St. Nicolaas.
20
BUITENLAND.
De Oorlog.
BINNENLAND.
No. 1861
BUREAU: S T E EN SCHUUR 15, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. - Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
tiet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal,1 bij onze
tnteri II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per po?t f 1.65 pör kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Vs cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
ZATERDAG
NOVEMBER.
1915.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regol meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1-5 regels fl.50, elke regel moer 30 cent, met gratis,
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-3 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen
Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent
il nummer bestaat uit drie
aden en het geïllustreerd
gnjlagsbiad.
Voor Z. H. den Paus.
Vorig bedrag 339.91
X. Opdat vrede spoedig in/uede 2c—
X. Hoogmade. (Het gedicht
„eet wegens gebrek aan plaats-
juimte achterwege blijven.) 1.—
X. te Warmond 10.—
)i bemiddeling van Pastoor
I, L: A. Gacte't te Leidm 250.—
602.94
De Sint-Nicolaastijd moet zijn
tijd van surprises.
xar<>m zouden wij dab ook niet eems
doen voor onze adverteerders en
aboimé's?
iuu. zoowel adverteerders als lezer9
steïfon wij hiervoor in de gelegenheid.-
WELKE MANIER?
t! op de voilgendo wijze:
In den. doop der week van 22 tot. 27
November komen er veel, zeer veetl
advertentiën dn ons blad voor, zooals
van zelf spreekt.
iai; iedere- ad venten tie heeft zijn eigen
cachet-.
lezer moet nu zelf uitzoeken en bepa
len, welke advertentie het meest iri
het oog valt, welke advertentie voor
hem het meest spreekt en het nummer
van die advertentie en de naam van
dien adverteerder op de bon schrijven,
die in dit< nummer voorkoiïit. Deze
bon moet met .duidelijke vermelding
van Naam en Woonplaats vóór
nsdag 30 November aan ons bureau
Steenschuur 15 ingezonden worden.
adverteerder wiens advertentie het
meest door de abonné's wordt opge
geven, krijgt als surprise gratis twee
advertentiën van. een kwart pagina
elk, te plaatsen vóór 5 December.
isschen rle abonné's die dezen adver
teerder op de bestemde bon hebben
aangewezen, zal een
•tal nikkelen Remontoir-
trioges worden verdeeld.
i nu vooral in den loop der volgende
«eek de advertentiën nauwkeurig
nagezien!
Onchristelijke praktijk.
In liet Voorioopig Verslag der Begroo-
van Bin nam! ari'dsche Zaken wordt er
de Regeering op aangedrongen om in
grijpen tegen de practijk van do Lijk-
rbranding. Gelukkig heeft de Lijkver-
amding zoom'ln in ons land aïs daar-
liten veel aanhangers. Ze botst ite zeer
i tegen het Christelijk voelen, dan dat
ioeo?chheid er mede verzoend is kun-
1 raken. De lijkverbranding dient
ler geheel en al uit de Christe-
h maatschappij te worden verbannen.
Men mag zonder vre.es voor tegen-
ak. als vaststaand aannemen, dat
«en re deinen van hygiënischen aard,
'geen gezondheids-motieven de Lijk-
ftrauding raadzaam maken. Van juri-
e,-h standpunt), lilt rechtskundig oog-
lnt> is er bovendien veel tegen te zeg-
Bij twijfel aan misdaad, kan de
djtrt immers, gPs het stoffel',ijk over-
hot eenmaal verbrand' is, geen naspo
ren meer doen,.
D°eii. buiten dat alles, de Lijkverbran-
gaat rechtstreeks in tegen de Chris-
w traditie, die zich grondt op den
™ed voor de dooden, op den eerbied voor
mensche'.ijk lichaam, dat door de
erk .,de tempel des H. Geestes" wordt
ffloemd.
een onloochenbaar feit-, dat de
^verbranding uitsluitend, of tenminste
l0r®l, haar propagandisten vindt onder
1 ongeloovigen, speciaa1 in de rijen der
jMmei sol aars. Deze begrijpen, dat in de
^verbranding zu'k een voor hen 'kost-
Propagandamiddel zit tegen het
openbaarde geloof, tegen de kerk.
