ZATERDAG 6 NOVEMBER. 1915. BERICHT. Voor Z. H. den Paus. DE VROUW. BUITENLAND. De Oorlog. Buitenlandsche berichten. 7e JAARGANG. 1849 BUREAU: STEENSCHUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering p het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze agenten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post f 1.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 27j cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cenL De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meor 15 cent ingezonden mededeellngen van 1-5 regels f 1.50. elke regel tnoer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Sroole letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 cenl, iedero regol meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handel8-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel moer 5 cent Dit nummer bestaat uit drie bladen en het geïllustreerd Zondagsblad. Dezer dagen zullen de abonnements- (iwltantiën over het loopende kwartaal (1 October tot 31 December) aangeboden worden. Onzen abonné's wordt beleefd verzocht er .rekening mee te houden, daiti de toopers en onze agenten ajlóem opdracht hebben ou deze gelden te innen. DE ADMINISTRATIE. Vorig bedrag f 176. N. N. Opidatt vrede spoedig intrede 0.50 Uit de spaarpot van een kleine Belg 0.10 Een offertje voor den Paus 0.25 Van een armen jongen 0.10 i 176.95 In de Memorie van Toelichting, welke de -regeering geeft bij de door haar .inge diende grondwetswijzigingen, inzake het Kiesrecht, ligt een doiTe en diepe leegte aan levensbeschouwing, en beginsei-kracht. Dat treft ons het sterkst, waar de regee- ting het Vrouwenkiesrecht verdedigt, ao men tenminste hier van een „verdedi ging" spreken mag. Het passieve kiesrecht de verkies baarheid voor Kamers, Staten en Gemeen teraad wordt aan de vrouw feitelijk toegekend. Waarom? De minister maakt zich van deze zèèr principieels kwestie al heel gemakkelijk af met, den breeden „schijn"-zwaai: ,,Bij de tegenwoordige sa menstelling onzer maatschappij s~e h ij n t er geen gegronde reden te zijn om de vrouwen niet tot liet passieve kiesrecht' toe te laten." In de grondwet wil de regeering de mo gelijkheid neerleggen voor het actieve kiesrecht het kunnen kiezen voor Ka mers, Staten en Gemeenteraad. Van den een en kant dringt zich de' vraag op: iWaarom de bestaande toestand niet ge handhaafd? En van den anderen kant rijst de vraag op: Waarom gaat de regee ring nog niet verder en legt zij niet in de grondwet ook f e i t e 1 ij k het actieve kiesrecht vast, gelijk zij dat doet met het passieve? Terwijl toch nog geen enkele vrouw het kiesrecht heeft, zou men voor Kamers, Staten en Gemeenteraad vrou wen kunnen afvaardigen. Op de laatste waag laat do Memorie van Toelichting ons in volslagen duisternis; van de incon sequentie, welke, naar veler meening, hier in haar voorstellen ligt, poogt, zij zelfs niet een verklaring te geven. Op d© eerste vraag, waarom de bestaande toestand (waarbij de grondwet het kiesrecht vbor de vrouw uitsluit) niet wordt gehandhaafd, mist he,t antwoord alle logische betoog kracht. Ten slotte blijkt de minister het voornaamste motief voor zijn voorstel, om de mogelijkheid van een actief vrouwen kiesrecht in te voeren, neer te leggen in de bemerking, dat in toenemende mate de maatschappelijke functie van man en vrouw gelijksoortig wordt en het logisch gevolg daarvan s c h ij n t te' zijn, dat de ze gelijkstelling moet leiden tot „gelijk stelling van publieke rechten." Ook hier weer die ,,schijn"-zwaai. Ieder voelt on middellijk