OORLOGS-VARIA.
Maar de' toom, waarop hïj net zegt, zal
niemand hinderen.
D© hooge vergadering aan deze en
aan gene zijde van het Binnenhof heeft,
wol fijne sprieten, voelhorens, om te be-
eerffen, of zij mot echte'waar dan'wel met
valse h© veeren te doen heeft
En bij mr. Van Gijn bleek het echte
waar van je beste, van ,je puikste soort te
wezen.
De Amsterdamsche Onderwijzers-kwestie.
Het gebeurd© te Amsterdam met den
tijdelijke onderwijzer De Jong, dien li
en W. niet op de lijst vaar bij voorkeur
benoembar© onderwijzers willen plaatsen
en die tegen 1 Mei ook als tijdelijk onder
wijzer heengaat-, $mdat hij leeft in vrij
huwelijk, is van grootere beteekenis dan
voor de hoofdstad alleen, zegt De T ij d.
- En het blad zegt dan o. m.
Heel het geval is een jammerlijke illus
tratie van de ontaarding waartoe de oude
liberale en de- moderne vrijzinnige onder-
wijs-politiek voert-. Vóór jaren geleden
werd in den Raad een motie-v. Hall afge
stemd, om ook sociaal-democraten als on
derwijzers aan te nemen. Dit mocht niet,
hoe konden zij oordeelen over de christe
lijke eai maatschappelijke deugjden? Ze
zijn er toch gekomen. Thans nog houdt
men een De Jong buiten de openbare
school. Voor hoe lang? De openbare school
draagt de kiem der verwording in zich
zelf en daar schuilt de hoofdoorzaak. Wie
zal oordeelen over een christelijke norm,
indien men zelf den Christus loochent en
Zich van Hem heeft afgekeerd?
De diepere beteekenis van heel deze
quaestie ligt dan ook in de verwording der
denkbeelden van de van Christus en Diens
Kerk zich afwendende maatschappij. Het
gaat er ten slotte niet om, of een onderwij
zer als De Jong voor zich zelf overigens'
een zeer achtenswaardig mensch is, maar
het gaat hierom: dat dezulken de wegberei
ders zijn van de ideeën des heeren Wi-
baut /De sociaal-democratische wethou
der, die, in tegenstelling met de meerder
heid van B. en W. d?n heer De Jong wik
de handhaven.), die een echtverbintenis
slechts zóó lang wil bestendigd zien ,,als
de wederzijdsche genegenheid de grond
slag is, waarop het wederzijdsche ge
luk berust". Doch tegen deze diepere
beteekenis van het geval keerde zich
het; verzet der meerderheid van B. en
W. niet. Wethouder Den Hertog ver
klaarde zelfs, dat het gesprokene door den
heer Wibaut buiten de zaak stond. Geens
zins was dit helt geval; maar men durfde
de schrikkelijke consequentie niet aan van
de beginselen, die de openbare -school in
het leven riepen. Vanda;|r het merkwaar
dige feit, dat de voorstanders der open
bare school, zelfs de 6ociaal- en vrijzinnig-
democraten verdeeld waren, en dat men
beducht bleek voor de replieken, omdat
geen principieel debat van links mogelijk
was. Sommige sociaal-democraten hadden
het nog wel aangedurfd, Indien niet de
meer practische heer Vliegen als tegen
stander achter de groene tafel had ge
zeten. Men ging axu/o zoo gaarne, in op
het voorstel des voorzitters, om maar van
de reeds uitgeschreven aveppfzitting ai te
zien, en niet te repliceeren. De diepere on
dergrond had anders moeten worden bloot
gewoeld.... en daar dorstten de meeste
heeren van links niet aanl
Amerika heeft den vrede in zijn hand.
De Standaard driestart:
Ook de jongste berichten uit Washing
ton pleiten opnieuw voor onze overtuiging,
dat President Wilson, zoo hij doortast, het
herstel van den wereldvrede in zijn hand
heeft.
Zoo als 't -nu op 't slagveld toegaat, is
geen detr oorlogvoerende Staten bij machte
zdif voor de leverantie van de noodige
ammunitie in te staan.
