BUITENLAND. De Oorlog. BINNENLAND. 7e JAARGANG No. 1882 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, metGRATIS POLIS Ongevallen-verzekering •n hot GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bijonze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2Vs cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent WOENSDAG 15 ^DECEMBER. I9I5. Do ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent. Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentlön) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent Dit nummer bestaat uit twee bladen. Da invloed van de Pers. Niemand in den lam/de, of hij woed, dait j hoofdredacteur van ,,De Telegraaf' ds gearresteerd; niemand ook, of Ihij spreekt daar zijn oordeel over uit. Natuurlijk geeft bij veler oordeel de klank „.vrijhedd" den doorslag. Menschem d.'ie geen begrip hebben van wait vrijheid" wil zeggen, roepen luiide mee in het koor: „Vrijheid jvar». drukpers". Speenhoff laat z'n toehoor ders zelfs een motie aannemen, waarin do arrestatie van dien hoer Schroder wordt afgekeurd. Wij wiiLLem geenszins degenen, ffi© lieven* die arrestatie nieit haddén ge- iwiid, beschuldigen van oppervlakkigheid geenszins, war hun meaning kan veel te zeggen zijn. Doch wal willen wij er nog eens op wijzen, dat de argumenten, waar op het groote publiek die arrestaitie ver oordeelt, allesbehalve doorslaand zijn; dat geschreeuw over de vrijheid" qjs niets meer dan banaal.... Maar wij schreven hierboven: do in vloed van de pers. Daarover een ehkele opmerking naar aanleiding van de aan houding des heeren Schroder. Door zoo'n .feit toch staat plotseling ieder .duidelijk mor oog en, hoe groot, hoe ontzaglijk groot de invloed van de pers is, ten goede of ten kwade.... De justitie, we mogen weL zeggen: de regeering 9laait len invloed van „De Telegraaf" zoo hoog aan, dat zij niet is teruggedeinsd voor den berg van piotesten,, welke, zooals te voorzien was, de arrestatie van den hoofdredacteur zou pp roep en. Ontzaglijk groot is de invloed yan de pers, ten goede of ten kwade ook en met het. minSt de invloed van de plaatselijke pers. Voor enkel opper vlakkige geesten,die dat laatste zouden .willen ontkennen, die den verkeerden in-, goeden invlioed van een plaatselijk Katho liek blad zouden wïlilen loochenen, zij er aan herinnerd, dat de groote öt. Schaep- een krachtig organisator is geweest juist van die plaatselijke Katholieke pers. Het is het werk van Schaapman geweest, dat in Roozendaal .,De Grondwet", in Zwolle de Nieuwe IJsselbode", in Sneek ,,*Jns Noorden", in Alkmaar de Nieuwe Ni rdihoillander" werden opgeriht. Dat men toch wiet langer, ziende blind, trachte te onitlkennen, dat de pers een krachtige propaganda is, ten goede of ten kwade In het Britsche Lagerhuis is het wetsontwerp tot verlenging van den duur van het parlement aangenomen. -- In Engeland is een ontwerp ingediend, waarbij aanvullings-credieten worden gevraagd voor het vierde millioen Brit sche soldaten. -- Volgens de „Kreuz- zeitung" heeft de „Accona"-nota in Oostenrijk een allerongunstigsten indruk gemaakt. -- Generaal Smith-Dorrien zal het bevel voeren over de Britsche troepen macht tegen Duitsch Oost-Afrika. Volgens niet officieel© Engelse he. berich ten, zouden de Bulgaren, e>n Du/Jbsoheus bij de vervolging der Fransch-Engelsch© troe pen op Grioksoh growdgebied zijn biinnm- gedncxiigem. Thaws zal de strijd worden ge voeld in hat onzijdige Grieksch gebied: tus- schen, Dorian en Saloniki.Welke houding de Grkiksche ïegeeritng nu zial aannemen zullen we moeten afwachten. Van, de andere oorlogsterreinen zijn de berichten te onbelangrijk om ze te publi- ceeren. Het ontzettende storm- en regen- wed er van de laatste dagen belemmert bij na overal de krijgsverrichtingen. 