WOENSDAG 3 NOVEMBER. 1915. Voor Z. H. den Paus. o Ie Grondwetswijziging. BUITENLAND. De Oorlog. Buitenlandsche berichten. BINNENLAND. Nederland en de Oorlog. No. 184t BUREAU: ST EENS C HUUR 15, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. - Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN Pa. Btie. Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt, bij vooruitbetaling, met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering Irct GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 10 cent per week f 1.25 per kwartaal; bij onze 'JJ iten II cent per week, f 1.45 per kwartaal. Franco per post fl.65 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1-5 regels f0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen van 1-5 regels f1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. BIJ contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Aanvragen om Dienstpersoneel van 1-5 regels 50 oent, iedere regel meer 10 cent Aanbiedingen van Dienstpersoneel, Huur- en Verhuur, Koop- en Verkoop (geen Handels-Advertentiën) van 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent nummer bestaat uit twee bladen. 'onliarig "bedrag f 155.— 5 to C. Ter navolging voor de «neemt© AJkemade, mijn gè- 9 mitop laats 1.— li. r kwesties van principieel©® aard iin Grondwetstherzienilng wormen Alge- jen kiesrecht en V r o u w e m- s r c h b, waarover wij gistere® «e ander hebben gezegd. Nu over an- evemeens belangrijke, voorgestel-die [ingen. e in r e d ii g Vertegenwoor- jng. Wij hebben nu het diisifcricbe®- dat tot velerlei onbillijkheden, aan- u geeft. Stel u voor, dat de vrij zin- partijen in vijftien districten 100,000 men uitbrengen, gelijkelijk verdeeld alle vijftien districten, en de recht- partijen in die districten 50,000, ins over alle gelijkelijk verdeeld, krijgen de vrijzinnige vijftien afge laden en de rechtsche geen enkelen... ma het stelsel der evenredige verte- (Oürdiging worden echter in diit ge- 10 liriksche en 5 rechtsche afgevaar- hje gekozen verklaard, omdat de uit lachte stemmen 'bot elkaar staan als 1100,000) tot 5 (50,000). stelsel der evenredige verbe.gen- liging vindt onder alle partijen syrn- bie. In het rapport omtrent net ktes- jaagstuk in 1907 uitgebracht aan 'bond van R.K. Ktesvereenigin- i ia Nederland door een daartoe he mde oommissie wordt het algemeen jijuiéht. nBvalVi9 AI-U;ii-aa^ruitenpin A'n— ons niet teleurstellen, de Katbo- én die in de Zuidelijke provinciën stemmen tellen, da® zij naar even- igiieid afgevaardigden ter Tweede ier verkiezen, bij dit stelsel het it vooruitgaan. item p 1 i c. h t. De grondwet stelt mogelijkheid open voor stemplicht. Dit zijn een zeer .toe te juiste® maatregel, ■einde te maken aan het feit, dat de die over demeeste automobiele® rijtuigen kan beschikken, die m. a. w. iflcieel het sterkst is, de meeste, kans ft haar cand'idaat gekozen te krijgen. juist js ook wat reeds in 1914 werd chreven door mr. S. J. Visser: ,Deze massa (de nu eens wel dan weer stemmende kiezers) kan plotseling voorschijn treden, onder den invloed oen opwinding,, welke deze dan ook de meerderheid omver werpen, de ro lling verslaan, in één woord, werken onweer en een katastrophe, om stond daarna weer te vervallen in on willigheid en werkeloosheid. Ee® de en nationale regeering moet behoed iten voor dergelijke toevalligheden,. ter s t e Kamer. Dat wordt voor leid, om ie breken met de verouderd© Selling,, waardoor men, om lid 'te zijn