21 BUITENLAND. )e Oorlog. BINNENLAND. BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN i ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, mot GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering BEILLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden II cent per week, f 1.45 per kwartaal; bijonz8 112 cent per week, f 1.60 perkwartaaL Franco per post fl.80 per kwartaal. ^Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. DINSDAG MAART. I9I6. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handela-Advertentiën) van 1-5 regels 25 ;ent, iedere regel meer 5 cent Russisch succes op het Oostelijk .,1 Oostenrijksch op het Zuidelijk sterrein. - Een torpedovaartuigen- op de Noordzee. -- De vlieger- op Engeland. Vliegeraanval op iegtuigstation. - Duitschland en - Duitschland en Portugal. fan de oorlogsterreinen. Overzicht. et Westelijk oorlogsterrein is het weer tamelijk rustig. - Hoewel de bij Verdun mog niet geëindigd .te zijn, is er toch zulk een slapte ctie, dat zeker mag worden aange- dat de Duitsche venliezen zoo :ijm, dat de aankomst van nieuwe ingen moet worden afgewacht eer n tot den aanval kan- worden ie aan' -jet Ooste.ijk oorlogster,rean hebben en ©enige successen te boeken. In hebben zij aan den Dnjester de nis ten N.W. van Uszieczko geno kt officieele Oostenrijksche bericht ver de ontruiming de volgende ion heit de Russen reeds in den gelukte een 300 M. breede bres te hield de door een achtvoudige ht aangevallen bezetting, ondanks iezen, de verdediging nog zeven in het hevigste geschut- en infan- r. Eerst te vijf uur 's middags le commandant, kolonel Planclc, vernielde verschansingen ,te ont- Kleine afdoeningen en gewonden in booten den zuidelijken oever sch vuur van den vijand het over. gegeven worden. Aan de dappere bestaande uit keizer-dragonders |u>rs, bleef, wanneer zij zich niet irgeven, slechts één weg over.-Zij •ast zich op den noordelijken oever Dnjester door het door den vijand efcte plaatsje Uscieszko heen een q naar de Oostenrijksch-Hon,gaar de hoogte ten noorden van Za- geneste'.de troepen. Onder bo- •an den nacht marcheerde ko- mek met zijn heldhaftige troepen i Ooakinrijksch-Hongaarsche voor vaar hij hedenochtend aankwam, echten om de bruggeschans van aldus besluit fret bericht, zullen tijde een (roemrijke episode in de is van het Oostenrijksch-Hon- leger vormen. hebben de Russen zich meester vam het dorp WeLikalaieselo, dn ten Oosten van het dorp Twe- 'het dorp Zanapocz een deel van ndelijke schansen bij .het dorp mi, tusschen het Narotsjmeer en ki, bezet. Oosten rijksch-Itali aan sch oorlogs tijden de Oostenrijkers de laatste eteenig succes. Thams-hebben ze vijand uit een loopgraaf voor t Pevma gedreven en bij den Rombon een stelling veroverd. Het aantal bij het brug- g©hoofd" van Tolmein genomen gevange- -pen is gestegen tot 925, dat van de buit gemaakte machinegeweren ,tot 7, terwijl hij den Rombon 145 Italianen en 2 machi ne geweren in Oo9benrijksche handen zijn gevallen: In Armeni^blijven de Russen nog steeds voortgang toaA&ri - echter wijzen eenige teekenen op vermee, - van den tegen stand der Turken. 