0p Zee. De duikboot- en mijnoorlog. Lloyds meldt, diat het Engeische s.s. ,,Orteric" "gezonken is, d© bemanniinig werd aan land gebracht, behalve twee Chineezen die gedood zijn; drie Ghiineazen ■werden ernstig gekwetst. Oostenrijk-Hongarije. De nota in zake de ,;Ancona". De K reuzzei/tung" verneemt unit Weenen omtrent de Anierilkaariische nota in zake de ,,Anoona", dart eerst na nau.wgeaeftie overweging der nota zal wonden vastge steld en hoe de notia zal worden beant woord. Vooriioopig is alleen te zeggen, dat de nota een zeer omgunsWgen indruk maakte. Frankrijk. De ontploffing in de Belgische s'aafs- kruiblabriek. Uilt nadere berichten over de cxrübpllio filing in de Belgische s Laatskruutf ah nick bij Van de ooriogsterreinen. Ovcrzicnt Uit de verschillende berichten, die van bot ooriogsterrein in Zuid-Macedonië bin nenkomen, valt een merkwaardig verschil ,van voorstelling op te maken. De Fran- eche en Engeische troepen, die van Saloni ki waren gekomen, hadden daar stellingen ingericht, die zij bezet hielden. Maar bij de nadering der Bulgaarsche troepen trokken de Entente-legers terug; de gevechten die geleverd werden, waren achterhoedege vechten, om den terugtocht der troepen te dekken, zeggen de Engeische berichten. Die terugtocht is goed volbracht, zonder zware Verliezen, ondanks de krachtige pogingen der Bulgaren om door herhaalde aanvallen verwarring te brengen in de gelederen 'der Ententetroepen. Wordt van Engeische zijde nu de terug tocht der troepen naar Griekenland als de liitvoeriing van ëen vooraf beraamd plan aangegeven, de Bulgaarsche berichten .wekken den indruk, dat er zeer hevig ge vochten is, en dat de Entente-troepen met groote verliezen tot den terugtocht ge dwongen werden. Welke berichten juist zijn is van hier uit moeilijk te beoordeelen. Maar het resultaat istaat wel vast, dat de Engelsch-Fransche troepen genoodzaakt waren hunne stellin gen in Macedonië te ontruimen, en de plaatsen, die zij er bezet hadden, te verla ten. Gevangen genomen. Zaterdag vervoegde zicb aan de woning van zekeren S. in Belgisch Putte aan de Hollandsche grens een Duitsch officier met twee soldaten, die de dochter des huizes, C.f gevangen namen en meevoerden. Ook namen zij een pakje kleeren mee, dat adressen van Belgisch© soldaten hevatte, en herkomstig was uit Nederland. Aan de grens gedood. Een Belgisch student uit Luik werd door den eieotrischen stroom gedood, toen hij trachtte over de grensversperringen te ko men om naar Holland en zoo naar het Belgische leger te geraken. ,,Tijd." De vrédes-overeenkomst. In de Parijsche bladen wordt officieus berlchit., dat de officieele veiMaring van de Belgische regeering, tot aansluit in,g bij hot vetndiraig van Londen van 4 Seo- een afzonderlijken vrede) verwacht wordt. Duitschland. Uit den Rijksdag. In de gisteren gehouden zitting van den Rijksdag stelde de sociaal-democraat Lieb-, knecht de vraag: Is do regeenxrug, indien de andere oor logvoerenden hiertoe be read zijn, ook van haar zijde bereid op den gronidsog van een afzien van annexaties toe te stemmen in onmiddellijke vrede-sondeftihandedimgen Staatssecretaris von Jagow antwoordde: Met verwijding naar de beraadslaging van 9 December, weiger ik de beantwoor ding van deze vraag. De "heer Lieibkniecht