29
Tweede Opvoering van „De Verloren Zoon". j
UITVERKOCHT.
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
AARGANG No. T918
De £eidóofic0ou/tcmt
BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bjj onze
II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post fl.65 per kwartaal,
onderlijke nummers 2Vj cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
ZATERDAG
JANUARI.
1916.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groots lettere naar plaatsruimte.
Aanyragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geeu
Handels-Advertentiên) van 1-5 regele 25 cent iedere regel meer 5 cent
Alle plaatsen voor de tweede Opvoering op
i.s. DONDERDAG 3 FEBRUARI zijn
Het feit, dat de Leidsche Schouwburg nu 1
eeds voor de tweede maal voor de abonnés g
an „De Leidsche Courant" uitverkocht is, geelt g
ns aanleiding dit even onder de aandacht van jH
LH. Adverteerders te brengen.
Er wordt wel eens beweerd, dat wij, ot wei- B
"jiïg abonnés hebben, of hef lezend publiek niet B
oopkrachtig is. g
Bovenstaand feit" spreekt echter boekdeelen. B
DE DIRECTIE.
lummer bestaat uit drie
sbn en het geïllustreerd
agsblad.
Treub's val.
ot
Is mmis'tieir Treub dlan gevallen
akelijk ten gevolge van het feit, dat
r nkervrierwlien hem hebben verlaten.
11 idater wifdet «en zijner belasting-ont-
de pemsioenbelasting, eerst aan-
zien-.m da Tweede Kamen- vóór
de ouderdomsrenten", m. a. w. de
eitdeelTnig, in de Eerste Kamer
te behandeld' te hebben. In
D vergadering der 'linkerzijde is toen
tie aangenomen, weiTike gisteren, in
jjifeede Kamer in stemming is géko-
eze motie, ingediend door dien heer
keurde .af, dat de Minister een
verband iegde tiussdhen
retsomtwerpen.
stemming over deze, Ret politiek
es ministers beslissende, motie was
J amnend; er stonden 45 voorstanders
ver 42tegenstanders, waarbij alileesn
Ebcti.es (de sociaal-democratische, de
dg-democratische en de ch rustel ij k-
icfhe) niet uilt elkander vielen. Van
aanwezige leden van links stemden
eb n van de 36 rechtdche afgevaardig-
voor de motiie. De tegenstemmers
iraren de UnïieiMberalen Van Hamel,
Hub recht, Liefitinck, Patijn, Van
m Goeman Borgesius, benevens
alle vrije libéralen. (Mr. Tydeman
svenals de andere groote tacticus
ra' afwezig en de heer De Beaufort
voor.) Rechts gaven de katholieken
De Wijkerslooth, Van Rest„ Van.
rgen, Duymstee, Bogaardt en Arts,
b|ders de anii-i\evolutionairen Van
Oosten-baan hun .stem aan de motie,
evolge van een gemengde stemming
minister Treub gevallen maar
'k ten gevolge van de houding zij-
tis estverw'antenVan rechts stemden
PI; vóór de motie, dus tegen minis-
j.uib. Waarom? UiJt de zeer korte ver
des heeren Aalberse is de vercn-
ing, dat hen redenen noopten, gele
den persoon des ministers welke zij
tis biet wenscbten uit te spreken, o.
I iet ongewettigd. De leden der reclh-
die tegen de motie stemden de
I rtieid, n.b 27 deden dit natuur-
ws et uit sympathie voor helt. Staats-
van m ini sten* Treuib, doch omdait
n verhand tusschen staatspensioen
heffen van een zekere beladting niet
booze achtten en dus om deze
1 den minister niet wilde laten* vallen,
nu? De linkerzijde he.afb minister
van achter de groene tafel wegge-
omdat zijn Staatspensioen niet zui-
was; hij wilde feitelijk een
er Jensioen met... premiebetaling, n.l.
- sioenbelasting, dus volgens 't model
tarns, Nu moeiten zij dus een meer
iten Istaatspensioneerder krijgen,
lukken? Het lih. Handelsblad
vraag, of de Oudersdoms-
[bedoeld wondt heb
op doseer ichroe
<t dan ooit. Zoo is dus de
Junir-verkieziingian 1913 weer een
■rder van Ihare verwezenflijknng. Wat
n nu den kiezers op den mouw spel-
waarmede hen nu zoet houden?
do linkerzijde met dit al ndet in een
,m pma'tige posStie vexikeent böhoeft
fiet te worden bewezenI.
V Een schandaal.
