Tweede Blad.
Uit de Omgeving.
76 JAARGANG
No. 1918
e ^oidóoh^Qou/ccmt
Zaterdag 29 Januari 1916
Zorgt kiezer te worden
Wie reeds kiezer is, blijft ook dit jaar,
ingevolge het bekende noodwetje, stem
gerechtigd. Maar wie nog niet op de kie
zerslijst staat en 'toch voor het stemrecht
in aanmerking komt, zorge er voor zich
bijtijds aan te geven.
De eerste voorwaarde voor ieder om het
kiesrecht te krijgen, is, dat hij zij: Neder
lander, en vóór of op 15 Mei a.s. den
leeftijd van 25 jaar bereikt heelt.
Hieronder volgen de verdere bepalingen:
Belastingkiezers.
Wie in eenige Rijksbelasting is aange
slagen, wordt ambtshalve op de lijst ge
bracht.
Rijksbelastingen zijn: Personeels, Grond-
Bedrijfs- en Vermogensbelasting.
Wie medebezitter is van een onver
deelde nalatenschap en voor zijn aandeel
fl of meer Grondbelasting betaalt, moet
zich ten gemeentehuize aangeven tusschen
1 ©n 15 Februari. Wie verhuisd is naar
een andere gemeente, waar hij Rijksbe
lasting betaald heeft, moet zich eveneens
aangeven in zijn nieuwe gemeente, onder
overlegging van zjjn voldaan geteekende
belastingbiljetten.
Huurkiezers.
Huurkiezer is elk, die van 1 Aug. 1915
tot 31 Januari 1916 een huis (of gedeelte
daarvan) bewoond heeft en daarvoor
huur betaald heeft, minstens zooveel al3
daarvoor, voor elke plaats is vastgesteld.
Men mag ook één keer verhuisd zijn in
dien tijd.
Is de woninghuur te laag om kiezer te
worden en heeft men een stukje grond in
huur (in dezelfde gemeente) dan mag men
de huur daarvan optellen bij de woning-
huur.
Schippers, welke gedurende denzelfden
tijd een schip in eigendom of huur hadden
van 24 lcub. M. (ton) inhoud, kunnen ook
kiezer worden.
L o o n k i e z e r s.
Om loonkiezer te worden moet men van
1 Jan. 1915 iat_. 31 Jan. 1916 in één of
hoogstens in twee dienstbetrekkingen zijn
geweest en een loon verdiend hebben, zoo-
als de tabel voor iedere gemeente aan
geeft.
Bij het loon van den man mag worden
opgeteld:
le. Het geheel© loon, dat zijn vrouw
(eveneens in vaste betrejkking) genoten
heeft.
2e. Het halve loon zijner inwonende,
minderjarige kinderen.
Als loon wordt ook gerekend:
le. Pensioen en Lijfrente.
2e. Ongevallenrente.
Staat in ©en of ander bedrfij in den
regel het werk gedurende een gedeelte
van het jaar stil, dan wordt de tijd,
waarin niet gewerkt wordt, toch als
diensttijd beschouwd. Is men hoogstens
twee maanden ziek geweest, dan wordt
toch het loon gerekend ontvangen te zijn.
Ook de kost en de inwoning worden als
loon gerekend, naar een daarvoor bij de
wet voor iedere gemeente vastgesteld
bedrag.
Wie op Zon- en Christelijke feestdagen
den kost niet geniet, behoeft daarvoor
niets af te trekken. Hij wordt gerekend
den vollen kost te genieten.
Inwonende zoons, die vóór 15 Mei a.s.
dit jaar 25 jaar hopen te worden, kunnen
zich als loonkiezer aangeven, wanneer zij
een zeker loon genieten, dat met kost en
j jwoning saam he$ wottdlijk cijfer be
reikt.
Men behoeft niet mede te deelen hoeveel
men verdient. Een verklaring, dat men op
grond der wet loonkiezer kan worden, is
voldoende.
Sp aarb ankkiezers.
Wie op 1 Februari j.l. sedert een jaar
f 100 nominaal op het Grootboek heeft
staan of f 50 op een Spaarbank, kan kiezer
worden.