Iförb rap ding van hét lichaam kan er.
in ieder geval min of meer, toe medewer
ken om uit de hoofden en harten der me
nigte het geloof te rukken aan de cn-
sterfeliikhe'd vuri de ziel, aan de weder
opstanding van het lichaam. En vooraan
staande aanhangers van de Lijkverbran
ding hebben zich dan ook niet geschroomd'
om operfLifk te verklaren, dat zij dit sy
steem beschouwen als een manifestatie
tegen het geloof aan een bestaan hierna
maals.
Met belangstelling zien wij uit naar
het antwoord, dat de Regeering op de
haar in deze gedane vraag zal geven.
V LiberalismeenGodsdienst.
Lees 'ns het volgende citaat:
..Wil heit (liberalisme niet ontaarden
dan mag het zlc'h nret van het Christen
dom scheiden. Aile-waardeering, alle per
soonlijkheid, veronderstelt erkenning van
het bovenmenschelijke, van het blijvende
i.n het tijdelijke. Zcmder dat ontaardt aüle
individualisme fin louter brutaal egoïsme.
Het liberalisme wordt dan enkel vergoe
lijking van de zucht naar rijkdom en
macht. Of well het vervaagt in vereering
van de menschheid, en verliest alle kleur
en energie. Slechts door den enkele tegen
over het eeuwige te ste'ilen, krijgt alle
doen hoogere gelding, krijgen recht, wijs
begeerte, kunst, het getheele menschel ijk
Heven hun waarde."
Dit, citaat is genomen uit een rede, door
het Tweede Kamerlid den heer Drion ge
houden voor de Vereerrdging van Vrijzin
nig-Hervormden «te Purmerend...
't Is merkwaardig1, dat een 1 ib era a l
zich z.oö uitspreekt over de waarde van
den Godsdienst en de ontaarding van het
Liberalisme zonder Godsdienst!
Natuurlijk tracht hij verder aan ie too-
nen. dat liberalisme en Godsdienst k u n-
nen samen gaan. Laten wij dit echter
voor het heden rusten, om slechts even
.yn l.rQ t rr>
het 1ïft>era1ïsme in i e p i'"a c ITj"
heel consequent aan de oude t h eor ie!)
allen godsdienst, althans dien buiten de
binnenkamer, uitsluit, en daarom dan
ook, volgens de woorden van den libe
ralen spieker, maar al be dikwijls Ont
aardt -In een ..brutaal egoïsme" en een
vergoelijking van de zucht naar rijkdom
en macht".
De Italianen hebben aan het Isonzo-
front het offensief hervat.
Van het Westelijk oorlogsterrein.
Overzicht
Op het oorlogste trein in Frankrijk en
België blijft het bij de 't.raditïoneele be
schietingen, die in den toestand geenerlei
wijziging brengen. Uit het rapport van
maarschal'ik French blijkt, dat het bericht
in het Duitsehe leigertelegram over een
afgeslagen aanval op den weg Messines-
Armentières. slechts betrekking had op
een verrassend .voorposten-gevecht, dat
enkele dooden, gewonden en gevangenen
kostte aan de Duitscliers, maar overigens
slechts een zeer locale beteekenis had.
Van het Oostelijk oorlogsterrein.
Overzicht
ReHiailve de dageUijksche ai'tilileriege-
vechten valt er van dit oorlogster rein
niets bijzonders te imelden.
Rudolf Brandt, de correspondent van de
„Norddeutsrhe Al'gera. Ztg.", schrijft dat
de Duitschers nu op ongeveer 25 K.M. van
Riga staan. Het groote Tiroel-moeras be
lemmert voorloopig verdere krijgsverrieh-
timaen. De Duitschers wachten op vorst,
voor zij verder kunnen oprukken. De Rus
sen moeten hun Napo'.eonsjenko, den
voortvarenden e,n avontuurlijken Bulgaar
Radko DLmLtriëf, aan het hoofd van hef
12de leger geplaatst hebben. ,,Hij zal aan
het moeras nie'as kunnen veranderen, on
het is bij "mallende vorst 'echt mogelijk,
dat de Russische ..generaal winter" dit
maal aan Duitsehe zijde za! vechten."