het gemis van een klemmende bet-oogkracht. Bovendien en we komen daar nader op terug ligt er in de uit drukking, dat de maatschappelijke functie van man en vrouw in toenemende mate g 9 '1, ij 'k s' (O o jr t ii g wordt,, minstens ge- jjpomèn, een zeer sterke overdrijving. Hoe wij ook over Vrouwenkiesrecht mo gen denken, onze meening moet zijn'gel- grond op een j u i s t e erkenning van de functie, welke de vrouw in de maatschap pij bekleedt. Het oude heidendom had de vrouw neer geploft in een'somberen poel van ellende en vernedering. Toen is gekomen het Christendom. De - Goddelijke stichter van de Katholieke Kerk heeft willen geboren wordên uit een vrouw, in wie God heeft vereenigd de vol- hcid en volmaaktheid aller deugden en genadegaven. Het Christendom heeft ver kondigd, dat de vrouw een eigen leven hoeft te leiden, dat zij heeft uit te bloeien, hi rein© weelde, eigen strevingen, neergelegd in haar natuur, door den godsdienst verheven tc»t een lioogere Schoonheid en geadeld tot een sterkere kracht. De .vrouw zoo heeft het Chris tendom geleerd is van g e lij k e waarde als de man. Doch daarnaast heeft het Christendom alitijd vastgehouden aan de door den Schepper in den geestelijken en lichamelij ker aard van de vrouw kenbaar gemaakte waarheid, dat zij n.l. niet is van een gelijke soort als de man. Beide geslachten zijn dus m. a. w. wel gelijk waardig, doch niet gelijk soortig. Het moderne heidendom heeft zich echter aangediend als de emancipator van de vrouw in tegenstelling met het Christendom(I?) De vrouw zoo heeft het geleerd is de absolute gelijke van den man, zij is hem m. a. w. in alles gelijk, t Is echiter ergerlijk, dat deze theorie zoo scherp botst tegen de practijk van dat zelfde moderne heidendom. Juist toch in de wereld-zonder-godsdienst waardeert men de vrouw zoo weinig als mensch en beschouwt men haar bijna altijd en im mer als een persoon van het andere ge slichtEen bedroevend verschijnsel dat zoo duidelijk waarneembaar is in de opvattingen van de modern-heidensche jongelingschap Zeker, het moderne heidendom zet de vrouw in de uiterlijke staatsie en in den walmenden wierook van verfijnde en weekei ijk© „honneurs", maar zij i s, wat zij w a s in het oude heidendom: slavin, slavin van de luimen en lusten, grillen en driften van den man. Hoog daarboven uit staat de Christe lijke, de Ka/tholieke leer en practijk. Wij beschouwen de vrouw niet als de gelijk s o o r t i g e van den man. Niet, om dat wij haar minder waardig zouden achten, doch omdat wij weten, dat juist zóó haar waarde het best tot haar recht komt, het krachtigst naar voren springt, dat juist zóó haar eigen mensch-zijn het schoonst wordt ontwikkeld. En daarom kunnen wij als Katholieken nooit het vrouwen-kiesrecht aanvaarden op den grondslag, dat man en vrouw in het maatschappelijk leven een gelijksoor tige functie verrichten zooals de' mi nister in zijn Memorie van Toelichting, zij 't dan ook eenigszins aarzelend, be weert. Neen, ook in het moderne leven blijft hun beider taak, hun beider doel, hun beider roeping verschillend. Al is het waar, dat steeds meer vrou wen in de maatschappij een betrekking bekleeden, een ambt of beroep vervuilen, hetwelk gelijk is aan dat van den man vast blijft staan, dat: eerstens de vrouwen, in het algemeen genomen, of echtgenoote en moeder zijn, of althans zich voorstellen en zich voor bereiden om die moeilijke taak, zoo ge heel verschillend van die van den echt genoot en vader, eens op waardige wijze te kunnen vervullen, vervólgens, dat vele, zeer vele manne