0p z;„?' Een zeegevecht. Officieel wordt uit Berlijn gemeld: Bij de kust van Vlaanderen is gisterochtend tusschen drie Duitsche torpedobooten en een divisie van vijf Engelsche torpedo jagers een voor ons gunstig afgeloopen gevecht geleverd. De vijand heeft het ge vecht gestaakt nadat (hij menigen vollen treffer had gekregen en is toen in volle vaart weggestoomd. Aan onze zijde zijn slechts lichte bescha digingen. De duikboot- en mijncorlog. Blijkens een Lloyds"-bericht is hét Engelsch© stoomschip ,,Porb Dalhou&ie" gezonken. 7 leden der bemanning zijn ge red, da anderen worden vermist. Het Noorsch© stoomschip „Langeli" is- gezonken; er zijn 16 man gered, een is omgekomen. Volgens een ,,Lloyds"-bericht is het Deemsche stoomschip „Skodsborg" gezon ken; 17 leden dar bemanning zijn gered; drie worden vermist. De vliegeraanval op Engeland. Officieel wordt uit Berlijn gemeld: Een eskader watervliegtuigen heeft Zondag middag de militaire gebouwen in Dover, Deal en Ramsgate overvloedig met bom men bestookt, ondanks hevige beschieting d£or de_t laitófratteriforo'eg tige uitwerking waargenomen. Alle vlieg tuigen zijn behouden teruggekeerd. Vliegeraanvallen op een vliegtuig,station. De Engelsche admiraliteit deelt mede: Gis terochtend vroeg hebben 50 'Engelsche, Fransche en Belgische vliegtuigen, verge zeld door 15 vechtvliegtuigen, het Duitsche vliegtuigstation t:e Zeebrugge en het vlieg kamp te Hou,ltacle aangevallen. Naar het schijnt is aanzienlijké schade aangericht. Alle vliegtuigen, die gemid deld 200 pond bommen bij zich hadden, zijn behouden teruggekeerd. Een Belgisch offi cier is ernstig gewond. Duitschland. Duitschland en Brazilië. Tegenover een bedreiging in het „Jour nal de Commercio", dat beslag dient te worden gelegd op de in Braziliaansche ha vens liggende Duitsche schepen, als dek king der schuld voor te Hamburg opge slagen, in beslag genomen kof bevoorra den van Sao Paulo, schrijft het „Berliner Tagablatt": er is weliswaar beslag gelegd op bedoelde kof bevoorraden, doch het is onwaar, dat Duitschland. hiervoor niet be talen wil. In 1913 heeft ©en consortium, besbaand© uit Dui,\sche| Fransche, En gelsche en andere firma's een lëenings- (overeemkcimst met Brazililë gesloten. De in beslag genomen koffie vormde het on derpand voor de leening. De koffie werd contant betaald; de koopsom, ten bedrage van 120,000,000 Mk., werd: overgemaakt aan het bankiershuis Bleiehröder, welk geld het bankiershuis Schröder zou uitbe talen. Di'fc is op t ©ogenblik onmogelijk, daar de Engelsche regeering voor den duur van den ofirlog alle betalingen aan onderdanen van vijandelijke staten heeft verboden en Duitschland dientengevolge tot denzelfden maatregel heef! besloten. De 120,000,000 mark liggen gereed, om den eersten dag na het sluiten van den vrede te worden betaald. Het „Journal de Com mercio" vergist zich dus, wanneer het aanspraken op de Duitsché schepen op deze volmaakt in orde zijnde transactie tracht te gronden. Portugal. Duitschland en Portugal. Naar de „Est" uit Barcelona verneemt, hebben de officieren van de door Portugal in beslag genomen Duitsche schepen zich ten deele naar Cadix, ten deel© naar Bil bao begeven. De officieren en -manschap pen der schepen Milos", „Tagetos", „Naxos", „Enos", „Rhodes", „Arkadia" en „Java", bijna alle héhoor-éinde aan =de Deutsche Levantlinie, hebban zich naar Barcelona begeven. De officieren melden, dat de schepen voor de dn beslag neming volslagen onbruikbaar zijn gemaakt. Het zal maanden duren, _voor zij wéér gebruikt kunnen worden. Ofschoon de entente driik stemming maakt, wordt de /Stemming in Portugal als Duitschgezihd gekenmerkt. Dat