. C., werd' die sofist op waar
dige wijze begeleid. Welverdiend was 't dat
de solist zij-n- begeleider deed deél-en in de
huilde hem gebracht.
Ook de praeses van Sempre, de lieer
S au vage Noltirg, moest van hot Collegium
een grooten krans in ontvangst nemen.
Na afloop werd door het bestuur een
receptie gehouden, die een schitterend ver
loop had.
Hedenavond groot concert met Louis
Zimmermannsolo-violist, waarover mor
gen meer.
<?p.
Protestmeeting tegen het wegvoeren varv
Belgische werköloozen naar Duitschland,
In de Graanbeurs was gisteravond dooi
den Belgischen Kring hier ter stede een
gen de wegvoering van Belgische werkeloo-
zen uit het bezette gebied naar Duitseh-
land. De zaal was geheel gevuld met be
langstellenden, geen plaatsje was meer te
krijgen.
Nadat het dameszangkoor eenige liede
ren had doen hoorren-, werd de vergadering
door den voorzitter van den Kiring, Mr. A.
de Groeve, geopend, die mededeelde, dat
er geen gelegenheid zou gegeven worden
tot debat.
Spr. ging hierna het verloop der gebeur
tenissen na in België sinds 1 Augustus
1914, toen door Duitschland aan België'
vrijen doortocht werd gevraagd voor zijn
troepen om zich op zijn vijanden te kun
nen werpen. België werd gesteld voor de
keus het Duitsche leger door te laten of er
rich tegen te verzetten. En men heeft het
laatste gekozen. Toen heeft geklonken het
fiere woord van onzen Koning: „Eerst dat
men over ons lijk, eerst dat men over mijn
lijk ga, eer België zich overgeeft".
In den Duitschen Rijksdag heeft de Rijks
kanselier erkend, dat de strijd met België
was een strijd tegen het volkenrecht.
Duitschland heeft zijn eigen daad geoor
deeld en veroordeeld en de wereld heeft
het vonnis onderschreven.
Spr. brengt vervolgens in herinnering
hoe moedig het Belgische leger zich heeft
verdedigd. De moed der soldaten heeft
evenwel niet kunnen verhelpen, dat in onze
landen gruwelen zijn bedreven. In Visé,
Leuven en zoovele andere plaatsen, doch
er is aangetoond, dat niet één Duitsch sol
daat bij den dooltocht door de burgerbe
volking is gekwetst of geclood.
Wanneer het Duitsche lager door ons
land was getrokken, gaande langs de sta
pels lijken en de weenemle weduwen en
weezen, achtte Duitschland het noodig Bel
gië te belasteren. In de dag- en weekbla
den werd over de gruwelen, door de Bel
gische burgerbevolking bedreven, door
Duitsche soldaten geschreven. Spr. ci
teert eenige artikelen uit Duitsche bladen
waarin beschuldigingen tegen de Belgische
burgers en priesters worden geuit.
Uit een door de Duitsche militaire over
heid ingesteld onderzoek is evenwel geble
ken, dat al deze feiten verzonnen waren.
Het was niet voldoende, dat Duitsche mili
tairen in dag- en weekbladen de bevolking,
beschuldigden, ook officieel© Duitsche be
richten verkondigden, dat de Belgische
bevolking tegenover de Duitsche soldaten,
in het bijzonder tegenover de verminkten,
gruwelen had bedreven. Spr. brengt in
herinnering het telegram van Keizer Wil
helm aan den president dér Vereenigde
Staten, waarin hij protesteert tegen de
wijze van oorlogvoering door de Belgische
bevolking, die door de regeering te voren
al zou zijn opgezet.
Evenwel nooit heeft de Duitsche militai
re macht willen toestaan, dat een onder
hoek zou worden ingesteld naar de z.g.
gruwelen1 door de bevolking bedreven.
Vooral de priesters werden beschuldigd,
die de opzetters en aanvoerders van den
opstand zouden zijn. De Duitsche regcering
lïeeft zelf moeten toegeven, dat er vijftig
priesters zijn vermoord, waarvan er echter,
maar bij elf eenige schuld werd bevonden..
En waar bewezen is, dat onze priesters
geen gruwelen hebben bedreven of de be
volking er tot de bedrijving ervan hebben
opgezet, daar vervalt dan ook de beschul
diging tegen de Belgische bevolking.
Spr. gaat vervolgens den toestand na*
nadat de rust in België was teruggekeerd..
Het economische leven zou hersteld wor«
den had de gouverneur-generaal beloofd.
Evenwel overal werden de grondstoffen
voor de nijverheid noodig, gerequireerd,
het postverkeer bemoeilijkt, terwijl door
het passeiistelsel het voor den zakenman
moeilijk werd, zijn zaken te behartigen,
en de eene concurrent bevoordeeld werd
boven den andere. Bovendien werd van
het land een oorlogsschatting geheven van
een milliard franc.