lijke betrekkingen, ambten of beroepen ook voor de ongehuwde vrouwen nooit ge- eigend zullen worden, en ten derde, dat ook de ongehuwde vrouwen, die niet tot het huwelijk zijn geroepen, .zelfs hij het vervullen van een mannelijken werkkring, toch in hun verder maatschappelijk leven de maatschappij op een andere wijze zullen nuttig zijn dan de mannen. Het vrouwenkiesrecht te -geven of al thans mogelijk te willen maken op grond, dat ,,in toenemende mate de positie van man en vrouw gelijksoortig wnrdt" strijdt dus met onze Katholieke beginselen», strijdt ten slotte met de werkelijk heid. Dat wij als Katholieken ons zeer moeilijk kunnen vereenigen met een actief of pas sief kiesrecht voor de gehuwde vrouw hebben wij reeds als onze meening uit gesproken. Maar in geen geval ook worde ooit aan de ongehuwde vrouw het kiesrecht ge schonken tengevolge van de mo dern-heidensche streving, die met geweld het onderscheid tusschen de geslachten wil uitwisschen. Zoo men zich ook van Christelijke zijde daarvoor wil verkla ren dan doe men dat op een wezenlijk anderen grond. De Koning van Griekenland heeft Zaïmis voorgesteld aan te blijven, maar deze heeft geweigerd. - De Bulgaren staan aan den boitensten fortengordel van Nisj. Van het Westelijk oorlogsterrein. Overzicht. Van dit oorlpgsterrein is wederom wei nig nieuws. Het Duitsche legerbericht meldt, dat de door de Framschen nog be zette gedeelten loopgraaf ten noordoosten van Le Mesnil gisternacht werden her overd; het Fransche maakt slechts melding van afgeslagen aanvallen. Van het Oostelijk oorlogsterrein. Overzicht. Tot dusver heeft het Duitsche offensief der laatste weken in het Noorden en in de streek van Dunaburg niet de resultaten opgeleverd, die er vap. werden verwacht. Sedert den 20en October is de voornaam ste actie der Duitsche strijdkrachten nu eens op Riga, dan weer op Dunaburg ge richt. In dezen tijd zijn do Duitsche strijd krachten slechts weinig vooruitgekomen en wel in het Noorden, waar zij bij Klange den linkeroever van de Dwina hebben bereikt, op 10 K.M. afstand van Riga. Ten Westen van Tsartorysk duurt de strijd ook al vele dagen. Van beide zijden worden hevige aanvallen gedaan, doch de posities der legers zijn niet noemenswaar dig gewijzigd. Ook bij het dorp Siemi- kowce, waar het Oostenrijksche leger strijdt, schijnt de toestand onveranderd te blijven. De onbewistbare mislukking van het of fensief der beide uiterste vleugels van de Duitsch-Oostenrijksche legers in Rusland, is oorzaak, dat de toestand dezer strijd krachten meer en meer bezwaarlijk wordt. De winter nadert, terwijl de aanvallende legers nog over geen vaste linie beschik ken, waarachter het slechte jaargetij kan worden doorgebracht. Het is duidelijk, dat de Duitschers er nog geenszins aan denken hun plan tot het bezetten van den spoorweg van Dunaburg naar Kowno te laten varen, doch het ziet er geenszins naar uit, dat van deze bezetting voors hands sprake zal zijn. Reeds blij let, dat het Duitsche offensief zich met meer kracht richt op het centrum der Russen, waar schijnlijk om den 'ast -r twee vleugels minder te doen zijn. De mogelijkheid van een nieuwe splitsing van het Russische leger schijnt echter vrijwel verdwenen te zijn. Van het Zuidelijk oorlogsterrein. Overzicht De hevige strijd op dit oorlogsterrein heeft geen wijziging gebracht in den alge meen en toestand. Nog steeds blijven de Italianen aanvallen, hoewel niet met die hevigheid van de laatste weken. Naar het ,,Berl. Tageblatt" uit het oorlogsperskwar- tier verneemt, hebben de Italianen het