geldt vooral voor de gematigde republikeinen en royalisten. Het Portugeesche leger wordt minder waardig genoemd, de 1/ewa'pening jam merlijk. ben eën huls in Barcelona gehuura, waar zij tot het eiird van den oorLog gezamen lijk denken ie blijven. De Hongaarsche koopvaarder „Szeoche- ny" is tot dusverre niet in beslag geno men. Verschillende oorlogsberichten. De goudjacht. In Pruisen worden, om de Rijksbank van goud te voorzien, alle voorwerpen der ingezetenen van re- geeringswege aangekocht. Katoengebrek. In de grensplaats Bocholt is de groot© spinnerij Rot© Erde, welke aan meer dan 500 arbeiders werk verschaft, wegens gebrek aan katoen tot na den oorlog gesloten. Levensm'rddeSen voor Servië. Naar de „Firankf. Ztg". langs indirectén weg uit Parijs verneemt, moeten de onderhande lingen -tusschen Duitschland en Amerika omtrent het leveren van levensmiddelen aan Servië op gelijke wijze als dit met België geschiéditj, tot een goeden uitslag hebben geleid. Kruierswerk voor vrouwen. De Ley- land-lijn deelt officeel mede, dat het ge bruik van vrouwen voor kruierswerk aan de havens een beslist succes is gebleken. Andere maatschappijen in Engeland den-. ken nu heit-voorbeeld van de Leyland-lijn te volgen. De graanoogst In Australië. Zuid Australië moeit een oogst hebben opge bracht van 34 'tot 36 millioen bushel groan, tegen 25 millioen bushel het vorige jaar*. Nederland en de Oorlog Aanslagen op de Nederland- sche Koopvaardijvloot. Gemeenschappelijke actie. Het Vaderland komt nader terug op zijn gisteren vermeld1 denkbeeld voor een gemeenschappelijk diplomatiek optre den der belanghebbende neutrale staten. Het denkbeeld van „Het Vaderland" lijkt ons van alles wat er in deze dagen wordt gezegd het bezadigst en... het vrucht baarst. Twee dingen, zegt „Het Vaderland" o. m. geven nieuwen steun nan ons denk beeld, dat de neutralen zich door een ge meenschappelijk optreden hij Duitschland moeten verzetten tegen hot tuchteloos op treden der Duitsche onderzee-gezagvoer ders, iets waartoe alle aanleiding bestaat ook buiten het geval van de „Tubantia". En het blad vervoLgt dan: „Vooreerst achten wij van belang de verklaring die de" Zwitsersche .piers geeft van de personenwsseling aan het Duitsche Departement van Marine. Volgens deze zou Von Tirpitz gevallen zijn, 'omdat hij volgens de meening des Keizers, wiens raadsman in dezen de bekende directeur der Hamburg-Amerika-Lijn, Ballin, geweest zou zijn, den duikbooten oorlog te zeer op de spits "dreef. Ballin zou den Keizer gewaargchuwd hebben, dat de den van Staten, die men te vriend moest houden als het belangrijkste toekomstig afzetgebied van de Duitsche industrie, met name Noord- en Zuid'-Amcrika, (een voor spelling die uitgekomen as;, en dat zij Portugal er toe zou brengen, de hand te leggen op de Duitsche koopvaardijschepen zijn havens (wat eveneens in vervulling is getreden). Verder mag gewicht gehecht worden aan de heftige wijze waarop, blijkens een bericht uit Buenos-Ayres, de Argentijn- sche en Braziliaansche pers zich uit over den ondergang der „Tubantia". Het voor val heeft daar diepon indruk gemaakt. Men wil zijn verbindingen met Europa niet zien afgesneden, en dringt bij de Re geeringen er op aan, zich te doen gelden. Beide berichten zijn aanwijzingen, dat wij juist, gezien hadden, en dat de tijd gunstig is voor een gemeenschappelijk di plomatiek optreden der