8
)e Oorlog.
BINNENLAND.
nummer bestaat uit drie
en en het geïllustreerd
0; dagsblad.
JAARGANG No. 1978
ftc £cidaeh& Gou/tarit
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ËLKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, b|j vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden II cent per week, f 1.45 per kwartaal; bij onzg
112 cent per week, f 1.60 per kwartaal. Franco per post f f.80 per kwartaal,
oor het Geïllustreerd Zondagsblad wordt 10 cent per kwartaal extra in rekening gebracht
fzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 7Va cent
ZATERDAG
APRIL.
1916.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
ii|)ude plunje.
zal weil weer in cton lande door
P' wat zich vrij zinnig of sociaal-demo-
te,! ih .noemt, ,eien propaiganda-tocht wcxf-
eorganiseerd 'tegen de re ©liter zij de,
;nd, dat deze zich tegen de Ouder-
énta van ex-minister Treub heeft
ard. De Ouderdomsrén'te, die, zooals
dagen tie rechtscihé sprekers in de
e Kamer en met name mr. Aal-
wederom zoo duidelijk hebben
toorwlniielis aniders is dam.' eein
tsbe deel ing.
dan mogen we den v r ij z i n n i-
iropagandistm wel eens herinneren
at oude plunje, die de vrijzinnigen
wage 'hun 'samengaan met de eocia-
iij de •verk'iezi.'ihigen in 1913 hebben
}id', maar die ons toch nog de-eren,
denkbeelden zij steeds hebben ge-
►iroffende hét. systeem van Staats-
n; hetwelk zij nu in de Tweede Ka-
rdedigen.
Inota bene, de. ontwerper van
noemde' het in 1909: „het stelsel
itdëke stommelingen" en Bewust
Bos, de lei-dier der vrijziminig-demio-
|êl'de er van misleidend in hooge
ene ten, eenemmaije valsche
iseh-reef -.in fhet libeiralie. „Handels-
ïan hef. Staatspensioen. dat hef is:
vergrijp tegen de waarheid,een
laahi, volksmisleiding",
oee.rdenie dergelijke uitspraken zou.-
kunnen citoeren. V:oor dit keer
orn te laten zien, hoe de politiek,
de a f h an k e 1 ij k v a n d e
i I.-d e» m o era t e n, - de vrijzin-
een, stolsel -doet, vended «ton-
umicire aifceuireni!
UI TEN LAND.
strijd om Verdun. Uit den
i Rijksdag.- 50-jarig dienst-
van Von Hindenburg. - De
i zwarte lijst. - Prins Nlirko
intenegro.
Van de oorlogsterreinen.
Overzicht.
ijl de Duitsche troepen sedert den
ien strijd bij hef dorp Vaux en op
[stelijken Maasoever niet meer zijn
gekomen, is hun thans gelukt ten
van de rivier opnieuw vorderingen
jen, Na de verovering van het dorp
ift, dat op de lijn BéihincourtAvo-
,s .gelegen, ten Zuidoosten van Ma
rt, zijn zij verder doorgedrongen tot
voorste loopgraven der Fransche
den weg BéthincourtChattin-
Het Fransche legerbericht meldt
- dat een onmiddellijk ondernomen
anval de Duitschers weder uit het
gedeelte der verloren loopgraaf
waarvan de Duitschers thans .nog
enkele vooruitgeschoven gedeelten
lengte van 300 M. zouden bezet
'iet dus, dat de bedreiging van
blijft bestaan, zoolang de Duit-
dicht op de vesting blijven staan
thans doen.
bet Oostelijk oorlogsterrein melden
ssen naast levendig vijandelijk artil-
ui' bet afslaan van aanvallen der'
en op verschillende deelen vaif het
officieel bericht uit Londen meldt,
s een telegram van generaal
uit Duitscli Oost-Afrika, de Boeren-.
1^1 Van Devrynter met zijn bereden
b op 4 April een Duitsche troepen-
voorzien van machinegeweren,
omsingeld In een bergstelling in het
•gebied. De Duitschers zouden zich
Seven, hebben.
Op Zee.