vnoeg fin aanvulling van zijn eerste vraag: Welke houding zal de regeeming aannemen tegenover tege moetkomend© voorstellen van neutrale re geeringen,. De voorzditter viel hier den, spreker in de rede me,t de opmerking: Dat is geen aanvulling, maar een geheel nieuwe vraag. Liebknecht stelde- verder de vraag, of de regeering berend was het offic.eele ma terieel omtrent het ontstaan van den we reldoorlog te overleggen en een parlemen taire commissie van ondenzoek in te stel len. Staatssecretaris v. Jagow antwoordde: „Het materiaal ter beoordeeling van het ontstaan van den oorlog is gepubliceerd". (,-Zeer juöst", rechts.) ,,De regeering is van plan ook verder mededeeï.ngen te doen omtrent diplomatieke ondei(hande lingen, toot zoover haar dit noodiig zal voorkomen ter informatie van het publiek. De regeering is echter niet geneigd voor de instelling van een parlementaire com missta van 'onderzoek op te komen. De verantwoordelij kheid' en de straf ko men alleen neer op onze tegenstanders." (Toejuich inigen.) Liebknecht trachtte tot groot ongenoegen van de Kamer en onder het geroep van „.ongehoord" nog viermaal nadere vragen te stellen. Hij werd echter telkens door den president in de rede gevallen met de opmerking, dat dólt nieuwe vragen waren. Daarop ging de Rijksdag over tot de eerste lozing van het wetsontwerp betref fende helt supplementair krediet van 10 milliard Mark. Het ontwierp wend na een rede van den Minister van Financiën, Hefferich in han den van de begrootingscommiosie gesteld. De -volgende zitting is bepaald op 20 December. Een scheuring? In de Duitsche sociaal-democratie schijnt werkelijk een scheuring te ontstaan, na dat in de laatste zitting van den Rijksdag zeer besliste tegenstellingen tot uitdruk king zijn gekomen. De „Leipz. Volksztg." verklaart, dat 34 afgevaardigden, die op het radicale standpunt van Haase staan, met de onderteekening van het adhaesie- adres de eerste schrede toe een afschei ding van de meerderheid der partij heb ben gedaan. Verkoop van menschenhaar. Te Lon den zijn dertig kisten met haar van Chi- neeizen op een publieke verkooping ver kocht. De kisten, die voor Hamburg be stemd waren, zijn in liet begin van den oorlog buitgemaakt. Voor het haar wer den, naar de Times" mededeelt, zeer matige prijzen besteed, daar de voornaam ste afnemers, Duitschland en Oostenrijk, ontbraken. Havre, b'ijikt, diat op het oogeaibllk der ramp van de 150 werkl/ieden, die geregeld dn de fabriek zijn», er ditmaal lusschen de 30 en 50 eilders werkzaam waren. Het aiaru ,tal slachtoffers, dat aanvankelijk zeer hoog werd geischat, is volgensde nadere berichten mog niet nauwkeurig t p te ge ven De ontploffing is ontstaan in een 1000 voet diepe groeive. De oorzajaik is tot dusver onbekend gebleven. Te Harffleur en Gonregde-l'Orcher is aanzienlijke schade aangericht. Tal van daken zijn opgelicht cm vele muren, A-eraet. De uitwerking der ontploffing was als van een bombardement. Vooral de keric te Harfleur heeft te lijden gehad. Engeland. Uit het Lagerhuis, De parlemiemta/iir© ondersecretaris van oorlog Tenmiant deelde in het Lagerhuis mede, dat generaal Smith Dorit'en het be vel zal voeren over de troepen in Oost- Afrika en tevens, d'at zich 'in Groot-B ri.t- tanonië 21,205 krijgsgevangenen bevinden. Verlenging der van het .x r „^j.oa^hu.is is de P at-jcv^ri-ent, and Registration Bill", waarbij <3e duur van het tegenwoordige parlement verlengd wordt om algemeens verkiezingen in 1916 onnoodig te maken, in tweede lezing