2
3e Opvoering van „DE VERLOREN ZOON".
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
Nederland en de Oorlog.
jaargang
No. 1921
e£ckióoke0ou^cmt
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Iiiterc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAB, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
H het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent por week fl.25 per kwartaal; bij onze
genten II cent per week, f 1.45 per kwartaaL Franco per post fl.65 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 2Vs cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
WOENSDAG
FEBRUARI.
1916.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handele-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
In dit nummer staat de BON voor de 3e
Opvoering. Niemand kan meer dan vier kaarten J
op één bon verkrijgen. De kaartenverkoop be- 1
gint a.s. Vrijdagmorgen te 10 uur. I
DE DIRECTIE. -
ait nummer bestaat uit twee blatien.
s /Een eerlijke y^rklaring.
Wij wijzen op een verklaring van
er Treub, (gedaan Am de „Nieuwe C-rt."
vergenomen in ons nummer van lieden.
Treub's bewering, dat Ihij miet zooals
- hiijzimrwge bladen beweren ini politiek en
[j| jji zelfmoord (heeft gepleegd', oniderstrce-
en wij ten voile.
Wij kunnen) er ons volkomen in denken,
at een minister, die zich zijn veramtwoor-
elijklieid bewust is, terugdeinst voor
luderdomsrente of m. a. w, voor Staats-
edeelkig, als hem niet tegelijkertijd de
öodige gold-middelen worden aangewe-
en, waardoor een dergelijke royaliteit ge-
orloofd en.... mogelijk wordt.
't Blijkt door deze geschiedenis weer,
lat bet, o, zoo gemakkelijk ds uit 's Rijks
ehatkist met guldens te strooien... op
aezersvergadeirinjgen, terwijl het heel
rweielijk is een zelfde goedgeefsheid
L&rv. dan dag tie leggen, voor iemand, die
iel! over de schatkist eenige beschik
king heeft, of althans de verantwoordelijk
heid draagt voor het goed 'beheer van
Rijks financiën.
Deze. les mogen we tocih wel uit het ge-
eurde trekken en den kiezers voorhouden.
Treub is dit is onze besliste overtul-
mg niet met opzet van achter de groe-
B tafel weggetoopem, heeft niet moedwill
ig de portefeuille neergegooid, maar hij
v&rd gedwongen, door de linkerzijde, öiie
Fan hem eischte, wat hij meende niet te
logen of kunnen geven: een Staatsbedee-
ing zonder eenige nieuwe bron van in
komsten, zonder eenige belasting-verhoo-
fing daarnaast.
1 iioub's verklaring in doze is ons inziens
rol komen eerlijk.
De toestand.
De toestand is noig uitermate onitiek
teide het Tweede Kamerlid, baron van
(rijnbergen, in zijn jrede van jl. Zondag.
Demobilisatie is niet mogelijk aldus
et mgr. Nolens zich uit
Dergelijke verklaringen behoeven ons
iet inet een onrustig en angstig gevoel
fan vrees te benauwen, maar- mogen en
moeten toch in ons wakker (houden het
s t i g besef, dat wij nog beslist ver-
keflrem in het gevaar van in den oorlog' te
iForden betrokken. Dat gevaar is nog lange
niet teruggekeerd in (het rijk der abstracte
Mogelijkheden, doch staat daar nog altijd
voor ons, voortdurend dreigendL in brute
ftorkelijkflieid te zullen overgaami
Ook de oorlogvoeirende mogendheden be
schouwen ons land niet als voor goed bui-
"n den oorlog.
Men. leze nu maar weer eens onder die
rubriek „Nederland en de oorlog" ©en
nededeeling betreffende verkeamingen in
>ns land van Duitsche zijde. Dergelijke
Maatregelen zijn dhn alleen te verklaren,
l'3 Duiteohland voor zidh ziet de mogelijk
heid, dat ook het Nederlandsch gromdge-
Üed in den oorlog zal worden betrokken.
Nogmaals: al te ongerust behoeven der
gelijke (berichten niet te stemmen, doch tot
®en ernstig besef van den toestand' nopen
toch zeker.
