5 BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. No.' 2101 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering or Leiden II cent per week, fl.45 per kwartaal; bij onze agenten 12 cent per week, 1.60 per 'artaal. Franco per post fJ.80 per kwartaal. Het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD is tijdelijk alleen verkrijgbaar tegen betaling van 10 cenL ir kwartaal, bij vooruitbetaling." Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7:cent DINSDAG SEPTEMBER 1916. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 een Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (gaan Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent De grondwetsherziening. kre mogen omtrent de öiinidelijke verwe- lijfcimg van den rechtstoestand op ondar- ijsójabiiad m':,et al te optimistisch zijn ■iden. we gasterren ondanks de k r a c h- i y e houding van den Premier, den heer opt v. d. Linden», tegenover de kleingees- ge bastrijdig van het rapport der Bavre- gtagsc oirrni'ilsSie. En waarom is de toestand dan niLet zoo tintend, waarom is het vooruitzicht niet o geruststellend, als we, oppervlakkig &zien, wel zouden meenen? Aan de Rejuredli|gin.g>s>c om missie was de ■Igende tweeledige taak opgedragen: a, wettelijke voorschriften te ontwerpen |4i ui aanzien van de. voorziening in de kos- I II ui van het openbaar en het bijzonder on- 5rwijs. waardoor de deugde1 ijMieid en de pachtige vooruitgang van het onderwijs er jeugd wordt verzekerd, onder behoud an de opvoedkundige zelfstandigheid van iet bijzonder onderwijis; mood'ig ©ene redactie te ontwer en van art. 192 der Grondwet, weike met èze voorschriften niet in strijd ais. Nu komt bij die Grandwetsh e r- iening alleen het onder b. genoemde n behandeling. gj« Een ieder aiet echter onmiddellijk in, pat dit niiet het voornaamste is, dat dit lechU is een korte samenvatting n de bevredaiglimg en n i e t die bevredi- igze.Uve; deze wordt aangeduid onder De bevrediging zeflve, -vast te leggen in afzonderlijke wet, buii t en de Grond- jet, komt dus eerst n a de Grondwetsher- aan de oir de. En wfe is niet bevreesd, dat men dan links er niet zoo gevoelig meer voor :al zijn, om rechts voor .zich te winnen! ziet niet voor zich het gevaar, dat de B&nlrnaimcftjes eai de Tydemannetjes en «nsortsn fin diien tijd in onze volksverte- pwiwoM-digiing meer aanhang zullen lieb- [en gdkrogeai, meer invloed zullen weten it I-a oefenen 1 We blijven vertrouwen op een verkrij- ng van onis recht op onderwijsgebied^ lf4ardat vertrouwen is niet zonder De nieuwe luchtaanval op Engeland. De gevechten aan de Somme. - Dar ie Salaam overgegeven. Van de oorlogsterreinen. Overzicht Eon nieuwe aanval op de Duitsche stel lingen aan de Somme is niet uitgebleven. De Eugelschen en Franschen hebben Noor- lelijk van die rivier tot aan Maurepas over een frontbreedte van 6 KM. Duitsche loop paven veroverd, benevens de plaatsen Forest en Clery. Bovendien namen de ge- tlliecrden benoorden Forest alle Duitsche loopgraven langs den weg naar Combles aan de buitenwijken van die plaats toe, welke Haig's mannen van het W .en N.-W. 