Van het Zuidelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
De Italianen hebben hun offensief aan
de Isonzo hervat. Evenals in de laatste
groote gevechten, richten zij liiiook thans
hoofdzakelijk tegen het gebied van Görz.
De aanvullen tegen Oslavva. "de Padgora-
hc.ogte nhinede in dén Noordelijken sco
ter van het Doberdo-plateau en aan 'de
Noordelijke helling van den Mont Sin
Miche'e werden volgons de Oostenrijk-
sche berichten afgeslagen.
..Reuters" correspondent te Zurich
meldt:
.Vo'gen9 particuliejvï berichten van O.'S-
tenriikschen kant van hei Isor. zo-front,
bliiven de Italianen, niettegenstaande zij
zware verliezen hebben geleden, in de der
den Isonzo-slagA met nieuwe troepenmas
sa's, die de grootst mogelijke dappeiheid
aan den dag leggen. •aanvaI.,«en doen op de
krachtig versterkte Oostenrijksche sielJin-
gen.
Het leven te Görz gaat zooveel mogetijk
zijn gewonen gang. hoewel er dagelijks
bommen in de stralen vallen. Een, naar
verhouding, gering aantal imwoners, is ge
vlucht. De café^ï zijn op?n en er wordt
geregeld markt gehouden.
Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein.
Overzicht.
De Duitsch-Oostenrijksche troepen heb
ben thans de linie Ruska—Koersoemlja
Radan bereikt. Dit is de linie, die den
Sandjak en het merenveld van het noord
oosten afstuit en ineen vloeit met de linie
die de Bulgaren hebben bezet. Zoodat de
verbonden legers uit het noord-oosten en
de Bulgaren direct uit het oosten Pristjina
naderen. Meer naar het zuiden, ten oosten,
van Veles zetten de Bulgaren hun omtrek
kende beweging voort. Ten zuid-oosten van
Koersoemlja, dat na hevige straatgevech
ten door de Duitschers is veroverd, hebben
de Bulgaren thans de Radan-hoogten be
zet. Hun front strekt zich verder nuar het
zuid-westen, langs de Cerna, de boven-
Wardar «en ten zuiden van Stroeinnitsa
uit. Hier is evenwel de toestand geenszins
gewijzigd, zoodat de tegenstand der Fran-
sche hulptroepen Jilijkbaar krachtiger is
dan-wel uit de berichten op te maken Is.
Immers, van uit Londen en Parijs komen
gedurig mededeelingen, die" voor het En
tente-leger alles behalve gunstig luiden.
Herhaaldelijk werd reeds gemeld, dat Mo
naster 'als verloren moet worden beschouwd
en dat de inneming van Prilep élk ooge-n,-
blik kan worden verwacht. De Serviërs
hebben zich van uit den Babouna-pas moe-
^rexgde ^te worden afgesneden'-mnr, Li
Bulgaarsche leger, dat oprukt van Tetovo.
De tobstand blijft er dus voor de Serviërs
nog zeer ongunstig uitzien, temeer daar
over Griekenland's houding geen volkomen
zekerheid bestaat. Het bericht, dat Bulga
rije zijn troepen aan de Grieksche grens
heeft onttrokken, is slechts in staat het
vermoeden te versterken, dat Griekenland
met Bulgarije een geheim verdrag gesloten
heeft. Alleen de mededeeling van de ,.Süd-
slavische Correspondenz" met betrekking
tot een neutraal gebied, dat door het Griek
sche en Bulgaarsche legerbestuur zou zijn
afgebakend, kan wellicht als een oplossing
worden beschouwd van het vraagstuk
eener eventueele ontwapening van de ge
allieerde hulptroepen op Grieksch gebied.
0p den Balkan.