Hadden de bijna 100 mlllioen personen
uit Amerika niet bij massa's die dood en
vdrderfbrengen.de artikelen van. over de
zee naar Liverpool en Havre opgezonden,
zoo zou cLe voorraad reeds nu bijna uitge
put zijn, en de vrede terugkeeren.
Bij dien aanmaak zonder eind van ge-
ècliut en schietvoorraad heeft Amerika nu
-geen ander belang, dan. dat 't er geld meè
maakt, geld bij 'hoepen, en dat 't zijn le
verantie op hoogen prijs betaald krijgt.
Alles is nu in Amerika doende, tot vrou-
,wen incluis, om toch maar bij ho'open de
hommen en houwitsers over den.Oceaan
te kunnen sturen, en zich zeM hiermede te
verrijken. En zulks niettegenstaande een
leder weet, dat aan zoo'n bom of kogel
ptraks éen menschenleven zal hangen.
Het is dan ook ten volle te hegrijpen,
'dan meer dan één Staatsman in Amerika
zelf tegen zoo onmenschelijke practijk in
verzet komt.
Het is bloedgeld, waarmee men zich ver
rijkt, en het zal in Amerika zelf de geesten
verwilderen. Meer nog, de veraart woord e-
ïijkheid die Amerika voor God draagt
klimt met den dag.
Amerika heeft den wereldvrede in zijn
hand, en om geldbejag ziet 't af van het
doortasten.
En dan komt hier nog bij, dat zonder
Amerika de overige neutrale Staten' niet
tot krachtig optreden in 6taat zijn.
De zaak ligt dus zoo* dat t machtige
land, dat steeds om pacificatie en arbi
trage riep, niet alleen den oorlog door zijn
fabricage voedt en bestendigt, maar zelfs
0e interventie der neutralen door zijn aar
zelen tot niets herleidt.
Amerika heeft aller lot in zijn hand.
Rmerika kan aan den jammer een eind
maken. Amerika kan een macht voor den
.Trede tegen de macht van den Oorlog or-
ganiseeren. En het blijft thuis.
Men ziet uit alle land naar Amerika op,
Btt hoe bitter wordt men niet teleurgesteld!
En dat eeniglijk om 't lieve geld.
Land- en Tuinbouw.
Onze uitvoer naar Engeland.
Den laatstcn tijd is herhaaldelijk van
Verschillende zijden de vraag gesteld, of
liet wel verstandig van ons is, dat wij in
dezen tijd zooveel minder van onze land
bouwproducten aan Engeland leveren dan
in normalen tijd het geval was. Wij heb
ben laatst al met eenige cijfers in het
licht gesteld, hoezeer onze overzeesche
buren thans misdeeld worden. Neem de
producten boter en kaas! Wij voerden in
2915 uit. totaal ru»m 42-millioe2v KG. bo
ter; Duitschland kreeg daarvan 36'^ mil-
lioen, dat was bijna dubbel zooveel als in
1913 en in 1914, Engeland slechts 2}/h mil-
lioen, of maar een derde tot een vierde
als in genoemde jaren.
Met den uitvoer van kaas was het niet
anders: terwijl in het normale jaar 1913
Engeland anderhalf maal zooveel van dit
artikel van ons ontving ais Duitschland,
werd in 1915 naar Duitsehl andTiiet min
der dan 714 'maal zooveel uitgevoerd als
in Engeland.
Onze boter en kaas hebben dus in 1915
hoofdzakelijk hun weg gevonden naar on
ze Oostelijke buren, en, gelijk we vroeger
al met cijfers aantoonden, ook andere ar
tikelen, als versch varkensvleesch, eieren,
enz. werden in geringere hoeveelheden
naar Engeland gezonden dan gewoonlijk.
Hierin acht men nu een groot gevaar ge
legen voor den Ned erland schen export han
del. Het Weekblad ,,In- en Uitvoer" noemt
dzen toestand niet in ons welbegrepen
eigenbelang, maar vreest, dat wij, door
onze oude afnemers thans in den steek te
laten, straks door anderen blijvend zullen
worden verdrongen.