De voorzitter van den Russischen
ministerraad, Goremykin, ie afgetreden.
Dn Duitsche Keizer heeft den Sultan
•Moerad tot Duitsch veldmaarschalk.
"n laatste Zeppelin-raid boven En-
bh j 2''n 54 personen gewond en 67
«lood. Een Zeppelin heeft gieternacht
Mimen geworpen op Saloniki. - Het
nrmiste Engelsche mailschipde„Appam",
me* nnn prijsbemanning, afkomstig
n een Duitsche duikboot, in eenAme-
maaaecho haven aangekomen.
Van de oorlogsterreinen.
Overzicht.
Vaai de ver-schillende ooriogstenreinen
vailt vandaag niets to ij zanders te melcLem.
Slechts haddien hier en daar enkele artdJ,-
i lcrle-beschietingcji ©n loopgr avenge vechten
die geen wijziging in den algemee-
p ^achten.
nen toestanu
tt-4 n ^füci«el gemeld, dat
Uit Weenen wordt *.- Uied
de toestaiid in Montenegro «ui
van Skoetari volkomen rustig blijft- en u-c.
de houding der inwoners niets te wem-
schen laak
In het „Berliner TageblatV' schrijft
majoor Maraht over den militairen toe
stand' in Albanië:
Onze tegenstanders steunen toij den aan
staanden strijd, om Albanië op drie pun-
teai: Durazzo, Walcxna, Korfoe. Te Durazzo
moet Essad-pasja zich met de rest van
'het Montenegrijnsche en Servische leger
en zijn benden huurlingen verschanst heb
ben. Ongetwijfeld heeft hij het noodige oor
logstuig van Italië gekregen ,en zal van
de reede van Durarzzo van hetgeen hij ver
der noodig heeft, worden voorzien. Wat
echter een vasthouden van Durazzo voor
een wending van den toestand1 ten gun
ste van Italië want dat land i-s Jhier de
lijdende partij kan baten, is van mili
tair standpunt onbegrijpelijk. Het kan den
O.-H. opmarsch slechts kort ophouden.
Veel moeilijker dan de tegenstand van
Essad's troeipen zijn de hindernissen., wel
ke door de modder, toet ontbreken van we
gen en het klimaat worden veroorzaakt
Tot bevelhebber van alle Italdaymsche
troepen in Albanië is gen-er aal Ratazzi be
noemd. Hij vertoeft te Walon a en die
plaats is diet uitgangspunt van den gelei
delijk waarschijnlijk geworden'opmarsch
der Italianen. Hoe optimistisch men ook
den toestand van het thans -twee divisies
sterke expeditaelegier moge inzien, het kan
toch ten hoogste de oplossing der kwestie,
wie de Oostkust van de Adriatische Zee
volkomen in handen krijgt, verschuiven.
Voor ons kan heit niot twijfelachtig zijn,
dat de gecombineerde O.-H.-Bulgaarsche
onderneming de Italiaan sche expeditie in
(het grootste gevaar brengt.
0p Zee.
De „Appam" terecht.
Een telegram uit Norfolk, Virginië,
meldt dat het mailschip „Appam", van de
Engelsche West-Afrika-lijn, dat vermist
.werd, gister-ochtend ter hoogt© van Old
Point is aangekomen en in quarantaine
gaat. Het moet van een prijsbemanning,
afkomstig van een Duitsche duikboot, zijn
voorzien.
Nader wordt gemeld: De Appam" is ter
hoogte van de Canarische eilanden door
'n Duitsch© duikboot vermeesterd, die even
te voren een ander Engelsch stoomschip
in den grond had geboord. Behalve de
passagiers, heeft de „Appam" 138 perso
nen aa.n boord, die van andere schepen
zijn afgehaald. In 't geheel zijn er 425 op
varenden.