belanghebbende neutrale Staten als door ons bedoeld werd. Op de verontwaardiging "die het geval in de Zuid-Amerikaan&ohe Staten heeft verwekt, hebben wij niet tevergeefs gere kend, en de verwisseling aan het Duitsche Departement van Marine schijnt voor een verandering in de onderzee-politiek gun stig te zijn. Nogmaals en nogmaals: het oogenblUt 'is gunstig; men late niet na te handelen nu de tijd rijp is." Het Galloper-vuurschip verdwenen. Het 'gistermiddag te IJmuiden binnen gekomen stoomschip „Amstelland" heeft gerapporteerd, dat het lichtschip „Gallo- per' verdwenends en dat'in de nabijheid van de plaats van het lichtschip op twee mijl Zuid-West van de zwart© ton een wrak ligt met den mast twee voet boven water.. Een nieuwe Jobstijding voor de Neder- landscbe scheepvaart! Want wol is het „Galloper"-l-icht9chip een Engelsch vaar tuig, maar alle Nederlandsclie schepen, dié de Kanaalroute nemen, moeten erlangs varen en aldus wordt hun vaart wederom zeer ernstig bemoeilijkt. Het Gal-loper"-lichtschip is het laatste Engelsche lichtschip van den Theems- mond, het ligt vrij ver in zee, bijna op den tweeden meridiaan, Oostelijk van Green wich, en iets Noordelijker dan het Nedcr- landsche lichtschip van den Noordhinder.- Naar wij vernemen, zijn alle schepen in onze havens er mee in kennis gesteld, dat de „Galloper" verdwenen is. De „Tubantia". Een onderzoek. Naar de „N. R. Ct." verneemt, bestaat het voornemen met duikers een onderzoek in te stodep op het wrak van de „Tuban tia", ten einde -te trachten, zekerheid te verkrijgen omtrent de wijze, waarop het schip >tot zijn ondergang is gebracht De diepte waarop de „Tubantia" gezon ken Ligt, moet ongeveer 35 meter bedragen. Dit is een van de redenen, waarom aan. het succes van pogingen om door middel van duikers de oorzaak van de ramp op frau" 3d Hie wjr \Verurê?Trï vu.gaVo zelden verkregen. De dader op het kerkhof. De Nieuwe Rot t. Cr t. schrijft ó.m.: De dader van de misdaad tegen de „Tubantia" ligt op het kerkhof. Ziedaar, wat de officieele verklaringen van Duit sche en Engelsche zijde ons zeggen. Zoo zouden wij moeten geloovcn, dat de Tubantia'' noch door een Duitsche, noch door een Engelsche torpedo in den. grond geboord is. „Niemand" heeft de torpedo afgeschoten! Het ontbreekt er maar aan, dat men ons vertellen gaat, dat de „Tu bantia" niet gezonken isl Bah! Dit is wel do misselijkste loop van za ken, die zich denken laat. De dader houdt zich schuil. Aan een kleine natie wordt op de vrije zee een groot onrecht aange daan, en de bedrijver van het schandelijk feit wil er niet voor uitkomen. Dit zal tenminste evenveel verontwaardiging moe ten opwekken, aLs het feit zelf dér 'torpe deering. Men had het kunnen begrijpen, schoon niet verontschuldigen, zoo geble ken was, dat (opnieuw) een vergissing had plaats gehad. Het leven in duik boot schijnt buitengemeen zenuwprikke- lend. Het voortdurend levensgevaar, waar- FEUILLETON. geleerde" student. chthoeve van den heer Bouvier H ais voor 'in groote feestelijkheid. Bouvier heeft het koperwerk tot fc/paai toe, gepoetst en de stpffe- hun doorschijnendheid he-rge- Bheel het dorp is in rep en roer. is aan! Antoine, de oudste zoon pachter, ikomt. uit de ©tad terug, ©onpaar jaar op de kweekschool 'studeerd. aldelijk werden de buren van dag ijner aankomst verwittigd'. Zij zijn trouw opgekomen en staan nu op te wachten. ^©1 der vrouwen wordt