Hij moet tusschen 1 en 15 Februari zich
op de secretarie aanmelden, onder over
legging van een bewijs van de directie
van het Grootboek of het bestuur der
Spaarbank, dat hij inderdaad sedert een
jaar eigenaar is van de gevorderde be
dragen.
Het is niet meer noodig, dat men een
boekje heeft van de Rijkspostspaarbank;
andere spaarbanken tellen ook mee; doch
natuurlijk moeten de lichamen, waarvan
deze spaarbanken uitgaan, rechtspersoon
lijkheid hebben, en zoo ze na 1 Mei 1900
zijn opgericht, moeten ze een waarborg
som van f 25,000 bij de Nederlandsche
Bank hebben gedeponeerd.
E x a m e n-k i e z e r s.
Ten slotte de Examen-kiezers. Dat zijn
zij, die ,,met goed gevolg hebben afge
legd een examen, ingesteld door of krach
tens de wet of aangewezen bij algemee-
nen maatregel van bestuur en in verband
staande met de benoembaarheid tot eenig
ambt, de vervulling van eeriige betrekking
ofl de uitoefening van eenig bedrijf of
beroep.
Tusschen 1 en 15 Februari is het tijd om
zich aan te geven als Huur-, Loon-, Spaar
bank- of Examen-kiezer. Men begev© zich
daartoe zoo spoedig mogelijk naar het
Raadhuis.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van gisteren.
MINISTER TREUB AFGETREDEN.
De Voorzitter stelt voor na de be
handeling van de grondwetsherziening in
de afdeeïingan, de ouderdomsrente op de
agenda te plaat sen.
De (heer De Geer (C.-H.) meent dat
(het onverbrekelijk verband tusschen pen
sioenbei asrting en ouderdomsrente nergens
eerder is vastgelegd. Dit verband lijkt &pr.
enret dn ."hel belang van het land'. De pen
sioenbelasting wordt nu een essentieel deel
van de ouderdomsrente; wanneer de Ka
mer de Minister op andere wijze de 30
miUioen gaf, zou hij dan nog aan het ver
band blijven vasthouden. Dit standpunt is
nimmer gebleken.
De heer Schaper (S.D.) dient een
motie in, waarin de Kamer uitspreekt dat
het o n v e r b r ie k e 1 i j k e ver
band tusschen pensioen be
lasting en de oucLerdoms-
rente niet kan worden aan
vaard,
Spr. üiicht deze motie o. m. 'als volgt toe:
De ouderdomsrente met de .pensioenbe-
iasting is niet anders dan een verplichte
verzekering en een van de slechtste soort»
zij het dan met vrijstelling der lagere in
komens-en medebetaling door de rijken.
Men wil allerminst onder het dwangjuk
van den minister staan en men. wil niet
medewerken met een minister die ouder
domsrente en pensioenbelasting samen
koppelt, welke tot voor kort nooit met el
kaar in zulk een verband (hebben gest aan.
De minister heeft ons overrompeld op
de forsche manier, zooaüs (hij dat durft,
misschien er op speculeerend dat de Ka-
meT bakzeil zal halen, maar wij bedanken
daarvoor.
De soc.-democraten hebben- genoeg van
de buien van dezen minister. Met groot
leedwezen, zal spr. medewerken om hem
te doen heengaan en spr. erkent dat hij
sedert Augustus 1914 veel gedaan heeft in
's lands belang.
Maar er blijkt geen land meer te bezei
len met den minister, die nukkig, koppig,
veranderlijk en tyranniek is. De minister
verkeert in een gemoedsgesteldheid dat er
met hem niet is samen te werken en hij
speelt in de kaart der rechterzijde. Op het
gebied van Biet staatspensioen is de minis
ter onbetrouwbaar gebleken.
Mocht deze minister heengaan, d. w. z.
als de linkerzijde de kordaatheid behoudt
vah gisteren, dan zal dat op dit o ogenblik
een vei-zwakkimg zijn voor de Regeering,
maar geen reden om de hoop te verliezen,
er zullen in 'het land nog wel mannen zijn
die de ouderdomsrente' op loyale manier
wilden doen tot stand komen...