der rsle Kamer, aan meerdere voorwaar- moet voldoen da® voor het lidmaat- ap der Tweede Kamer noodig wiordert acht zal niemand in den lande, dunkt S; betreuren. De Eerste Kamer wordt ook daardoor lemocratiseerd, dat er een verande- wordt gebracht in de verkiezing voor ka der Provinciaille Stajten, waaruüt» oais bekend, de lede® der Eerste Kamer irden gekozen. Nu treedt om de drie d>e hei'fb dier leden af; voorgesteld fdt, dat ze om de vier jaar allen p,ul- I aftreden; de invloed van de kiezers op Provinciale State® en dus ook indirect de Eerste Kamer wordt daardoor groo- Een allerpooverst figuur maakt de in- tiende grondwetswijziging, doordat zij werkwijze der Eerste Kamer, die zoo- |f wijziging behoeft, intact laat. Ook de 'jzinnige bladen men leze ons «verzicht uiten daarover onveiho- hun teleurstelling. Oe Engelsche torpedoboot No. 98 is straat van Gibraltar gezonken. - Zuidoostelijk oorlogsterrein maken Herbonden troepen nieuwe vorderingen. ta het Westelijk oorlogsterrein. Overzicht Jï frankrijk heeft het natte e® mistige fiLZ^n •iri'v'aeL' doen gelden op do ope- -^1 die van weinig beteokonlis zijn ge worden. Slechts in Champagne word do beschieting voortgezat tegen de Botte do l'ahure, die bij *en Duitschen aanval door do Duitschors was bezet,, en die nu do Fransche® poogden ite hernemen. Do But te de Tahure WLeef in Duitsche handen. Van het Oostelijk oerlogsterrein. Overzicht. In Rusland woirdt nog steeds krachtig gestreden 'bij Riga e® Duriaburg, e® ten zuiden van do Prinjet. Maar heel voel ver andering komt daardoor in don toestand niet. iBij R'uga gingen de Duitsche troe pen wat vooruit. Ook in het front bij Dunaburg woirdt hevig gestreden,, en ook over 'het resultaat daarvan loopc® de berichten uiteen. Nog steeds woedt de strijd om Koma- rof, westelijk van Tsjartorysk. waar de Russen den Duitschen opmar&oh door een tegenaanval tot staan wilden brengen. Zij werde® echter volgens het Duitsche le- gorbericht met eware verliezen terugge worpen. Bij Siemikowce slaagden de Russen er in tijdelijk de stellingen van vc® Both- me-rs troepen binnen te dringen. Het Duitsche bericht meldt, dat door een te- ge.» aanval de Russen genoodzaakt waren de heroverde loopgraven te ontruimen; ook de plaats Siemikowce werd weder hernomen. Van het Zuidelijk oorlogsterrein. Overzicht. Aan dé Isonzo wordt nog steeds hevig gevochten, doch zonder dat er in den mi litairen toestand veel verandering komt. Van het Zuidoostelijk oorlogsterrein. Overzicht. De verovering van de Servische vesting Kraguwatsj door de Duitsch-Oostenrijk- schelegers, heeft geenszins den indruk verwekt, die den val van dit geweldige iswaar blijkt het, dat de vesting, met ge ringe moeite is vermeestexd, doch het feit, dal de laatste versterking, welke de stad Nish beschermt, in de handen der bondge- nooten viel, is uiterst gewichtig te noe men, omdat hiermede de weg naar Nish UUpcIlL» ZO. Thans zal de opmarsch over Krushewats direct naar Nish worden voortgezet. En Nish is ,,de sleutel van Servië", vandaar dus dat deze stad ook tot richtsnoer der binnendringende legers dient. De afstand van Kragujewatsj naar Nish bedraagt on geveer 120 K.M.; de weg loopt gedeeltelijk door het Morawa-dal. De stad wordt op dit o ogenblik van drie zijden bedreigd: uit het Noorden ,en Noordwesten dringen Dui'tsch-0ost enrijksche legers met "spoed voorwaarts, terwijl van het Oosten en het Zuiden de Bulgaren de stad reeds dicht genaderd zijn. Alleen in