Wij weten, hoe de zaak zoo geloopen is.
Er was in 1915 in het buitenland groote
vraag naar zuivelproducten; wij konden
dus gemakkelijk van onze producten afko
men. Onze Regeering kwam echter tus-
schenbeide; zij nam maatregelen om te
voorkomen, dat vyij zelf gebrek zouden
krijgen en de prijzen te hoog zouden oploo-
pen. Dientengevolge stegen de prijzen voor
het binnenland in den regel niet boven de
productiekosten, maar 't spreekt van zelf
dat de buitenlandsche afnemers nu zoowel-
de winst op den afzet hier als op dien over
de grenzen moeiten betalen.
Elders, in andere landen, had men zulke
maximumprijzen voor boter en kaas niet,
zoodat men daar die producten tegen la-
geren prijs kon leveren dan kier. Engeland
kon daarvan profiteeren, omdat het van
alle zijden kon betrekken. Duitschland,
dat vrijwel afgesloten was, niet: dit land
kon alleen door de aangrenzende landen
eenigszins worden bediend en besteedde
dus gaarne hooge prijzen, welk Engeland
niet behoefde, dus ook niet geliefde te of
feren.
De vaststelling van maximumprijzen
voor het binnenland leidde dus tot. den
toestand, welke voor de toekomst wellicht
bedenkelijke gevolgen kan hebben. Ook de
hooge zeevrachten maakten, dat onze ex
port naar Engeland moeilijker kon con-
curreeren. Maar voor een deel zit het ver
schijnsel ook hierop vast zoo meent de
schrijver over deze kwestie in meer ge
noemd weekblad en hij wijst hiermee op
een belangrijk feit dat bij den uitvoer
van zuivelproducten eri vee de handelaar
een zelfstandigen schakel vormt.
Bij den export van industrieele artike
len is het anders: hierbij vallen in t alge
meen producent (voortbrenger) en hande
laren samen. Eerstgenoemde handelaar
wendt zijn vlottende middelen aan daar,
waar het hèm het voordeeligst voorkomt.
De belangen van den producent (veehouder
en zuivelbereider) kunnen echter hierdoor
onder omstandigheden in gedrang komen.
Wij' staan dan nu alzoo voor de niet ge
ringe «moeilijkheid, om in den eenzijdigen
uitvoer van onze zuivel- en andere produc
ten naar Duitschland in te grijpen. Want
het wordt door velen gevoeld, dat er toch,
zoo mogelijk, iets moet worden gedaan om
te zorgen, dat w© na den oorlog de Engel-
sche markt voor onzen afzet niet zullen
verliezen. Verliezen wij Engeland als vas
ten afnemer, dan krijgen we dien geenszins
in Duitschland tenig, daar we mogen ver
wachten, dat dit land vroeg of laat de in
voeren van uit ons land meer zal belem
meren door protectionistische (beschermen
de) bepalingen.
De zaak verdient dus zeer zeker ernstige
overweging. Gezien evenwel de oorzaken
van het besproken verschijnsel, komt het
ons voor, dat een oplossing der kwestie
.voorhands moeilijk gevonden zal worden.
C. B.
Voorziening van stikstof meststoffen.
In de vergadering van den Gr. Land-
bouwbond werd van verschillende zijden
de grief ingebracht, dat in sommige stre
ken de boeren hun volle kwantum Chili al
hadden ontvangen, andere landbouwers
daarentegen nog niets of bijna niets,
't Vermoeden werd geuit, dat vereenigin-
•gen buiten hun boekje waren gegaan en
ook hun voorjaarsbehoefte in de najaars-
bestelling hadden opgegeven. Vijftig pro
cent der bestelde Chili was toegezegd,
waarmee men dus lang niet geholpen zou
zijn. De heer B. H. Merborg, lid der
Kunstmest-Commissie, die op de vergade
ring aanwezig was, erkende, dat het met
de boring der stikstofmeststoffen niet vlot
loopt, 't Was inderdaad de schuld van
misbruikmakende vereenigingen dat de
een thans was voorzien, de ander niet.