De „Appam" voerde de Duitsche oor-
logsvlag in plaats van de Duitsche koop-
vaardijvlag, met de bedoeling het schip
zoo mogelijk den status van een Dultschen
hulpkruiser te verleenen. Men gelooft,
meldt „Reuter" uit Newport News, dat de
Duiitsche bemanning zich ongetwijfeld lie
ver zal laten interneeren dan de kans te
loop en gevangen te worden gemaakt wan
neer ze opnieuw zee kiest. De regeering
te Washington houdt beraad over den
wettigen status van de „Appam".
De namen van de stoomschepen, door de
Duitsche duikboot, die de Appam" aan
viel, in den grond geboord, worden opge
ven te zijn de ,,Corbridg«?' de „Arthur", de
„Trader" de Ariadne" de ;,Dromoniby"
de „Farringford" en de „Clan Mactavish.'
De naam van de duikboot wordt opgege
ven als de „Möwe."
De duikboot- en mijnoorlog.
Volgens jee» L^oyds^^berJ^luti zijn de
Belgische itreiler „Marguérite", de visch-
sloep „Hilda van Lowestoft en do viscli-
sLoep „Radium" gezonken. De bemannin
gen frijn gered.
0p den Balkan.
De Sultan Duitsch veldmaarschalk.
-^Liitsche keizer höfifft den sultan gis- I
teren, op zijn geboortedag, tot veldmaar
schalk benoemd.
Zeppelin boven Saloniki.
Een Zeppelin heeft gisternacht bommen
op Saloniki geworpen, doch, naar „Reu
ter" (meldt, geen schade van militaire be-
teekenis aangericht. Een Grieksch pak
huis, vol met suiker, koffie en olie, i3 ver
nield.
Serviërs op Korfoe.
Het aantal Serviërs, dat op Korfoe
wordt ontscheept, loopt thans tegen de
6000 per dag. Met do huisvesting en den
gezondheidstoestand gaat het goed, meldt
„Havas" uit Rome.
Z.E. Kardinaal Mercier keert terug.
De Romeinsche correspondent van „De
Tijd" bericht:
De werkzaamheden, waarvoor Z. Era.
Kardinaal Mercier naar Rome kwam, en
waartoe ook gewichtige besprekingen en
■regelingen de kerkelijke studiën betrof
fen, zijn ongeveer ten einde. Vermoedelijk
Dinsdag a.s. zal E. Em. Rome verlaten
en rechtstreeks naar België terugkeeren.
Duitsche regeering zal hem dezelfde
vrijheden 7^ de terugre|* *>*taaa aIs
Voor de heenreis g77^lle -
De stroom van sympathiek ^1Ikg.
houdt aan in zóódanigen omvang,
(y? Secretaris van Z. Em. nauwelijks
voor de meest dringende antwoorden kan
(jorgen.. Het Belgisch college blijft een
centrum van sympathiebetuigingen. Bur
gemeesters en raden van vele Italiaansche
gemeenten zenden namens de inwoners
telegrammen en brieven van hulde.
Z. Em. verklaarde in een toespraak, le
vendig geroerd te zijn door de betuigin
gen van hoogachting en genegenheid, zoo
wel van de hooge geestelijkheid als van
de zijde des volks ondervonden.
Luxemburg.
Prüm veroordeeld.
De Luxemburgsche correspondent van
„De Tijd" schrijft:
Tegen Emile Prüm, burgemeester van
Clerf werd door dein krijgsraad der
Duitsch© 30st© infanterie-brigade te Trier
2 jaar gevangenisstraf met de publicatie
vaai bet vonnis in de volgende bladen;
„Trierische Zeitung"; „Trierische Lan-
deszeit."; „Köln. Zeitung"; „Koln. Volks-
zeitung"; „Frankf. Zeitung" en „Luxem
burger Zeitung", wej^ns beleediging van
bet Duitsche leger. De aanklacht, die te
voren niet was bekend gemaakt, bestond
daarin, dat de heer JPrüm in een reeks
artikelen, verschenen in de „Clerf er
Echo", uitdrukkingen had gebezigd welke
door de Duitsche legerautoriteiten als
een zware beleediging waren opgevat, en
tevens wijl beklaagde in zijn werkje „La
Belgique Marty re", en vooral in zijn laat
ste brochure „Witwenstand der Wahrheit"
tegenover het Duitsche leger een houding
had aangenomen, die door de Duitschers
niet ongestraft mocht worden gelaten.