Ondor dezen volstrekt niet te krachti-
gen titel maakt ,,De Tijd" gewag van
een optreden van militaire autoriteiten,
hetwelk inderdaad ergerniswekkend moet
worden genoemd, in hoog-en mate schan
delijk.
Ziehier het feit. Woensdagmiddag is
door de Subcommissie tot verschaffing van
vermakelijkheden aan gemobiliseerden
der stelling Amsterdam aan dezen een
gratis tooiieelvoorstelling aangeboden in
het gebouw Carré. Toen in de kazerne
werd gevraagd, wie er mee wilde gaan,
bLeef natuurlijk niemand weg. En onder
commando van een officier trokken de
dienstplichtigen der militielichting, dus
jongens van negentien jaar, naar Carré,
.waar de troep van Nap de la Mar een
schunnige klucht ten tooneele voerde,
waarvan ,,De Tijd" zegt:
,,Deze klucht, waarvan een onnoozele
held in de sch-ool der verleiding de zinne
lijke liefde moet loeren, is een der gemeen
ste producten, welke door een banaal
tooneelscribent kon worden samenge
flanst".
Intusschen was Carré gevuld tot de
hooge rangen toe, en.zonder protest van
bevoegden is het smerige stuk ten einde
Zelfs vond de landweerkapitein Th. J.
Wynoldy Daniels het gepast, na afloop
op de planken te verschijnen, om de ver
tolkers der klucht openlijk te prijzen en
te danken.
Tegen zulk een handelwijze moet krach-
Itig geprotesteerd! Dergelijke autoriteiten
als de landweerkap. Th. J. Wynoldy Da
niels dienen o. i. onmiddellijk te worden
gedegradeerd, omdat zij door zulk een
optreden him autoriteit hebben verloren.
Het „meerdere" zijn eischt toch niet op
de allerminste plaats een geestelijke en
zedelijke meerderwaardigheid of althans
gelijkwaardigheid met de „minderen". En
deze kapitein heeft zich beneden zijn min
deren geplaatst dat moet het oordeel
zijn van allen, die niet blind zijn voor wat
door de ware beschaving wordt
verondersteld en gevorderdl
V Kiezerskweek.
„Er moet gewenkt worden,. Te Rotter
dam geweldig hard, te Leiden en Schiedam
krankzinnig hand, maar zelfs dót moet bij
Gouda vergeleken nog maar kinderspel
rijn."
Aldus in een artikel van „Het Vollk", het
welk handelt over de a.s. Statenverkiezin
gen.
Te Leiden moet krankzinnig hard wor
den gewerkt. Laten wij het „krankzinnig"
aan onze tegenstanders overlaten, terwijl
wij het hard voor onze portie nemen! In
deze dagen moet het harde werk worden
gedaan, het werk in stiiiLte. Nu moeten de
dijken worden versterkt, opdat we tegen
Juni den storm kimmen weerstaan, den
Zuidweslter en den Noordwester beid a Wij
zullen nooit tot onze veront. schulditging
'kunnen aanvoeren, dat de storm onver
wachts «is komen opzetten en pltoteeMmg als
een orkaan is losgebarsten. De barometer
in de varsch-iijlende .politieke organen, die
met den dag meer naar storm verspringt,
heeft ons tijdig genoeg gewaarschuwd.
Een voorbereid man geldt voor tiwee. En
daarom moet de ijver van omze propagan
disten jn deze dagen verdubbeld zijn. En
niet alleen van onze propagandisten, die
in een club zijn vereenigd, dodh van een
ieder, die invloed tan goede kan uitoefe
nen.
Men weet, dat het de bedoeling van de
linkerzijde ia, om iin de provincies, waar
recht» de meerderheid heeft inzonder
heid dm 2kiid.-Holl!and hij de in Juni a.s.
plaatshebbende verkiezingen voor de Pro
vinciate Staten, die meerderheid in een
minderheid om die zetten, teneinde daar
door het reöhtsche overwicht Sm de Eerste
Kamer te (breken. Is de Eerste Kamer
aan links, dan kan voorloopig de linkerzij
de met rechts doen wat zij wil dan is zij
o! komen meesteres over den politieken
toestand!
Om dat te voorkomen, moetem w^j. zorgen
zooveel mogelijk rechtsche kiezers op de
kiezerslijst te krijgen. En "tot 15 Februari
zijn het de dagen van de kiezerskweek
van het stille werk!
\Vie vóór de mobilisatie op de kiezers
lijst Istondj b 1 ij f f kiezer, behoeft zich
dus niet opnieuw aan te geven, kan om
geen enkele reden worden 'geschrapt
ingevolge het bekende noodwetje*.