Voor 't volgend jaar moeten zulke prak
tijken door strafbepalingen worden voor
komen. De aanvoer van Chili werd voorts
vertraagd, dóórdat de schepen niet meer
het Panama-kanaal doorgaan, maar rond
de straat Magelk'oens. Van het in looping
zijnde schip de „St'ella" krijgt de land
bouw niet veel, de lading van de „Gorre-
dijk" echter geheel. De Verdeeling komt
van uit het Noordon, naar den maatstaf
van 50 procent. Het Centraal Bureau wer
kende door het geheele land, ontvangt 14
procent. Van zwavelzuren ammoniak is
50 pCt. geleverd, het overige volgt gelei
delijk. C. B.
Mond- en Klauwzeer.
De Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel beeft aan 'die Commissarissen
der Koningin verzocht onderstaande ter
kennis van de burgemeestersIn hun ge-
West te brengen:
Zooals bij mijn schrijven van 30 No
vember 1914, reeds werd verzocht en. thans
nogmaals in herinnpring wordt gebracht,
dient bij elke aangifte van vermoedelijk
mond- en klauwzeer den belanghebbende
te worden verzocht zorg te dragen, dat
noch hij noch een zijner huisgenooten
markten of veestallen bezoek© of met vee
van anderen, in aanraking kome, en hem
te worden medegedeeld, dat vergoeding
voor bedrijfsschade, veroorzaakt door do
bestaijdingsmaatregelén, zal worden ont
houden, in geval hij aan dit verzoek niet
mocht voldoen.
De burgemeester zal voorts voor onmid
dellijke bewaking van' de betreffende hoe
ve of landerijen hebben te zorgen en de
benoodigde ontsmettingsmiddelen moeten
verstrekken, teneinde te voorkomen, dat,
in afwachting van nadere door den dis
trictsveearts te adviseeren maatregelen,
vee of voorwerpen van de hoeve worden
verwijderd, en opdat de kleeren van de
personen, die het verdachte, terrein verla
ten, kunnen worden ontsmet.
Een strenge bewaking van het even
tueel af te sluiten terrein zal voorts een
van de hoofdzaken zijn bij de bestrijding
dei- ziekte. Teneinde hierin te voorzien,
heb ik aan mijn ambtgenooten van Oorlog
en Justitie verzocht hunne medewerking
te verleenen tot het zooveel mogelijk be
schikbaarstellen van militairen en Rijks
veldwachters, wanneer deze door de bur
gemeesters worden aangevraagd om hulp
te verleenen bij de toepassing van afslui
tingsmaatregelen ter bestrijding van het
mond- en klauwzeer. De Minister van oor
log berichtte hierop, dat militaire bijstand
voor het bovengenoemde doel alleen zal
kunnen worden gevorderd, indien de de
tachementen, hiervóór benoodigd,_ de on-
derdeelen, waartoe zij behooren, per voet-
marsch binnen drie uur weder zouden
kunnen bereiken. Voorts kunnen aan de
zen dienst niet deelnemen alle militairen
der hoofdwapens, wier eerst© oefenings-
tijd 'van &V2 maand nog niet is afgeloopen
benevens de af deelingen, welke met grens-
of interneeringsbewakingsdienst zijn be
last.
Tea* bespoediging van het verleenen der
hulü door militaire macht wordt bepaald,
dat de burgemeesters hunne aanvragen
zoo noodig telegrafisch, rechtstreeks kun
nen richten tot den opperbevelhebber van
land- en zeemacht.
De Minister van Justitie gaf in verband
met zijn verzoek de noodige instructies,
die hierop neerkomen, dat, indien de hulp
van de Rijkspolitie voor het meergenoemd
doei wordt verzocht, de noodige Rijksveld
wachters iter beschikking zullen worden
gesteld, indien van het corps Rijksveld-
wacht personeel kan worden gemist.