het Zuidwesten is voor de Serviërs de weg nog geheel open, daar de Bulgaren niet verder dan Leskowats staan. Doch de op de frontlinie Wranja—Uskub strijdende troepen, dringen gedurig naar het-Noordwesten op, zoodat de Serviërs in het Westelijk deel van hun land door de Duitsch-Oostenrijkschë en Bulgaarsche le gers aan beide zijden kunnen worden in gesloten, terwijl zij zich in Macedonië door de Bulgaren steeds meer in het nauw ge drongen zien. De Bulgaren hebben den Katehanik-pas veroverd, die hun toegang geeft tot het gebied, waarin Prisrend en Prisjtina ge legen zijn. Van een insluiting der Serviërs in deze streek is echter thans nog geen sprake, daar de Oostenrijksche legers in het Noorden nog altoos bij Visegrad strij den en hun vorderingen niet zeer belang rijk zijn. Om te trachten den spoorweg van Tsari- brod—Sofia op Bulgaarsch gebied af te snijden, zijn, naar het „Berliner Tage- blatt" meldt, Fransche en Engelsche troe pen uit Saloniki naar Kawalla, aan de Grieksche kust, overgebracht.. Indien deze echter de verbinding tusschen Sofia en Philippopel moeten verbreken, dienen zij eerst het bijkans onbegaanbare bergland aan de Bulgaarsche Zuidgrens door te trekken, hetgeen een zware taak zal zijn. Op den Balkan. De vertegenwoordiging der Entente te Sofia. De Ballkancorespondenlt van cl© ..Ti mes" meldt uit Boeoharest, dat de heer Einstein, vroeger gezantschapsrfad aan de Amerikaansche ambassade te Konstan- tinopel, 4© Sofia is aangekomen. Hij zal daar optreden als zaakgelastigde voor de Britsche en andere Entemtere ge ringen en dus de taak overnemen van den heer Sclhmolck, den Nederlandschen zaakge- latsi'gde, die sedert het vertrek van de ge zanten der Entente, negen regeeringen I vertegenwoordigde. Op Zee. Torpedoboot gezonken. De Britsche admiraliteit deelt mede, dat de torpedoboot No. 06 Maandag in d© Straat van Gibraltar gezonken is na een aanvaring met een hulwschip uit d© han delsvloot. Twee officieren, negen man worden vermist. De „Hocktng". Reuter meldt uit Washington: Nadat minister Lansing een protest van Wagner, den needer'va® de „IIocLing" had ontvan gen, droeg hij aan Page. den Ameri'kaan- schen ambassadeur te Londen, telegrafisch op, inlichtingen in te winnen op we'iken grond het schip door Engeland in toeslag was genomen. Duitschland. DUITSGHLANDS VREDESVOOR WAARDEN. Va® geloofwaardige, dóch niet officieele zijde wordt aan het Haagsche Correspc®- dentieibureau verzekerd, v dat eenige leden van den Duitschen Rijiksdag onlangs te Amsterdam hebben vertoefd en een hun ner bij besprekingen, die bij diie gelegen heid zijn gehouden heeft gezegd, dat de rijkskanselier, de heer von Bottom an® Hollweg, als voorwaarden, waarop Duitschland geneigd zou zijn vrede te slui ten, heeft genoemd: behoud voor Duitsch- Land van de Belgische Maaslinie, zoowel uit een militair als uit een industrieel oogpunt, behoud dóór "Duitschland van Koerland en een oorlogsschadevergoeding van dertig milliard Mark. Voorioopig geen Landdag-zitting in Pruiaen. Volgens den „Deutsdher Kurieir" hebben de verzoeken van eene groep leden' van het Huis van Afgevaardigden aan den Rijkskanselier, 'tot het (houden van een zitting van den PruisiAchen Landdag in de maand November, „resultaat are- De Landdag zal ©erst na Nieuwjaar bijeenkomen- Volgens de Pruisisch© grondwet moet dit vóór 15 Januari ge schieden. Verzoek tot bijeenroeping van den Rijksdag. De „Vorwarts" deel't mede, dat d© lea ders der