Aanhangers van Venizelos op Kreta
Uit. Lugano wordt aan den ,,Berl. Lokal-
Anz." geseind, dat volgens aldaar uit
Athene ontvangen berichten verscheidene
partijgenooten van Venizelos op Kreta
wegens hoogverraad aangeklaagd zijn en
dat talrijke inhechtenisnemingen hebben
plaats gehad.
De'Entente verlangt zekerheid.
De Italiaansche bladen melden, dat de
concentratie van de vloten der Entente
voor Saloüiki en Piraeus begonnen is.
Kitchener is te Saloniki aangekomen en
heeft onmiddellijk krijgsraad gehouden.
De Romeinsehe pers verklaart eenstem
mig dat de Entente nu eindelijk eens een
anderen toon zal aanslaan.
Rusland.
De Doema.
Uit Stockholm wordt aan dc ,,Voss. Ztg."
geseind, dat de aanstaande zittingen van
de Russische Doema mch alleen met de
begrooting zullen bezighouden., en dat de
Doema uiterlijk 15 December op reces zal
gaan. Het verzoek van enkele fracties om
over de duurte en over het vluchtelingen
vraagstuk te mogen beraadslagen werd
door Goremykin van de hand gewezen.
Chineesclie werklieden naar Rusland
Het „Berl. TageblutU' verneemt uit Ko
penhagen. dat de Russische regeering alle
pogingen aanwendt om Chineesclie werk
lieden naar Rusland le trekken. Alle ver
bodsbepalingen op de immigratie zijn op
geheven en immigratie-kantoren, voorzien
van uitgebreide volmachten, zijn met
staatshulp opgericht. In November werden
80.000 Chineesche werklieden naar Chnr-
bin ingevoerd om in de Siberische mijnen
te werken.
Vereenigde Staten.
De plannen van Bryan.
Uit New-York wordt aan het Ilongaar-
sche blad ,.Az Est" gemeld, dat de vroo-
gere staatssecretaris William Bryan in
eon interview met den correspondent van
genoemd blad mededeel mg deed van zijn
plan, om oen rondreis in de Amerikaan-
sche Unie te maken tot voorbereiding van
den vrede. Voorloopig kan hij echter niet
vertrekken, daar voorstellen aan de Ame-
likaansche wetgevende macht zijn inge
diend ter verhooging van Noord-Amerika's
strijdvaardigheid, en zijn aanwezigheid te
New-York daardoor noodzakelijk is gewor
den.
Zuid-Afrika.
Een verzoek lot vrijlating van politieke
gevangenen
Naar .Reuter" uit Kaapstad meldt,
heeft de Synode van de Ned. Hervormde
Kerk in de Kaap-provincie, met slecht*
enkele stemmen tegen, een motie aange
nomen, waarin de regeering wordt ver
zocht de politieke gevangenen zoo spoedig
mogelijk in vrijheid te stellen.
Woord-Afrika.
Opstand onder de Armeniërs:
De ..Börsj. Wjed." verneemt uit Tiflis:
de ..Horizon" is uit Soechoem meegedeéM:
dat in de slrëek van Trebizond' een op
stand onder de Armenisohe jongelieden
is uitgebroken. Goed uitgerust zijn ze ver
trokken naar den berg'Sjan, vanwaar ze
een guerilla zullen voeren tegen de Tur
ken. HetTnvofd, Ismat' Bek, heeft zich
met een groot getal partijgangers bij de
opstan-de inge.n aangesloten en open/ijk
den strijd Legen de Turken aangebonden.
Nederland en de Ooriog.
N e d e r 1 a n d's houding.
Een medewerker van ,,Le Journal"
heeft, naar de ,,N. R. Cut." mef/dt, een on
derhoud' gehad met minister Gort van der
Linden, drê hem verklaarde, dat- Neder
land loyaal zijn plicht tegenover de oot-
onzijdigheid heilig, maar er is ook een
bonders vrijheid. Nederlaaid kan geen ge
bruik maken van zijn rectrt, om de pro
ducten van zijn grond 'te verknopen.
De statistieken toornen -aam. dat er nau
welijks verschilt is tusschen de verkooj.cn
door Nederland aan Engeland en Duitseb-
land.