't bedreigen. Ten slotte drongen ze in al le vijandelijke stellingen tusschen Forest en Clery en kwamen op-veel plaatsen over den weg, die beide dorpen verbindt. De Franschen en Britten zijn daarmee het belangrijk spoorweg-knooppunt Péronne dus weer dichter genaderd. Ze maakten voorts een niet onaanzienlijk aantal vijan den krijgsgevangen en wapenen buit. Zui delijk van de Somme drongen de Fran schen eveneens op. De Engelschen hebben nu Guillemont geheel, Ginchy voor een deel in bezit. Tegelijk hebben de Duitschers de stellin gen der Franslhen bij Vaux en Chapitre hevig aangevallen. Ze kregen voet in het vooruitstekend deel. Hier staat echter weer tegenover, dat de Franschen bij Fleu- iry verscheiden loopgraven en een stuk van de hoogvlakte tusschen Fleury en Thiau- mont hebben veroverd. De oud-kolonel Gadke zet in de „Vor- warts" uiteen, dat men op het oostelijk oorlogstooneel nieuwe en krachtige slagen kan tegemoet zien, wijl Roemenië, voordat het tot den strijd overging, wel de zeker heid zal hebben verkregen, dat Rusland, met vernieuwde kracht in het Oosten zal pogen, de Roemeensche aanvallen op Ze venburgen te steunen. De voorbereiding tot die aanvallen schijnt echter nog niet geëindigd. Wel mel den de verschillende berichten van. het oostelijke front aanvallen over en weer, maar zonder dat deze met een onstuimige kracht werden ondernomen. De krachtigste actie der Russen had plaats tin de Karpa- fhen, waar zij in de streek van Sólotw na een reeds hoogten vermeesterden en in de richting van de Hongaarsche grens opscho ten. Verder wordt gemeld, dat de Russen in de streek van Brzezany de overtocht over de Tseniewka, een westelijke zijrivier van de ZlotaLipa geforceerd, een vijandelijke stelling hebben vermeesterd, 80 officieren en 2641 soldalen gevangen genomen en 6 machinegeweren hebben buitgemaakt. Van het Roemeensche front valt niets bijzonders te melden. In Albanië liebbein de Italianen de dór pen Kuta en Drizar bezet. De hoofdstad van Duitsch Oost-Afrika, Dar es Salaam, heeft zich overgegeven. Van alle hulp afgesneden, moest de plaat selijke" bezetting wel bukken. De colonne, diie inzonderheid daartegen optrad, werkte met de zeemacht samen. Zooals men weet-, ligt de stad aan de kust van den Indischen Oceaan. 0p Zee. De duikboot- en mijnoorlog. De Noorsdhe stoomschepen „Gott- liard" (1462 ton) en Set osdal" zijn in den grond gdboord. Het Engelsclhe s.s. Swift Wings1"' is in den grond geboord. (De Swift Wings", 4465 ton bruto, ge bouwd in 1911, behoorde aan de Wing S.S. Co. Ltd. te Londen. Red.) België. Een. Nederlandsche Kruisheer gevangen genomen. Een correspondent 'in België van ,,De Tijd"' bericht: Bij deri terugkeer van 12 Nederlandsche Kruisheeren uit België is een hunner to Moulle door de Duitschers aangehouden en belet verder te reizen, omdat men een brief van ouden datum en zonder beteeke- nis bij hem vond. De overige geestelijken mochten ongehinderd de grens naar Ne derland overgaan. De twaalfde bevindt zich nog steeds in Duitsche gevangenschap. Engelsche vliegtuigen boven België. De Bribsche -Admiralvlett maakt bekend dat watervliegtuigen Zaterdag met goed gevolg de scheepriiouwwerven van Hobo- ken (bij Antwerpen) en Zondag het vlieg kamp te Gis telles hebben gebombardeerd. Ze zijn alle behouden teruggekeerd. Engeland. De luchtaanval op Engeland. Officieel wordt uit Berlijn gemeld: In den nacht van 3 September deden lucht schepen van leger en vloot met waargeno men succes een aanval op do vesbing Lon den. Eén onzer luchtschepen is door het vijandelijk vuur ten ral gebracht. In aanvulling van het officieele bericht verneemt het Wolff-bureau nog de volgen de bijzonderheden: Van de vesting Londen werden op de City en het noordelijke en noordwestelijke gedeelte van de stad bin nen vier uren