sociaal-democratische Kamer fractie den Rijkskanselier verzocht heb ben, ten spoedigst© den Rijksdag bijeen to roepen, omdat het vraagstuk der volks voeding en dat van den staat van beleg dringend besprekingen noodig maken. Engeland. Een verklaring van Asquith. Voor ©en vol huis en onder warm© toe juichingen deed Asquith gisteren in het Lagerhuis zijn met ongeduld verwachte mededeeVjiiigen. Hij zei de, dat hij den huidige® en de® toekomstigen toestand, voor zoover mogelijk, aan de natie zou uiteenzetten, die heden, evenals altijd, be sloten is, den oorlog tot een succesvol •einde voort te zetten en die in de Regee- r.'jng het vertrouwen stelt om alle midde len e gebruiken, ten ©in#e dit doel te be i-eiken. Verder verklaarde Asquith, dat de geal lieerden niet zulten toelaten dat Servië de prooi van Duitsc'hers, Oostenrijkers en Bulgaren wordt. Polen. Beperking van drukpers-vrijheid. De Duitsche „Geneiralgouverneur" t® het gouvernement Warschau, von Bese- lor, heeft een bevel uitgevaardigd, waar bij iedereen, die een drukkerij bezit of be heert, of in wiens huis een© drukkerij ge vestigd is, daarvan bij het districtshoofd aangifte moet doe®. De oprichting van nieuwe drukkerijen is slechts geoorloofd aan hen, die daartoe van den politïepre sident vergunning hebben gekregen. En deze vergunning kan geweigerd worden aan door hem ongeschikt geachte perso nen. Ook kan aan zulke personen het betoee- ren eener drukkerij verboden worden. Overtredingen van dit bevel worden m©t gevangenisstraf tot drie maanden of boe ten 'tot 10,000 mark gestraft. Ook kunnen de persen en het lettermateriaal* i® beslag worden genomen. Japan. Een compot. Uit Tokio wordt gemeld, dat de politie een complot heeft ontdekt, dat ten doel had de vernieling van arsenalen en mu nitiefabrieken in Japan. Vereenigde Staten. Vredesbeweging. Naar wij vernemen worden 'door de Na tional© Vredesfederatie in Amerika voor Maandag 8 November e.k. op duizend ver schillende plaatsen groot© meetings voor bereid, met het 'doel er bij President Wil- son op aan te dringen om met de Euro- peesche neutrale landen samen te wen-ken •tot het vormen van ee® Comité dat vredes voorwaarden ontwerpt e® bij de oorlog voerende regeeringen indient. - Vredesgeruchten. De correspondent van de „Daily News" •te Washington zegt, dat ondanks alle ont kenningen van de mogelijkheid dat de ge allieerden vredesvoorwaarde® zouden aan vaarden, er in officieele kringen (Te mee ning heerscht, dat er weldra over dit'on derwerp gedachtenwisseling zal begin nen. Men meent dat een beweging, door Duitschland op touw gezet, aan den gang is om den oorlog te beëindligen. Do over tuiging hiervan is zoo sterk, dat oen lid- van president Wilson's kabinet, die echter zijn naam niet genoemd will hebben, mij gisteren verklaarde, dat er aanwijzingen zijn, dat de strijd in Europa vrijwel over is. en dat d© eigenlijke worsteling nu zal beginnen tusschen de diplomaten in de groote 'hoofdsteden,, in plaats van tusschen de soldaten te velde. De minfister wildo geen bijzonderheden mededeel en, alleen verklaarde hij, dat Spanje e® niet de Ver eenigde Staten tusschen de oorlogvoeren den zal bemiddelen, omdat de Vereenigde Staten met Duitschland on Engeland over verschillende oorlogsquaesties verschil van meeninig hebben. Verschillende oorlogsberichten. w Een klacht. Het Weener Korr. Bur, publiceert een gedeelte uit een. schrijven van een ïn. Itatiiaansche krijgsgevan* schap zich 'bevindend