29 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. No. 2175 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. latere. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN te ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering or Leiden II cent per week, f 1.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per wsek, 1.60 per artaal. Franco per post fl.SO per kwartaaL Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cenL kwartaal, bij vooruitbetaling. tonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 71/" cent WOENSDAG NOVEMBER 1916. (Souftmü De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van t-5 regels fOJ5, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent met gratis bewijsnummer. Bij contract aaiuisuiijke korting. Grooto lettere naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent iedere regel meBr 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (9eBB Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent nummer bestaat uit twee bladen. Art. 192 aangenomen. )e Tweede Kamer iheeft het ondierwijs- ikel, art. 192 der Grondwet, aangeno- met 81 teigen één stem (alleen de sr Li erft inch st eunde tegen). 'en historische dag voor oais vaderland, :8ste November 1916! Een historische voor de ontwikkeling van ons lager ierwijs! Zoo is dan „ednddlijk" de finan- ele recihtagdlijMieid ontstaan t-usschen bijzondere en de openbare school heeft dan eindellijk het recht getrium- erii over kleingeestigheid en onver sagzaamiheid! Getriumpheerd ja, ar niet in de personen van alle link- voüksvertegenwoiotndigers.... Kamen- en van het type Eerdmans zijn mee sleept, ondanks zichze.'f, gedrongen sr het besef van politieke noodzaikelijk- door een zekere vrees ook wellicht... (och de zoo lang begeerde geldelijke ge- stefll'inig is er, af thans- in allereerste lantie. Er zal immers nog een stein- oiver de geheefiie Grondwetsfherzie- moeitep plaats hebben diooa- de hui- Tweede Kamer en nog een door een uw gekozen Volkiswenrfegemyoordiging, aanneming.van de Grondwetsherziening eerste lezing. laar hét feit, dat dlecfhts één paEstaan- voor de •openbare school voet bij stuk' ift kunnen of durven houden, doet ons toekomst vol gloeide verwachting tege- A 'zien! Haarlerrimerir 0 3r. l'ij sporen de kiezers van hot district itfémmenmeer ten krachtigste aan jdag hun stem uit te brengen op den hiaat der rechterzijde ró'fom^at"liedfKléiland naar*Haar&ein- imeer zal zien, of daar het orgianisatie- ef in waarheid zich krachtig zal too- doordat op den reohtsdhen candidaiat massale hoeveelheid stemmen zal wor- uitgebracht! ipnelin-aanval op de Noordoostkust Engeland. Bommen op Londen.— - Russische transportschepen ver- - De strijd in Roemenië. Van de oorlogsterreinen. Overzicht. het W„e stelijk front hebben luilschers een klein succesje te boeken, hel Ancre-igebied dedien zij een aanval s ie Engelsche stellingen ten N. O. van s' ment, namen 4 officieren en 157 man ngon en maakte.n een machinegeweer Roemenië blijven de troepen dor Kil'en bun vorderingen voortzetten. Op clieidcne plaatsan hebben zij den Do- oversdlureden. Van Oiost naar West nu - op den linkeroever de plaatsen giu, Zimnicea, Piisketi en Cakufat in bezit. De troepen welke die Roeme- s znomi'S gisteren gemeld werd het vak van de .TofpioUbgu wierpen, «n Gurtea de Airges bezet. Veel* sitrijd bun .dat niet gekost hebben, omdat aannamen kan dla.t de Roemen ie r 9 evenalts in het Z. o,p den