Na eenig debat komt deze motie aan de
orde.
De- heer De Savornin Lohman
(C.-H.) merkt op dat nu eindelijk de zaak
duidelijk wordt. Hij meent dat de pen-
sicenbelasting een soort verzekerings
premie is. Spr. begrijpt dat de sociaal-de
mocraten daar tegen opkomen, zooals uit
hun amendementen voor den stexm stens
mensch is te begrijpen. De Minister wil
zeker zijn van zijn premie eer hij de rente
verleenen gaat en daarbij sluit spr. zich
aan.
De heer DeMeester (U.L.) zegt, dat
deze motie eigenlijk niet een motie van
den lieer Schaper alleen is, maar een mo
tie waarover gisteren na afloop der ver
gadering gesproken is door verschillende
groepen der linkerzijde.
De minister van Financiën, de heer
Treul), zegt. dat het, ook voordat hij
minister van Financiën werd zijn bedoe
ling is geweest, ook van minister Bertling,
om een deel van de kosten van de ouder
domsrente ie vinden in een pensioenbelas-
ting. Moest men de kosten niet vinden ui't
een pensioenbelasting maar een verhoo-
gi/ng van do inkomstenbelasting, dan moet
deze met 42 opcenten verhoogd worden, of
men zou tot indirecte middelen, als het
tarief der rechterzijde zijn toevlucht moe
ten nemen.
De raoti e-S chaper kan spreker
niet losmaken van de toelichting, waar
zij bedoeld is, als een mo
tie van afkeuring. Uit de
aanneming zal spreker dus de con
clusie trekken welke de usances mede
brengen, als een motie van afkeuring
wordt aangenomen.
De (heer De Geer (Ohr.-H.) repliceert
en. zegt, dat uit zijn betoog in de verste
verte niet de conclusie getrokken mag
worden, dat hij voor de motie-Schaper ia
Hij wenscht geen politieke stemming over
dezen minister.
Hierna wordt gepauzeerd.
De heer v. Hamel (U.L.) zegt niet voor
de motie te kunnen stemmen-, welke ©en
uitspraak van wantrouwen tegen den mi
nister is. Ook as deze motie niet los te
maken van de toelichting.
Aan de plannen van /en minister het
karakter van een verzekering toe te ken
nen is in strijd met het organisatieplan.
Spr. hecht aan het behoud' van dezen
minister, ook met het oog op den finan-
cieelen toestand, terwijl bij de schriftelijke
behandeling toenadering mogelijk is.
De heer Drion (V.L.) legt namens de
vrijliberalen een verklaring af. Men kan
't zeer goed begrijpen dat de minister zijn
•houding voor de toekomst mededeelde.
Maar het leggen van een verhand tusschen
de pensioenbelasting en de ouderdoms
rente beschouwt rnen als een persoonlijke
meaning van den minister. Eerst bij de
behandeling zal men zijn meening geven
over de pensioenbelasting.
Aanvankelijk zou men zijn stem gegeven
hebben aan de motie, doch na de toelich
ting van den heer Schaper ziet men er in
een afkeuring aan deze minister. En men
beschouwt den minister als een krachtig
man, noodig voor de financieele belangen
van he<t land. De vrij-Liberalen hebben geien
enkele reden om dezen bekwamen en
kraóhtagem minister een motie van afkeu
ring te geven.
De heer De Muralt (U„-L.) zegt lid1
van dieft hoofdbestuur van den Bond van
Staatspensioneering te zijn; hij zal vow
de motie stemmen, in (het miidden latend
of er een. pensioenbelasting denkbaar is
waarmede (hij zou kunnen instemmen.
Mocht de minister vallen, dan (hoopt hij,
dat een volbloed voorstander van staats*,
pensioen hem zal opvolgen.
Spreker zal dus voor de motie stemmen.
De heer Bos (V.-.D.) heeft den indruk,
dat men zich van de emotie-Schaper wil
afmaken en daarvoor de toelichting ge
bruikt.