officier, waarin wordt geklaagd over do behandeling der krijgsgevangenen. De officier klaagt over koude, over voedsel en onderdak en ver klaart dat de behandeling niet die van officieren is. De taalzuivering in Duitschland In laatste zitting van de Duitsche taalzuive- ringscommissi© in het „Polizeiprasidium" „Billjard" (meerv. BiLljarden), „Hótel" in „Hotel" te veranderen. Een Destiliation" blijft een „Destina tion", als een distilleerderij wordt bedoeld; een verkooplokaal van alcoholische dran ken zal echter een „Branntweinaus- schank" moeten heeten. Een „Spediteur" blijft ee® „Spediteur". Een ingrijpende maatregel. In Duitschland zijn de eerste toepassingen bekend gemaakt van het Bondsraadbe- sluit op de uitsluiting uit de® handel van cubebiYHiwtoare personen d.w.z. van hen die door heb neme® van woekerprijzen zichzelf ten koste der bevolking verrijken. Het ..Berliner Tageblatt" van gisteren bevat reeds een lijstje van vier personen één geiheeJl gezin wien liet voortaan, verboden 'is, handel in 'bepaalde of in alle w edingsmiidde,!©n te drijven. Rijstkaarten. Voor de® inkoop van rijst zal men te Aken in het vervolg ook een rijstkaart noodig hebben. Meer dan 1 pond rijst per dag kan men niet krijgen. De prijs van rijst stijgt met den dag. Zij kost nu reeds per pond 90 pfennig (54 ets.) Georgee Carpentier met lof vermeld. De beroemde Fransche kampioen-bokser Georges Carpentier, die thans in dienst is bij het Fransche vliegerscorps, heeft zich naar de Parijsche „Auto" meldt bij een luchtgevecht zeer onderscheiden, toen hij boven d© vijandelijke linie of zeLfs daar achter vliegende door twee Duitsche vliegtuigen werd aangevallen. Carpentier joeg die beid© vliegtuigen op de vlucht, en zal in de rapporten met lof worden vermeld. Een stoutmoedige daad. De Engel sche bladen maken melding van een stout moedige daad, bedreven door kapitein John W. Greany, aan het front in GalU- poli. Dezo waagde zich met een troepje soldaten, die zich hiertoe vrijwillig aaiv- boden, in een terrein, dat door het vuur der Turksche scherpschutters bestreken werd. Niettegenstaande het hevige, op hen gerichte vuur, slaagde de patrouille erin, vijf nog levende mannen binnen te bren gen, die 14 dagen gelegen hadden te mid den van stervenden en lijken. Scheepsbouw in oorlogstijd, In de maand October zijn van de werven aan d© Clyde zeven koopvaardijschepen, met een gezamenlijke® inhoud van 26,000 t»on t© water ge'aten, De totale tonnenmaat der in de laatste 10 maanden daar afgeleverde sdhepen was 200.000 ton. Een nieuwe attorney-general. Eerste minister Asquith deelde in Ihet Lagertiuis mede, dat F. E. Smitih, thans solicitor ge neral, wegens het aftreden van Carson, benoemd is tot attorney general. Verhooging der telegramtarieven. De nieuw© telégraaftarieve® in Engeland zijn Maandag in werking gertireden. Voor den eersten dag was het resultaat zeer gun stig, want het aantal aangeboden tele grammen was niet kleiner dan gewoonlijk cfschoon hat tarief ongeveer 50 ver hoogd Hs* Herstel van het Chineesche Keizerrijk Uit Peking komen nadere berichten over de voorbereiding tot het herstel van het Lhineesche keizerrijk. De regeoriaig moet van zins zijn, de commissie, die met het ontwerpen van de grondwet belast ie,, te ontbinden, omdat ze zich tegen herstel va® het keizerrijk heeft uitgelaten, ln- tusschon zou hot al vast staan, hoe dat herstel in zijn werk zal gaan. Aldus: Pre sident Joeansjikai zal de kroon aanbieden aan den