Frankrijk.
Fransche Priester-soldaien.
Ondanks den roem, dieni de Fransche
priesters-soldaten door hun heldhaftig
gedrag aan het vaderland toebrengen, en
hoeveel toevallig geestelijk goed hun apos
tolische ijver ook hier en daar aan het
front kan uitrichten, toch mag niet wor
den oipgefhouden met het wijzen op het
ontzaglijk kwaad, in Frankrijk gesticht
door de sectarische wet, die de priesters
tot een taak van bloed en vernieling ver
plicht, zegt „De Tijd".
De parochiale zielzorg in Frankrijk heeft
b.v., gelijk licht te begrijpen is, onder de
afwezigheid der priesters, die in 't leger
werden ingelijfd, ongeloofelijk veel te lij
den'. De cijfers, die nu eerst onder het pu
bliek komen, geven hiervan een duidelijk
beeld.
Van die bijna 34,000. Fransche priesters
kunnen er nog slechts 8000 hun herder
lijke bediening waarnemen, yan de overi
gen mocht slechts een gedeelte in hospi
taal dienst enz. buiten den eigenlijken
strijd blijven; waar de korpscotmmandan
ten niet geloovig gezind; waren, werden,
de priesters toij het strijdend Leger inge
lijfd. Van de 13441 geestelijken., die aldus
de wapenen dragen, zijn er reeds 1408 ge
sneuveld, 6322 gewond, 811 krijgsgevange
nen of vermist. Een verlies alzoo van ruim
55 percent! Van de 12064 hulpsoldaten en
brancardiers vielen er 79 en werden er
533 gewond.
De priesternood zal na dien oorlog des
te sterker gevoeld worden, wijl ook de
Seminaristen, tot de 18-jarige toe, onder
de wapenen, zijn, en er dus in de eerste
jaren na den oorlog weinig priesterwijdin
gen verwacht kunnen, worden.
Rusland.
Goremykin afgetreden.
Goremykin ia op zijn verzoek wegwg
zijn verzwakte gezondheid ontheven van
zijn post van voorzitter van den minister
raad en bevorderd tot werkelijk staatsraad
eerste klasse.
Sturm er, lid van den rijksraad, is tot
minister-president benoemd.
Engeland.
De Brïtsche verliezen.
Een Reutortelegram heeft -reeds gemeld,
dat blijkens een officieel© opgave de Brit-
sc'he verlieeen tot 9 Januari bedroegen
549,467 man. In, de Engelsche bladen zijn
de verliezen voor de vér schillende! oorlogst
(ooneelen afzonderlijk opgegeven. Wij her
inneren nog even dalt de laatste ongaaf
der verliezen, tot 9 December, ©en cijfer
van 528,427 aanwees.
Tot 9 Januari werden dn Frankrijk ge
dood.' 5138 officieren, 82,130 manschappen;
geiwond 10,217 officieren en 248,990 man;
vermist 1691 officieren en 52,344 man, to
taal dus aan verhezen 17,046 officieren en
383,464 man.
Aan de DardaneLlen sneuvelden 1745
officieren en 26,455 man; werden gewond
3143 officieren en 74,052 man en vermist
353 officieren en 10,901 man. Totaal dus
5241 officieren en 112,308 manschappen.
Op de andere oorlogsbooneelen zijn gesneu
veld 918 officieren en 11,572 man.; gewond
816 officieren, en 2656 man. Totaal dus 1853
officieren en 29,573 man. Het aantal ge-_
dooden is dus in het geheel 128,138; der*
353.283; dat der vermis!,eo
Zeppeins beven Engeland.
Officieel wordt uit Berlijn gemeld: Een
onzer eskaders marineluchtschepen heeft
gisternacht het dok, d,e haven en fabrieks
gebouwen in en bij Liverpool en Birken
head, de ijzerfabrieken hoogovens van
Manchester, de fabrieken en hoogovens van
Nottingham en Sheffield en de groote be
drijfsgebouwen aan de Humber en bij Great
Yarmouth met een groot aantal ontplof
bare en brandbommen bestookt. Overal is
de krachtige uitwerking oei' hevige ont
ploffingen en felle branden waargenomen.