er op gezet om het bruggenhoofd van Görz te bemachtigen. Zij hebben, gaat liet blad verder, om dit doel te bereiken, daarheen opnieuw versterkingen gezonden. PodgeCra en Pewna Sabotin worden hevig bescho ten door de Italiaansche zware artillerie. Bij nachtelijke aanvallen drongen Italiaan sche colonnes herhaaldelijk tot in de loop graven der Dalmatiërs, die echter de Italianen telkenmale in een tegenaanval konden terugdrijven. De Italianen lijden voortdurend groote verliezen; de rotsige hellingen van Podgora zijn geheel gedekt met gesneuvelden. Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein. Overzicht. De legers dei' verbonden-eb. zetten steeds hun opmarsch in Servië voort. Het Servi sche leger moge de door Rusland inge voerde taktiek volgen en geen slag leve ren, waarvan de vernietiging van dat leger een gevolg zou kunnen zijn, het moge zich terugtrekken in het bergland van Oud- Servië, waar het van drie zijden door de invallers wordt bedreigd, het doel van den inval is bereikt, wanneer de Duitsch- Bulgaarsche troepen zich meester hebben gemaakt van den spoorweg, die van Bel grado over Nisj en Rirot naar Tsjaribrod loopt. En ondanks den krachtigen tegenstand der Servische troepen, in een gebied dat zich zoo uitstekend leent voor de verde diging,, rukken de Duitsch-Oostenrijksche legers uit het noorden, door het dal van de Morawa, de Bulgaren uit het oosten, met groote macht op Nisj aan. Het Bul- gaarsche legerbericht van 5 Nov. meldt, dat de Bulgaarsche troepen reeds voor de fortenlinie van die stad zijn aangekomen. In het zuiden pogen de Fransche lan dingstroepen het naderend onheil af te wenden; van hetgeen daar gebeurt, zijn echter de berichten zeer uiteenloopend. Uit Sofia wordt gemeld, dat de Bulgaren ten zuiden van de Stroemitza door aan zienlijke Fransche strijdkrachten werden aangevalen, die echter werden terugge slagen. Havas meldt echter uit Parijs, dat de Fransche troepen zich meester maakten van de bruggen over de Cema, ten N. W. van Krivolatsj. Uit Saloriiki wortl-t gemeld, dat daar voortdurend Fransche en Engelsche troe pen aankomen, die naar het front in Servië worden doorgezonden. 0p den Balkan. De ministerieeie crisis in Griekenland. Reuter meldt uit Athene: Zaïmis bood den Koning het ontslag van het kabinet aan, de koning hield daarna een bespre king over den toestand met de andere mi nisters. Het schijnt zdker, dat de koning er op gesteld is het kabinet-Zaïmis aan het be wind te houden etn het parlement te ont binden, doch dat Zaïmis met hem van (meemdrng verse/halt over de wenschelijkheid van dien stap. Deze moeilijkheid zal ekster waarschijnlijk kunnen worden opgelost. De koning keurt het optreden van Yana- k'itsa in die Kamer goed en toonde zijn waardeering vocrr Yanakitsa's optreden door hem tot .zijn adjudant-generaal te be noemen. Naast den koning was Venizeflos het voorwerp van geestdrift der bevoüking, toen de parlememtszitting gistermorgen plechtig werd gesloten. Nader wordt gemeld, dat de Koning Zaï mis voorstelde premier te blijven, anaar dat detze weigerde. De Koning heeft nu den ministerraad bijeengeroepen. 