In korten tijd is de ouderdomsrente van
karakter veranderd, van het verband met
de pensioenbelasting was te voren nooit
iets gebleken.
Het aspect van 'de ouderdomsrente is
thans veranderd. Als het inderdaad steeds
in de bedoeling heeft gelegen, waarom is
dan niet vroeger gebleken door b.v. pen
sioenbelasting en ouderdomsrente samen
te voegen.
De heer Nolens (R.-K.) verklaart-, dat
zeer vele leden aan de rechte ïfc^Jde hun
stem tegen de motie zullen uitbrengen. Zij
dioen dat alleen wegens den inhoud van de
motie, waarmede zij het niet eens zijn.
Men wenscht de ouderdomsrente niet als
een object van opbod in de Kamer, maar
wil wel degelijk een verband tusschen de
rente en de financiën, we'ke daarvoor be-
-söhitobaar zijn.
Deze Beden willen liever de dwang van
den minister aanvaarden dan die der lin
kerzijde.
De heer De Savornin Lohman
(C.-H.) zegt dat er thans niet wordt ge-
praejudiceerd. Do minister heeft gezegd,
hoe -hij de zaak beschouwd, en dat moet
men niet als een dwangmaatregel be
schouwen. Het leggen van verband is
thans nog maar alteen een persoonlijke
meening van den. minister.
De heer Aalberse (.R-K.) kan in de
gegeven omstandigheden' geen termen vin
den om mede te werken aan de verwerping
der motie.
De heer Van Hamel zegt dat men
later nog beslissen kan; men vergeet de
tijdrekenkunde. Later is de kans verkeken,
om de ouderdomsrente er door te brengen.
Nadat de Minister nog heeft (her
haald in de motie een motie van afkeuring
te zien, (komtcSeze in stemming ea wordt
met 45 togen 42 stemmen
aangenomen,.
Vóór stemden van rechts de heeren Van
Vliet, Aalberse, Oostenbaan, De Wycker-
slooth, Van Best, Van Wijnbergen, Duyn-
stee, Bog aardt en Arts.
Tegen stemden van links de (heeren Ter
Spill, Van Hamel, Rink, Hubrecht, Visser
van IJzendoorn, Patijn, Van Vollenhoven,
Boissevain, Nierstrasz, Knobel, Drion, Van
Doorn, Lieftinc'k, Van Foreest en de voor
zitter.
DeVoorzitter deelt vervolgens me
de, dat de vergadering voor een kwartier
.wordt geschorst.
Daarna deelt de Voorzitter mede,
dat de centrale secti© besloot de belasting-
ontwerpen .niet in de afdeelingen te be
handelen. Woensdag zal een afdeelings-
vergadering worden gehouden en Donder
dag half twaalf een openbar© vergadering,
waarin de verdere agenda aan de orde
zal komen, te beginnen met de voortzetting
van de bespreking van den toestand van
het svoorwègpersoneel.
BODEGRAVEN.
Schuttevaer.
Gisteren is alhier de 53sbe algemeen©
vergadering van de sohippersvereenigiinig
Schuttevaer voortgezet.
Tegenwoordig was 'het Tweede Kamerlid
Duymaer van Twist.
De voorzrittor, uur. H. Smeenge, zegt, dat
hij met 5 andieren gemeend heeft-, als hoofd
bestuurder onitslag te moeten nemen. Het
(hoofdbestuur, met uitzondering van inr.
Van Dam, 'is van meeniimg, dat sommigen
in een verkeerde richting h ebben gestuurd.
Voorts werd in den Schippersbond aan
sommige Jedien van het hoofdbestuur ver
weten, geldmiddelen van het bureau Nau-
tica getrokken te hebben.
De hoofdbesturen verlieten voor e enigen
tijd de bestuurstafel en werden vervangen
door de bestuursleden van de afdeel'ing
Rijnstreek.