Aan de Humber is bovendien een batte
rij tot zwijgen gebracht
De luchtschepen zijn van alle punten
sterk beschoten maar nieit getroffen. Allé
luchtschepen zijn ondanks krachtige te
genwerking behouden teruggekeerd.
Officieel wordt uit Londen gemeld: De
luchtaanval va» gisteravond was op groote
schaal opgezet, doch de aanvallers schij
nen te zijn beflemmerd dooi' den dikken
mist. Na de kustlijn te zijn gepasseerd,
koersten de Zeppelins verschillende .rich
tingen uit en wierpen bommen op verschei
dene steden en landelijke die trie tien in
Derbyshire, Leicestershire, Lincolnshire en
Staffordshire. Er is eenige schade aan
eigendom berokkend. Het aantal slachtof
fers bedraagt., voor zoover tot nog ito© be
kend, 54- dooden en 67 gewonden.
Verschillende oorlogsberichten.
Duitsch foi Frankrijk. In de „Matin"
constateert Charles Lcguichet met pijn
lijke verbazing, dat voor het toelatings
examen aan de polytechnische school te
Parijs in 1916 als eenige levends taal de
kêrkiis van het Duitsch geëischt wordt.
De duisternis i*i Venet'ë. Volgens
den Milaneeschen correspondent van „La
Suisse", is Venetië de donkerste stad van
all© steden in het gèheele oorlogsgebied.
Daar is volstrekt elke verlichting verbo
den, en het is zelfs niet veroorloofd, een
sigaar buitenshuis aan te steken. De ven
sters zijn overtrokken met gekleurd pa
pier, waardoor onmogelijk een lichte
schijn naar buiten kan komen. De onge
lukken zijn daardoor ook sterk toegeno
men en in de maanden, die de oorlog ge
duurd heeft, zijn 85 personen in de kana-
jl'da gevallen,'V waai'van sjjechtls enkele
konden worden gered.
De zwijgende klokken van Londen.
Voortaan zullen de klokken van Londen
van zonsondergang tot zonsopgang zwij
gen. Vermoedelijk beoogt deze maatregel,
te belatten, dat aanvallende Zeppelins,
V>p het geluid afkomend, den weg naar
de stad vinden.
Gebrek aan 9talen pennen. De „Daily
Chronicle" meldt, dat er binnenkort ver
moedelijk gebrek aan stalen pennen zal
kemen, daar thans uit Duitschland' niets
meer wordt' ontvangen en op de Engelsche
fabrieken beslag is gelegd door het ministe
rie voor munitie*
Buitenlandsche berichten.
Troebelen In China.
Uit Moekden wordt gemeld dat de Mon
golen, na voorbij den Grooten Muur te
zijn gekomen, een inval hebben gedaan in
de districten Datoenfa en Pinlougsiang.
Hun voorhoede, 2000 man sterk, belegert
de stad Datoenfa.
Kon. Nat. Steuncomité.
Blijkens de 75e lijst is van 16 t/m 22 Ja
nuari 1916 voor het Kon. Nat. Steuncomité
1914 aan bijdragen ontvangen f 2501.68,
makende met de bedragen der vorige lijs
ten een totaal generaal van f 3,584,732.95'.
Tekort arbeidskrachten.
In Zeeuwsch-Vlaanderen heerscht ge
brek aan arbeidskrachten voor d© land'
bouwers. Vooral iandliouwersknechten
zijn er te kort, doordat zoo velen thans
weer bij den landstorm ingedeeld zullen
worden. Wel wordt dit eenigszins aange
vuld door Belgische vluchtelingen, doch
dit zijn meest minderwaardige krachten.
Er worden thans hooge loonen gegeven
voor knecht, bij sommigen van f 30 tot f 40
met vrije voeding en inwoning.
Men zij gewaarschuwd.