Het Kanaal afgesloten.
een bericht uiit Christiania be-
lidens Tegn" de mededeeding: De
ung van het Nooirweegsche atoom-
uHidelveri.", die te Bergen aan-
berichtite dat het Kanaal bij Do-
hto3 door de Engelschen voor
^pvaart is versperd, en dat slechts
le uren per dag schepen door het
mogen gaan. De „Nidelven" had
hill11' rneit dertig andere schepen van
v r6^'le -nationaliteit, moeten wach-
riat hot schip doorgelaten werd.
De duikboot- en mïjnoorlog.
H'et Engelsclie stoomschip „Simla" is
gezonken. Elf leden der Aziatisdbe beman
ning zij.ni verdronken-, de overigen gered.
(De „Simla" mat 5884 ton. en behoorde
aan do P. en O. St. Nav. Co. te Greenock.
Red
H>elt Fransche zeeschip „Saint Hu-
bert" is getorpedeerd. De bemanning is
gered door het Deensche, ©chip Livonia".
Blijkens een bericht uait Malta is het
Deemsch'e stoomschip „Stjerueborg" (1592
ton, v.an de reederij Danne.bor.g, te Kopen*-
hagen) in de Mld-dellandsche j£ee door een
•duikboot in, den grond geboord.
België.
De talen in België.
Het Duitsqhe. post- en telegraafbestuur
in België publiceert in het jongste dienst-
blad de door gouverneur-generaal v. Bis
sing uitgevaardigde order betreffende de
taal, van welke de Duitsche autoriteiten in
de provincies Antwerpen en Limburg, de
districten Brussel en Leuven en de tot het
gouvernement-generaal behoorende deelen
van Oost- en. Weset-Vla'anderen zich hebben
te bedienen. Volgens deze- order zullen de
Duitsche autoriteiten en burgerlijke perso
nen in de Duitsche taal schrijven. Een
Vlaamsehe vertaling kan eventueel er bij
worden geveegd.
Openbare kennisgevingen van Duitsche
autoriteiten -verschijnen in de Duitsche
taal'onder bijvoeging van een Vlaamsehe
vertaling.
Een vertaling der Fransche taal kan aan
de bekendmaking worden toegevoegd, wan
neer zulks noodig is. Noódig wordt het ge
acht in de gemeenten van Groot-Brussel.
Duitschland.
Uit den Rijksdag.
De Rijksdag heeft gisteren- da begroeting
van oorlog 'tl tweede lezing goedgekeurd,
ana korte redevoering-en van Davidsohn
mieciii'sc hap) en den p 1 a af sver v ang end-en
min-isite-r van oorlóg.
Daarna is de marcinebege-ooting in twe.a-
de lezing goëdgeketTrd. Hierbij wilde Lieb-
knecht die ministers-wisseling,, de'oorlcgs-
oogmerken, én het. reeds -afgedane duik-
bootvraag-stuk bespreken. Nadat de onder
voorzitter Paasche Ihem herhaaldelijk tot
de orde had geroepen, werd hem door een
besluit van den Rijksdag het woord oraty
nomen.
50-jarig dienstjubileum van
Von Hindenburg.
De keizer heeft veldmaarschalk Hinden
burg telegrafisch geluk gewenscht met den
dag, waarop deze vijftig jaar geleden uit
het CadettenkoTps bij het derde garderegi-
meht te voet werd ingedeeld.
De keizer brengt hulde aan hetgeen Hin
denburg in vrede©'- en oorlogstijd gedaan
heeft en schenkt hem zijn portret in olie
verf.
Het jubileum .werd in het Oostelijk
hoofdkwartier door den staf van den op
perbevelhebber met een eenvoudige feeste
lijkheid gevierd.
Luitenant-generaal Ludemdorff, de chef
van den generalen staf, bood den jubilaris
zijn door Mant.zel vervaardigd standbeeld-
aan en hield daarbij een toespraak, waar
in hij de groot© wapenfeiten van Von Hin
denburg herdacht.
Hindenburg antwoordde kort en ontving
daarop de gelukwenschen van militaire en
burgerlijke overheden.