0p Zee. Een Britsch transportschip vernietigd. Hot Engelsche Rog-eerTngs-persbureau meldt: Plet -Britsche transportschip ,,Ra- viazan" d9 op 19 Soptember(?) door een vij andelijke duikboot In den grond geboord ter hoogte van het eiland Antikythtra in de Aegeische Zee. Van de 380 man Indi sche troepen aan boord, werden 75 gered. Van de bemanning werden 25 man gered. De overlevenden bereikten in eigen booten Antikythira. Rusland. Ministerieels crisis. De vertrouwensman van de ,,Voss. Ztg." die Zaterdag 30 October uit Petersburg vertrok en te Stockholm is aangekomen, seint aan dat blad: Router's telegram over de aanstaande hervorming van het Russische kabinet moeit met voorbehoud warden aanvaard. Vast staat ailleen liet aftreden van Saso- nof, wat reeds daaruit blijkt, dat Sasonof ditmaal geen uitnoodiging heeft ontvangen, om het gebruikelijke wekelijksche rapport bij den Tsaar uïb ta brengen. Daarentegen is het nog geheel onzeker, dat Tsa/rykof of, zoo als Reuter gelooft, Schebeko, de opvolger zal worden van Sa sonof. Verschillende oorlogsberichten. Oorlogsweduwen en -weezen. De Duitsche bladen publiceeren de juiste cij fers vam de ondersteuniimgsbedragen, wel ke de weduwen en weezen van in dienst van het vaderhand gesneuvelde soldaten ontvangen. De weduwe van oen gewonen soldaat ontvangt jaarlijks 400 mark, die van een onder-officier 500 mark en die van een faidwefoefl 600 mark. De ondersteu ning voor oorlogsiweezen bedraagt voor elk vaderloos kind 168, voor elk ouderloos kind 240 mark. Waar in sommige omstan digheden op dit bedrag gekort wordt, wordt een bijzondere ondersteuning ver schaft. Boter met water vermengd. Naar wij in de Vorwkrts" lezen, werd door het schepengerecht te Berlijn een boterhande- laar tot 200 Maik boete veroordeeld, om dat hij door ruime toevoeging van water gepoogd had zijn boter zwaarder te ma ken en dus een ongeoorloofde winst te behalen. Uit het onderzoek bleek, dat do bo'ter, die een normaal watergehatto heeft van 12.92 door den beschuldigde werd „verwaterd", zoodat zijn boter een gehalte had van 26.21 en 28.76 water. De koo- pers dezer boter kregen dus voor meer dan een kwart van hetgeen zij kochten, water. De rechtbank sprak (in het vonnis de overtuiging uit, dat de man gehandeld had uit „onedele zucht naar winst". De valsche afkeuringen in Frankrijk. - In verband met het schandaal der valsche afkeuringen voor den militairen dienst in Frankrijk zijn nog weer drie arrestaties gedaan: twee soldaten, die zich door dr. Lombard in het hospitaal hadden doen opnemen, en een Parijsche restauratie- houder, die voor 500 francs had gedaan gekregen voor een keuringscommissie te worden gebracht en afgekeurd te worden. Groote jaarmarkt te Lyon. De groote jaarmarkt te Lyon, die voort aan. c'lk jaar zal worden gehouden van 1 Maart tot 15 Maart-, zal voor de eerste maal worden geopend op 1 Maart 1916, met' bij zondere plechtigheid. De jaarmarkt zal ge opend zijn niet alleen voor buitenlandsche koopers, maar ook voor fabrikanten uit de geallieerde e.n neutrale landen. Een Miss EdiUi Cavell-straat. Het Pa rijsche gemeenteraadslid Paul Viral heeft voorgesteld de nagedachtenis van m Cavcjil .te ecrèn door een straat van Parijs 1 naar haar to noemen. De recruteering in Engeland. Volgens de „Morning Post" wordt door degenen, d'ie de registroering detr jonge mannen heb ben onderzocht, liet aantal mannen in Groat-Brit'.anraië van militairen leeftijd, en die nog geen dienst in het leger heb ben genomen, totaal geschat op ongeveer 1.250,000. Hieronder zijn niet begrepen alle mannen, die nu in regeerlngsdlenst zijn .in verschalende .bedrijven, ook niet die in de mijnen of aan de spoorwegen wer ken, of werkzaam zijn ibij bedrijven, due den liitvoorhandel gaande houden, Gesneuveld. Onder de gesneuvelde Britsche officieren is majoor Algernon George Newcome Wood, die ook in den Boeren-oorlog veel gevochten had. Hij nam toen deel aan de gevechten bij 't ont zet van KLmberley, en bij Poplar