Er werd op gewezen, dat zoo het econo
mische leven zich niet kotn herstellen en
toen werd beloofd, dat, wat geschied was,
niet meer zou,,gebeuren; de inbeslaggeaio-
men grondstoffen zouden betaald worden
enz. Maar in plaats daarvan requisilies
op requisities. Men heeft berekend, dat
voor 5 milliard francs door de militaire
overheid is gerequireerd. Machines en kope
ren, ketels werden weggevoerd naar Duitsch
land en de nijVferheid begon het aan de
noodig e grondstoffen te ontbreken^ Toen
werd aangeklopt bij Engeland, die evenwel
de voorwaarde stelde, dat niets meer naar
Duitschland zou worden uitgevoerd en dat
van de grondstoffen, die Engeland leverde,
niets voor het Duitsche leger zou bestemd
worden. Duitschland weigerde, de werk
loosheid steeg, maar Duitschland zou werk
leveren. Een prik kei d r aa d f ahr i ek moest
worden heropend, waarvan de productie
moest dienen om tegen onze jongens en on
ze versterkingen te gebruiken. De directeur
en de werklieden weigerden, zij hadden ge
lijk. In Mechelen zou de fabriek van spoor
wegmateriaal heropend worden, Duitsch
land zou de grondstoffen leveren. Maar ook
hier weigerden de arbeiders, omdat zij be-»
grepen, dat het spoorwegmateriaal zou
gphi-nikf. worden voor het vervoeren van
Duitsche troepen. In Herstal zouden de
Dui-tschers de wapenfabriek openen*
maar ook hier weiger dén de arbeiders,
omdat de kanonnen en andere wapenen,
die zouden worden vervaardigd, moesten
dienen om ze tegen onze jongens te ge
bruiken.
Duitschland gaf de schuld van de werke
loosheid in België aan Engeland en de Bel
gische arbeiders hadden ongelijk. Spr. ei-
teertteert het bekende Wolff'-telegram,
waarin Duitschland zich tegenover de we
reld. verdedigd inzake het wegvoeren dei-
Belgische bevolking en waarin de schuld
gegeven wordt aan de Engelsehe blokkade
en de Belgische leegloopers.
Door wiens schuld is het, vraagt spr.,
dat in» België werkeloosheid heerscht? Was
Duitschland buiten ons land gebleven, de
arbeiders zouden niet werkeloos gebleven
zijn. Werkeloos zijn zij geworden, tenge-
iCT_ „alp, reanifdiies. waartüoor
geen grondstoffen meer beschikbaar cijn.
Zij waren werkeloos, zegt Duitschland,
en zij hadden ondersteuning noodig. Maar
toch niet van Duitschland, zegt spr., maar
van Amerika, Spanje en Nederland, die
ons reeds zooveel hebben gestennd. Het
rijn leegloopers, zegt het Wolff'-bureau,"
maar is het zoo, zij dragen tenminste niet
den naam Duitschen-, d.w.z. verbreker van
het woord.
Verder toont spr. aan, hoe de arbeiders
hun arbeids-geschiktheid verliezen, door
dat de Duitsche overheid het openen "der
vakscholen verbood.
Duitschland heeft in België den dwang
arbeid ingevoerd, er is geen vrijheid van
beroep. Men deelt de arbeiders in naar
goedvinden, men stuurt ze naar de steen
groeven en men laat ze bij het front wer
ken, om mede te helpen aan de versterkin
gen. Er is voor de arbeiders geen. keuze
van plaats of omstandigheden om te wer
ken.
JHet gaat hier om Duitschland's kracht,
Duitschland heeft arbeidskrachten noodig,
meer dan het heeft in zijn landen. Het
vindt daarom het recht in België die krach
ten te halen, die het ontbeert; om meer
soldaten beschikbaar te hebben, halen de
Duitschers de bevolking weg om in de in
dustrie te werken, 'om de honger te stillen,
voeren ze de Belgische burgers weg om
beter hun landen te kunnen bewerken.
Spr. eindigde tenslotte met een beroep
te doen op Nederland om voor de waarheid
te kunnen getuigen.
Nadat het dameszangkoor nog eenige lie
deren ten beste had .gegeven, werd de ver
gadering gesloten1.
Nekkramp.
Onder de militairen, behooren da tot het
2e bataljon van het 4e regiment infanterie,
gelegen in het barakken-kamp op de Waa s-
dorpervfliakte nabij 's-Gravenhage, is- een
geval van nekkramp geconstateerd».
De kroonsergeant J. D. S. Paters van het
8ste regiment infanterie is benoemd tot
vaandrig bij dat regiment, doch zal tot de
mobilisatie dienst doen bij het'4de regiment
infanterie.
De kroonsergeant A. J. Kalff van liet 5de
regiment infanterie is benoemd tot vaan
drig bij het 16de regiment infanterie, doch'
zal tot demobilisatie dienst doen bij het
15de regiment infanterie.
In den gehouden Nationalcn Voordrach
ten-wedstrijd, uitgeschreven door de Ve>r-
eeniging „Door Vriendschap VereenigxL" te
Oudenbosdh, behaalde de heer P. P. J. van1
Remundt, lid van de Rederijkerskamer
Vondel, in de afdeefling rêelteeren (ernst)
den 2en prijs en een extra prijs voor de
uitspraak, met. de „Nacht van 1870".
Hedennacht is door het inefaan yan een
ruit ingebroken in de brei-Inrichting van
de firma Van Egmond aan de Gnoemesteeg»
Een hoeveelheid' sajet worclt vermist.