minderjarigen keizer, omdat Joeansjikai destijds het Chineesche rijk van don keizer te besture® heeft gekregen met de opdracht den binnenlandschen vre de to bewaren en een republiek te stichten Uit naam van den keizer zal diens voogd, prins Poeloen, afstand van de kroon doen. Do hoogwaardigheidsbekleeders zullen dan Joeansjikai verzoeken, de kroon te aan vaarden. Na ©en, reeds te voren vastge steld aantal keeren geweagerd t© hebbenk zal Joeansjikai toestemmen. Do kroning zal dan plaatsvinden in het keizerlijk pa leis. Een manifest aan het volk zal mede* doelen, onder welke omstandigheden Joe ansjikai zich gedrongen heeft gezien de kroon aan te nemen. Tegelijkertijd zal een veelomvattende amnestie worden afgekondigd. En dan wordt ook do oude rangorde der rijksamb tenaren hersteld. Men weet dat Japan de Chineesche re- goering heeft gewaarschuwd, in dezen tijd van haar monarchale plannen af te zien. Loden van het Japansche parlement blij ken zich vooraf tc Peking op de hoogto te zijn gaan stellen van hetgeen er eigenlijk omging. Door Eskimo's vermoord. Naar „Reuter" uit Winnipeg in Canada seint hebben Eskimo's in het hooge Noor den twoe Roomsche zendelingen On twee kaansche ontdekkingsreizigers Radfort en Street hebben afgemaakt. Een zekere Tepaluc, die als Radford's gids diende, roddo zich door oe® Eskimo vrouw te trouwen, maar liep weg en ver- tolde wat er met de twee reizigers was ge beurd. Vijf map van do bereden politie van liet Noordwesten hebben hun kamp opgasla gen aan het Baker-meer om den moord te onderzoeken. De Eskimo's wonen ruim 300 K.M. landinwaarts. Vreedzame Eskimo's, die aan de kust wonen, zeggen, dat die an dore Eskimo's vermoedelijk de twee zen delingen en de twee prospectors verdacht hebben, naar den moord op de twee rei zigers een onderzoek te hebben wilton instellen. Trouwens zij dooden al wie In hun buurt komen. Viervoudige moord. De bladen melden uit Danzig dat in Oost-Ueblau het huis van den molenaar Schmodofki, die zich aan het front be vindt, in vlammen opging. Do nabijsnellende buren vonden voor do deur een 17-jarigen zoon, die zwaar ge wond waa en vertelde dat 's nachts ver schillende mannen het huis binnendron gen waren en zijn grootmoeder en beide broeders vermoord hadden. Daar het huis in vlammen stond kon men eerst 's middags do verkoolde lijke® bergen. Drie uit een opvoedingsgesticht ont vluchte jonge lieden worden verdacht en do vervolging is onmiddellijk begonnen. Ontploffing. Door een onbekende oorzaak ontstond gisterochtend een ontploffing in de pyre- technische werkplaats van de „Forges et Aciéries de marine" te St. Hamend. Twee arbeiders werden ernstig gekwetst; 15 andere kregen lichte brandwonden en kneuzingen. Er is een onderzoek geopend. Engeland en Mexico. In antwoord op een desbetreffend© vraag verklaarde minister Grey in het Lager huis dat de Engelsche regeering van plan is het voorbeold van de Vereenigde Staten in zake de erkenning van Carranza te volgen. Deinob Llisatie? Gisterenmiddag ten 4 uur werd een Mi nisterraad gehoudens welke, naar wij vernemen, werd bijgewoond door den Op. per-bevelhebber van Land- en Zeemacht, Generaal Snijders. Hieruit mag worden afgeleid, dat aan de besprekingen in dezen kabinetsraad o.m. de vragen en wenken betreffende eventueel© demobilisatie, zooals in het af- deellngsverslag der Tweede Kamer nopend d© algemeen© b©schouwi"g<m over do

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1915 | | pagina 1