terugtocht i oostelijke richting. De vraag i9 nu hoe ver dfce terugtocht gaan zal en adhterwaairtsidhe- groepeering en het ia? nemen der Roemeensche strijd- fitén vlot gefsichiedt dat ze sp/oedig Kging kunnen wagen de 'opdringende raf'en tegen te hooidenOf wordt een i'ijke poging te gevaarlijk beschouwd Vdt Groot-Walaohije met Boekarest («geven, om Moldavië te redden? De Ie toekomst zal het antwoord geven. Macedonië hebben de TtaPSanen >3<ar weder eenigen voortgang ge- t ten Westen en N.W. van Monast ir, ijl de Engielschen op het front hij bi raameer, ten N.O. van Macucovo, N«' ?eaHaa,giden aanval op de stallingen den tegenstander en gevangenen f :ten. n de overige fronten zijn geen be- "ifte gehemde nissen te melden. Op Zee. Twee Russische transportschep en vergaan? 'tonbliatjet'1' verneemt van berfrouw- zijdie uit Helsingfors dat twee groote tranisporfcschepen einde October out op reis van Helsingfors naar Reval met liet 428e regiment op voffle oorlogssterkte aan boiord, zijn vergaan. Het regiment 'had een tijdlang in Fin land wachtdienst gedaan Het ongeluk is waarschijnlijk aan het leoperi op mijnen te wijten. De duikboot- en mijnoorlog. Het Engetedhe s.s. „Ramegarth" (1553 ton) i9 in den grond gehoond. Het Engelteche stoomschip „Rhoua" (640 ton) en het Grieksche stoomschip Christofoixxs" zijn in den groind geboord. (Er zijn 3 Grieksche s.s. „Christoiforoio" van 3674, 816 en 509 ton. Red.) Lloydis verneemt dat het s.s. „Vilie- moes" (775 ton), van Eabjerg op weg naar Grimsby, is prijs gemaakt en dat de Fran- sche zeilschepen „Alfred de Gourey" en „Mailvina", het Amerikaan&dhe s.s. ..Che mung" (2615 ton) en het Nooaische s.s. Belle lie" (1883 ton) in den grand .zijn gebaard. De bemanning ran laatstgenoemd schip is aan land gekomen. Het Enge'sdhe stoomschip „City of Birmingham" (4098 ton) is in den grond geboord. Het Engelsche stoomschip „En- naston", dat varens een vroeger bericht gezonken zou zijn, is te Giwesend aan gekomen, met zware averij, beloopen door een mijn of door eentorpedo. De kapitein en de bemanning van het Noorsché stoomschip „Visborig" (1311 ton) uit Haugesand, zijn geland'.* Zjj ver klaren. dat hun schip door een Duitsche duikboot in den grond is geboord. Drie ti-eilers, te Swansea en Cardiff tbuishJoorend, en de stoomschep en „Ali son" (286 ton) en „Alert" zijn in den grond geboord'. (Van dien naam „Alert" bestaan 9 stoomschepen. Het zijn ale betrekkelijk kleine booten. Red.) eeai aanval op de Noord-Oostkust van En geland gedaan en bommen gewoxpen op verschillende plaatsen in Yorkshire en Durban. Noch van Duitsohe noch van Engelsche zijde, wordt gemeld hoe groot het aantal Zeppelins geweest is, hetwelk aan den aan val deelgenomen heeft. Maar wel is het een feit dat twee er van niet in de veilige loodsen op Duitschen bodem zijn terugge keerd. De Engelsche vliegers hebben twee luchtschepen vernield, waarvan de vlam mende. resten zoowel van doode als van levende stof in aee zijn gevallen. Het of- ficieele Duitsche bericht erkent dat een der luchtschepen aan de Engelsche maat regelen tot afwering ten offer viel, tei-wijl een ander niet teruggekeerd is, waaruit besloten wordt dab het eveneens verloren is gegaan. Het Engelsche bericht zegt verder, dat de schade, door de aanvallen berokkend, zeer gering is, hoewel er meer dan hon derd bommen zijn geworpen. Er is één vrouw door den schok gedood, 5 mannen, 7 vrouwen en 4 kinderen gekwetst. Vijf-en- dartig