De afdeeling Amsterdam stelde oen motie
voor, waarin heit vertrouwen in het hoofd
bestuur werd uitgesproken. De voorzitter
van de afdeeSing Rijnstreek bracht hulde
aan het hoofdbestuur, inzonderheid aan
rar, Smeenge. Ook anderen spraken hun
•leedwezen over het gebeurde uit. Zaandam
vroeg mr. Van Dam, zijn mandaat ter be
schikking te steken. J>e (heer De Groot, af
gevaardigde van Gorcum, -die het (hoofd
bestuur bestreden heeft, bedankte voor het
lidmaatschap van Schuttevaer.
Mr. Patijn, hoofdbestuurslid, kon getui
gen, dat de kwestie van het toezicht niet
is geweest een drijven, van. den heer Vlie
ger. Met volledige medewerking van de
daartoe benoemde commissie is het des
betreffende besluit genomen. Vendachtma-
king van den lieer Vlieger is schande; de
■beweringen zijn in strijd met de feiten.
Als candidatan voor het hoofdbestuur
stelde de heer Tetenburg de afgetreden
leden voor.
De afgetreden leden van het hoofdbe
stuur werden daarop herkozen, met alge
meen© stemmen, behalve de heer Patijn,
op wien 90 van de 95 stemmen waren uit
gebracht.
De heer Smeenge, gevraagd, of hij de
herbenoeming aanvaardde, zeide tevreden
te zijn met den uitslag van de stemming.
Hij .is aan Schuttevaer gelhecht en het deed
hem innig leed, dat (hij meende te moeten
bedanken. Hij is nu bereid te blijven, in
dien de heer Vlieger in eere wordt her
steld. Van de vergadering vraagt spr. een
uitspraak bij stemming, dat de verdacht
makingen van den heer De Groot tegen
den (heer VMger geuit, onjuist zijn, en dat
ze betreurt, dat deze zijn uitgesproken.
Met algemeene stemmen,, behalve die van
•do af dee ling Sliedrecht, werd deae motie
aangenomen.
De hee-r Smeenge verklaarde daarop, dab
do afgetredenen bereid zijn, weer a's be
stuursleden zitting te nemen.
D© rekening over 1915 wordt goedge
keurd, aanwijzende in ontvangsten
f 1611.05, in uitgaven f 1186.59.
Do behandeling van de agenda wordt
hierna voortgezet.
Daarna had de huldiging plaats van den
heer Smeenge, ter gelegenheid van zijn
25-jarig voorzitterschap van Schuttevaer.
Mr. Patijn, als ondervoorzitter van Schut
tevaer, bood een huldeblijk aan, bestaande
uit een staande halklok met Westminster
chime, en ging na wat mr. Smeenge voor
de binnenschipperij, in het bijzonder voor
Schuttevaer, was geweest. Ook de secreta
ris, de heer Vlieger, werd geprezen voor
het vele, dat hij in het belang van Schut
tevaer had gedaan. Met de beste wen-
schen voor Schuttevaer en voor den heer
Smeenge besloot spreker zijn rede.
De heer Smeenge bedankte voor de
waardeerende woorden. - Mevrouw Van
RielSmeenge, dochter van den jubilaris.
FEUILLETON.
De vrouw van den Recruut.
Op een voorjaarsmorgen van het jaar
1702 beerseh'&e in Biet kleine Pommorsche
stadje Daber een ongewone bedrijvig
heid. Bij troepjes stonden de bewoners
bijeen en spraken .ontsteld met elkaar. Des
nacht9 was een beiwuraeir met geweld door
de soldaten' opgelicht .om als recruut te
dienen.
Peller Mayer was in Daber geboren en
had het schoenmakersvak geleerd. Hij
was paar Zweden gegaan en had daar in
het leger diensó genomen. Na vele jaren
keerde hij terug me<t wat .geld en het voor
nemen een eigen haardstede te ve&t.igeni
Hij vond zijn moeder nog in Heven en een
jong meiis je, dat Bi ij als Bund verlaten had,
was toit een flinke jonge maagd opge
groeid. Zij 'heette Widhelmina Stimneniann
en was door een oom, die slager was in
bet andere eind! .der stad, als kind in huis
opgenomen.