Grove, Driefontein, Vet-Rivler, Zand-Rivier, Jo hannesburg, Pretoria, Diamond, Hill Bel fast, Frederikstad en Colesberg. Verder stierven nog majoor Harry Nick- son en luitenant-kolonel Charley Blalr Baldock. Atrecht. De Britsche oorlogscorres pondent H. Warner Allen heeft onlangs een bezoek gebracht aan de stad Atrecht welke plaats naar men weet, sinds ette lijke maanden door de Duitschers wordt onder vuur genomen. Van de inwoners, die vroeger 25,000 tolden, zijn er wellicht nog slechts 600 a 800 over. Er is in de heele stad niet een huis, dat niet dooi- een granaat geraakt is. De menschen leven er dan ook in elders, waar ook het vee een toevlucht vindt. De ontvluchte Duikboot officier. Uit Kopenhagen wordt aan de „Köln. Ztg." geseind: De commandant van de geïnterneerde Engelsche onderzeeboot „E 13", kapitc""- luit. Lay-ton, die verleden week Vrijdag nacht gevlucht is, heeft een officier van den onderzeeër telegrafisch medegedeeld, dat hij behouden te Londen is aangeko men. Generaal Fara gewond. De Italiaan- scJue d ivislë-comm arid ant goner aai'-lulte- iuant Fara werd mot zijn-staf door heit Oostenrij'ksdhe vuur verrast. Fara werd aan ihet linkerbeen gewond; vun, zijn etai zijn drie officieren .gedood1 of zwaar ge wond. Fara onderscheidde aldh als comman dant van het 11de bersagl'ierb-regiment bij den strijd Tegen den Arabieren-opstand in de stad Tripoli. Een generaal gestraft. Generaal Gri- goref, vroeger bevelhebber van Kovno, is door den krijgsraad te Dunaburg veroor deeld tot vijftien jaar dwangarbeid on verlies van alle rechten, omdat hij geen voldoende verdedigingsmaatregelen nam en tijdens he.t gevecht uit de vesting af wezig was. Aanbod van Nieuw Zeeland. Nieuw- Zeeland zal voor een waarde van 1 mil- lioen pond sterling aan kaas voor de Britsche troepen zorgen. Kosten van het Canadeosche leger. In het Lageiliuis heeft, naar we meedeel den, miinisier Asquüth veiklaanl dat do kosten van het Britsche legen- thans 250 300 p. st. per hoofd waren. De Canodee- sche minister van financiën White, schat te Canada's oorlogsuitgaven voor het aan staande jaar op 50 milllioen p. st. Dat zou gegeven een' leger van 250,000 man, dus 200 p. st. per hoofd zijn. Overstroomingen. Een gedeelte van het dcpiirtement der oostelijke Pyreneeën .s door zware o ver st rooming em ge/tijsóerd. Vooral Porfjignom en ook Rivers alles, de geboorteplaats van generaal Joffro, hebban geicden. In het huis va.n den generaal stond het water anderhalve meer hoog en, de tuin is A-er- woest. Te Perpignan is in een drogisterij een vat carbid met het water in aanraking gekomen en ontploft.. Vervolgens Is cr brand ontstaan in den winkel, d'ie gdheef uitbrandde. Het vrouwenkiesrecht in de Ver. Staten. Een 'particulier telegram van de „Frank furter Ztg." meldt, dat bij de verkiezin gen 'in de Vereeaiigde Staten de voorstan ders van het vrouwenkiesrecht een ge weldige nederlaag hebben geleden. l)e staat New-York verwierp heit met een ■meerderheid van 220,000 stemmen. Mas sachusetts met een meerderheid van 110,000 en Pennsylvania met een meerder heid van 150,000 stemm&n, Deze nederlaag is des te opmerk el ijken, omdat er in de •laatste dagen enorm geijverd "is voor het vrouwenkiesrecht. Het tweede belangrijke punt is, dat pre sident Wilsons aajihangers overal b-oslie- sond zijn geslagen, Zeer opvallend kwam dit uit bij de congresverkiezingen in de® staat New-York. Hier hebben- de Duitsche kiezers den uitslag tegen Wilson gegeven. De meerderheid van 6000 stemmea\ rité

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1