heihaaldeliük bommen ge worpen. Uót verschillende branden en in stortingen bleek heit suoces van. den aan val. Andere luchtschepen deden oen aanval op een fabriek en de veraterkimgs werken van Norwich en veroorzaakten daar zware ontploffingen en branden. Verder werden in Harwich. Boston en aan de Humbe-r zoeklichten, batterijen en fabrieken met bommen beworpen, waar door een groot aantal branden werden ver oorzaakt. Te Yarmouth, waar de gasfabriek en het vlilegpiark het doel van de aamva'Len was, werd een batterij tót zwijgen gebracht Tot Nottingham werden inib'.bai'ire in richtingen en fabrieksgebouwen aangeval len. De daardoor veroon«saakte branden waren nog op e&n oiCstand van 40 zeemij len zichtbaar. De luchtschepen waren gedurende hun aanvallen, vooral boven Londen, aan zeer hevig vuur blootgesteld. Behalve door bat terijen op het land werden zij oo/k door vliegers, die ter vervolging opgestegen waren, beschoten. Ofschoon de luchtschepen door lucht- raketton en zoeklichten bestraald werden" op één luchtschip waren tegelijkertijd niet minder dan 18 zoeklichten gericht bleven alle aanvallen op hen zonder re sultaat. Reuter" meldt naar aanleiding van bo venstaand bericht: Eeir Duiitsch communi qué zegt dat IXultoche luchtschepen eer- gisteirivacht de versting Londen en andere plaatsen hebben gebombardeerd en dat groote branden en .ontploffingen zijn waar genomen. De Bnitsche admiraliteit "verzekert dat de -aangerichte schade zoo goed als niiets nauwkeurig in het officieele En gelsche bericht is opgegeven. Er zijn geen branden van eenige beteekeni/3 en geen ontploffingen geweest. Bovendien is er reden te gelooven, dat e.r behalve het vernielde nog een luchtschip zeer ernstig is beschadigd. Duitschland. Vliegeraanval op Constantza. Officieel wordt uit Berlijn gemeld: Dulut- sche zeevLiegtunigen hebben Zondag de har venwerken, korenschuren en olietanks van Constantza (Roemenie, aan de kust van de Zwarte Zee), den Russaschen kruiser „Lagui" en vier torpedojagers overvloe dig met bommen bestookt. De goede uit werking van het bombardement is waar genomen. AMe vliegtuigen zijn ondanks hevige beschieting teruggekeerd. Buitenlandsche berichten. Groothertogin Adelheid van Luxemburg. Een telegram van de ,,Frankf. 'Ztg." meldt dat groothertogin Adelheid van Lu xemburg, de weduwe van groothertogin Adolf, te Königstein ernstig ziek ligt. Aan het ziekbed bevinden zich haar dochter, groothertogen Hilda van Baden,, haar schoondochter Maria Anna van Luxem burg en haar eenige zuster, prinses Hilda vain Anhalt. De hooge zieke is 82 jaar oud. Nederland en de Oorlog. De vastgehouden graan schepen. Naar de ,,N. Grt." verneemt, is de la ding van twee der zoolang vastgehouden graanschepen geheel bedorven. Aan liggel den moest dew Britschen haven autoritei ten ongeveer een half mi'.llioen worden be- taa'd. Waar het oponthoud ben eenenmale onvrijwillig was, komt cie heffing dezer liggelden in een zeer vreemd licht. De in boslag genomen haringschepen. Te Vliaardüngen iis bericht ontvangen, dat alle haringschepen Mij zijn gegeven en (en spoedigste zeewaarts - zullen ver trekken. De opgebrachte visschers- schepen. Van de 852 Nederlandsche visscherssche- pen, die op de Noordzee de haringvisschë- rij uitoefenen zijn er 117 opgebracht naar Engelsche havens, 736 zijn van de eerste reis hmnengeweest, 364 van de tweede reis, 67 van de derde en 9 van de vierde. Bijna vastgehouden De heer Roosen, directeur de.r Fransche Opera, is Vrijdag uit 't buitenland, waar hij sinds Mei vertoefde en opgehouden werd! vn Den Haag wedergekeerd. De heer Roosen deelde aan de „Haag- sohe Crt." mee, dat hij, uit Frankrijk over I.ondcn naar Holland wil jonde wederkec.