huizen zijn beschadigd. Er zou even wel'geen militaire schade zijn aangericht. Het Duitsche bericht meldt, dat de lucht schepen de hoogovens en nijverheidsin richtingen van midden-Engeland doeltref fend hébben gebombardeerd. Vierder spreekt het .Duitsche bericht van de stereotiepe „branden", welke in tal van plaatsen waargenomen werden. Bommen op Londen. Een Duit/sch vliegtuig heeft gisterochtend bij mistig weer op groote hoogte vliegend, zés bommen o.p Londen geworpen. Volgens het Engelsche bericht zijn er 9 menschen gewond1; de stoffelijke scha de zou-gering zijn. De Belgische vluchtelingen. Volgens het verslag van het Engelsche comité voor vluchteingen is het totale aan tal Belgisiche vluchtelingen in Engeland op het oogenblik bijna een kwart miliioen. Een groot deel van hen onderhoudt zich zelf en slechts 36.000 worden gesteund. Oe dienstplicht in Australië verworpen. Thans zijn de definitieve cijfers omtrent het referendum over de dienstplichtquaes- tie in Australië bekend geworden. Voor stemden 1.080.000, tegen echter 1.146.000 kiezers. Met een meerderheid van 61.000 stemmen is de dienstplicht dus verworpen. De regeering heeft nu besloten alle man nen die voor den binnenlandschen dienst in de kampen zich bevinden weer naar huis te zenden. Er zal nu aanzet parlement een nieuw plan van vrijwillige recrutee- ring worden voorgelegd. Volgens de „Age" zou men den nieuwen oproep vah vrijwil ligers op het stelsel van Lord Derby willen baseeren. Ammonia-sulfaat. Iq de „Times" komt Somervilfi opj tegen den uitvoer van sulfaten, in het bijzonder van ammonia-sulfaten, aangezien die voor treffelijke bemesting zijn van bouwland. In 1915 bedroeg de uitvoer van ammonia-sul faat ongeveer 294.000 ton, waarvan de Brit- sche bezittingen nog geen 28.000 ton kre gen, terwijl de rest naar vreemde landen ging. Dit jaar bedraagt de uitvoer waar schijnlijk ongeveer 250.000 ton. Normaal gebruikt Engeland ongeveer 30.000 tot 40.000 ton voor bouwland. België. De wegvoeringen ui! België. De Zwitsersche Bondsraad heeft zijn ge zant te Berlijn opgedragten, de aandacht van den rijkskanselier te vestigen op den ongrunstigen indruk, dien de wegvoeringen op groote schaall van Belgische werklieden natar D ui toch'! and op (het publiek in Zwit serland hebben gemaakt. Rusland. Invoerverbod voor luxe-artikelen. De Temps" verneemt uit Petrograd, dat de Tsaar zijn goedkeuring heeft gehecht aan een besluit van den ministerraad tot beperking van 3en -invoer van luxe-artike len in Ruslamd en Finland. Op grond van het besluit is de minister van handel en industrie gemachtigd om, in overleg met den minister van financiën, den gouverneur-generaal en den Senaat van Finland, lijsten op te maken van de betrokken artikelen. Deze lijsten zullen af zonderlijk in Rusland en In Finland wor den opepbaar gemaakt. Vrijgesteld van de verbodsbepalingen zullen «zijn alle weeldeartikelen, door de regeering ingevoerd. tengevolge van den oorlog. Denemarken. Een ijzer--.ate. -rvóöi-auCiV f van ae van Groothandelaren te Berlijn met de re- geermg onderhandeld en verkregen,, dat in beperkten omvang de uitvoer vanjjzer- wai-en wordt toegstaan, waardoor échter geenszins -voonzien wordt in de Deensche behoeften. Daardoor is het noodzakelijk geworden, om het ingevoerde ijzer gelijk matig te verdeelen onder de Deensche ver bruikers en is door de genoemde vereeni- ging en door den Raad van Industrie een Deensche ijzer-centrale