De journalist voegt aan .zijn bericht toe,
dat hij gevoelde in een sfeer van sympa
thie en loyaliteit te verkeeren.
Militaire verlofgangers.
Volgende bepalingen zijn uitgevaar
digd:
1. Het spoorwegpersoneel! mag geen wij
ziging brengen in vervoerbew ijzen of
strooken van vervoerbewij/.en.
2. Maakt een militair van strook A van
een vervoerbewijs gebruik op een vroege-
ren datum, dan door den betrokken com
mandant. daarop is aangegeven, dan moet
hem worden toegestaan de reis af te leg
gen; van elk geval behoort echter melding
te worden gemaakt.
3. Het is geoorloofd van strook R van
een vervoerbewijs gebruik te maken op
eer. vroegeren dan daarop ingevulden da
tum
4. Indien een militair van verlof terug
keert on een la teren datum dan daarvoor
door Hen betrokken commandant op
strook -B van het vervoerbewijs is aange
geven, moet het personeel van'het station
van vertrek of anders het treinpersoneel
aan den militair vragen, i?f hij een geldig
bewiisstu-k kan toonen, hetwelk den te'
laten, terugkeer wettig!), b.v. een telegram
of schrijven van zijn commandant, waar
in verlenging van verlof wordt tooge-
st.'iam. enz. Kan de in.i'itair zulk een he-
wiiss'luk toonen, dan moet het station van
vertrek of- het treinpersoneel dit op de
keerziide van d/e strook vermelden.
De melk voorzieuing.
Men meldt uit Amsterdam, dut van een
melkoorlog feitelijk geen sprake meer kan
zijn, nu de strijd tuf:«chen de beide groote
partijen is beslecht. Toch is er voor de di
recteuren der melkinrichtingen cn rnelk-
slijters de inelkf^uaestie nog niet van de
baan.
Door directeuren van melkinrichtingen
en inelkslijters zijn twee middagen huis
houdelijke vergaderingen gehouden, waar
niet al te vriendschappelijke woorden zijn
gewisseld tusschen slijters en de directie
van eert, der melkinrichtingen. De zaken,
die daar zijn behandeld, waren van strikt
huishoudelijke.il aard. De uitslag is echter
geweest, dat men niet tot algemeens over
eenstemming 's gekomen. Het gevolg zal
zijn, dat de zeer groote meerderheid der
melkinrichtingen en slijters de melk zal
verknopen voor 13 cent en dat een zeer
kleine meerderheid den prijs op 12 cent zul
liouden.
Sedert een week hebben, reeds een aan
tal melkinrichtingen den prijs op 13 cent
gebracht. Het gevolg moet echter geweest
zijn dat de ontvangsten niet veel hooger,
althans niet naar verhoudmg hooger zijn,
waaruit 'ie gevolgtrekking te maken is,
dat minder inelk wordt g-^bruikt.
Langzamerhand wordt de aanvoer van
melk weer normaal, zoodat de tekorten,
waarmede de .inolkverkoopers hadden te
kampen, langzamerhand vermindéren.
M e I k c o m m i 3 s i e.
De commissaris dor Koningin in Zuid-
Holland heeft, overwegende, dat de heer
D. C. Oskam, veehouder te Bergambacht,
zijn herneming tot lid van de melkcominis-
sie voor het district Gouda niet heefi aan
genomen, benoemd tot lid dier commissi©
den heer II. J. Hailing, veehouder te Stol
wijk.
Uitvoerverbod van v i s c h.
Men meldt uit IJihuiden aan de ,,N. R.
Crt," De exporteurs van verschë visch on
van haring naar liet buitenland waren
verplicht vóór heden bij de Zeevischver-
eeniging voorschot te storten, op door do
handelaren te betulen uitvoerrecht, die tel
kenmale behoorden te worden aangevuld
en in rekening-courant zullen worden ver
rekend. De handelaren hebben aan die
verplichting niet, althans niet voldoende
voldaan.