Aan het feestelijk noenmaal heeft de
maarschalk een toost uitgesproken op'den
keizer.
Oostenrijk-Hongarije.
Prins Nlïrko van Montenegro.
Prins Mi'rko van Montenegro is gister
avond to Weenen aangekomen, om in een
sanatorium te worden verpleegd.
Engeland.
De zwarte lijst.
De Ergel-sche sitaatsciourant van gister
avond behelst ©ein niéuwe lijst van 37 fir
ma's tn. onzijdige landen, waarmeie hét
aan personen 'in het Vereenigd1 Koninkrijk
verboden is handel it© drijven. .De nieuwe
lijst bevat 26 firma's in Nederland,
5 in N e' 'd e r l a n d s c 'h-I n d i 6 in
Poirtugeesch Oost-Afrika.
Vereenigde Staten.
Roosevelt,
Roosevelt heeft zich, naar „Havas" uit
Parijs meldt, in een manifest tot het Ame-
rilcaanjsche volk gericht met het verzoek
hem niet candidaat te stellen voor hét
presidenschap, tenzij men een president
wil, die het leven en de eer der Amerikaan-
sche burgers beschermt.
Noorwegen.
Invalieden.
Op grond van onderhandelingen tusschên
de Noorsche, Engelsche, Fransche, Russi
sche én Duitsche lëgeering is overeengeko
men dat personen die tot de vloten der oor
logvoerenden behooren en volgens volken
rechtelijke bepalingen in Noorwegen ge
alterneerd moesten, worden, vergunning
kunnen krijgen naar hun land terug te
keeren als hun gezondheidstoestand hen
ongeschikt maakt voor militairen dienst.
Verschillende oorlogsberichten.
Koffiegebrek. Te Aken bestaab zulk
een gebrek aan koffie, dat de voor
raden ruwe koffie, die nog in den
kleinhandel waren, door het Zön-t-ralein-
kaufgesellschaflt zijn opgeëLsc'ht, én in
kleine hoe veelheden nan de. bevolking ver
kocht worden.
Suikérg&brek. Wegens gebrek aan sui
ker is het aan die bakkers to Aken verbo
den met Paschén suiker werk en-, zoo af s
paascheieren enz., te maken.
Een boter schat. Eern 'handelaar, diie
zich Woensdog met 75 -pond boter van
Raesfeld Westf.naar de markt in het
naburige Dorsten wilde begeven, werd op
de Do'rstieiner h'eiiidé eensklaps aangevaJJ'en
door een- aantal vrouwen, die hem voor
het igrootote deiel van zijn kostelijke en
de man voo-r zijn .restante boter sfechts 40
•kostbane waar wiste ii .'.'e bérooven, zoo dat
tal: dezer vrouwen is m-en reeds op 't spoor,
mark in Dorsten kon opstrijken. Een tiien-
De vieeschkaart in Beteren. Ook in
Beieren wordt de vieeschkaart ingevoerd.
Van 26 April af zal op deze wijze de aan
wezige vleeschvoorraad gelijkmatig over de
bevolking worden verdeeld. Kinderen be
neden de 6 jaar krijgen, de helft van de
wettelijke dagelijksche portie.
De Beiersche uniform. De lichtblauwe
Beiersche militaire uniform gaat verdwij
nen. De koning van Beieren heeft de in
voering van het „veldgrijs" gelast.
Vrouwen voor hulpdienst^-Het regi-
w-ee°inei6uwen voor hulpdien
sten genomen.
De grootste clièque. Pierpont Morgan,
de New-Yorksche bank.ier, heeft dezer 'dag
gen -cle groioitste cheque geschreven, tot
dusver in die financie-ele geschiedenis be
kend. Het I's een chèque van 75,000.000
dolila.r, als betaling van, den aankoop van
Gatnadeesche oorlogsleenling.
Buitenlandsche berichten.
China.
„Reuter" meldt uit Peking dat de stad
Kanton zich onafhankelijk heeft verklaard.
(Kanton of Kwantoeng is de hoofdstad
der provincie Kwantoeng. Red.)