Den jongen Poter Mayer, die er flink
uit zag, met smaak allerlei krijgsverhalen
wist te vertellen on zioh a's meester
schoenmaker -in zijn geboortestad geves
tigd had, viel het niet moeilijk a's huis
vriend bij de S'rinn©man's te worden toe
gelaten, en toen hij .daarna de hand van
Wiïhelmina vroeg, leende men hem een
gewillig oor.
Nu, vier weken na zijn huweilijk, was
bij met geweld uit zijn huis gehaald om
als recruut naa.r Dramburig gebracht en
bij do compagnie van den PruLsischcn
kapitein von Hoiken ingelijfd te worden.
Terwijl de bewoners zich bij troepjes
niet elkaar op straat onderhielden,
heersoMe in (het Ihuis van Peter Mayer
droefheid en vertwijfeling.
Een kloppen op de "deur stoorde twee
vrouwen, de moeder en de echtgenoot©
van den ontvoerde., in haar droefheid. Een
krachtig man trad binnen., Biet was de
slager Stinneman, bij wien WiKheknina
was opgevoed. Deze lidt zich do geheel©
zaak nauwkeurig' vertellen en beloofde,
dat hij zijn best zou doen, Peter weer te
rug te brengen.
Werkelijk werden door Kiem daartoe po
gingen aangewend, doch toen deze niet
het door hem gewenschte succes oplever
den» maakte 'hij zich op zekeren dag drif
tig, uitte oneerbiedige woorden over de
overheid en het stadsbestuur, en werd tot
straf eveneens naar Dramburg gezonden.
Toen 't gerucht hiervan bok end werd,
heerscWte nog grooter opschud-ding in het
anders zoo vreedzame stadje. Alleen Wil
helm ina behield haar kalmte en peinsde
op een middel o>m haar echtgenoot en
haar oom te redden.
Eerst dacht ze er over, naar den koning
te Potsdam rte gaan en hem haar leed te
klagen, doch spoedig liet zij dit pilan va
ren, daar ze begreep, dat haar dit niet zou
helpen.
Toen beraamde ze een^lan tot ontvluch
ten. Zij nam daarhij niemand in vertrou
wen, zelfs voor haar schoonmoeder hield
zij het plan verborgen. Zij wist., dat de
helde mannen nimmer ip. Daber zouden
kunnen terugkeer en Daarom besloot ze
de zaak van haar oom» die weduwnaar
was en alleen leefde, te verkoopen. Wer
kelijk gelukte haar dit onder voorwend
sel dat ze i<n opdracht van haar oom han
delde. Zij kreeg er wel niet voor, maar
had nu toch gereed geld in handen en dat
kwam haar goed te pas.
Een uur later verraste zij haar schoon
moeder met de mededeöli.ng, dat ze naar
Dramburg dacht te gaan om zich daar in
de nabijheid van (haar man te vestigen.
Zij wilde daag, evenals zoovele andere
vrouwen van soldaten deden, den kost
verdienen, door voorde ongehuwde offi
cieren te wasschen»
Werkelijk vertrok ze eenige' dagen later
gaar Dramburg. In den eersten tijd was
heb haar echter onmogelijk haar man te
zien, want de reeruten werden in den be
ginne strehg bewaakt. Eerst als ze ©enigen
tijd i.n de kazerne waren en door hun ge
drag toonden, dat ze zich in het onvermij.
deüjke schieten, werd hun meer vrijheid
geschonken.
Wiïhelmina gaf den- moed' niet verlo
ren, maar werkte ijverig aan llaar plan.
Het geld, dat ze ui't Daber had meege
bracht». hie'd ze zorgvuldig verborgen en
ze leefde hoogst armoedig. Zij deed zoo
veel mogelijk h.aar bost om wassohen te
krijgen en op deze wijze raakte ze ook
met de sol-daten bekend. Algemeen wekte
de jonge vrouw, die zich zoo bewonde
renswaardig in haar Bot schikte, het me
delijden op.