in het leven geroe pen, waaraan alle verbruikers zich moe ten richten, teneinde ijzer uit Duitechland te kunnen krijgen. Scandinavië. Zweedsche lucifers. De „Morning Post" meldt uit Stockholm dat ook lucifers behooren tot de artikelen waarvan de uitvoer uit Zweden is verbo den. Echter wordt medegedeeld, dat als de lucifers in blikken doosjes verpakt zijn, en met een opschrift waaruit blijkt dat ze voor buitenlandsch verbruik zijn bestemd, door de regeering uitvoerconsenten aan de fabrieken kunnen' worden verstrekt Nederland en de Oorlog. Landstorm 1917. De Minister Van Ooriiog heeft aan de büpgemeiesteffis meegedeeld, dat met ide in- diensfestelling van "cLe 'dienstplichtigen van de l/andstormjaarklaisse 1917 vwxnoedelijik in Ihet begin van Feibniari een aanvang zal wo-rden gemaakt. Spionnage. Zondag zijn van Hilvarenbeeik naar Den Boisch - overgebracht twee In burger ge- kleedie militairen van Belgische nationa liteit, die zich sinds énkele dagen onder erdiachte omstandigheden aan {je grens ophiellden en'bij hun arrestatie in 't bezit bf.eken van knevels, baarden", gumimihand- scheenen, tangen, revolvers, foto's ivan •verschillend^ <gneuspunten, telegrammen en een groote som' aan INederiandsch geld. Schaarschte van levens- mi d d e i e n. De volgende vraag is dloor het Kamer lid, den heer Snoecik Henkemans, tot den Minister van Landbouw gericht: „Is de Minister bereid mede te deelen in hoeverre de Minister maatregelen heeft genomen of denkt te nomen, ten einde te bevond aren, dat in 1917 de opbrengst aan voedingsmiddelen van eigen bodem worde uitgebreid: a. door, in overleg met de organisaties van landbouw en tuinbouw, te bewerken, dat gronden, vroeger gébruikt voor cul tuur van niet eetbare gewassen en die voor den iboiuw van voedingsmiddelen ge schikt zijn, tot dat doel worden aange wend^ 'b. door reedis thans te bepallen een prijs, in veiband met de productiekosten, waarvoor de Regeering bereid zou zijn in 1917 bepaalde producten, die hoofdvoe- dingismdidido'.en zijn voor mensch en d'ier, van den verbouwer te koopen, opdat wor de weggenomen de aarzeling, die op dit oogenblik bij den landbouw;, t.o.v. het uitr zaaien dier voedingsmiddelen, blijkt* te be staan?" Betaling voor maximum- p r ij s 1 ij s t e n. De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft onderstaande circulaire tot do Gemeentebesturen gericht: De vraag heeft zich voorgedaan, in hoeverre door de Gemeentebesturen beta ling kan worden gevorderd voor maxi- mumprijisfdjisten, bonboekjes e.d. weflike ter uitvoering van de Distributie wet uit gereikt moeten worden, alsmede voor het stempelen Aan bsst©biljetten, bedoeld in art. 15 der Suikerdistribufieregeiling en andere soortgeüjlke papiereoa. Te dézer ziaice heb ik de eer u mede te deeflen, en zulks onder intrekking Aan A\rat u ter zake vrioeger mocht zijn -bericht, dat naar mijne meening voor die papieren en die afstempelingen gjeen betaling mag worden gevorderd, Avaarvan deze betaling door handelaren zou moeten geschieden althans Avat betreft het eerste exemplaar, voor de vervanging Aran het in het onge reed© geraakte of onbiuikhaar geworden excmplarein zou een zeker bedrag in reke ning kunnen Avorden gebracht. De Avinst- inarge toch, welike voor handelaren wordt opengelaten, is zoodanig gesteld, dat daar op kwalijk kosten oils de bovenbedoelde, kunnen worden verhaald. Voor die papieren echter, waarvan het zij de verstrekking rochtstreekis aan. het publiek gescöiiedt, (bro^xlkaaxten, domi- ciiiekaarten, bonboekjes, e. id.) hetzij indien zood-anige bepalingen bestaan de kosten door handelaren «p het publiek dig 'wordtfc hoager bedrag dan den kostendèn^pfljl^ kunnen worden geëiacht. Mails ontscheept. De stooimschepen „Holïlanclia" en „Noor- dam", onderscheidenlijk 22 dezer uit Z.