De koningin van Zweden.
De koningin van Zweden is te 'Karlsruhe
aangekomen.
Nederland en de Oorlog.
De „Tubantia".
Naar men mededeelt, is de „Wodan",
die thans van regeeringswege het onder
zoek in zake de „Tubantia" verricht, maar
deze week wegens ongunstig weder moest
terugkeeren, gisteravond opnieuw ver
trokken om het onderzoek voort te zetten.
De „Palembang".
Officieel wordt medegedeeld: Het Mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken maakt
bekend, dat de Duils-che regeering aan de
Nedei'landsche het volgende heeft medege
deeld nopens den uitslag van het door de
Duitsche overheden ingesteld, onderzoek
in verband niet den ondergang van het s.s.
„Palernbang":
Thans zijn de berichten van alle ook
maar eenigszins in aanmerking komende
Duische oorlogsvaaruigen ingekomen. Vol
gens deze berichten lieeft geen hunner de
„Palcmbang" aangevallen. Op het oogen-
blik dat het ongeval der „Palernbang"
plaats vond, is geen enkel tot de Duitsche
oorlogsvloot behoorend vaartuig zelfs maar
in de nabijheid van de plaats des omheils
geweest. De mogelijkheid van een onop
zettelijk treffen van het Nederlandsche
stoomschip cfoor een op een vijandelijk
oorlogsvaartuig gemunt torpedoschot moet
daarom eveneens als volkomen uitgesloten
worden beschouwd.
Onze stoomvaartmaatschappijen en de
regeering.
Naar. „De Telegraaf' verneemt, hebben
de soomvaarlm&otschappijen, die de mail
diensten waarnemen, zich tot de regeering
gewend met- het verzoek een deel der: mo-
lest-risico over te nemen. D© billijkheid van
dit verzoek wordt gegreind op het feit-, dat
het overbrengen der mails de maatschap
pijen tent varen verplicht, -Waar het een
groot Nederlandsch belang is, da-t de mails
geregeld worden overgebracht, daarom
acht men het billijk, dat de regeering
evenals dat in Engeland geschiedt bij
de vergrooting van de gevaren, ook een
deel der risco overneemt.
Op dit verzoek is tot nu toe geen ant
woord ingekomen. De dien&t zal eerst her
vat worden, nadat een antwoord ingeko
men is.
Dit bericht is in zoover juist, dat het
verzoek is, alleen voor de mailsche
pen een deel der molest-risico over te
nemen.
De onzijdige scheepvaart.
Het „Holl., Nieuwsb." bericht uit Chris
tiania dat de aldaar verschijnende „Han
dels- og Sjöfartstidende" het in onze pers
geopperde denkbeeld bespreekt een com
missie van vertegenwoordigers van onzij
dige staten te benoemen ten einde de oor
zaken van de jongste scheepvaartongeluk-
k-en te onderzoeken. Het blad wijst er op,
dat de belanghebbende staten gedurende
de laatste maanden met elkaar over dit
onderwerp in bespreking waren getreden
en reeds de grondbeginselen van dit vér-
tftrag hadden vastgesteld. Indien Neder
land het voorstel deed om in dezen zin een
vereeniging van de onzijdigen te stichten,
zou Noorwegen onmiddellijk daarin toe
treden.
De „N. Crt." teekent hierbij, aan:
„Wij hebben reden om de verrassende
verzekering van het Noorsche blad dat een-
bespreking tusschên de in dezen belang
hebbende staten reeds zou zijn gehouden en
tot vaststelling'van de grondbeginselen van
een verdrag zou hebben geleid, in twijfel te
trekken."
Een betaalde neutraliteit.
De „KöLn. Volkszeitung" bevat arti
kel over Nederlandsche oorlogswinsten,
waarin het.vólgende voorkomt:
„De Holland—Amerlka-lijn heeft in 1915
lioen tegen 2% mlllioen in 1914, kon aan
afschrijvingen en resti-tutiert 14.3 millioen
boeken tegen 4% millioen in 1914 en 50-pCt,
dividend uitkeeren tegen 17 pCt. in 1914.