Mocht dit 'laatste miiet vhet geval zijn, dan
zal worden medegewerkt toti aanwijzing
van particulieren, djie zouden kunnen wor
den belast met bedaking, nadat deze in
het bezit van een aanstelling van onbezol
digd Rijksveldwachter zijn gesteld, waar
toe Zijne Excellentie ^bereid zal worden
gevonden.
In vrband met laatstbedoelde mogelijk
heid, dat namelijk burgers vóór de bewa
king moeten worden aangewezen, zal het
aanbeveling verdienen, dat de burgemees
ters reeds tevoren 300veel mogelijk perso
nen aanwijzen, die! zoo no0dig tot onbe
zoldigd Rijksveldwachter kunnen worden
aangesteld. Men bedenke hierbij met het
oog oil het doel, lyaarvoor zij benoodigd
ziin, dat men niet de keus laat vallen op
oude, gebrekkige of minderwaardige men-
schen. doch flinke krachtige personen uit
kiest. Mogelijk zou'het door een complex
van gemeenten gezamenlijk aanwijzen van
eenige voor eventueele bewaking geschikte
liefden de zaak kunnen vergemakkelijken.
Mochten zoodanige personen tegen he/. to:t
nu toe toegestane tarief met een maximum
van 25 ets. per uur niet 1© verkrijgen zijn,
dan kan. in bijzondere gevallen dat maxi
mum eenigszins warden verhoogd. Indien
dit laatste is geschied, verwacht ik daar
van evenwel onmiddelijk bericht. Voor-
het geval ten slotte in het geheel geen per-
sonen voor het beoogde doel zijn te vinden,
zal ik hiervan gaarne mededeeling ont
vangen. 1
Hoewel het ten aanzien van een en an
der, speciaal ook van eventueel noodige
bewaking, aanbeveling verdient overleg te
plegen met den districts veearts, zij ei* hier
ten overvloede aan herinnerd, dat de uit
voering van de maatregelen uitsluitend bij
de burgemeester behist.
De constructeur der 42 centimeter
mortieren.
Een correspondent van het „Berliner
Tageblatit" in Sofia vertelt van een gesprek
met professor Rausenberger, den man,
die de 42 centimeter mortieren geconstru
eerd heeft. Rausenberger was oorspronke
lijk artillerie-officier en heeft zich eerst
later aan de studie van het bouwen van
machines gewijd.
Allo tegenstanders, zoo zei hij, zijn wij
met onze zware artillerie de baas. De
lichte veldkanonnen met vlagvuur zijn in
dezen oorlog beti ekkelijlc op den achter
grond gebleven. Naar mijn meening zal
het licht© veldgeschut steeds meer aan be-
teèkenis verliezen tegenover de zware
stukken met steile baan. Het verticale
doel, waartegen de veldartillerie eigenlijk
alleen met succes te gebruiken is, is in den
modernen oorlog bijna volkomen verdwe
nen, ook al is de steiling.strijd, die zich in
Frankrijk ontwikkeld heeft stellig, een
abnormaliteit. Het verticale doel is tegen-
woprdig betrekkelijk een .zeldzaam ver
schijnsel. Tegen loopgraven kan alleen het
vuur van zware kanonnen met kromme
baan uitwerking hebben.
Zal echter de techniek van afweer niet
vrijwel altijd gelijken tred kunnen houden
met de techniek van den aanval? vroeg de
interviewer.
De artillerist, antwoordde professor
Rausenberger, is in de ontwikkeling van
zijn wapen nog minder beperkt dan de in
fanterist in het bouwen van zijn loopgra
ven. De diepte van loopgraven moet zoo
zijn, dat men op een gegeven o^genblik
een stormaanval kan afweren en wordt
daardoor beperkt. De artillerie echter heeft
nog lang niet de grenzen van haar ont
wikkelingsmogelijkheid bereikt, noch in
de uitwerking, noch in de draagwijdte van
haar kanonnen.