- Amerika te Amsterdam en 23 dezer uit N -Amerika te Roftterdam aangekomen, hebben op löst v-an de Britsche autoritei ten de post te Falmouth moeten ontsche pen; daar Avérd mede gelost dé mail we'ke zich aan boord bevond van liét 16 dezer A-an Rotterdam naar New-Yoik vertrokken S.S. „Rijndam". Besparing van licht. Dc burgemeester A'an Amsterdam heeft bepaald, dat alle Aioorstef'lingen in schouw burgen A-ooiioopig uiterlijk om elf uur moeten zijn geëindigd. De koffiehuizen moeten te middernacht ges'oten Avorden. De comxriissie voor de strafverordenin gen uit den Ams-tcixlamschen Raad heeft besloten voorloopig alleen het. suiting»- uur der winkels, hetwefk bij de A-ei-orde- ning in de week voor Kei'stmis en op OudejaansaAiond- op 11 uur is geteld, te brengen op 9 uur. Daar bij de Bedrijven de aanwezige ko- lenvoorraad den liaatisten tijd door strem ming in den aanvoer steik vermindert, doen B. en W. van 's-Gravenhage, ten einde 'het dieigend gebrek aan koöen zoo lang .mogelijk te voorkomen, een ernstig beroep op de ingezetenen, om het Arerbruik van gas, van electrischen stroom en A'an duinwater (in het bijzonder voor" schoon maak Aan straten cn besproeiing) tót het strikt noodige tc beperken. Uitvaart voor Keizer Frans Jozef. De plechtige uitvaart voor de zielerust van Z. M. Keizer Frans Jozef van Oosten rijk zal plaats hebben a.s. Zaterdag 2 De cember, des morgens te half elf, in het kerkgebouw van den H. Jacobus in de Parkstraat te Is-GraA'enhage. H. M. dc Koningin zal zich bij de uit vaart doen vertegenwoordigen dioor den luitenant-generaal graaf Du Monceau, adjudant-generaal en chef van het Mili taire Huis van Hare Majesteit. Z. K. H. de Prins zal Avoi'den vertegen- Avoordigd door zijnen adjudant, den len luitenant jhr. Backer. Kamerverkiezing te TieJ. Officieel zijn candidaat gesteld de hee- ren J. Bce'.aerts A-an Blok'and (anti-i*ev.), H C. Dressclhhys (vrij-lib.), L. Hermans (S. D. A. P.) en A. G. A. Ridder van Rappard. Prov. Statenverkiezing. Bij candidaatsté.ling is tot lid der Pro- vinciale in het district A p, h e n gekozen (vacature-F. II. van Wichen) de heer P. A. Th. van der Weijden, te Nieuwkoop.. Het Onderwije-artikcl. ,De T ij d teekent bij het nieuwe gewij zigde onderwijsartikel (zie de rubriek Staten-Generaal) het volgende aan,: Be Avijzigingen, door minister Gort van der Linden aangebracht, lijken ons inder daad wel geschikt om de vrees van de Lnkerzijde op te heffen, maar de vraag blijft, of de Rechterzijde genoegen zal ne men met een redactie, welke met bijzon der duidelijk is, terwijl toch voor de toe komst juist de duidelijkheid van het grond- wetsartikel van zooveel belang is. Wat den inhoud der nieuwe regeling aangaat, gelooven Avij, dat zij door de Rechterzijde niet onaannemelijk zullen Avor- d-en A-erklaard. Men moge eenige beden kingen hebben tegen de bepaling, da/t als regel in elke gemeente openbaar omder- wijs moet Avorden gegeven in een genoeg zaam aantal scholen, in kleine gemeen ten Avaar de minderheid voorstander is Aran openbaar onderwijs, kan dat vol doend aantal ook één zijn. De Standaai'd", die