aangenomen. Aanvrage om nog een miïioen man. De Eisgelsche regeeuing heeft eewe sup plementaire kredietaanvrage voor mog een millioen soldaten aangevraagd. Daardoor wordt het totale legereffectief op vrior mil lioen man gebracht Verschillende oorlogsberichten. Synthetische rubber. Volgens nadere berichten in de Duitsche pers, is die nieu we soort van rubber, waarvan een fabriek te Frainkfo.it autobanden gemaakt heeft, synthetische rubber, robber dus drie uit de elementen waaruit zij bestaat, is opge bouwd, zo pais men ook synthetische kam fer, salpeter en indfigo maakt. Het procédé wordt natuurlijk geheim gehouden. De proeven waren al jaren aan ien gang en hebben thans, volgens de aanwijzingen van prof. Memmler te Berlijn, bevredigen de uitkomsten opgeleverd. Het heet. dat het nieuwe product voldoende duur zaam is. Visch voor de gevangenkampen. ..•Daar versche zeevisch niet tegen lang durig vervoer bestand is", zal zij niet meer naar de gevangenkampen in Duitsch land verzonden worden. De gevangenen krijgen in plaats daarvan stokvisch en zoutovrilsch. Vensche zeevisch blijft dus voortaan uitsluitend - voor het verbruik van de bevolking beschikbaar. Bal Ion neti) es. De „Gaulolis" meldt, dat dn den kaatsten tijd, evenals verleden jaar, telkens weer tin het departement van de Serine zeer kleine ballonnetjes komen aandrijven. Zij zijn van buiten' arndsch maaksel en dragen een electrisch toesteH, waarvan men de werking nog niet kent. De prefect van het departement heeft allen overtreden aangezegd, dat alle bal lonnen dóe gevonden worden, opgezonden moeten worden aan den ond erstaatssecre- taitis voor de militaire luchtvaart. Wapens in Ierland. De Iensche mili taire autoriteiten hebben een besluit uit gevaardigd, waaitbij vervaardiging; ver koop, vervoer van wapens en munriitiie Ierland wordt verboden, tenzij met toe stemming van den commandant der troe pen in Ierland of een andere bevoegde militaire autoriteit. De bevolking van St. Petersburg. Een volkstelling te St. Petersburg, waarvan de resultaten juiiist bekend zijn gemaakt, wijs oen totaal inwoners van 2,300,000 aan. Gevaarlijke cadeautjes. Een schoen maker te Fention had van eenige vrienden aan het fi*on)t een granaat cadeau gekre gen. Hij voegde drie bij zij no codec tie oor- Logs-soinveniLrs, df© hij :n zijn winkelraam plaatste. Eenige djag.cn geleden ontploft de granaat en de ongelukkige eigenaar werd aan stukken gescheurd. Eenige voorzichtigheid jmctj dergelijke souvenirs schijnt dus wel geraden. Nederland en de Oorlog. Reorganisatie van het •Neder 1. Roode Kruis. De commissie, weilke onder voorzitter schap van mr. dr. W. F. van Leeuwen tot taak had overeenstemming te brengen tussohen het hoofdoomtté en vei'schi'lliende ccmité's rinzake geschilpunten waarvan gebleken was in de algemeene vergade ring van 19 Juni 1.1. is er in geslaagd' de grondslagen vast te stellen, waarop een nieuwe algemeene vergadering zal kun nen plaats hebben. De commissie is van oordeel, diat de re glementaire bepalingen van het Neder- lamdsche Roode Kruis dringend herzie ning behoeven en heeft in Tiaar, voorste! aan het hoofdcomité in overweging gege ven de benoeming eener reorganisatie©om- missie zoo spoedig mogelijk te willen be vorderen. Naar wij vernemen, zal in den Loop van de maand Januari een algemeene verga dering worden gehouden, waarin de be noeming dezer comm/issiie, bestaande milt drie leden aan te wijzen dfjor de minis ters van Oorlog en van Marine, drie leden door het hoofdcomité en drie laden^ u-oor de comité's aan de orde zal worden ge- door de 4», »».1l^r> Honpiin hunotund woraww generaal-majoor A. A. J. Quanjer, inspec teur van den geneeskundig on diienslt der landmacht; schout-bij-nacht J. Vorstman, ispecteur van den geneeskundigen dienst der zeamacht; jbr. mr. B. C. de Jonge, ad ministrateur, lioofd van de eerste afdee- ling van het departement van Oorlog, als .ertegenwooixligers van de ministers von Oorlog en van Marine; mr. dr. H. J. C. van Tienen; jhr. mr. E. B. F.