Over de constructie van de 42 centimeter
mortieren vertelde hij: de aansporing om
een dergelijk kaliber te scheppen heeft de
generale staf gegeven door een wensch uit
te «spreken naai* een kanon van een bepaald
prestatievermogen. Reeds eenige jaren ge
leden gelukte het de firma Krupp dezen
wensch te vervullen, maar eerst kort voor
het uitbreken van den oorlog gelukte het
ons de bewegelijkheid van een zoo groot
kaliber zoo zeer te verbeteren, dat men bij
het transport ervan zelfs van. veldspoor-
wegen onafhankelijk werd. Bij de be
schieting van Luik hebben deze gemakke
lijk beweegbare dikke Bertha's hun eerste
woord gesproken.
Professor Rausenberger meende niet, dat
men nu nog vestingen zou bouwen als
Luik en Antwerpen.
Over de ammunitiefabricótie vertelde
professor Rausenberger: Duitschland
maakt zijn projectielen niet alleen in elke
noodige hoeveelheid, maar ook van voor
treffelijke qualiteit. Het is tniet altijd zoo
geweest. De fabricatie eischt© bijzondere
machines en de fabrieken, die zich nu
daarop begonnen toe te leggen, moesten
zich die eerst aanschaffen. In het begin
van den oorlog heeft men een gedeelte van
de granaten gegoten, terwijl nu de am
munitie bijna uitsluitend geperst wordt.
Een jaar cluikbootaorlog.
Men schrijft aan de „N. R. Grit.":
Zoo als bekend is werd 0$ 4 Februari
1915 door de Duitschers meegedeeld, dat
de duikho'otooirlog, als maatregel van
weerwraak tegen de Engelsehe blokkade-
of ik;.rimigeringspolstaek op 18 Februari
zjou begiininein.
Hieronder volgt, voor zoover wij de ge
gevens uit tal van dagbladen hebben kun
nen nagaan, het resultaat van een jaar
duikbootoorlog.
In totaal zijn getorpedeerd geworden
670 schepen, waarvan 611 handelsschepen
ejj 59 schepen, tot de oorlogsvloten behoo-
rëhde.
Van deze 670 schepen waf en 439 Engel
sehe, waarvan 244 stoomschepen, (hieron
der was de Van Stiamn, een in Engeland
voor Hollandsche rekening gebouwde
boot, die door de Engelsehe werd gerequi-
reerd), 9 zeilschepen, 117 treilers, 26 an
der© visschersvaartuigen en 1 motorboot.
Tot de oorlogsvloot behoorden 31 schepen,
te weten 5 kruisers, 12 hulpkruisers en
transport-of proviandschepen, 5 toipedo-
booten, 2 kanonneerbooten (Egyptische),
4 onderzeeërs, 2 mijnleggers en 1 advies
jacht.
Frankrijk heeft 44 schepen verloren.
Hiervan waren 28 stoom- en 5 zeilschepen
en 10 schepen belioorende tot de oorlogs
vloot, n.l. 3 onderzeeërs, 3 transportsche
pen, 2 kruisers, I'hulpkruiser en 1 torpe
doboot. Van de Fransche visschersvloot
ging 1 treiler verloren.
Van Rusland werden 29 schepen in den
grond geboord, waarvan 8 stoom- en 12
zeilschepen, benevens 9 schepen tot de oor
logsvloot belioorende, n.l. 2 mijnenleggers
1 torpedoboot, 3 transportschepen en 3
kannonneerb ooten
Italië zag 28 schepen verloren gaan.
Hiervoor behoorden tot de handelsvloot 19
Schepen, n.l. 14 stoom- en 4 zeilschepen,
benevens 1 motorschoerier, terwijl 9 sche
pen tot de oorlogsvloot gerekend worden,
waarvan 3 kruisers, 2 torpedo- en 4- -duik-
booten.
Van België werden 6 stoomschepen en
2 itreilers in den grond geboord.
Wat de verliezen van de neutrale mo
gendheden betreft, komt Noorwegen bo
venaan. Heit verloor 54 schepen, namelijk
32 stoomschepen, 20 barkschepen en schoe
ners en 2 motor-schoeners. In de tweede
plaats komt Zweden met 14 schepen (10
stoom- en 4 zeilschepen), vervolgens Dene-
morken met 12 schepen (9 stoom- en 3
zeilschepen). Van Griekenland werden in
den grond geboord 4 stoomschepen, van
Spanje 3, van Portugal 1 schoener. Van
Nederland werden 3 schepen getroffen,
waarvan de „Katwijk" en de „Medea"
zonken en de Artemis" behouden bleef.