- i-cn, in Londen tegengehouden was. Hij is dienstplichtige Bei'g, en men zag in Londen géén reden voor hem een uit zondering te maken. De heer Roosen iis daarop drie keer van Londen naar Parijs en terug gereisd', en in 't bijsonder door voorspraak van den Franschen minister Briand en van een der Belgische ministers die beiden 'w 't directeurschap van don heer Roosen in Den Haag, een bevorde ring van de Fransche propaganda meen den te mogen zrlen heeft men hem ten slotte in Londen doorgelaten. Van 6 Juli af heeft de heer Roosen in- tusschen o>p zijn pas voor Holland kunnen wachten! Respectabele cijfers! Volgens de laatste afrekening 13 door het Rijksgraanbureau op den import van tarwe een winst gemaakt van f5.614.327.79. Daarentegen is op ingevoerd Ameri- kaansch meel een totaal verlies geleden van f2.280.486.10. Opschieten! Men schrijft uit handelskringen aan het „Ctr." De voortdurende tevredenheidsbetuigin gen der Engelsche pers over Nedorland's neutraliteit en correctheid zijn wel aar dig, maar niet van directe behoefte! We hebben op de eerste plaats tarwe noodig, en suiker, en veevoeder, en grond stoffen voor tal van bedrijven, die reeds geheel of bijna stilstaan. Als dus de Engelsche bladen, die ons zoo vriendschappelijk gezind zijn in die rich ting eens willen propageeren, zouden we misschien beter en vlugger opschieten. Vooralsnog heeft het er veel van, of we straks en masse.onze zaken mogen sluiten, zóó weinig komt er binnen. Een Franse h oordeel over Nederland. De Revue des deux mondes" publiceert onder den titel ,,Een enquête in Holland", een zeer belangrijk en symoaütntok artikel ever ons land van de ha/nd van Maurice Gansdolphe. In dit artikel kora-n veel van juist begrip getuigende beoohouwiiwgen vóór. Enkele opmerkingen van Gandolphe over onze neutraliteit en over enkele diploma tieke aangelegenheden zouden tot gedach- tenwisse'.ing aari.okT.ng kunnen geven, maar deze opmerkingen worden met tact cn-eerlijkheid ten beste gegeven, zonder •in het minst te kwetsen. Het artikel bevat een belangwekkende roeks van kie ne interviews, waaruit wij hier enkele grepen doen. Loudow zeide: Ik zit aan den rand van; een maalstroom en moet voor alles /ter gen niet duizoiig te word an. Gandolphe voegt daaraan toe: De voorkomendheid en het fijne vernuft van dezen diplomaat v or* den dagelijks op een harde proef gwtoli, maar Loudom weet niet onvermoeide leer kracht zijn evenwicht te bewaren. Johan de Meester wordt door Gandolphd een der schranderste, kritische ge -sten genoemd. Hij noemt ons land een heel klein land met zeer groote zaken. In de wildernis der mogendheden zijn wij de eekhoorn, die met zijm grooten staart balanceert cm zich voor vallen te bewaren. De staait vïn Nederland is zijn handelsvloot en zijn koloniën. Kröller, geschetst als een der groots to zakenmannen van Nederland, zegt: rio handel van Holland zit overal en daarom handhaven wij ons overal. Indien gij tots ever mijzelven wü'.t weten, ik korp Fran-, sche schilderijen en zou gaarne mijn va- cantiie te. Fonitaóneibleau doorbrengen. Colenbrander zegt: in con bond van on zijdige landen zouden wij gevaar lopen gijzelaar te worden. W-ij moeten onze ooi- FEUILLETON. 