al luider en wijst opstijgend ongeduld, g niet? Reeds voor een uur had zijn vlugste- draver ingespan der haast zijn beste jas aangetrok- toen,... in vollen draf naar 't '©rofhij!... Zie die stofwolk!... Klik, *Pt de zweep in da lucht. Zij ko- ;ii zijn er! is nog niet uilt het rijtuig ge- 11 of moeder Bouvier geeft 'm op 'n kus dat 't klinkt en drukt haar hart. Daarna zet zij een hieruit om haar „kweekeling" op «lak bewonderen. of hij ©r lief uitziet, in zijn stu- p met koperen knoop en die blin- «•pas gemunt goudstuk; en dan "«loos witte boordje en dien bon- 611 groenen halsdoek. Nu is hij °mPö 'boerenjongen meer zoo als .verleden jaar toen hij maar de stad ver trok. En wat staat 'm die lorgnet toch goed! O maar jongen, je behoeft zelfs voor den jonkheer op het kasteel niet'meer on der te doen! .Een enkel oogenblik slechts toeft men op de stoep. Een knecht brengt het paard naar .stal en heel het gezelschap treedt de groote kamer binnen, waar de aanzien lijken van 't dorp reeds rondom de tafel zijn geschaard. Dat de komst van Antoine ook hier met luide gelukwenschen begroet wordt, behoeft wel miet vermeld. Iedereen drukt hem de hand en geeft hem 'n woordje taf. Middelerwijl schenkt de pachter zelf de glazen vol. 't Is wel geen mannenwerk, maar de vrouw, och ze kori 't maar niet van zich verkrijgen om haar oogen van haar „geleerden" .zoon af te wenden. Hij ziet er toch zoo lief en zoo geleerd uit!... en zoo deftig! Na enkele glaasjes raken de tongen los, men krijgt moed. De secretaris acht het beneden zijn waardigheid langer te dra len. Eens flink op den 'grond gespuwd' datgeeft courage en daar staat hij overeind en spreekt met luide stem. „Welnu jonkheer, u bent in ons midden teruggekomen als 'n echte geleerde!" Op zoo iets zat onze kweekeling 'al te wachten. Hij staat op; en een storvloed van woorden stroomt van zijn lippen alsof hij bet van huiten had geleerd. „Geleerd! Nog niet! Een bescheiden leer ling slechts. Voor 'lager onderwijs Af dee ling Wetenschappen. Weet er toch reeds genoeg van om inijn geest te kunnen vrij waren van bijgeloof. Van al het bijgeloof dat op het platteland,.,." „Zoo" zoo," mompelden de toehoorders die van dit alle® zoo goed als niets begre pen (hadden. „Om maar iéts te noemen," ging hij met minachting voort, „jelui gelooft nog steeds dat er een God bestaat, maar wij! De we ten-schep heeft ons verlicht. Zij heeft voor ons haar geheimen ontsluierd en wij heb ben geen God meer no o dig om de natuur en haar ontstaan uit te leggen." Dat was hun 'te- kras! „Onmogelijk!" rie penenkele moedige stemmen. „Wel mogelijk" en de gekrenkte jon gen slaat met z'n vuist op de tafel „ge weet bij voorbeeld' niét uit te leggen hoe het komt dat het regent, of dondert, of hagelt; en dan zegt gé: „Het komt van God!" Maar wij! We weten, dat het niets anders is dan- de dampkring, de water damp, de negatieve ©leotrici'teit der wol ken en de positieve eïecfcriciteit der aarde... De electriciteitem van tegengesteld teeken trekken immers aan; en. ziedaar het raad sel finaal opgelost!" •„Warempel!" „Zoo ook bij de planten; haver, koren, gras enz. enz. Hoe groeit dat alles? Gij weet het niet en dan maar weer: ,,'t Is God!" maar wij: 't Is stikstof, phosphorus em potasch die men e'k an dar in verbinding treden onder den invloed der zonnewarm te... zonneklaar, nietwaar!" Ge hadt ze eens moeten zien die toehoor ders