met de zelfamen- deering van de regeering geenszins inge nomen is, vraagt, Avat er aldus overblijft van het leerplan en van de vrijheid van richting? Maar wij, zouden zeggen, dat deze door het zesde en het achtste lid toch voldoende geAvaarborgd eijn! Men kan natuurlijk met het oog Op een toekomstige linksclie regeering, waarin de heer Eerdmans c.s. zou kunnen zitting hebben vreezen- voor de nadere uitwer king van het Grondwetsartikel. Doch men A-ergete niet, dat politici van den- aard des heeren Eerdmans hoe langer zoo meer invloed verliezen. Niettemin zou het wenschelijk zijn, in dien de door. den minister voorgestelde wijzigingen duidelijk Avorden gerediceerd. De Rechterzij de moet Avet-en, Avaar zij aan toe is. 'n Juiste onmarklnr nver Ari. 192 Vo'tk'V(iw5u-i i'vo>- Er wordt wal gezocht raar uitdrulk.- ir—O in de Grondwet, die een hetere holio-fte .-.ppnbare scheoll inhouden, diau men in nét repcwLntasim-i'va'tel meent te vinden, naair het vastleggen met rxyo- Areel Avooiden van dén eiech van deugde lijkheid voor het openbaar onderwijs; maair het kal in dé Kamer avcI gaan, zioo- aüs 'het rondom de Kamer gaat: men ge voelt, dat de ongerustheid in het land met de verlangde verbeteringen en aan ad Hin gen van het grondwetsartikel süechts (ten deele zal zijn geluwd. Want die ongerust heid spruit in menige streek cn in meni- gen kring uit geen ander bewustzijn voort dan louter anti-klerikalen tegenzin tegen het protestantscEi of ka.Uho'iak bijzonder onderwijs. Zij ïidht zich feite'ijk tegen do financieele gelijksteling zelf, tegen da gedachte van het voorste-l A^an regeering en beAiédigingscommissie. Beperking spoorwegverkeer. Naar het „H'Wd." vernoemt), is, behalve de op 27 November in gewei-de bepeiking Ara.n het reizigersiverkeer, op de spoorwe gen, binnenkort- een nog nadere beperking van dat A'erkeer te verwachten. De fusie tusschen de H. IJ. S. M. cn de S. S. Ingaande 1 Januari 1917 kan een ba- langrijke uitbreiding 'van het vrij vervoer voor het spoorwegpersoneel tegemoet ge zien worden, Avaaitbij het systeem van de S. S. toegepast zal worden, met een uit breiding van het A-rij vervoer voor de ge zinnen A'an het personeel over de A'erschiL lende lijnen dier S. S. en N. C. S. „M^d." Naar het „Hibld." verneemt, zal de nau were samenwerking van de beide groote spoorwegmaatschappijen ten gevolge heb ben een wijziging in het ïéizigerstarief op sommige lijnen. Tot nog toe was het gebruikelijk- dat beide maatschappijen tusschen gelijke sta tions den laagst en kilometer afstand be rekenden, in dezen zin, dat wanneer een maatschappij een langere verbinding had tuschen twee stations dan de andere, toch de kortere verbin ting Aan die andere maatschappij berekend word. Dit concur- rentie-systeem zal nu vervaüi'en, zoodat men, Avanneer men verkiest den langen Aveg te nemen, ook möe,r zall moeten beta len dan over den karteren weg. Ook in enkefe andere onderdeie'.en zullen de ta- rieven AveüJüdht eenigszins gewijzigd wor den. Tegen lichtprijs-verhooging. Aan den Raad der gemeente Amsterdam is het volgend adres verzonden: Geeft met den meest verschuldigden eer bied te kennen, de ongieteekende „Colle giaal Belang" vereenigirug tot behartiging der belangen van Avinkeliers in Garen, Band, Manufacturen en aanverwante ar tikelen te Amsterdam, dat .zij kennis ge nomen heeft van hei voorstel om tijdelijk

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1916 | | pagina 1