't Zijn sterke beenen, die de weelde dragen. •.Zij -lasteren, zij spreken leugentaal. '1 Is waar, iik ben hun twaaif duizend bonos schuldig, doch maak me sterk, zo feeds binnen een uur in, klinkende munt ril te koeren. Dje egoïsten! Zij jubelen ■reels over mijn ondeiigang." „Hoeeeer ik u eerst ternanwernóod ken", ï'pra.k Raoul, beklaag »k u diep en stel tolgaarne duizend francs te uwer be- sëtiikkimg. „Ik ben u oprecht dankbaar", anitwoord- Jacob, ,,dch heb niemantds hulp moor dg r „Waarom uót hoogmoed van de hand gewezen., wat u uit vriendschap wordt tonge-boden?" ..Waarom, ja waarom?" Ben telde hoestbud belette hem dezen a'in voleindenhij biradlit zijn zakdoek aan f %pen en deze werd met bloed ge kleurd. sprak hij meit den droeven i^m.ach van een lijder, di'ie zijn eiinide naderen, ,,ik heb besflLst naomands "'Hp niccidf'jg." 'baar rees hij pfotëeling inan zijn faiu- ,,,Dnie jaar geleden kwam iik vol levens- en vol verwachtingen te Parijs, doch' - I .UI 1.111 J g C111 U' 'jn weifelend karakter, ni' et. bestand te- jar' .^u^ces' lieeft mij te gronde- gericht, hnd h goi*uïnöerd, tptaal geruïneerd, er "'riijp, mij nog ptótt to kunnen op werken. Spiegel u aan mijn voorbeeld! Ziek en verstompt, mij voor God en mij ■zalven schamend, rest me niets meer, dan met eigen handen een crude aan mijn leven te maken... Zelfmoord!.... Wie had ooiit kunnen denken, dat dOt mijn lot zou wezen!" Jacob zag op de pendule. „Wilt gij", dus vorvoi'gde hij, tot Raoul gekeerd, ,,dat ik u met een enkel woord den dienst vergeld, dton gij mij zoo even geheel belangloos hebt aangeboden? Welnu, keer dan tot uwe bergen terug, want heler is geen waar achtig geluk to ringen. Vaarwel!" B/innen eene maand adem i.k weer in Zwitserland", sjirak Raoul, terwijl hij met warmte Jacobs hand drukte en zich ver wijderde. Öok Jacob gilng weldra ui't; hij doolde langer dan twee uur over de boulevards rond en trad-toen, na hevig en en smart- vollen strijd, het huiis van een jood bin nen. Dezen verkocht hij zijn geheel en inboedel voor twintig duizend francs, voldeed de schuld van den verloopen nacht, maakte de laatste iivoren kunstproducten te gelde, en stond1 toen dak- en broodeloos, niets meer het zijne kunnende noemen tenzij eenig gereedschap. Jozef - bood hem een zijkamertje naast zijn atelier, en door diens bemoeiingen •-verkocht Jacob nog een.iige woorwerkjes. Doch die ongelukkige werd niet den dag zwakker en gaf herhaaldelijk bloed op. Een ontboden geneesheer zag dep toe stand des aleken hoogstbedenkelijk if). „Is allo hoop verloren?" vroeg Jozef, ter: wljil hij zrich een oógenblilc met don dorter afz^ad?rd4 „Ik geloof: ja. Nog slechts een middel kan aangewend worden, en wel: de zee lucht. In zijn geboorteplaats zal hij mis schien nog kunnen herleven," „Welnu, mijnheer, dan zullen wij sa- Dien vertrekken." En lot den zieke terug-- gekeerd, voegde Jozef dezen toe: „Wij ver trekken naar Marseille, Jacob; de zeelucht en het zachte klimaat zull^i je ongetwij feld genezing schonken." „Naar Marseille! Naar Marseille!" her haalde de lijder. „Neen, duizendmaal lie ver den dood!" ,,'t Is nioodzakeijk, bedenk zu'ks wel..." „Ik zal ook dóór moeten stom-en." „Zeg diit niet; hoevelen hebben er geen baat gevonden?" „Alleen teruggaan naar eene-stad, waar alle vrienden van weleer mij met recht den rug zullen toekeeren; o! verg dit niet van mij!" ,,Ik zal je vergezellen..." „En voorts, gij weet het, die middelen..." ..Hiervoor zorg ilk. Ik