-F. Writtert van Hoogland en jhr. A. W. G. van Riems dijk, vertegenwoordigers van het hoofd- c© müté en mr. M. Polak, vice-prosldent van de ar rond.-rechtbank te Rotterdam; professor dr. J. Rotgans, hoogleeraar in heelkunde te Amsterdam en dr. J. L. Worimani, directeur van den giemeenite- lijken geneeskundiilgen dienst te Amster dam, als vertegenwoordiger» van de co mité's. In de vergadering van het hoofdoomité die gisterochtend plaats haid, werd in de plaat-s van luitenant-generaal Rostt van Toiimingen, die als ondervoorzitter zijn ontslag heeft ingediend, gekozen gene raal-majoor A. A. J. Quanjer, inspecteur an den geneeskundigen dienst der land macht. Nationaal Comité tot aan bieding van Ambulanc treinen. Er beeft zich hier te lande gevormd een ,,Natïonaail Comifté tot aanbieding van ambulance-treinen aan Harer Majedteits omstandigheden van den dienst bij de zee macht, voor het marine-personeel het vol gende bepaald: Daar het niet mogelijk ia alle militairen in de gelegenheid te stellen de aanstaande feestdagen (Kerstmis, Oud- en Nieuwjaar) in hun gezin te doen doorbrengen, kan ter tegemoetkoming hieraan aan ieder die op zijn beurt met periodiek verlof gaat, één maal 2 etmalen langer verlof worden ver leend, dan volgens de bestaande regelen het geval zou zijn. Aan de leerlingen van onderwijsinrich tingen en opleidingen en aan het daarbij dienstdoend personeel kan, ter beoordee ling van de marine-autoriteiten, verlof wor den verleend van 23 December 1915 af tot 3 Januari 1916 eerste reisgelegenheid. Uitvoerverbod. Ingetrokken de tijideflijke opheffing van her, uitvoerverbod van glycerine. yerboden is de u/Ltvber van turkschrood- olie en dergelijke praaparatem, besitiaanide uit gesiulfonearde geheel of gedeeltelijk ver-zeepte oliën. Melk voorziening. Op last van den burgemeester is giste ren te Alkmaar in beslag genomen', onder p no test van de verschillende eigenaars, een hoeveelheid vian 219 L. meLk van vee houders uit deze gemeente en van 102 L. van veehouders uit Bergen, we'ke melk door deze gemeente werd vervoerd naar Amsterdam. Aan de fabriek van melkproducten Uit hoorn te Alkmaar is, ter voorziening in het onffbrekende, beslag gelegd op 4000 L. Gistermiddag ziou aan do N.-H. tram pl.rn. 500 L. in beslag geniomen worden, bestemd voor Amsterdam. Peenzaad. n0 >aa L,ttnuuuuw, nijverheid en Handel heeft het volgende bepaald: algemeene TO.rs-aa«trog T*SMT Het uitvoerend1 comité is als volgt mengestefld: Eero-voorzitter: Z. K. H. Prins Hendrik der Nederlanden; voorzatter: S. P. van Eegihen, voorzriltiter van die Kamer van Koophandel en Fabrieken, Amsterdam; vice-voorzitter: jhr. mr. E. B .F. F. Writ tert van Hoogland, Den Haag; penning meester: R. A. L. Lehmann. eere-lid van het NederLandsche Roode Kruis, Amster dam; en secretaris: dr. S. Sturkop. officier van gezondheid 2die klasse, Amsterdam. Het comité bestaat uit een aantal voor aanstaande personen* o. a. uit: *J. J. G. baron van Voorst tot Voorst, voorzitter van de Eerste Kamer, Arnhem; mr. H. Goeman Bongesius, voorzitter van de Tweede Kamer, Den Haag; generaal C. J. Snijders, opperbevelhebber van land- zeemacht, Den Haag; dr. A. Kuyper, mi nister van Staat Den Haag; jhr. mr. A. de Savornin Lofliman, minister van staat, Den Haag; mgr. H. van de Wetering, aartsbisschop, Utrecht; luitenants-ene naai J. B. van Heutse, oud-gouverneair-generai van Ncderl.