Maar men -zorge, dat hij, die nog niet
op de kiezerslijst staat en voor het Stem
recht in aanmerking komt, zi-ch bijtijds
(tusschen 1 en 15 Februari) «aangeve*. Op
een andere plaats in d'Lt nummer vindt
men de bepalingen, welke er inzake het
verkrijgen van kiesrecht krachtens de vi-
geerende wet bestaan.
13e ontwapening van het Montenegrijn-
sche leger nadert de voltooiing. - De
Oostenrijksche troepen hebben de streek
van Goessinje bezet. - Naar hei „Berl.
Tageblatt." verneemt, verwacht men,
dat het Roemeensche kabinet binnenkort
zal aftreden.
Van de Gorlogsterreinen.
Overzicht
De gebeurtenissen op hot Westelijk, Oos
telijk en Zuidelijk oorlogster rain blijven
nog steeds onbelangrijk.'
Aan de Grieksche grenzen liggen de
Duitsch-Bulgaarsche troepen reeds ander
halve maand werkeloos en nemen de
Entente-troepen in hun versterkingen
rondom Saloniki een afwachtende houding
aan. Ongeveer een maand reeds loop-en
die geruchten over belangrijke troepencon
centraties, die bij Monastir, Gbegeli en
D oir an plaats hebben. Doch er geschiedt
dn het geheel niets. Zelfs de politieke actie
die door alle oorlogvoerende partijen in
Griekenland' werd gevoerd, is geheel ver
slapt, terwij L oo>k het gissen naar een
verklaring voor dezen ongevraagden wa
penstilstand volkomen opgehouden heeft.
Aanvankelijk werd1 gedacht, dat na afloop
van den ve!ditocht in Servië door de
Duitsch-Bulgaarsche troepen tot een aan
vallende beweging zou worden overge
gaan; daarna werd gemeend, dat het of
fensief der Russen in de Boefcowina moest
dienen om de Duitsche troepen aan het
Macedonische front ie onttrekken, ten
einde generaal Serra.il, aanvoerder van
heb Entente-leger, gelegenheid te geven
van uit het gebied' rondom Saloniki eien
uitval te deen. Thans wordt verwacht,
dat met de onderwerping van Montenegro
het tijdstip voor een aanvat der Duiitsch-
Oostenrijksch-iBulgaarsohe troepen gena
derd is.
Het brandpunt van den Balkanstrijd
hervindt ziidh thans in Albanië. Na de ver
overing van Montenegro zijn de Oostenrij
kers naar het Zuiden getrokken, voorafge
gaan door de vluchtende ovenblijfeejlen
van het dappere Servische en Monteme-
grijnsche leger, Al deze troepen trekken
steeds meer 'naar het Zuiden te-rug, nu het
blijkt, dat de Oostenrijksche strijdkrachten
uiit het Noorden San Giovanni di Medua
en ALe&sio zijn genaderd, 'terwijl Ei Bassan
en Durazzo door de Bulgaren werden be
dreigd. Een officieel bericht uit Rome
meldde, dat ajleen Valona, dn Zuid-AIba-
wië, tot het uiterste door de Italianen zal
worden verdedigd. Hetgeen vermoedelijk
zeggen wid, dat het dezer dagen zal worden
ontruimd.
Op Zee.
Een Engeisch passagiersschip over tijd.
Het stoomschip „Appam" van de Èlder
Demp ster-lijn, da't met een groot aantal
passagiers uit Dakar vertrokken was, ia
e\f dagen over tijd. Men ia ite Londen dien
tengevolge zeer ongerust.
„Hoyds" meldt, dat het te Huil aange
komen stoomschip „Tregant'.e" bericht,
dat het op 15 dezer tusschen Madeira en
de kust van Marokko een reddingboot
vcorbij is gekomen, die 'den naam Ap
pam" droeg. Zij had zware averij aan den
bceg.
Op den Balkan.
Montenegro.
Officieel wordt uit Weenen gemeld: On
ze troepen hebben nu ook do atreek van
bezet en zijn ook daar
op weerstand gestuit.
De ontwapening van het Montenegrijn-
sch© Leger nadert de voltooiing.
Koning Nikïta.
De Koning van Montenegro heeft een
telegram gericht aan den President der
F ranse he republiek om hem dank te be
tuigen voor de gastvrijheid der Fransche
regeering en het onthaal van de zijde
der bevolking. Hij verzekert voorts dat
zijn verknochtheid aan de zaak der bond-
genooten onveranderd is gebleven en niet
veranderen zal.