Op zekeren nacht, stond haar de onder
officier van de wacht een onderhoud van
een kwartier toe mat haar man en haar
oenr voor het venster van het lokaal, waar
de ree ruien zich bevoncleiu
Wü'helmina toonde zich daarbij zeer op
gewekt, waarover haar man zich zeer ver
wonderde. Toen ze weggegaan was, na
tuurlijk niet zonder een kleine hartster
king achter te laten, verklaarde STAnno-
mann: Zij .is wat van p'an. Wiïhelmina
keek me zoo eigenaardig aan», dat ik. er
zeker van ben, dat ze het een of ander in
haar schild1 voert"
Zij doorzochten de eetwaren en vonden
een klein papiertje, waarop geschreven
stond: ,,Doe al'les wat ik je zeggen zal."
Peter was daarover lang n:eit op zijn
gemak, Bi ij vreesde, dat zijn vrouw zich
in. gevaar zou brengen, maar zijn oom,
die Wiïhelmina beter kende, stelde hem
gerust.
Eenig en tijd later mocht Peter uitgaan
en zelfs zijn vrouw bezoeken, ze had hem
aangeraden zich voorbeeldig t.e gedragen
en hierdoor werd hem die goootere vrij
heid' geschonken.
Toen hij voor de eerste maal met haar
samen was, brak Wilhelm in a iin hevig
snikken uilt. Spoedig echter trachtte zij
haar aandoening te bdheerschen en deelde
nu haar ina.n een plan mee om te ont
vluchten, dat zij nad uitgedacht. De beide
mannen wilden er echter eerst niet aan,
omda't het voor Wiïhelmina zooveel ge
vaar opleverde; ten slotte echter stemden
zij er An >toe.
Het was 'tegen één uur in den nacht.
Stinnenia.nm en Peter zaten in .hun kamer
fluisterend te spreken. Het uur der ont
vluchting was aangebroken.
Dramburg ligt ongeveer drie mijt van
de grens van West-Pruisen-, dat toen ter
•tijd nog bij Polen behoorde. .Vis ze dus
over die grens waren, hadden ze niets
meer te duchten»
liet venster, waarvoor de beide mannen
zaten, zag uit op een laan, diie van het
gebouw toegang gaf tot den publieken weg.
Op dezen weg ging onafgebroken een
schildwacht op en .neer, die det een tus
schen nu irn te van zeven h acht minuten nu
aan den ©enen, dan aan den anderen
hoek van het gebouw .met eon anderen
schildwacht samentrof. Het was den
schildwachten streng verboden een woord
met elkaar te wisselen. Zij naderden efl-
kaar zoo dicht, cla ze elkaar zien konden
en gingen dan weer terug. Iedere onder
breking in deze orde was voldoende cxm
alarm te slaan.
De wachtposten te ontgaan was bijna
niet mogelijk, toch Bi ad Wiïhelmina het
willen beproeven om -in de weinige oog en-
blik kon, die verliepen tusschen het voor
bijgaan van den schildwacht, de gevan
genen te verlossen, 't Was haar echter on
mogelijk gebleken. Toen had ze een be
sluit genomen, waarvoor ze zelf huiverde,
omdat ze zioh aan heit gevaar blootste'do
een moord te begaan. Maar haar verlan
gen de dierbaren te bevrijden behield do
overhand en ze besloot ten slotte te doen
wat haar onvermijdelijk scheen.
Zij legde zioh in hinderlaag om op een
gegeven ©ogenblik den schildwacht door
een onverwacht©n slag op heit hoofd fce
bedwelmen, hem snel te verstoppen en
dan met zijn mantert en zijn chako op in
zijn plaats de wacht waar tc nemen. In-
itusschen zouden dan de beidie mannen
kunnen ontvluchten. Daar zij groot ven
gestalte was, zou-dern, hoopte zij, de ander©
schildwachten in de duisternis de per
soonsverwisseling' niet bemerken.
Met een korte, zware ijzeren stang ge
wapend, die ze onder haar kleederen ver
borgen hield, Jiad ze zich ongemerkt in
hinderlaag weten te 'leggen» de schildwacht