Ook Amerika moest het ontgelden; van dit
land ontvingen zes schepen een torpedo-
schot, echter ging alleen de Leelanan ver
loren.
De laatste maanden heeft Japan 3 stoom
schepen door duikboot-aanvallen verloren.
Dan blijven nog over eenige gevallen,
waarbij de nationaliteit der in den grond
geboorde schepen niet bekend .word ge
maakt, doch waarvan men kan aanne
men, dat een aantal zeilschepen, in de
haven van Durazzo in den grond geboord
tot de Italiaansche handelsvloot behoorden.
In een jaar tijd dus 670 schepen.
Voor zoover wij konden nagaan, hebben
hierbij 14,000 menschen het leven verloren,
waarvan 10,000 behoorende tot troepen
transporten en de marine. De meest-be-
treurende rampen, waarbij vele levens van
non-combattanten verloren gingen, zijn
die van de Falaba, Lusitania, Arabic,
Ancona en de Ville de la Ciotat.
Het plotseling grijs worden van het haar.
Het plotseling grijs worden van bet haar
onder den invloed eener sterk© gemoeds
aandoening I's een zoo merkwaardig ver
sch iinsel. dat liet ten allen tijde de aan
dacht getrokken heeft.
De bekende historische voorbeelden, zoo
als van Ludivicó Sforza en van Maria
Antoiihetite, wier haven in den nacht vóél
de terechtstelling op het schavot vergrijs
den. kunnen in twijfel getrokken werden.
Daarenboven is in het geval van Varia
Antoinette niet aan den invloed van angst,
maai* meer aan de werking van diepe
droefenis te denken en. werd ?;j, -mlgens,
andere geschiedschrijvers, niet pioteciv
maar langzamerhand grijs. Hoe oit/ij.
bestaan ook enkele dcor gencaskaadt
waargenomen gevallen era ta dien. an
het volgende door Lebar geobservee-
geval een© vermelding waard;
Een soldaat van 23 jaar bevond zleii
een loopgraaf in Argonmo, toen etn n.
de loopgraaf deed springen. ITij «,-ertf
de lucht geslingerd en liep verbinndbg,
van het aangezicht en verschiltmd©
wondingen en kneuzingen aan de loj.t
zijde van het hoofd op. Den volgenden 0,
in het hospitaal bemerkte bij ^rsiliiu,
de plokjes grijs haar aazi do Imkert
van het hoofd. Het verlies van kleur de
haren was compleet, botrof zrowel laj
als korte haren en vanaf den wortel
aan d© punt.. De rest van hot hoofdW
was donkerbruin, terwijl jn snor c-n baj
geen emlkele grijze haar te vinden was.
patiënt was ©en intelligent persoon en
juistheid zijner opgave kon niet in h
gei!rokken worden, daar ook zijn belt
kelijk nieuw zakboekje als kleur v
haar „marron foncé" opgaf.
De onderzoekingen van MetehnjJ
over het grijs worden der 'haren ti
volge vam ouderdom, wei-pen eeni!
op 'het vraagstuk. Volgens hem ve
men ea* in den haarwortel ronde of 01
cellen van uitJoopers voorzien, die in
tact komen met de cellen, die de pügma
korreltjes herbergen en deze kórreHj 1
langzamerhand absorbeeren. Deze pi ;ra]
mientophagen uit dien wortel begeven a gCh
later naar de huid', waar zij als pigmj iet,
cellen blijven. De pigmentophagen, die 00
het haarmerg optreden, verdwijnen 1 de 1
heel. wanneer het ontkleuren van het. In j j;
beëindigd is. De plotseling© mobilia A(jr
dezer pigmentophagen schijnt onder jjni
invloed van gemoedsaandoeningen, zere
stoornissen en dergelijks te kunnen pij
vinden. In het bovenbeschreven geval
d© linkerzijde van het (hoofd1 door
trauma en daar vertoonden zich de
ken met ontkleurd haar. De invloed
plaatselijk© oorzaken blijkt» ook uit
gevallen, waarin pariïeede grijsheid
haren optreedt op plaatsen, die aan
onderhevig waren, b.v. de drukking
uniformpet. „Med. Weekbl
Sneeuw in het Oosten.