kan. er door tus schen komst van een kenhüs een aardig sommetje verdienen. Dus, alle zorgen nu op zij gezet!" De zieke berustte ton laatste in het voor stel, en reeids des anderen daagis stoomde het tweetal naar Marseille. Jozef huurde twee kamers in een net hotel en liet het den zieke aan nliets .ont breken. Slechts ai en toe kon Jacob een uurtje opritten; hij nam dan plaats aan het venster, vantvaar men een heeriijk uitzicht had op de zee. Jozef", sprak hij op zekeren dag, „élk zou 200 gaat'ne willen werkecm"- Gij zijt nog te ziek, Jacob." „O, had iJk slechts ivoor; gij zoudt dan eens zien...." „Welnu, gij zult ivoor hebben; ik zal je hei mooiste, dat hier te krijgen is, ver schaffen." Ecnjiige uren later bracht de schilder hem een fraajien slagtand. Jacob was op getogen a's een kind; hij ging ijn bed over eind zitten, nam zijn gereedschap en sloeg aanstonds de handen aian 't werk. Acht dagen lang arbeidde hij met zulk een ijver, dat hij zijn vroegere krachten scheen te hebben herwonnen. Vruchteloos smeek te hem Jozef oan zich toch aan de voor schriften van den geneesheer te houden; zijn dichterlijke natuur herleefde, en nooit zelfs ni'et in de dagen vain zijn schutterend 9ücces, had hij zich zoo krachtig lot het schoon e, tot het ideale getrokken gevoeld. Eens verzocht hij Jozef aan zijn sponde plaats te nemen; hij dankte hem recht hartelijk voor alle zorgen, waarmede hij hem omringde, en vroeg toen met zicht bare aarzeling: I-Iebt gij op de kadein de schelpenwin keltjes reeds gezien?" „Neen, nog biet." ,„Ga ze dan eens in oogenischouw nemen, Jczef, vooral dat van een meósje met name Anna." Jozef beloofde het. Van zijn bezoek te ruggekeerd, sprak hij: „Ik heb Anna ge zien, Jacob. Zij is een allerliefst mefsje, hetwelk ik gaarne zou portretteer en, als mijn hand niet door het knoeien bedorven was. Ik heb een heerlijke stromba ge kocht, bovendien nog twee waaiers en eenige "leelijke CMneézen, zie maar eens." „Weat gij verder niets?" „Dat ik eenigermate nieuwsgierig ge weest ben, is je schuld, Jacob. Anna tolt twintig lente's, haar vader was vroeger scihuitevoerder, doch as nu te oud om nog te werken. Hoewel hun inkomen niet groot is, hebben zij een oude vrouw, met name Jeanne, opgenomen, voor w e men zorgt alsof zij de moeder des hu'.z:s ware. L)a zucht om wèl te doen is die familie - in geboren; jaren geleden heeft valer Raclet een kind gevonden en hiet als eigen zoon grootgebracht. Dit kind is thans bootsman van .,de Ster", een wakkere matroos, dat verzeker iik je; hij heeft reeds drie medal- jes verworven en wie weet. of hij nog niet eens een ridderteoken erlangt." „Hendrik!" stamelde Jacob. „Judst. Kent gij hem?" ,,rk heb hem slechts eenmaal te Parijs gerien... hij kwam mij aan een heilig® belofte herinneren." „En dite belofte?" „Ik heb ze nliot gehouden." „Dit is niet, aooals het behoort, mijni waarde vooral inadem zij gedaan waU aan...." „Anna", fluisterde de zieke. „Wat kan, wat moeit ik voor je doea\ J acob?" „Ik gevoel. Jozef, dat mijn levensdagen! geteld zijn; nodh je vriendschap, noch j4 teedere zorgen kunnen mij tegen den dood behoeden. Parijs zuigt al het bloed zijn on slachtoffers in. Arm gabonen, riiil ik a,lé de behoeftig en sterven,, omdat ik mij doof Cigen dwaasheden in 't verderf heb gif stort. Tracht je niet tegen mijn plan t» verzetten, ik heb alles rijpelijk overwogen, (Wordt yeryplgd-I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1916 | | pagina 1