Een Duitsche firma zond aan een
JLeidsch fabrikant aanbiedingen, tot het
vervaardigen van teekeningen van fabrie
ken. Naar aanleiding van dezè aanbie
ding verzond het Munitie-Bureau het vol
gende rondschrijven:
Mijn© heeren, -
Het 's aan het Munitie-Bureau bekend,
dat de teekenaar der firma Eckert en
Pflug te Leipzig zich hier te lande bevindt
■tot het vervaardigen van teekeningen van
fabrieken e. d. Deze teekeningen in per
spectief zijn voor vijandelijke vliegeniers
een hulpmiddel bij eveniueele pogingen
tot vemieleu *k verzoek u daarom in de
gegeven omstandig^1*®?een toestem
ming tè verleenen tot hei, vervaardigen
er van.
Hoogachtend,
De voorzitter van bet Munitie-Bureau,
(w.g.) L. A. VAN ROIJEN.
De „Prinses Juliana op
een mijn geloopen.
Het stoomschip „Prinses Juliana" van
de maatschappij „Zeeland" is ter hoogte
van het Sunklichtschip op een mijn geloo
pen. 1-Iet schip werd aan stuurboord ach
ter de machinekamer, getroffen. Het ach-
terrtiim maakt water.
De door den kapitein van de „Mecklen
burg" aangeboden assistentie werd door
den kapitein niet noodig geacht.
Het Haagsch Correspondentiebureau
meldt ons:
Naar we zooeven vernemen is draadloos
bericht ontvangen <lat het uitgaande
stoomschip „.Prinsen Juliana" van de
Stoomvaartmaatschappij „Zeeland" te 12
u. 30 min. vermoedelijk op een mijn ge
loopen is, ten westen van het lichtschip
Sunk bij de Theemsmonding. Het stuur
boordsachterruim maakt water.
Getracht zal worden het schip naar
Harwich te brengen.
„Reuter", seint uit Londen:
„^Lloyd's" meldt, uit Harwich dat de
„Prinses Juliana" van de Maatschappij
Zeeland bij Felixton© op het strand is ge
zet
Belemmering van onzen
handel.
Een Nederlandsch importeur schrijft
aan het „TLbld.":
In de Éngelsdhe bladen en j.n het Lager
huis worden voorstellen gedaan om den
Engelschen schepen te vethiedetn andere
dan noodzakelijke goederen, te laten ver
voeren, alleen munitie, leger- en levens
behoeften.
Thans reeds is het moeilijk plaats te be
komen voor goederen op Enge'scho booten
voor onze artikelen (wellicht voor alle
goederen); wanneer echter deze voorstel
len worden aangenomen, zullen wij ab
soluut geen goederen, meer toetrekken kun
nen van Japan of Ghina. öhinees&ohe en
Japansche matten, porseleinen, bronzen,
tochtschermen, etc. al deze artikelen kun
nen onder luxe artikelen worden gerang
schikt, zelfs Tele andere goederen, welke
nog heel wat minder dien naam verdie
nen, kunnen met een beetje willekeur
daaronder worden gerangschikt,. En waitj
er dan van onze zaken zal worden??
Dat de Engelsohen wel een beetje wille
keurig optreden, behoef ik niet meer te
zeggen, het mag voldoende bekend geacht
worden. Dat intusschen eenige kisten Jar
pan&c'he tochtschermen reecis maanden
lang dn Londen liggen (in plaats van aan
ons doorgezonden te worde»), omdat men
deze beschouwt als contrabande daar ze
overtrokken zijn met zwart katoen (met
groote en goudgeborduurde vogels) is toch
zeker wel wat ad te bar.
Als men zooiets als maatstaf aanneemt,
dan behoeft men niet te vragen, wat de
Engelschen zullen doen, als zij alleen
goederen, geen luxe-artikelen, laten ver
voeren. Wij bekomen dan natuurlijk geen
stukje goed meer.
En de Noderiandsche stoomvaartlijnen?
In het begin van den oorlog konden wij
goederen, van Japan ziaa£ China bekomen