Waarschijnlijk hebben de andere Neder
landsche scheepvaartondernemingen ook
dergelijke resultaten bereikt. De oorzaak
hiervan is, dat de Duitschers zooveel En-
gelsche scheepsruimt© hebben vernietigd,
dat de vracht- en personen-tarieven naar
Amerika belangrijk konden stijgen.
De Nederlanders worden dus voor hun
neutraliteit goed betaald, zoodat hun han
delswereld de regeering dank schuldig is,
dat deze de neutraliteit tegenover Enge
land bewaart.
Tegenover de Duitschers kunnen de Ne
derlanders zich rustig houden, wanneer
een ongelukkige vergissing plaaits heeft,
die den Nederlandsclien handel betrekke
lijk weinig schade veroorzaakt."
De „Prinses Julian a".
De mailboot „Prinses Juliana" van de
Zeeland", welke 1 Februari op een mijn
is -géloopen en later bij Felixtowe op een
bank is gezet, is door den storm dei' vo
rige week gebroken en thans, evenals het
zusterschip „Mecklenburg", verloren.
Militielichtingen 1908
en 1916.
Naar de „Avp." meldt, is door het leger
bestuur thans definitief bepaald, dat de
militie-lichting 1908 op 12 April a.s. zal
worden overgeplaatst naar de landweer.
Op dienzelfden dag gaan de miliciens
der le ploeg der lichting 1916 van de depots
over naar het veldleger.
Lichting 1917.
Ingediend is een wetsontwerp houdende
bijzondere maatregelen met betrekking tot
de lichting 1917.
Ter toelichting zegt. de Regeering, dat de
heerschende buitengewone omstandigheden
het h. i. noodig maken, dat voor de lich
ting 1917, evenals is geschied voor de lich
tingen 1915 en 1916, de gelegenheid wordt
g.eopend om zoo noodig vroegtijdig tot in
lijving té kunnen overgaan.
Om daartoe te geraken, zullen gelijke re
gelen kunnen worden gesteld als werden
aangeduid in de Mem. v. Toel. en onaer
het hoofd „Artikel 6" in de Mem. v. Ant
woord op het Voorl. Verslag van de Twee
de Kamer betreffende het wetsontwerp
tot het treffen van bijzondere maatregelen
met betrekking tot de lichting 1916.- Alleen
zal de bepaling betreffende verkorting van
den in art. 61, eerste lid, der Militiewet
gestelden termijn van tien dagen voor het
aanvragen van herkeuring zonder be
zwaar achterwege kunnen blijven.
Behalve dit laatste en een klein verschil
tussclien de artikelen nopens de inwerking
treding is het ontwerp dan ook gelijk aan
de wet van 14 Juni 1915.
ET'ö m i g e v r ij ih i d van bewe
ging voor militairen.
Het „Hbld." deelt omtrent de vrijheid
van. bewegen van müitaiiren In de stelling
van Amsterdam het volgende mede:
De helft van dé militairen, (van eilken
rang van militairen de helft) kan eiken
dag permissie krijgen van 5-uur namid
dag tot' 11 uur namiddag om kazerne of
fort te verlaten, doch zij mogen, bij het zieli
verwijderen van hunne standplaats niet
van treinen oif stoomboot en enz. gebruik
maken. In geren geval mogen zij den nacht
(buiten die kazerne doorbrengen.
Des Zondags krijgt de erne h'eCft dar
militairen permissie van 7 uur 's och
tends tot 3 uur 'is middags, de an de. ra
helft van 3 uur 's middags tot 11 uur
's avonds.
Op eer e woord mét verlof.
Een te Cullen (Schotland) wonende ma-
rine jnat.roos, die to Groningen geïnter
neerd is, heeft wegens eene ernstige
ziekte zijner moeder toestemming gekre
gen om naar huis te gaan. Hij moet zich
uiterlijk 12 April wee,r in het internee-
ringskamp aanmelden.
Guldens en rijksdaalders.