De secretaris van de Zeevischvereeni-
ging heeft ban geschreven, dat het 'n de
bedoeling ligt. van den minister van land
bouw, om een uitvoerverbod op allo visch
te leggen, waardoor dan alleen op consen
ten van de ZeeviscUvereeniging zat mo
gen worden uitgevoerd.
Holt a*n dscli vee naar Galicië,
Uit VVeenen wordt gemeldtTen gevol
ge van den oorlog de vroeger zeer be
langrijke veestapel van Ga'iclë siterk ver
minderd. In vele dorpen hebben de Rus
sen geen stuik vee. achtergelaten, zoo dut
I L t een gebieden. Ie inoodzakc) ijkbéidi 'M
den veevoorraal vanuit het bui^ert'aird
aan te vnllera
JUttl ciLn.nifstorie van Bmnanland-
scha Zaken uitgaanrm
scMe" hè- iiur vei p iciiP
500 Hollandsclie kof*en en deze zu'.'en in
den lnoo van November en December uit
Hol'and lietrokken worden De prijs Ikv
draagt 250 kronen per 10n ki gram.
De kaasmarkt te Alkmaar.
Alle gisterenmorgen 0|i do markt to
Alkmaar aangevoerde kaas was spoedig
verkocht, terwijl van het besluit van den
minister tot opheffing van het uitvoerver
bod met waarde-ering werd kennis geno
men. De handel! betreurd echter zeer dat
niet te gelijker «tijd alle voorwaarden zijn
gepubliceerd' waarop de ui'.voer vdn kaas
kan geschieden Zeer nieuwsgierig toon
de de handel zich voor de beslissing onn-
tirent de oude consenten in de />ek«mio
zaak-Lebret en naar do a/ of niet hand
having der .statuiten van i.' kaasvereeni-
ging in verband met de uitvoerregeling'.
Leve r i .r a a n
De con.tró'ecommissi0 van het zieken-
fondswcze.n. vertegenwoordigende dokto
ren. apothekers en ziekenf'. ivdscn, hetoft
zich. -naar de „N. R. verneemt, tot
den minister van Landbouw, Nijveyi'lteid
en Handel gewend met het verzoek, maat
regelen te nemen tor voor/ onirg in do
behoefte aan levertraan, op grond van da
ernstige moeilijkheden, we'ke -thans be
staan om in da behoefïe te voorzien, door
den zeer beperkten voorijsrad eax de ahTiur-*
ma'e prijsstijging.
De prijs var. de levertraan was vó.ïr
Augustus 1914 f30 cn i-s thn.ns f 191.50 |>er
ton, terwijl de aanwezige'voorraat 1 vóór
Augustus 1914 'rinet zijn ingekocht.
Dc toepassing van het
uitvoerverbod van menschon.
Micav!,'g j.l. werd, zooals reeds is be
richt, «ia.ii ecn aantal reizigers voor
DuiLscli'and te Nijmegen belet hun reis
voort te zetten, omdat zij behalve hun
pas, geen ..bewijs van koopmanschap" bij
zich hadden.
De .\ins'crdain<*cWe koopman in zijden
stoffen de hc°r .1. MendeK die ons het
voorval mededeelde sclirijft het ..Han
delsblad" -- vertelde ons heden het ver
volg:
,,lk verzocht mijn vrouw telegrafisch'
het gevraagde bewijs in nrde te laten
maken, stapte onmiddellijk op den trein
naar Amsterdam, zoodat ik toch nog
üienzelfden dag naar Duitschland zou
kunnen gaan. Dat lukte. Ik maakte nu
mijn reis over Zevenaar, doch daar werd
mij naar geen „bewijs van koopman
schap" gevraagd. De militairen daar wis
ten zelfs niet wat dat voor een document
moest zijn. Heeft de kolonel te Nijmegen
een dergelijken eisch geheel op eigen ge
legenheid gesteld? Of is men Ie Zevenaar
niet op de hoogte? Dat hier iets ni«?t in
orde is. staat vast."
Achter de linie gezet.
De „Telmeldt: Onder dc personen, die
op hevel van den luitenant-generaal, com
mandant van het veldleger, bij besluit
van 8 November 1.1, „achter de linie" wer-