van Antoine, toon'hij daar stond te praten, hoe ze hun oogen uitkeken, hun adem inhielden en met open mond naar zijn even geheimzinnige als geleerde woor den luisterden. •Daar waren er wel die zich lust. voelden om achteT hun oor te krabben en zoo maar eenvoudig naar wat nadere op heldering te vragen. Alles evenwel werd zoo stout beweerd en... uit zoo'n vraag zou men u den donasten van allen beschouwen en... ze hielden hun mond en dorsten geetn stomwoord zeggen. Nog- meer, 't geheel© gehoor knikte met het hoofd ten teeken van innige overtuiging en. instemming. En moeder Bouvier dan? Zij dronk zich dron ken aan den mek tar van moederlijken trots. Zij zegepraalt! Maar Antoine nog veel meer! Eigenwijs en eerzuchtig als hij as, heeft hij besloten den gedachtengang van zijn „fossiel© medeburgers" op nieuwe ba nen te leiden. Hij zal hun de gewaande ontdekkingen mededeelen die de ongeloo- vige wetenschap hem te slikken had gege ven. Daartoe zal hem een rijke verzame ling schijngeleerde woord-uitgangen ten dienste staan, 'b Zal regenen van de: „...ydes" en: „...ismes" en „...aten", 't- Is geen degelijk spul, maar't zal Jan-en-alle- man in 't dorp toch zeker overbluffen, 't zal ze allen van hun stuk brengen en den oud-en pastoor woedend maken... en ddar komt het toch maar op aan! Zie, hij heeft overwonnen, ons manneke, en dat nog wel bij zijn eerste optreden! Het-besluit van zijn redevoering zal de zegepraal voltooien: „In een woord 't is al helder als glas, zoo duidelijk als twee maal twee is vier. Tegenwoordig weten wij precies hoe alles in de natuur geschiedt, met den rechtma- •tigen trots die alleen vermag te geven: het besef dat men de waarheid nagevorscht en eindelijk ontsluierd heeft, besluiten wij •aldus: „Alles geschiedt uib eigen krach ten!" „En de soep dan! Hoe maakt men die?" ',fc I§ Marie die hem in de rede valt. U moet weten; Marie is een wan die oude meiden, welke als het ware deel uitmaken van het huisgezin en er-recht tot spreken, hebben. En. zij kende haar Toontje, zij had im mers het baasje zien opgroeien en was nu nu niet bang voor 't studentenpak, noch voor de 'lorgnet, noch voor de ongehoorde en hetooverende woorden van den „stu dent", hij bleef ondanks dit alles toch al tijd haar baasje, hddr Toontje. Daar staat ze nu. Een ketel in de hand, en met een glimlach op de lippen trotseert ze de scheldwoorden der toehoorders en den vertoornden blik van moeder Bouvier die kalkoen-rood wordt en trilt van woede. „De soep?" zegt Antoine op een mede- lijdenden toon, „maar doodeenvoudig braaf Metie, je giet water op het vleesch en de groenten, en zet den ketel op ',t for nuis. Het water wordt warm, liet- water raakt aan de kook... maakt de organische cellen van 't vleesch los en... klaar is do soep." „Toon, zeg wat je wilt, maar ik kook geen soep meer, hoorl" „Hoe zoo! Waarom niet?" „Wel waarachtig, al hetgeen je kent, dat fabidceert zich zoo maar vanzelf! En soep, je weet hoe men die maakt. Laat ze zich zelf maar maken, zoo maar op haar eentje. Ik bemoei er me niet meer mede!" En 't werd een gelach, dat de ruiten er van dreunden en... de kortstondige be roemdheid van den spreker had uit! Voor de zooveelste maal had een grijn- Ije gezond verstand'.een beetje boeren verstand d© bedriegelijke schijnweten- schap van 't ongeloof schaak-mat gezet!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1916 | | pagina 1