Uit Ziirich wordt aan de „Deutsche Ta-
geszeitung" geseind dat van de zijde van
Servië een voorstel i's gedaan aan de en
tente om de kwestie van Montenegro op
zoodanige wijze tot een oplossing te bren
gen, dat koning Nikita genoopt wordt
afstand te doen, vA-n de regeering ©n de
kroonprins van Servië tot tijdelijk regent
van het Vereenigde Servië en Montenegro
wordt aangesteld.
Het Roemeensche kabinet.
Naar het „Berl. Tageblatt" te Czeimowitz
verneemt, maakt helt Roemeensche kabinet
tengevolge van verstrekkende meenings-
verschiil-Len tusschen enkele leden een cri
sis door. Men verwacht, dat het binnen
kort zal aftreden. Vóór de vorming" van een
ni'euw 'kabinet kan geen bosLissing ver
wacht worden van Roeaneniè's houding in
de bu-itenlanidsche politiek.
Het Kabinet.
Naar uit Hóvre aan de „N. R. Ct." ge
mold wordt, heeft, in den gisteren onder
voorzitterschap van den Koning gehouden
kabinetsraad, minister HelLeputte zijn ont
slagaanvraag (ingediend als protest tegen
do opneming van leden der oppositie in
het ministerie) teruggenomen.
Duitschiand.
Kardinaal Hartmann.
Kardinaal Hartmann is, naar de „Kölm,
Voliksztg." meldt, door den Duitschen kei
zer tot did van het Pruisische Heeremlhuis
benoemd.
Een tuchtaanvai op Freiburg.
„W-olff meldt: Donderdagavond na 10
uur hebben 2 vijandelijke vliegers vijf
bommen geworpen op Freiburg (in Breis-
gau) die alleen stoffelijke schade veroor
zaakten en geen menschen wondden. De
teljrdsschoiuwburg was dicht gevuld, het
publiek bleef kalm daar,, tot het gevaar
voorbij was.
Oostenrijk-Hongariie.
Generaal Van Schönaich t.
Gistermiddag ijs de genei"aal der infan
terie Von Schönaich plotseling aan een
beroerte overleden.
Verschillende oorlogsberichten.
De Lutine-be|. Bij Lloyds de verze
ker ingsbeur® te Londen is gisteren vijf
maal de Lutiine-bel geluid.
Dit bet eek ent dan, dat voor vijf schepen
hc-cge extra-veraekeringen waren afgeslo
ten, en dat die schepen als allicht verloren
worden beschouwd. Zóó" vaak was bij
Lloyds de Lutame-bel nog nooit geluid op
één enkelen dag.
Engelsche verliezen. Officieel wordt
gemeld, dat tot 9 Januari 1916 de Engel-
sch© verliezen aan gesneuvelden, gewon
den on vermisten hebben bodragen: 24,122
Officieren en 525,345 manschappen.
De Engelsche recruieering. Binnen
kort worden in Engeland weer 4 groeipen
rekruten, volgens heft steèsel van LiOrd
Derby, opgeroepen,, omvattende de onge
huwde jonge mannen van- 27 tot en met 30
jaar. De oproep verschijnt vermoedelijk
op 3 Februari en zij moeten zich dan bin
nen een maand melden.
Van 16 December tot de'vorige week heb
ben zich 85,987 ongehuwde mannen opge
geven volgens het groepstelsel, 28,000 voor
onmiddellijke dienstneming, leiomen
113,987.
Buitenlandsche berichten.
Troebelen in China.
Er is een ernstige beweging uitgebro
ken .in Nofiü4 Sjansi. Earage duizenden
bandieten hebben dezer dagen Sa.ratsi' ver-
measterd, zijn in Zuidelijke richting opge
rukt, hebben de .regeeringstroepetn weten
Ie ontwijken en naderen nu Tatoengfoev
Men gelooft, meldt „Reuter" uit Peking,
dat Mongoolsche ^n Mantsjoesche 'leiders
de beweging steunen
Nederland en de Oorlog.
Landstorm.
Het isnoodig voorgekomen de sedert eeni-
gen tijd (e Amsterdam,'s-Gravenhage, Leiden
en Rotterdam opgerichte afdeelingen van den
vrijwilligen landstorm motorvaar- en voer-
wezen, met de nog in oprichting zijnde en
later op te richten soortgelijke afdeelingen
samen tè voegen tot één corps, teneinde een
heid van opvattingen en van handelen te be
vorderen.