In dó „Vorwarts" leest men het v
de, dat aan een soldatenbrief ontleend
Kerstmis hebben wij hier onder
vige koude en zware sneeuwstormen
vierd. De Russen lieten ons, evenals 1
Nieuwjaar met rust. Zoo'n sneeuwst
is hier verschrikkelijk. Meestal duurt
van 36 tot 48 uur. De lucht is dan zoo k
en scherp, dat men zich bij het loopen
doek of zak voor den mond moet hou
om te kunnen ademen. De jas ^taat
bevroren van het lichaam af. Het ho
deksel zit aan de haren vastgevroren
kan in het verblijf eerst langzaam w
los gemaakt.
De oogen worden door de fijne zil
sneeuw heelemaal rood en doen e
dagen later pijn. Staat men bij zulk
een uur op wacht, dan is men een leve
ijsklomp. Die sneeuwstormen komen
acht of tien dagen voor. De stellingen
hoofd- en flankeeringsloopgraven, die
meter tien diep zijn, zijn dan geheel
gewaaid met sneeuw en gelijk me:
oppervlakte. Slechts op eenige ged
plekken ligt de sneeuw maar een
hoog. Den volgenden dag moet dan b'e
nen worden met de sneeuw zoo snel
gelijk weg te graven en dit werk. w
dag en nacht voorgezet. .Het schoot!
naar de zijde van den vijand toe,
vrij blijven en alle sneeuw wordt dus
achter weg geschept. Van den bodem
de loopgraaf tot de omhoog gewo
sneeuwmassa is dit dan ongeveer via
Ook de draadversperringen, die hiei
daar niet meer te zien zijn, moeten
góed als het gaat schoon gemaakt wol
Heeft het sneeuwen opgehouden,
drijft een sterke wervelwind ons de
sneeuw in het gezicht, wat rnen
verduren heeft bij acht tot tien gr
vorst kan men zich dan voorstellen,
eenige dagen geleden een compagnie
afgelost, staken de menschen letterli)
adn den buik in de sneeuw. Eenigenfl
ten zelfs uitgegraven worden. Enkele
gen geleden had ik werk op den linker
gel van onze stelling. Het was 600
verder. Om daar te komen had ik
dan een uur werk. Hier en daar kwa
op plekken, waar de sneeuwmuur nog
was opgeruimd.
Dan moest men op den rand van dei
graaf klimmen en op den buik glijdt-
den beganen grond komen. Daar
men snel eenige meters en springt dan'
in de loopgraaf. Toen ik, na mijn tan
bracht te hebben, 3 uur later weerf
verblijf terugkwam, zat ik vol ij
sneeuw. Laarzen en kousen zaten a!
kaar vast en mijn handschoenen
steenhard bevroren.
Wij wonen met vijftien man in 0:!
blijf. Hot is vier nieter in het vis
Aan tafel is Cr plaats voor zes P®
En daaraan zit ik nu in den
schrijven. Een klein venster, van iw
volle een vierkanten meter, dat
kleine ruitjes bestaat, geeft ons
een spaarzaam licht. 's Avonds wo>
altijd over getwist-, wie aan de bsurl
een kaars te leveren.
Onze kachel is uit baksteen en w
week tweemaal dichtgesmeerd. Het
zijnde bosch levert de noodige warn
den daarbij behoorenden rook. De
steen is uit leege blikjes samengesWJ
groote blikken bus, waarin vroege'
smakelijke ham geweest is, is onze
kom. Ons middel tegen het oTigeo^
dat wij ons ondergoed acht dagen
ten in de koude aan een boom har
helpt. «-
Wij zijn nu zoover, drtt geen wa
do oir het plafond van ons verblijf
Tl