Officieel wordt gemeld: In verband met
de nog steeds aanhoudende vraag van het.
publiek naar betaalmiddelen van f 2.*50 en.
f 1 wordt het volgende medegedeeld:
Deze vraag is ongetwijfeld nagenoeg ge
heel toe te schrijven, aan de vrees, dat te
eeniger tijd gebrek aan dergelijke betaal
middelen zou kunnen ontstaan zoodat men
goed meent te kunnen, doen een grooleren
of kleineren voorraad ih huis,te houden.
Met nadruk kan verzekerd worden, dat
voor deze vrees geen grond bestaat. Zil
verbons van f 2.5U zijn lot elk bedrag te
verkrijgen terwijl de regeering bovendien
voor een belangrijken reservevoorraad
heeft gezorgd.
Door 's Rijks. Munt zullen binnenkort
belangrijke partijen guldens worden afge
leverd, welke mun.ten terstond in het ver
keer zullen gebracht worden.
Intusschen zijn maatregelen genomen
opdat zoo spoedig mógelijk een grooto_
,üi".iaau; '.nrv.^ur Vdirrrtcr beschik
king komt.
Uit liet vorenstaande blijkt duidelijk,
dat voor overvloed van ruilmiddelen van
klein bedrag zorg gedragen wordt, zoodat
het vasthouden en oppotten van guldens
geheel overbodig is, en slechts tot geheel
omioodige moeilijkheden en renteverlies
voor het publiek zelve kan leiden.
Kon. Nat. Steuncomité.
Bij Jiet Kon. Nat. Steuncomité 1914 zijn
blijkens de 84e lijst van 1925 Maart 1916
bijdragen ingekomen tot een bedrag van
fJ584.82, makende met heit totaal der vo
rige lijsten, ad f 3,656,134.76, te zamen
f 3,656,719.58.
De Kaasmarkt te Alkmaar.
Door het besluit der Noordhollandsché
kooplieden, geen kaas te koopen zoolang
de consenten wegblijven, levérde dc Alk-
maa.rsche kaasmarkt gistermorgen het
beeld van eenige maanden geleden. De
enkele aangevoerde stapels bleven gedekt.
Overal drukke gesprekken, doch geen.,
handel. Onder de landbouwers heersclito
ontstemming, wijl onder hen eenigen
waren, die connecties "met de Duitsche
centrale hadden aangeknoopt zonder or
de kaasproducenten in te kermen,
Melkprijzn..
Met ingang van 1 Mei a.s. moeten de
detailkoopers van melk te Zaandam aan
hun leverancier 1 cent toeslag per liter
melk geven. Deze toeslag zal door de ge
meente worden vergoed, zoodat de prijs
door de consumenten te hetalen geen ver
hooging zal ondergaan.
S i g a r e n p r ij z e n.
Verschillende sigarenfabrikanten te
Eindhoven hebben besloten geen %}h cent
sigaren meer 'te fabriceeren. Hunne afne
mers zullen nog eenmaal in de gelegenheid
worden gesteld hun gewoon kwantum te
betrekken.
Wol.
De voorzitter van de wol-commissie geeft
hiermede kennis, dat volgens zooeven ont
vangen bericht van den secretaris, de En-
gelsche regeering geen licences meer zal
geven voor Crossbred en gekamde wol,
zelfs niet voor wol die reeds gekocht is.
Uitvoer snijboonen enz.
De Minister van Landbouw heeft be
paald dat met ingang van 8 April alle
soorten snijboonen, spercieboonen, Ilein-
richs- en Riesenboonen tijdelijk vrijelijk
zullen kunnen worden uitgevoerd.
Baksteenindustrie.
Uit verschillende berichten en rapporten
is den minister van binnenlandsche zaken
gebleken, dat hier te lande- groote partijen
Belgische steen worden ingevoerd en tegen
bijzonder lage prijzen worden geleverd.
Een gevolg hiervan is, dat het product
der Nederlandsche Nijverheid, de Ned.
baksteen, onverkocht blijft, wat leidt tot
werkloosheid in onze baksteenindustrie.
Blijkens het oordeel van bevoegde des-<
kundigen wordt bij aanschaffing van bui-