De desbetreffende voorstellen, waarvan er
eenige hieronder volgen zijn blijkens het
schrijven van het Departement van Oorlog
van 17 Januari 1916, goedgekeurd.
Met het bevel over dat corps is belast de
commandant der Depótafdeeling van den
Autotreindienst (A. T. D) te Delft, die als
zoodanig de rechten en bevoegdheden ver
krijgt van een korpscommandant. De be
voegdheden, volgens het bepaalde in par. 7
der „Reijden", toekomende aan de Territori
ale Bevelhebbers, gaan voor zoover betreft
het Laudstormcorp6 Motervaar- en voerwezen
over op den directeur van het Etappen en
Verkeerswezen of een door dezen aan te
wijzen koofofficier.
De afdeelingen worden benoemd als is aan
gegeven in par. 4 der „Reijden" en diagen
dus den naam van de gemeente of Lij
samenvoeging van gemeenten den naam
van de grootste gemeente, waaruit de vrij
willigers afkomstig zijn.
Waar niet anders bepaald is, gelden voor
bedoeld korps, waar toepasselijk, dezelfde
bepalingen, die zijn uitgevaardigd voor de
overige onderdeeleu van den vrijwilligen land
storm voor het bekleeden van een rang
moet ook voldaan worden aan de eischen,
gesteld aan het kader bij de gewapende land
stormafdeeüngen.
Boter naai' Oostenrijk.
Deze week wetrdeoi uit den Gcldersdhea*
Acht/eahoek groote partyeri boter naar
Oostenrijk verzonden. De prijs was even
wel niet hoogar dan voor Duitschiand1 on
wel hoogstens 'f230 per 100 K.G.
Ministercrisis.
De Tweede Kamer heeft in 'haar gisteren
gehouden zitting met 45 tegen. 42 stemmen
aangenomen de molAe-Schaper tegen den
dwang, dien minister Treub aan de Kamer
wenschte op ite leggen, in welke motie do
minister een motie van afkeuring had ge
zien en uit we.'ker aanneming hij de nood
zakelijke conclusie zou trekken,. De zitting
werd daarna geschorst. Vervolgens werd
een ministerraad gehouden.
Minister Treub zal aan H. M. de Ko
ningin een audiëntie aanvragen.
Na de motie-Schaper.
In politieke 'kringen werden gisteren
aldus meldt het Oorrasp ondentieb ureau-
Bel«in.fanbe reeds dadelijk drie namen
naar voren gdbracht van, bakende perso
nen die, indien, de heer Trub, wat met ze
kert ei d kan worden aangenomen, zijn ont
slag zou indienen als Minister van Finan
ciën na het Kamer-votum van gisteren,
voor h&t ministersambt in aanmerking zou
den komen.
Het waren die van de hearen inr. Patijn,
lid der Kamer voor Zieri'kzee, mr. De
Meester, Kamerlid voor Den Helder en
oud-Minister van Financiën, en mr. Van
Gijn., Thesaurier-Generaal aan het Depar
tement van Financiën.
Ten aanzien' van dezen laatste meende
men intusschen Ite weten, dat hij reeds bij
het optreden van het tegenwoordige kabi
net was aangezocht, orn als Minister van
Financiën op te treden, waarin hij echter
met het oog op zijn toenmaligen gezond^-
heid'Stoestand niet meende te kunnen tre
den.
Tot zoover het bericht. Wij merken hier
bij op, dat vooraanstaande personen uil
de concentratie-partijen toch geen zitting
behooren te nemen in een extra-parlemen
tair kabinet.
Verkiezing Provinciale Staten.
Bij de gisteren te Tilburg gehouden ver
killing voor twee leden der Provinciale
Staten werden gekozen de hoeren mr. Jan
van de Mortel en II. Blomjous
STADSNIEUWS.
R. K. D. Vrouwenbond.
In. grooten getale waren gisterenavond
de leden van den R. K. D. Vrouwenbond
ter vergadering in „Zomerzorg" samenge
komen. De Presidente sprak bij opening
der vergadering er haar blijdschap over
uit, dat de zaal zoo goed bezet was,
maar hoopte toch, dat het ledenaantal,
dat nu 200 bedraagt, steeds grooter zou
worden, waartoe vooral gelegenheid zou
bestaan bij den feestelijken propaganda-
avond va-n 11 Febr. a. s. Hierna werden
de notulen voorgelezen door de secretares
se. De penningmeesteresse bracht vervol
gend venslag uit van de ontvangsten en
uitgaven, waarbij het jaarboek sluit met
een batig saldo van f 154.87V£. Bij accla
matie werden nu do aftredend** bestuura*