-Iaudlic; mr. G. Vissering, presi. dent van de Ncderlandsche Banlk; C. J. K. van Aalst, president van de Nederl. IIan- del-Mij; dir. W. Nolen, hoogleeraar, Lal den. Heden vinidt te Amsterdam de installa tie-vergadering van het comité plaats in tegenwoordigheid van Prins Hendrik. Verlof met de feestdagen. In aansluiting met het bepaalde voor de landmacht, is, rekening houdende met de soorten, behalve den Amsterdamschcn bakwortel en den Tweeden of Dubbelen Deuvik. Aanvragen om vergunning tot uitvoer van peenzaad dienen te worden gericht tot den minister van D%ndbouw, Nijverheid en Handel. - Ka holieU-Sociale Gemeentepolitiek. Voor den Kring Haarlem der vereeni- ging van R. K. Gemeenteraadsleden hteld gisterenavond de weleerw. heer J. J. C. M. Looyaard, kapelaan te Beverwijk, eene in leiding over: „BaJtho'liek-sodiale gemeente politiek., en veaxled'iigd© daarbij de volgen de stollingen: I. Drie factoren moeten mediawerken tot oplossing van de sociale kwestie: de Kerk, de individuen en de burgerlijke overheid. Onder burgerlijke overheid moet nriet al leen verstaan worden de Staat, maar om versoHiltleod© redenen de gemeentelijke overtiei'd' veel eerder dan de staatse ver heid. II. De Gemeente komt niet- voort uit den Staart, zij is niet door den Staart in het lo ven geroepen. Zij is anterieur aan den Staart evenals de famiiticn aan de gemeente voorafgaan. Zij heeft dus eigen rechten. III. De taak der gemeentelijke overheid is te zorgen, dat in haar nechtsgefaiied de voorwaarden aanwezig zijn, die noodig zijn, opdat ieder zijn eigen particulier wol- zijn kunne bereiken. Om deze .taak goed te kunnen vervullen, richtc zij op een sociaal bureau. Er ontstond een leven dlige gedachtenwi®- sef.ing over de inlieiiid'inig, waairbij mr. Heer- kens Thijssen, de katholieke wethouder van Haarlem, alls zijin meen ring te-kennen gaf, dait men zich liever bij de bespreking der verhoudjinig tusschen gemeente on Staat op een tegenwoordig standpunt moet plaatsen, in tegenstelling met den spa*, en dan ontleemen de.gemeenten wel zeer ze ker hun bestaan aan den Staat, aan de Grondwet. De weit sticht en splitst ge- meienten. Dit is topografisch, maar ook op rechts gebied zóó. Spr. herinnerde in drilt verband aan het bestaande streven om den invloed der gemeentebesturen te verminderen en hen te ontlasten van bemoeienissen. Dat bdhoeft niet bejammerd te wonden, want dan blijft ea* meer tijd over voor sociale aangelegenheden. De heer Th. Hooy stolde amendementen op de stellingen voor en vroeg om de taak van het bureau nader te omschrijven.. Spr. en de lieer Balvers stemde hier mede in stuitte steels op de moeilijk heid om diit te doen. Spr. meende, dat men zijn verwachtin gen van zoo'n bureau niet te hoog mag stellen.Opgemerkt werd, dat bijzonderhe den over 'n bureau en gelegenheid om in lichtingen in te winnen ten eenenmale ontbreken. Nog eemige andere spreker» voerden 't woord'. Mr. Heerkens Thijsseoi mcikte spr. op, dat hij alceen liet standpunt der Kath. school heeft willen urilteenzatten, en ndet hoe de tegenwoordige toestond is. Ook d» heer Hooy wend beantwoord»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1